حسن زرینخط از سرآمدان خوشنویسی معاصر ایران است. او در سال ۱۲۷۳ در تهران متولدشد. وی در سال ۱۳۵۷ در همین شهر چشم از جهان فروبست. زرین خط از همان کودکی عشق فراوانی به خط داشت. به همین دلیل از هر فرصت کوچکی برای فراگیری، بهره می برد.
ظهرها وقتی باز میگشت، سر راهش به مسجد شاه میرفت و از روی سنگ نبشتههای اطراف زواق مسجد سیاه مشق می نوشت. در آن زمان، استاد میرزا طاهر کاتب همایونی در نزدیکی مسجد شاه مکتب خانه ای داشت. استاد حسن زرین خط گه گاه به آنجا میرفت وبه تماشای نوشتن خط می ایستاد.
براثر علاقه ی روزافزونش با اصرار فراوان، پدرش رابر آن داشت که او را به آن مکتب خانه بفرستد. با پرداخت ماهی هشت قران در آنجا نام نوشت. یک ماه این مبلغ را پرداخت، اما از ماه دیگر استادش میرزا طاهر کاتب همایون از او شهریه نگرفت و او را خلیفة مشق بچه ها کرد.
مقارن همین احوال، استاد میرزا طاهر کاتب همایون در پشت باغ فردوس – که آن زمان سر قبر آقا نامیده می شد- مدرسه دیگری به نام مدرسه مبارکه طاهریه باز کرد. استاد زرین خط در آنجا معلم شد. ماهی سه تومان حقوق می گرفت.
پس از مدتی آنجا را ترک گفت و ده پانزده سالی با خط متراکه کرد. در بازار، شاگرد یکی از تجار به نام میرزا اسدالله شالچیان شد، سپس آنجا را نیز ترک گفت و بار دیگر نوشتن خط را آغاز کردن. بعدها، اندک اندک خود کلاسی تأسیس کرد و شاگردانی پذیرفت.
در این زمان، یعنی اوائل نهضت مشروطیت به وزارت فرهنگ معریفش شد و آموزش خط سه مدرسه را به عهده گرفت (مدرسة ثریا، مدرسة انتصاریه و مدرسه کمالیه که متوسطه بود) اما پس از پانزده سال خدمت، چون حجم کارش زیاد بود و از طرفی، ناسازگاریهای اداری با روحیه اش موافقت نداشت، از آنجا نیز استعفا کرد و به طور آزاد به کار پرداخت.
هنگامی که هنوز در مدرسه به آموزش خط مشغول بود، در وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه، مسابقه ای برای خط برگزار شد که استاد زرین خط نیز در آن شرکت جست و در میان ده نفر مقام اول را کسب کرد.
در زمان اعتمادالدوله (وزیر فرهنگ) نوشتن کتابهای درسی از اول ابتدائی تا سوم متوسطه را منحصرا” به عهده وی نهادند. که متأسفانه با کنار رفتن اعتماد الدوله، چاپ کتاب های درسی با حروف متداول شد و دیگر در این زمینه به خط زیبای نستعلیق عنایتی نشد.
همه آنها که در زمان اعتماد الدوله درس می خواندهاند، خط شیوای نستعلیق کتابهای درسی خود را به یاد دارند. اما شاید هیچگاه توجه نکرده باشند که صاحب آن خط زیبا استاد حسن زرین خط بوده است. زیرا اولا او بسیاری از کارهای خود را امضا نکرده است، و ثانیا” کمتر به کار این هنرمندان اصیل توجه میشد.
او خود را از پیروان میرزا رضا کلهر میدانست.
در زمانی که هنوز دستگاههای جدید چاپ وارد ایران نشده بود، اکثر کتب چاپ سنگی به خط استاد زرینخط بود و از او دهها کتیبه مساجد و بناهای بزرگ تاریخی به جا مانده است.
در زمان حیات او تقریباً تمامی اسکناسها، تمبرها، اوراق بهادار، کاشیها، پلاکها، شناسنامهها، دفاتر ازدواج و بسیاری اوراق رسمی و دولتی به خط او بود.
نکوداشت استاد زرینخط
مراسم نکوداشت استاد زرینخط در تاریخ ۱۳۹۰ در نگارخانه برگ سازمان زیباسازی شهر تهران برگزار گردید. در این مراسم جهانگیر نظامالعلما، اکبر ساعتچی و حمیدرضا قلیچخانی به سخنرانی پرداختند و نمایشگاهی شامل عکس، آثار و اسناد برپاگردید. همچنین در این مراسم فیلم مستند کوتاهی ساخته امیر فرهاد بنمایش درآمد.
منبع:
انجمن خوشنویسان ایران
وبگاه رسمی سازمان زیباسازی شهر تهران
در پایان:
جا دارد که از دلسوزی، همراهی و توجه اساتید معظم، متعهد، متدین و مجاهدِ خود در کسوت شاگردی، از زحمات ارزشمند استاد مسعود نجابتی و عبدالرسول یاقوتی، سید حسن موسی زاده، ناصر طاووسی و ابوالفضل خزائی تقدیر و تشکر نمایم.
شاگرد شما، ابوالفضل رنجبران
© کلیه حقوق متعلق به صاحب اثر و پرتال فرهنگی راسخون است. استفاده از مطالب و آثار فقط با ذکر منبع بلامانع است.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
