نکات مهم هنگام ابراز همدردی
رعایت این نکات میتواند به شما کمک کند تا به شکلی مناسب و مؤثر با بازماندگان همدردی کنید:ساده و صمیمی باشید: به کار بردن جملات پیچیده و رسمی ضرورتی ندارد؛ یک جملهٔ ساده و صمیمانه اغلب تأثیر بیشتری دارد.
احترام و همدردی خود را نشان دهید: بیان جملاتی که احساسات اصیل و واقعی شما را منعکس کنند، از اهمیت بسیاری برخوردار است.
خاطرات مثبت را به اشتراک بگذارید :در صورت امکان، تعریف خاطرهای از متوفی که نشاندهندهٔ مهربانی، بزرگواری یا سایر ویژگیهای مثبت او باشد، میتواند بسیار تسلیبخش باشد.
شنوندهٔ خوبی باشید: گاهی هیچ گفتاری به اندازهٔ گوش دادن فعال و همراهی صمیمانه با اعضای خانوادهٔ داغدار اهمیت ندارد.
از کلیشهها پرهیز کنید: جملاتی همچون «او اکنون در جای بهتری است» یا «مرگ سرنوشت همهٔ ماست» ممکن است به جای تسلی خاطر، ناخواسته باعث آزردگی شوند.
جملات مناسب برای ابراز همدردی
جملات کوتاه و محترمانه
از شنیدن این خبر بسیار متأسفم و با شما در این غم همدردی میکنم.روحش شاد و یادش گرامی باد. برای شما و خانوادهمحترم صبر و آرامش آرزو میکنم.
تسلیت مرا بپذیرید و بدانید که در این اندوه، با شما هستم.
جملات مذهبی و معنوی
خداوند متعال روح آن عزیز ازدسترفته را با ارواح پاکان محشور کند.إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعونَ. خداوند به شما صبرِ زیبا و آرامش عطا فرماید.
از درگاه خداوند متعال برای متوفی، مغفرت و برای شما بازماندگان، شکیبایی مسئلت میکنم.
جملات دوستانه و صمیمانه
به خوبی میدانم که این لحظات چقدر طاقتفرساست. بدان که همیشه کنار تو هستم.هیچ واژهای قادر به توصیف غم تو نیست، اما مطمئن باش که در این مسیر تنها نیستی.
اگر به چیزی نیاز داشتی، حتی فقط برای حرف زدن، من اینجا هستم.
بیان خاطرات مثبت و یادآوری ویژگیهای متوفی
او همواره خصلتی نیکو و دلی مهربان داشت و نبودش برای همهٔ ما محسوس است.یاد و خاطرهٔ او همواره در دلهایمان زنده و جاویدان خواهد ماند.
انسانی والا و دوستداشتنی را از دست دادیم؛ اما میراثی از مهربانی و خاطرات زیبا از خود به جای گذاشت.
جملات نامناسب و مواردی که بهتر است از گفتن آنها پرهیز کنید
استفاده از برخی جملات، هرچند با نیت خوب، ممکن است ناخواسته باعث رنجش بیشتر بازماندگان شود. در زیر نمونههایی از این جملات و دلیل پرهیز از آنها آورده شده است:
من میدانم چه احساسی داری
دلیل پرهیز: هر فردی غم و اندوه را به شیوهای کاملاً شخصی و منحصربهفرد تجربه میکند. ادعای درک کامل احساسات دیگری، ممکن است احساسات او را کوچک یا نادیده گرفته تلقی شود.
باید قوی باشی
دلیل پرهیز: این جمله میتواند به عنوان یک دستور یا توقع نابجا توصیف شود و فشار مضاعفی بر فرد داغدار وارد کند، گویی که بروز دادن غم و ضعف، امری ناپسند است.
او اکنون در جای بهتری است
دلیل پرهیز: اگرچه این جمله با هدف تسلی گفته میشود، اما ممکن است فرد داغدار که تنها آرزویش حضور فیزیکی عزیز ازدسترفته است، آمادگی شنیدن چنین جملهای را نداشته باشد و آن را نوعی بیاهمیتشمردن درد خود تفسیر کند.
زمان همه چیز را بهبود میبخشد
دلیل پرهیز: اگرچه گذشت زمان ممکن است از شدت درد بکاهد، اما غم از دست دادن یک عزیز میتواند تا همیشه ماندگار باشد
نکات مهم در تعامل با افراد داغدار
هنگام صحبت با افرادی که عزیزی را از دست دادهاند، رعایت این نکات میتواند بسیار حائز اهمیت باشد:
به زبان بدن توجه کنید
اغلب، یک نگاه مهربانآمیز، قرار دادن دستی بر شانه یا یک در آغوش کشیدن کوتاه، بسیار گویاتر و مؤثرتر از هر سخنی است. این حرکات ساده، عمق همدردی شما را بدون نیاز به کلام انتقال میدهند.
شکیبایی پیشه کنید
به خاطر داشته باشید که افراد در شرایط سوگ، ممکن است به شدت آشفته و غمگین باشند و واکنش یا پاسخی مطابق انتظار شما نشان ندهند. درک این حالت و صبور بودن در برابر آن، از مهمترین نشانههای احترام و همراهی است.
در سکوت، حضوری همراه با همدلی داشته باشید
اگر واژههای مناسبی برای گفتن نمییابید، نگران نباشید. گاهی سکوتِ همراه با حضورِ صمیمانهتان، قویترین و آرامشبخشترین پیام همدلی را به فرد داغدار منتقل میکند. فقط بودن در کنار او، خود به تنهایی میتواند حامی باشد
ادعیه و آداب تشییع جنازه
مقدمه و آمادهسازی برای دفن
به روایت شیخ صدوق از امام صادق(ع)، هنگامی که میت را به سوی قبر میبرند، نباید ناگهان و به سرعت در گور نهاده شود؛ زیرا قبر هراسهای بزرگی دارد. کسی که میت را در قبر میگذارد، باید او را به پناه خداوند از هول آنچه در پیش رو دارد یا وحشت روز قیامت بسپارد.هنگامی که جنازه به نزدیکی قبر رسانده شد، باید آن را بر زمین گذاشت و اندکی صبر کرد تا میت با قبر انس گیرد و آن را بپذیرد. سپس، کمی او را به پیش برده و بار دیگر درنگ کنند تا خود را آماده سازد. آنگاه بار دیگر جنازه را به سوی قبر پیش ببرند. پس از آن، ولی میت میتواند فردی را برای گذاشتن جنازه در قبر انتخاب کند و هنگامی که نظر به قبر میافتد، این دعا را بخواند:
اللَّهُمَ اجْعَلْهُ رَوْضَهً مِنْ رِیَاضِ الْجَنَّهِ وَ لَا تَجْعَلْهُ حُفْرَهً مِنْ حُفَرِ النِّیرَانِ
بار خدایا، این گور را باغی از باغهای بهشت قرار ده و آن را گودالی از گودالهای دوزخ مگردان.
دعا هنگام قرار دادن جنازه در قبر
شیخ صدوق از پدرش نقل کرده است: هنگامی که داخل قبر میشوی تا میت را گرفته و در لحد قرار دهی، سورههای حمد، فلق، ناس و آیهالکرسی را بخوان. هنگامی که میت را میگیری تا در قبر بگذاری، این دعا را بخوان:بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ عَلَى مِلَّةِ رَسُولِ اللَّهِ
سپس، میت را به دست راستش و روی به قبله در لحد بخوابان، بندها و گرههای کفنش را باز کن و گونهاش را بر خاک بگذار و این دعا را بخوان:
اللَّهُمَّ جَافِ الْأَرْضَ عَنْ جَنْبَیْهِ وَ صَعِّدْ إِلَیْکَ رُوحَهُ وَ لَقِّهِ مِنْکَ رِضْوَانًا
بار خدایا، زمین را از دو پهلوی او دور کن و روحش را به سوی خودت به اعلی علیین ببر و خشنودی خودت را به او بده.
دعای پس از قرار دادن میت در قبر
از امام صادق(ع) روایت شده که فرمود: برای میت بالشی از خاک ساخته شود (تا سرش به زیر نیفتد) و بر پشت او کلوخی قرار داده شود (تا بر پشت نیفتد .(تمامی گرهها و بندهای کفنش باز شود و رویش کنار زده شود و برایش این دعا خوانده شود:اللَّهُمَّ عَبْدُکَ وَ ابْنُ عَبْدِکَ وَ ابْنُ أَمَتِکَ نَزَلَ بِکَ وَ أَنْتَ خَیْرُ مَنْزُولٍ بِهِ اللَّهُمَّ افْسَحْ لَهُ فِی قَبْرِهِ وَ لَقِّنْهُ حُجَّتَهُ وَ أَلْحِقْهُ بِنَبِیِّهِ وَ قِهِ شَرَّ مُنْکَرٍ وَ نَکِیرٍ
بار خدایا، این بنده تو و پسر بنده تو و پسر کنیز تو، به درگاه تو آمده و تو بهترین کسی هستی که به درگاهش میآیند. خدایا، قبرش را برایش گشاده گردان، حجت را به او تلقین کن، او را به پیامبرش ملحق کن و از شر منکر و نکیر در امانش دار.
دعا هنگام بستن و پوشاندن قبر
از امام صادق(ع) روایت شده که فرمود: هنگامی که خشت یا آجر بر لحد میچینی، بگو:اللَّهُمَّ ارْحَمْ غُرْبَتَهُ وَ صِلْ وَحْدَتَهُ وَ آنِسْ وَحْشَتَهُ وَ آمِنْ رَوْعَتَهُ وَ أَسْکِنْ إِلَیْهِ مِنْ رَحْمَتِکَ رَحْمَةً یَسْتَغْنِی بِهَا عَنْ رَحْمَةِ مَنْ سِوَاکَ وَ احْشُرْهُ مَعَ مَنْ کَانَ یَتَوَلَّاهُ
خدایا، بر غربت او رحم کن، تنهاییش را به رحمتت پیوند بزن، وحشتش را مونس شو، ترسش را به آرامش بدل کن و از رحمتت چنان آرامشی به او عطا کن که از رحمت غیر تو بینیاز شود و او را با کسانی که ولایتشان را میپذیرفت محشور فرما.
در روایتی دیگر از امام جعفر صادق(ع) نقل شده که فرمود: هنگام چیدن خشت و گلکاری درزها برای جلوگیری از نفوذ خاک، این دعا را مکرر بخوان:
اللَّهُمَ صِلْ وَحْدَتَهُ وَ آنِسْ وَحْشَتَهُ وَ آمِنْ رَوْعَتَهُ وَ أَسْکِنْ إِلَیْهِ مِنْ رَحْمَتِکَ رَحْمَةً تُغْنِیهِ بِهَا عَنْ رَحْمَةِ مَنْ سِوَاکَ فَإِنَّمَا رَحْمَتُکَ لِلظَّالِمِینَ
خدایا، تنهاییش را به خودت پیوند بزن، وحشتش را انیس شو، بیمش را امنیت بخش و از رحمتت آنقدر به او عطا کن که از رحمت غیر تو بینیاز شود، زیرا رحمت تو برای ستمکاران نیز هست.
دعا هنگام ریختن خاک در قبر
سید بن طاووس در «فلاح السائل» آورده است که در حال ریختن خاک، این عبارات را بگویند:إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ، هَذَا مَا وَعَدَ اللَّهُ، وَ صَدَقَ الْمُرْسَلُونَ، اللَّهُمَّ زِدْنَا إِیمَانًا وَ تَسْلِیمًا
ما از آنِ خداییم و به سوی او بازمیگردیم. این است آنچه خدا وعده داده و فرستادگانش راست گفتند. خدایا، بر ایمان و تسلیم ما بیفزا.
.jpg "چگونه رسوب آب را از بین ببریم؟")
