سیزده آبان در تقویم انقلاب اسلامی ایران، تنها یک یادبود تاریخی نیست، بلکه نمادی زنده و پویا از نقش تعیینکننده نسل جوان در سرنوشت کشور است.
این روز که با سه واقعه بزرگ تبعید امام خمینی(ره)، کشتار دانشآموزان و تسخیر لانه جاسوسی آمریکا گره خورده است، به درستی به عنوان "روز دانشآموز" نامگذاری شده است.
از منظر رهبر انقلاب، این نامگذاری تنها یک عنوان تشریفاتی نیست، بلکه بیانگر عمق ارتباط قشر دانشآموز با آرمانهای اصیل انقلاب اسلامی است.
دانشآموزان در این روز تاریخی ثابت کردند که میتوانند در حساسترین برهههای تاریخی، پیشگام میدان عمل و ایثار باشند. کشتار دانشآموزان در سال ۱۳۵۷ که به دست مزدوران رژیم وابسته به آمریکا صورت گرفت، نه تنها اراده ملت ایران را نشکست، بلکه بر عزم آنان برای ادامه راه شهدا افزود.
این مقاله با استناد به بیانات رهبر انقلاب، به تبیین ابعاد مختلف این نامگذاری و نقش تاریخی دانشآموزان در انقلاب اسلامی میپردازد.
پاسخ اجمالی:
۱۰ دلیل نامگذاری سیزده آبان به عنوان «روز دانشآموز» از منظر رهبر انقلاب:
۱. شهادت پاکترین قشر جامعه
«دانشآموزان به عنوان پاکترین و بیآلایشترین قشرها توی میدان آمدند و کشته شدند.»
۲. نماد مسئولیتپذیری نوجوانان
«جوان دانشآموز وسط میدان میآید... برای این که آرمانهای بزرگ و هدفهای الهی را تحقق ببخشد.»
۳. الگویی از بصیرت و ایستادگی
«این یعنی احساس تعهد، روحیه انقلابی، احساس مسئولیت ناشی از روشنبینی و بصیرت.»
۴. تداوم نقش پیشگامی دانشآموزان
«در دوران دفاع مقدس هم باز دانشآموزان جزو پیشروان و خطمقدمها محسوب میشدند.»
۵. پیوند نسل جوان با آرمانهای انقلاب
«حرکت عظیمی که امام آغاز کرد، آنقدر زنده و باطراوت است که جوانان پاکیزه دانشآموز را توی میدان میآورد.»
۶. نماد مقاومت در برابر استکبار
«سیزده آبان نماد استکبارستیزی و روح تعدی و تجاوز استکبار است.»
۷. زنده نگه داشتن یاد شهدای دانشآموز
«این حادثه نشان داد که حرکت امام آنقدر زنده است که دانشآموزان را به میدان میآورد.»
۸. ترسیم ویژگیهای دانشآموز تراز انقلاب
«روز جوان مؤمن، جوان انقلابی، جوان شجاع، جوان دلاور، جوان مبتکر است.»
۹. آموزش درسهای همیشگی به نسل جوان
«این معانی، همه برای ما درس است؛ باید اینها را به یاد داشته باشیم.»
۱۰. نمایش نقش محوری جوانان در سرنوشت کشور
«دانشآموزان جزو پیشقدمترین گروههای اجتماعی ما هستند.»
تبیین ۲1 پرسش کلیدی درباره سیزده آبان از منظر رهبر انقلاب
سوال اول: چرا رهبر انقلاب در تحلیل واقعه سیزده آبان به آیه ۳۰ سوره انفال استناد کردهاند؟
پاسخ رهبری: « در میان ایامالله انقلاب... سیزده آبان دارای ابعادی متنوعتر و پیامهایی عمیقتر و بنیانیتر است. صفآرایی دو جبهه مبارزه... جبهه استکبار و سلطه... و جبهه حق و عدل... در این روز به وضوح دیده میشود.» (1)استناد ایشان به این آیه، مبتنی بر یک شباهت بنیادی و ساختاری بین دو واقعه "لیلةالمبیت" و "سیزده آبان" است. این شباهت در چند محور کلیدی قابل تبیین است:
اول، در ماهیت و هویت "دشمن": در هر دو واقعه، دشمن، "جبهه استکبار" است. در لیلةالمبیت، مشرکان مکه که نماد استکبار و شرک در عصر خود بودند، و در سیزده آبان، رژیم شاهنشاهی و حامیان جهانی آن که نماد استکبار و سلطهگری در عصر حاضر بودند. هر دو گروه، دشمنی ذاتی با "حق" و "عدل" داشتند و برای نابودی آن به توطئه و نیرنگ متوسل شدند.
دوم، در "ابزار و روشهای مقابله با حق": آیه شریفه به سه ابزار اصلی دشمن اشاره میکند: «لِیُثْبِتُوکَ أَوْ یَقْتُلُوکَ أَوْ یُخْرِجُوکَ» (2) (تا تو را زندان کنند، یا بکشند، یا تبعید کنند).
این سه روش، عیناً در مواجهه با نهضت امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی نیز تکرار شد: تبعید امام در ۱۳ آبان ۱۳۴۳، کشتار دانشآموزان در ۱۳ آبان ۱۳۵۷، و در نهایت، تلاش برای حذف فیزیکی رهبری و نابودی نظام نوپای اسلامی.
سوم، در "پایان کار و وعده الهی": آیه با این وعده قدرتمند پایان مییابد: «وَیَمْکُرُونَ وَیَمْکُرُ اللَّهُ ۖ وَاللَّهُ خَیْرُ الْمَاکِرِینَ» (3) (و [دشمنان] نیرنگ میزنند و خداوند [نیز] نیرنگ آنان را پاسخ میدهد و خداوند بهترین نیرنگکنندگان است).
این بخش از آیه، کلید اصلی استفاده رهبری از آن برای سیزده آبان است. ایشان با این استناد میخواهند به ملت ایران بفهمانند که همانگونه که توطئه قتل پیامبر(ص) با تدبیر الهی ("مکر الله") به شکست انجامید و مقدمه پیروزی درخشان اسلام شد، توطئههای استکبار در سیزده آبان و پس از آن نیز با اراده خداوند ناکام ماند و انقلاب اسلامی علیرغم همه دشمنیها، پیروز و سربلند ماند.
نتیجهگیری نهایی: بنابراین، رهبر انقلاب با این استناد، سیزده آبان را از یک حادثه صرفاً تاریخی خارج کرده و به آن جایگاه یک "الگوی ماندگار" در تاریخ مبارزه حق علیه باطل میدهند.
این مقایسه به مردم میآموزد که در برابر توطئههای دشمنان هیچگاه نباید ناامید شد، چرا که پشت جبهه حق، قدرت بیپایان الهی قرار دارد که "خیر الماکرین" است.
سوال دوم: مفهوم «مکر الله» (تدبیر الهی) در واقعه سیزده آبان چگونه تجلی یافت؟
پاسخ رهبر انقلاب:«دشمنان برای خاموش کردن ندای حق، به حبس، تبعید و کشتار متوسل شدند، اما خداوند نقشههایشان را به زیان خودشان و به نفع انقلاب برگرداند.» (4)سیزده آبان نمونهٔ عینی تحقق آیهٔ «وَیَمْکُرُونَ وَیَمْکُرُ اللَّهُ وَاللَّهُ خَیْرُ الْمَاکِرِینَ» (5) است. دشمن با توطئهٔ خود میخواست با تبعید امام خمینی(ره)، کشتار دانشآموزان و سرکوب انقلاب، حرکت ملت را متوقف کند؛ اما تدبیر الهی سبب شد هر یک از این توطئهها، چونان شمشیری دو لبه به خود دشمن بازگردد.
تبعید امام، صدای ایشان را جهانیتر کرد؛ کشتار دانشآموزان، خشم عمومی را شعلهور ساخت و تسخیر لانهٔ جاسوسی، اقتدار استکبار را در هم شکست. این همان «مکر الله» است: تبدیل توطئهٔ شوم دشمن به عاملی برای بیداری، وحدت و پیروزی نهایی جبههٔ حق.
سوال سوم: چرا رهبر انقلاب سیزده آبان را علاوه بر "روز مبارزه با استکبار"، "روز جوان" مینامند؟
پاسخ رهبر انقلاب: «روز سیزدهم آبان... به نظر من... روز جوان است.» (6)
این نامگذاری یک ارتقای استراتژیک از یک واقعه تاریخی به یک الگوی زنده و جاری است. ایشان با این تعبیر، محوریت مبارزه با استکبار را از حالت نمادین خارج کرده و آن را در کالبد نسل جوان جاری میسازند.
این رویکرد نشان میدهد که استکبارستیزی یک جریان مستمر است که حیات و تداوم آن در گرو حضور فعال جوانان است. این نگاه، همزمان هم مسئولیتشناسی ایجاد میکند و هم اعتماد به نفس، چرا که جوانان را صرفاً مصرفکننده تاریخ گذشته نمیداند، بلکه آنان را سازندگان تاریخ حال و آینده میشناسد.
سوال چهارم: از نگاه رهبر انقلاب، جوان مؤمن و انقلابی که نماد سیزده آبان است، باید دارای چه ویژگیهایی باشد؟
پاسخ رهبر انقلاب:«... روز جوان مؤمن، جوان انقلابی، جوان شجاع، جوان دلاور، جوان مبتکر...» (7)این پنج ویژگی، یک سیر تکاملی و منطقی را برای ساختن یک جوان تراز انقلاب اسلامی ترسیم میکند. این مسیر با بینش و جهتگیری آغاز شده و به اقدام هوشمندانه ختم میشود.
اول، ویژگی "مؤمن" به عنوان پایه و اساس تمام حرکات عمل میکند. این ایمان، به حرکت جوان جهت و عمق میبخشد و آن را از یک کنش احساسی و زودگذر به یک حرکت آگاهانه و پایدار در مسیر الله تبدیل مینماید.
دوم، "انقلابی" بودن، است که به این ایمان، هویت و چارچوب عملی میدهد. جوان انقلابی به آرمانهای اصیل نظام و انقلاب پایبند است و روحیه استکبارستیزی و عدالتخواهی، خط تمایز او از دیگران است.
سوم، "شجاع" بودن، سلاح رویارویی با هیبت و تهدیدهای دشمن است. این شجاعت، امکان تصمیمگیری و ایستادگی در شرایط سخت و پر فشار را برای جوان فراهم میسازد.
چهارم، "دلاور" بودن، مرحله گذار از عزم درونی به اقدام بیرونی است. این دلیری، جوان را از مرحله شجاعت نظری به میدان عمل و خطرپذیری عملی برای آرمانهایش سوق میدهد.
پنجم "مبتکر" بودن، این مجموعه را کامل میکند. ابتکار به این معناست که جوان انقلابی فقط یک مجری نیست، بلکه با خلاقیت و هوشمندی خود میتواند در میدانهای جدید، راهکارهای نوین خلق کند و ابتکار عمل را از دشمن بگیرد.
سوال پنجم: سه حادثهی مهمی که در سیزده آبان رخ داده است، کداماند و هر یک چه اهمیتی دارد؟
پاسخ رهبر انقلاب: «سه حادثه است... حادثهی تبعید امام در سال ۴۳، حادثهی کشتار بیرحمانهی دانشآموزان در تهران در سال ۵۷، و حادثهی حرکت شجاعانهی دانشجویان در تسخیر لانهی جاسوسی در سال ۵۸.» (۸)
۱. تبعید امام خمینی(ره) در سال ۱۳۴۳: این رویداد یک نقطه عطف بود زیرا نشان داد که رژیم پهلوی تا چه حد به آمریکا وابسته است.
تبعید امام به دلیل اعتراض صریح و شجاعانهی ایشان به «کاپیتولاسیون» صورت گرفت؛ قانونی که به اتباع آمریکایی در ایران مصونیت قضایی میداد و عملاً حاکمیت ملی ایران را نقض میکرد. این تبعید، نشاندهندهی میزان ترس رژیم از صدای آزادیخواهی امام بود.
۲. کشتار دانشآموزان در سال ۱۳۵۷: این فاجعه، چهرهی واقعی و خشونتطلب رژیم وابسته به استکبار را برای جهانیان عیان کرد. رژیم که در آستانهی سقوط قرار داشت، با کشتار دانشآموزان بیسلاح در محوطه دانشگاه تهران، نشان داد که برای حفظ قدرت، هیچ حد و مرزی نمیشناسد. این جنایت، نه تنها مردم را نترساند، که بر خشم عمومی افزود و سقوط رژیم را تسریع کرد.
۳. تسخیر لانه جاسوسی آمریکا در سال ۱۳۵۸: این اقدام که توسط دانشجویان پیرو خط امام انجام شد، یک ضربهی استراتژیک و یک عمل نمادین بود.
این رویداد، هویت واقعی سفارت آمریکا را که مرکز توطئه و جاسوسی علیه انقلاب نوپای ایران بود، برای همه افشا کرد. این حرکت، اقتدار آمریکا را به چالش کشید و پیروزی دیپلماتیک بزرگی برای جمهوری اسلامی ایران به شمار میرود.
سوال ششم : چرا سیزده آبان به «نماد استکبار آمریکایی» و «نماد روح تعدی و تجاوز استکبار» تبدیل شده است؟
پاسخ رهبر انقلاب: «سیزده آبان نماد دو حقیقت بزرگ است: یکی طمعورزی آمریکائیها... رابطهی بین آمریکا و کشورهای به قول خودشان جهان سوم، رابطهی ارباب و رعیت است... این نماد روح تعدی و تجاوز استکبار نسبت به ملتها، از جمله نسبت به ملت ایران است.» (۸)
لایه اول: نماد سلطهگری نهادینه شده
این لایه به عمق نفوذ و وابستگی میپردازد. آمریکا با استقرار دهها هزار مأمور نظامی، امنیتی و اقتصادی در ایران، ساختار حاکمیت را به طور کامل در اختیار گرفته بود.
قانون کاپیتولاسیون تنها قله این کوه یخ بود؛ قانونی که به صراحت حاکمیت ملی و قضایی ایران را نقض میکرد و به هر شهروند آمریکایی مصونیت کامل میداد. این لایه نشان میدهد استکبار تنها یک دشمن خارجی نیست، بلکه یک سیستم نفوذی است که میخواهد اراده یک ملت را از درون خالی کند.
لایه دوم: نماد خشونت عریان برای حفظ نظام سلطه
وقتی پایههای این سلطه به لرزه درآمد، استکبار چهره واقعی خود را نشان داد. کشتار دانشآموزان بیسلاح در دانشگاه تهران نشان داد که برای حفظ این نظام سلطه، هیچ حد و مرزی وجود ندارد.
این جنایت ثابت کرد که رژیم وابسته، برای حفظ منافع اربابان آمریکایی خود، حتی از ریختن خون نوجوانان و جوانان این سرزمین هم دریغ نمیکند. این لایه، استکبار را نه یک دشمن سیاسی، که یک موجودیتی خونخوار معرفی میکند.
لایه سوم: نماد مقاومت هوشمند و افشاگرانه
در برابر این سلطه همهجانبه، ملت ایران منفعل ننشست. تسخیر لانه جاسوسی توسط دانشجویان انقلابی، یک ضدحمله استراتژیک بود.
این اقدام هوشمندانه، پرده از چهره واقعی آمریکا برداشت و به جهانیان نشان داد که چه شبکه عظیم جاسوسی و توطئهگری در پشت عنوان فریبنده "سفارت" پنهان شده است. این لایه اثبات میکند که ملت بیدار میتواند با ابتکار عمل، ابتکار عمل را از چنگ استکبار بیرون آورد و آن را در موضع دفعی قرار دهد.
جمعبندی نهایی:
سیزده آبان به سه دلیل عمده به نماد استکبار آمریکایی تبدیل شده است.
اول، این روز تجلیگاه کامل رابطه ارباب-رعیتی است که آمریکا برای کشورهایی مانند ایران تعریف کرده بود، که اوج آن در تحمیل قانون کاپیتولاسیون و تبعید امام خمینی(ره) متجلی شد.
دوم، کشتار دانشآموزان در سال ۵۷ نشان داد که رژیم وابسته تا چه حد برای حفظ منافع ارباب آمریکایی خود حاضر به سرکوب خونین مردم است.
سوم، تسخیر لانه جاسوسی در سال ۵۸ به عنوان ضربت متقابل ملت ایران، هویت واقعی آمریکا را به عنوان یک قدرت استکباری و جاسوس در برابر چشم جهانیان عیان ساخت. بنابراین، سیزده آبان نه تنها یک تاریخ، که یک گزاره همیشگی است که روحیه سلطهگری و تجاوز آمریکا و روحیه مقاومت ملت ایران را در برابر آن به تصویر میکشد.
سوال هفتم: چگونه میتوان روحیه استکبارگری آمریکا را که در سیزده آبان ۱۳۴۳ تجلی یافت، در رفتارهای کنونی این کشور نیز ردیابی کرد؟
رهبر انقلاب در این رابطه فرمودند: «رؤسای جمهور آمریکا در دورههای مختلف... خیلی حرفهای چرب و نرم زدند... اما باطن قضیه همان پنجهی چدنی است که در زیر دستکش مخملی پنهان شده است.» (9)
برای شناسایی این روحیه در رفتارهای کنونی آمریکا، باید به دنبال همان منطق حاکم بر واقعه سیزده آبان ۱۳۴۳ بود. در آن واقعه، آمریکا با پشتیبانی از قانون کاپیتولاسیون، عملاً حاکمیت ملی ایران را نادیده گرفت و برای اتباع خود مصونیت قضایی کامل قائل شد.
امروزه نیز میتوان همین منطق را در تحریمهای یکجانبه و فراقانونی آمریکا مشاهده کرد که در آن، این کشور خود را فراتر از قوانین و نهادهای بینالمللی قرار داده و قوانین داخلی خود را به دیگر کشورها تحمیل میکند.
این اقدام، نشانگر همان روحیه استکبارگری و خود را بالاتر از قانون دانستن است که در گذشته در قالب کاپیتولاسیون تجلی یافت و امروزه در اشکال مدرنتر ادامه دارد. این استمرار، نشان میدهد که ذات رویکرد آمریکا در قبال کشورهای مستقل، علیرغم تغییر در شکل و ابزار، ثابت باقی مانده است.
سوال هشتم : قانون کاپیتولاسیون چیست و چه تأثیری در شکلگیری واقعه سیزده آبان داشت؟
پاسخ رهبر انقلاب::«آمریکائیها چند ده هزار مأمور در ایران داشتند... اینها مأمورین سیاسی بودند، امنیتی بودند، نظامی بودند... آمدند در مجلس شورای ملی و مجلس سنای آن روز تصویب کردند که مأمورین آمریکائی از دادگاههای ایران و امکانات قضائی و امنیتی ایران معافند.
یعنی اگر فرض کنید یکی از این مأمورین جرم بزرگی در ایران مرتکب شود، دادگاههای ما حق ندارند او را به دادگاه بطلبند و محاکمه کنند... این اسمش کاپیتولاسیون است. یک استوار آمریکایی توی گوش یک امیر ارشد ارتش ایران میزد، کسی هم جوابگویش نبود!» (10)
کاپیتولاسیون نمونه کامل نقض حاکمیت ملی بود. این قانون به آمریکاییها اجازه میداد که:
1- اگر یک راننده آمریکایی یک ایرانی را زیر میگرفت، پلیس ایران حق بازداشت او را نداشت:
این مورد نشاندهنده عمق فاجعه در سطح عمومی و زندگی روزمره مردم بود. تصور کنید یک شهروند عادی ایرانی قربانی بیاحتیاطی یک راننده آمریکایی میشد.
در این حالت، نه تنها فرد مجازات نمیشد، بلکه حتی امکان بازداشت موقت و تحقیقات اولیه نیز وجود نداشت. این موضوع عملاً جان و مال ایرانیان را در مقابل هر آمریکایی بیمصونیت میکرد و احساس ناامنی و حقارت را در جامعه گسترش میداد.
2- اگر یک مأمور CIA به یک مرجع تقلید توهین میکرد، دادگاههای ایران صلاحیت رسیدگی نداشتند:
این بخش از قانون، به طور خاص به مقدسات و ارزشهای دینی مردم ایران حمله میکرد. وقتی حتی یک مرجع تقلید که از احترام ویژهای در جامعه برخوردار بود، در برابر توهین مأموران خارجی مصونیت نداشت، این پیام را منتقل میکرد که هیچ حرمت و ارزشی برای قدرت حاکم آمریکایی وجود ندارد. این موضوع نه تنها یک توهین شخصی، بلکه یک حمله به تمام باورها و هویت دینی ملت ایران محسوب میشد.
3- حتی یک سرباز جزء آمریکایی میتوانست به یک ژنرال ایرانی بیاحترامی کند بدون اینکه قابل پیگرد باشد:
این مثال که مستقیماً از بیانات رهبری نقل شده، نشانگر از بین رفتن کامل سلسله مراتب ملی و نظامی بود. هنگامی که یک درجهدار جزء ارتش آمریکا اجازه داشت به یک ژنرال ارشد ایرانی توهین کند، به این معنا بود که کل ساختار حاکمیت و اقتدار ملی ایران زیر سؤال رفته است.
این وضعیت نه تنها نظم و انضباط نظامی را بر هم میزد، بلکه نشان میداد که آمریکاییها خود را فراتر از تمام مقررات و هنجارهای حاکم بر جامعه ایران میدانستند.
رابطه ارباب و رعیتی
این وضعیت دقیقاً همان "رابطه ارباب و رعیتی" بود که رهبری اشاره میکنند:
منظور از رابطه ارباب و رعیتی، رابطهای یکطرفه و مبتنی بر سلطه کامل است. در این رابطه، ارباب (آمریکا) حق هرگونه رفتاری را دارد و رعیت (رژیم پهلوی و ملت ایران) موظف به اطاعت بیقید و شرط است.
این رابطه نشان میداد که آمریکا نه به عنوان یک شریک ( partner)، بلکه به عنوان یک حاکم و ارباب در ایران رفتار میکند و رژیم پهلوی نیز این نقش را به رسمیت شناخته است.
وقتی امام خمینی در مقابل این قانون ایستادند، در حقیقت در برابر سیستمی ایستادند که: ایستادگی امام در برابر این قانون، تنها یک اعتراض سیاسی نبود، بلکه مقابله با یک سیستم کامل سلطه بود. سیستمی که بر سه پایه استوار بود:
شأن انسانی ایرانیان را لگدمال میکرد:
این قانون عملاً ایرانیان را شهروندان درجه دو قلمداد میکرد. وقتی یک شهروند عادی آمریکایی از یک مقام بلندپایه ایرانی دارای مصونیت بیشتری برخوردار بود، این به معنای نادیده گرفتن کامل کرامت انسانی ایرانیان بود. این قانون پیام واضحی داشت: جان، مال و آبروی یک آمریکایی از یک ایرانی ارزشمندتر است.
حاکمیت ملی ایران را نفی میکرد:
قدرت قضایی یکی از ارکان اصلی حاکمیت ملی هر کشوری است. با تصویب این قانون، رژیم پهلوی عملاً بخش بزرگی از حاکمیت قضایی کشور را به آمریکا واگذار کرده بود. این اقدام به معنای انکار استقلال و خودمختاری ایران بود و کشور را در موقعیت یک مستعمره قرار میداد.
آمریکا را در موقعیت حکمرانی بر ایران قرار میداد:
این قانون به آمریکا این حق را میداد که نه تنها در امور داخلی ایران دخالت کند، بلکه خود را فراتر از قانون و پاسخگویی بداند. این موقعیت، آمریکا را در جایگاه یک حاکم مطلق قرار میداد که میتوانست بدون هیچ نگرانی از پیامدهای قانونی، به هر اقدامی در ایران دست بزند.
تبعید امام به خاطر افشای همین واقعیت بود که ایران تحت سلطه آمریکا تبدیل به "مستعمره" شده است:
تبعید امام نشان داد که رژیم پهلوی نه تنها حاضر به پذیرش اشتباه خود نبود، بلکه هر صدای منتقدی را که این واقعیت را افشا میکرد، سرکوب میکرد.
این اقدام ثابت کرد که ایران در عمل به یک مستعمره تبدیل شده است - جایی که حاکمان وابسته، از منافع اربابان خارجی خود به قیمت نادیده گرفتن حقوق و کرامت ملت ایران دفاع میکنند.
سوال نهم : چه پیوندی بین سه واقعهی سیزده آبان (تبعید امام، کشتار دانشآموزان و تسخیر لانه جاسوسی) وجود دارد که همگی در یک روز رخ دادهاند؟
رهبر انقلاب در تحلیل این پیوند تاریخی فرمودند: «هر سه حادثه به نحوی مربوط میشود به دولت ایالات متّحدهی آمریکا... در سال ۴۳ امام به خاطر اعتراض علیه کاپیتولاسیون... در سال ۵۷ رژیم وابستهی به آمریکا... دانشآموزان را به قتل رساند... در سال ۵۸... جوانان ما به سفارت آمریکا حمله کردند و حقیقت این سفارت را که لانهی جاسوسی بود کشف کردند.» (۱1)اتفاق افتادن این سه رویداد بزرگ در یک روز، تصادفی نیست بلکه نشان از یک حقیقت تاریخی دارد. این سه حادثه مانند حلقههای یک زنجیر به هم متصل هستند.
تبعید امام در سال ۴۳ نشان داد که آمریکا با استفاده از رژیم دستنشانده، به دنبال حذف رهبری معنوی ملت ایران است. کشتار دانشآموزان در سال ۵۷ نشان داد که این رژیم وابسته تا چه حد برای حفظ منافع آمریکا حاضر به کشتار جوانان و نوجوانان است. و در نهایت تسخیر لانه جاسوسی در سال ۵۸ پاسخی بود که ملت بیدار ایران به این رفتارهای استکباری داد.
این توالی تاریخی نشان میدهد که مبارزه با استکبار آمریکا، خط اصلی و مشترک این سه واقعه است. هر یک از این حوادث به گونهای نشان میدهد که آمریکا برای حفظ سلطهی خود بر ایران، از هیچ اقدامی دریغ نکرده است.
از تبعید رهبر انقلاب گرفته تا کشتار جوانان و جاسوسی از کشور. بنابراین، سیزده آبان نماد مبارزهی مستمر و همیشگی ملت ایران با استکبار آمریکایی است.
سوال دهم: چرا رهبر انقلاب، تسخیر لانه جاسوسی آمریکا توسط دانشجویان را یک «ضربت متقابل» و «حرکت شجاعانه» میدانند؟
رهبر انقلاب در وصف این اقدام فرمودند:«در سال ۵۸ ضربتِ متقابل بود؛ یعنی جوانان شجاع و مؤمن دانشجوی ما به سفارت آمریکا حمله کردند و حقیقت و هویّت این سفارت را که عبارت بود از لانهی جاسوسی کشف کردند و در مقابل چشم مردم دنیا گذاشتند.» (۱2)تعبیر «ضربت متقابل» نشان میدهد که این اقدام، پاسخی به یک سلسله تجاوزها و توطئههای قبلی آمریکا علیه ایران بود. آمریکا با حمایت از رژیم شاه و طرحریزی کودتاهای مختلف، پیشینهای طولانی در دخالت در امور ایران داشت.
تسخیر لانه جاسوسی، عملی دفاعی و هوشمندانه بود که ابتکار عمل را از آمریکا گرفت. این کار، نقشهها و شبکههای پنهان آمریکا را آشکار کرد و به جهانیان ثابت نمود که سفارت آمریکا، محلی برای طراحی توطئه بر ضد استقلال و انقلاب ایران است. بنابراین، این حرکت نه تنها شجاعانه، بلکه ضرورتی برای افشای چهره واقعی استکبار و دفاع از حاکمیت ملی بود.
سوال یازدهم: چرا رهبر انقلاب، قیام سیزده آبان را «نماد دو حقیقت بزرگ» میدانند و این دو حقیقت چیست؟
رهبر انقلاب در تبیین این حقیقت فرمودند:«سیزده آبان، اینجا شد نماد دو حقیقت بزرگ، دو حقیقت بسیار حساس و خطیر: یکی طمعورزی آمریکائیها؛ که اگر یک ملت از حق خود، از شرف خود دفاع نکند، استبداد و استکبار تا اینجا پیش میآیند که یک قانون ظالمانهای مثل کاپیتولاسیون را بر این ملت تحمیل میکنند... [و] روح استکبار در قدرتهای استکباری و سلطههای استکباری...» (۱3)این دو حقیقت، در واقع دو روی یک سکه هستند که ماهیت رابطه استکبار با ملتهای مستقل را نشان میدهند. حقیقت اول «طمعورزی آمریکا» است که نشان میدهد استکبار تا کجا پیش میرود تا منافع خود را تأمین کند.
این طمع زمانی آشکار شد که آمریکا با تحمیل قانون کاپیتولاسیون، عملاً حاکمیت ملی ایران را نادیده گرفت. حقیقت دوم «روح استکبار» است که فراتر از یک دولت خاص، به ذات قدرتهای سلطهگر اشاره دارد.
این روحیه تجاوزکارانه همواره در طول تاریخ وجود داشته و سیزده آبان تنها یکی از تجلیهای آن است. این دو حقیقت با هم نشان میدهند که مبارزه با استکبار، تنها مقابله با یک دولت نیست، بلکه مقابله با یک روحیه و منش جهانی است که در قالب قدرتهای مختلف ظاهر میشود.
سوال دوازدهم: چرا رهبر انقلاب، فریاد امام خمینی(ره) در اعتراض به کاپیتولاسیون را "سالمترین و پاکیزهترین فریاد" و نماد سیزده آبان میدانند؟
رهبر انقلاب در تبیین این موضوع فرمودند:«آن فریاد، سالمترین و پاکیزهترین فریادها بود که از پاکترین حلقومها بیرون آمد... اولاً این فریاد، برخاسته از حس دین بود؛ ثانیاً برخاسته از آن عِرق پاکیزهی مسلمانی و ملی بود... ثالثاً فریادی متکی به حمایت عمومی مردم بود.» (۱4)
۱. برخاسته از حس دین (اتکای به ایمان)
این ویژگی مصداق آیه ﴿الَّذِینَ یبَلِّغُونَ رِسَالَاتِ اللَّهِ وَیخْشَوْنَهُ وَلَا یخْشَوْنَ أَحَدًا إِلَّا اللَّهَ﴾ (15) است. امام مانند پیامبران، تنها از خداوند میترسید و با توکل بر او، در برابر طاغوت ایستاد.
این همان "خشیت الهی" است که در قرآن، مایه عزت مؤمنان شمرده شده است. این فریاد، فریادی الهی بود که برای اقامه دین خدا و دفاع از ارزشهای اسلامی سر داده شد، نه برای منافع شخصی یا گروهی.
۲. برخاسته از عرق ملی و اسلامی (تلفیق میهندوستی و دینمداری)
این صفت تجلی آیه ﴿وَلَن یجْعَلَ اللَّهُ لِلْکَافِرِینَ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلًا﴾ (16) است. امام با غیرت دینی، تحت سلطه کفار قرار گرفتن را نپذیرفت و با ترکیب حکم دین و دفاع از ملت، ندای "ما را مستعمره میخواهند بکنند!" سر داد. این فریاد، هم برای حفظ اسلام بود و هم برای حفظ استقلال ملی، که این دو در مکتب امام خمینی(ره) از هم جدا نبودند.
۳. متکی به حمایت مردمی (مردمی بودن)
این ویژگی نمونه عینی آیه ﴿وَأَمْرُهُمْ شُورَى بَینَهُمْ﴾ (17) است. فریاد امام زمانی به ثمر نشست که پشتوانه مردمی یافت. این همان "شوری" عملی است که در قرآن به آن تأکید شده و نشان میدهد حرکتهای الهی زمانی پایدار میمانند که با پشتوانه مردمی همراه شوند. امام(ره) با اعتماد به مردم و اتکای به پشتیبانی آنان، این فریاد را سر داد و مردم نیز با جان و دل از آن حمایت کردند.
رهبر انقلاب چه تحلیلای از "پیشقدم بودن دانشآموزان" در عرصههای مختلف انقلاب ارائه میدهند و این ویژگی چه پیامی برای نسل جوان امروز دارد؟
رهبر انقلاب در این باره فرمودند:«امروز هم دانشآموزان دبیرستانی ما در کنار دانشجویان، در کنار قشرهای دیگر، در کنار بسیج و در جاهای دیگر، جزو پیشقدمترین گروههای اجتماعی ما هستند. در دوران دفاع مقدس هم باز دانشآموزان جزو پیشروان و خطمقدمها محسوب میشدند.» (۱8)
ایشان با اشاره به سابقه درخشان دانشآموزان در دفاع مقدس و حضور فعلی آنان در عرصههای مختلف، "پیشقدم بودن" را به عنوان یک ویژگی ثابت و مستمر برای این قشر معرفی میکنند. این سخن حاوی چند پیام مهم است:
اول اینکه دانشآموز تراز انقلاب اسلامی، همواره "پیشگام" و "خطشکن" بوده است. اگر در گذشته با حضور در جبهههای نبرد، امروز نیز با حضور در عرصههای علمی، فرهنگی و اقتصادی باید همین نقش را ایفا کند.
دوم اینکه این پیشقدم بودن، ناشی از "بصیرت" و "احساس مسئولیت" است. این یک حرکت احساسی و زودگذر نیست، بلکه برآمده از درک عمیق نسبت به ارزشها و آرمانهای انقلاب اسلامی است.
سوم اینکه این ویژگی، الگویی برای تمام نسل جوان است که نشان میدهد جوان انقلابی نباید در حواشی و پیرامون بماند، بلکه باید در "خط مقدم" تحولات جامعه حاضر باشد.
سوال سیزدهم: رهبر انقلاب چه دلایلی برای "انقلاب دوم" خواندن تسخیر لانه جاسوسی توسط امام خمینی(ره) ارائه میدهند و چرا این واقعه را "واکنش به خباثتهای آمریکا" میدانند؟
رهبر انقلاب در تبیین این واقعه فرمودند:«از ساعات اوّل پیروزی انقلاب بلکه حتّی قبل از انقلاب دشمن درصدد توطئه برآمد... آمریکاییها چند روز قبل از پیروزی انقلاب آدم فرستادند اینجا که شاید بتوانند یک کودتایی راه بیندازند... بعد هم که انقلاب پیروز شد، انواع و اقسام تلاشها را کردند... حرکت دانشجویان برای تسخیر سفارت، واکنش به اینهمه خباثت بود... آن ابرقدرتی که عادت کرده بود... ایران مال او است... حالا از دستش گرفته شده بود و درصدد تهاجم بود، دید جوانها جلوی این تهاجم را گرفتند.» (19)این واقعه تاریخی را باید از منظر قرآن کریم تحلیل کرد. خداوند در آیه ﴿وَیَمْکُرُونَ وَیَمْکُرُ اللَّهُ وَاللَّهُ خَیْرُ الْمَاکِرِینَ﴾ (20) به روشنی بیان میفرماید که دشمنان همواره در حال مکر و توطئه هستند، اما تدبیر الهی برتر از همه نیرنگهاست. تسخیر لانه جاسوسی نمونه عینی این آیه بود؛ آمریکا با تمام قدرت در حال توطئه بود، اما خداوند با اراده خود جوانان مؤمن را بر دشمن پیروز کرد.
از سوی دیگر، آیه ﴿وَلَیَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ یَنْصُرُهُ﴾ (21) وعده نصرت الهی به یاریکنندگان دین خداست. جوانان مسلمان با تسخیر لانه جاسوسی در حقیقت به یاری دین خدا برخاستند و خداوند نیز آنان را یاری کرد تا بر ابرقدرت جهان پیروز شوند. این پیروزی نشان داد که وعده الهی همیشه محقق میشود.
همچنین آیه ﴿وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ﴾ (22) بر آمادگی در برابر دشمن تأکید میکند. تسخیر لانه جاسوسی نمونه بارز این آمادگی بود؛ جوانان انقلابی با درک خطر دشمن و با شجاعت و هوشیاری، مرکز توطئه را مورد حمله قرار دادند و نقشههای شوم دشمن را خنثی کردند.
این واقعه به ما میآموزد که در برابر توطئههای دشمنان باید هوشیار بود و با توکل بر خدا و اتکا به نیروی ایمان، در مقابل آنان ایستاد. همانگونه که خداوند در آیه ﴿إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ یَنْصُرْکُمْ﴾ (23) وعده داده است، هرگاه بندگانش دین او را یاری کنند، پیروزی از آن آنان خواهد بود.
سوال جهاردهم: چرا رهبر انقلاب بر لزوم انعکاس اسناد تسخیر لانه جاسوسی در کتابهای درسی تأکید میکنند و این امر چه ضرورتی برای نسل جوان دارد؟
رهبر انقلاب در این زمینه فرمودند:«این کتابها حدود هفتاد جلد است؛ شماها خواندهاید اینها را؟ چرا هیچ نشانی از مضامین برگزیدهی این کتابها در مجموعهی مدارس ما، دبیرستانهای ما، دانشگاههای ما نیست؟ چرا؟ این یکی از اعتراضهای من است... چرا اینها را داخل کتابهای درسی قرار نمیدهید؟ چرا نمیگذارید نسل جوان ما، نسل جدید ما بفهمد و بداند که آمریکا با اینجا چه کرده است و چه توطئههایی زیر سر داشته؟» (۲4)این تأکید رهبر انقلاب بر سه محور اساسی استوار است.
نخست: جنبه هویتساز این اسناد برای نسل جوان است. اسناد لانه جاسوسی به عنوان میراث مکتوب انقلاب اسلامی، نقش بنیادینی در شکلدهی به هویت تاریخی و سیاسی نسل جدید دارد. همانگونه که قرآن کریم در آیه ﴿فَاقْصُصِ الْقَصَصَ لَعَلَّهُمْ یَتَفَکَّرُونَ﴾ (25) بر نقل داستانهای تاریخی برای اندیشیدن تأکید میکند، بازگویی این رویدادها نیز موجب بصیرتافزایی میشود.
دوم،:نقش آموزشی این اسناد در تبیین شیوههای مبارزه با استکبار است. این مدارک به خوبی نشان میدهد استکبار جهانی چگونه از طرق مختلف - فرهنگی، سیاسی، اقتصادی - به جنگ ملتها میرود. این موضوع مصداق آیه ﴿وَلاَ یَزَالُونَ یُقَاتِلُونَکُمْ حَتَّىَ یَرُدُّوکُمْ عَن دِینِکُمْ إِنِ اسْتَطَاعُوا﴾ (26) است که بر استمرار مبارزه دشمنان علیه مؤمنان دلالت دارد.
سوم: کارکرد پیشگیرانه این اسناد در مقابله با جنگ نرم دشمن است. آگاهی از توطئههای گذشته آمریکا، نسل جوان را در برابر تکرار این توطئهها در قالبهای جدید مصون میکند. این امر تجلی عملی آیه ﴿یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِن تَتَّقُوا اللَّهَ یَجْعَل لَّکُمْ فُرْقَاناً﴾ (۲7) است که تقوا را مایه تشخیص حق از باطل میداند.
سوال پانزدهم: رهبر انقلاب چه تحلیلهایی از "شکسته شدن هیمنه آمریکا" پس از تسخیر لانه جاسوسی ارائه میدهند و این رویداد چگونه به "نماد مقاومت" تبدیل شد؟
رهبر انقلاب در تحلیل این واقعه فرمودند: «آن روز آمریکا در دنیا یک هیمنهی ابرقدرتیِ درجهی یک داشت... جوان دانشجوی ما با شجاعت... سفارتخانهی آنچنان آمریکائی را تسخیر کرد... این هم حرکت عظیمی بود که قدرت آمریکا را در دنیا متزلزل کرد... کار به جائی رسید که رئیس جمهور آمریکا برای نجات این گروگانها دست به حملهی نظامیِ پنهانی و شبانه به ایران زد... خدای متعال آبروی اینها را برد...» (۲8)این تحلیل حاکی از چند لایه مهم است. نخست، تأکید بر "شکست هیمنه ابرقدرتی" آمریکا در اوج قدرت آن است. این موضوع مصداق آیه ﴿وَلاَ تَهِنُوا وَلاَ تَحْزَنُوا وَأَنتُمُ الأَعْلَوْنَ إِن کُنتُم مُّؤْمِنِینَ﴾ (29) است که بر برتری مؤمنان تأکید دارد. اگرچه آمریکا در اوج قدرت نظامی و سیاسی بود، اما جوانان مؤمن با توکل بر خدا توانستند این ابرقدرت را به زانو درآورند.
دوم، "شکست عملیات نظامی آمریکا در طبس" نشانه دیگری از نصرت الهی بود. این اتفاق یادآور آیه ﴿وَرَدَّ اللَّهُ الَّذِینَ کَفَرُوا بِغَیظِهِمْ لَمْ یَنَالُوا خَیْرًا﴾ (30) است که به بازگشت کافران با خشم و ناکامی اشاره دارد. آمریکا با تمام تجهیزات پیشرفته نتوانست در عملیات خود موفق شود و این شکست، ضربه دیگری بر پیکره اقتدار آن وارد کرد.
سوم، "تبدیل سیزده آبان به نماد مقاومت" از دیگر ابعاد این تحلیل است. این واقعه نشان داد که ملتی با ایمان میتواند در برابر زورگویی ابرقدرتها بایستد. این موضوع تجلی آیه ﴿الَّذِینَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوا لَکُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ إِیمَانًا﴾ (31) است که بر افزایش ایمان مؤمنان در برابر تهدید دشمنان دلالت دارد.
سوال شانزدهم: رهبر انقلاب تسخیر لانه جاسوسی را حاوی چه "معانی فراوان" و "درسی" برای ملت ایران میدانند که در قالب نماد سیزده آبان تجلی یافته است؟
پاسخ رهبر انقلاب در این رابطه فرمودند: «سیزده آبان نماد است؛ در دل خود، در عقبهی خود معانی فراوانی دارد؛ که این معانی، همه برای ما درس است؛ باید اینها را به یاد داشته باشیم: طمعورزی آمریکا، وابستگی رژیم طاغوت به آمریکا و فساد آن دستگاه، ایستادگی ایمانِ متکی به بصیرت امام بزرگوار و مردم، حضور نسل جوان، شجاعت و جسارت نسل جوان انقلابی در مقابل هیمنه و چهرهی آرایش کرده و بزک کردهی آمریکا» (32)این بیانات حاوی پنج درس اساسی است که هر کدام مصداق آیاتی از قرآن کریم میباشد.
نخست، "طمعورزی آمریکا" که نشان از حرص و آز قدرتهای استکباری دارد و یادآور آیه ﴿إِنَّ الْإِنسَانَ لَیَطْغَى﴾ (33) است که به طغیان انسان در اثر بینیازی اشاره میکند.
دوم، "وابستگی رژیم طاغوت و فساد آن" که نمونه عینی آیه ﴿وَلاَ تَرْکَنُوا إِلَى الَّذِینَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّکُمُ النَّارُ﴾ (34) میباشد که خداوند از رغبت به سمت ستمکاران نهی میفرماید.
سوم، "ایستادگی ایمان متکی به بصیرت" که تجلی آیه ﴿قُلْ هَـذِهِ سَبِیلِی أَدْعُو إِلَى اللّهِ عَلَى بَصِیرَةٍ﴾ (35) است و بر نقش بصیرت در حرکتهای الهی تأکید دارد.
چهارم، "حضور نسل جوان" که نمونه بارز آیه ﴿إِنَّهُمْ فِتْیَةٌ آمَنُوا بِرَبِّهِمْ وَزِدْنَاهُمْ هُدًى﴾ (36) است و به نقش جوانان در مسیر هدایت اشاره میکند.
پنجم، "شجاعت در مقابل چهره آرایش کرده استکبار" که مصداق آیه ﴿وَلاَ تَخْشَوُا النَّاسَ وَاخْشَوْنِ﴾ (37) است و بر ضرورت نترسیدن از جبهه باطل تأکید میورزد.
سوال هفدهم: رهبر انقلاب چه ضرورتی برای "انتقال مضامین اسناد لانه جاسوسی به کتابهای درسی" قائل هستند و غفلت از این امر چه پیامدهایی برای نسل جوان دارد؟
رهبر انقلاب با اشاره به این خلأ آموزشی فرمودند:«این کتابها حدود هفتاد جلد است؛ شماها خواندهاید اینها را؟ چرا هیچ نشانی از مضامین برگزیدهی این کتابها در مجموعهی مدارس ما، دبیرستانهای ما، دانشگاههای ما نیست؟چرا؟ این یکی از اعتراضهای من است... چرا اینها را داخل کتابهای درسی قرار نمیدهید؟ چرا نمیگذارید نسل جوان ما، نسل جدید ما بفهمد و بداند که آمریکا با اینجا چه کرده است و چه توطئههایی زیر سر داشته؟» (۳8)
این تأکید بر چند ضرورت اساسی استوار است.
نخست، نقش "بصیرتآفرینی تاریخی" این اسناد است که نسل جوان را با چهره واقعی استکبار آشنا میسازد. این موضوع مصداق آیه ﴿قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِکُم سُنَنٌ فَسِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَانظُرُوا کَیْفَ کَانَ عَاقِبَةُ الْمُکَذِّبِینَ﴾ (39) است که بر عبرتآموزی از تاریخ تأکید دارد.
دوم، "ایجاد مصونیت فکری" در برابر جنگ نرم دشمن است. آگاهی از توطئههای گذشته آمریکا، نسل جوان را در برابر شبیخون فرهنگی و تهاجم روانی دشمن مقاوم میکند. این امر تجلی آیه ﴿یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِن تَتَّقُوا اللَّهَ یَجْعَل لَّکُمْ فُرْقَانًا﴾ (40) است که تقوا را مایه تشخیص حق از باطل میداند.
سوم، "تداوم روحیه استکبارستیزی" در نسلهای آینده است. انتقال این مفاهیم به کتابهای درسی، زمینهساز تداوم مبارزه با استکبار خواهد بود. این موضوع یادآور آیه ﴿وَلاَ تَهِنُوا وَلاَ تَحْزَنُوا وَأَنتُمُ الأَعْلَوْنَ إِن کُنتُم مُّؤْمِنِینَ﴾ (41) است که بر حفظ برتری مؤمنان تأکید میورزد.
سوال هیجدهم: چرا رهبر انقلاب "دستاوردهای اسناد لانه جاسوسی" را برای نسل جوان حیاتی میدانند و غفلت از این اسناد را چه نوع "خطر فرهنگی" قلمداد میکنند؟
رهبر انقلاب با ابراز تعجب فرمودند:«این کتابها حدود هفتاد جلد است... چرا هیچ نشانی از مضامین برگزیدهی این کتابها در مجموعهی مدارس ما، دبیرستانهای ما، دانشگاههای ما نیست؟... چرا نمیگذارید نسل جوان ما... بفهمد و بداند که آمریکا با اینجا چه کرده است و چه توطئههایی زیر سر داشته؟» (۴2)
این هشدار رهبری ناظر بر چند خطر جدی است.
نخست، "قطع ارتباط نسل جوان با هویت مبارزاتی" خود است که موجب میشود نسل جدید از تجربیات گرانبهای گذشتگان محروم بماند. این موضوع مصداق آیه ﴿لَقَدْ کَانَ فِی قَصَصِهِمْ عِبْرَةٌ لِّأُولِی الْأَلْبَابِ﴾ (43) است که داستان پیشینیان را مایه عبرت خردمندان میداند.
دوم، "آسیبپذیری در برابر جنگ روانی دشمن" است. وقتی نسل جوان از پیشینه توطئههای دشمن بیخبر باشد، به راحتی در دام تبلیغات فریبنده آنان گرفتار میشود. این خطر یادآور آیه ﴿یُخَادِعُونَ اللَّهَ وَالَّذِینَ آمَنُوا﴾ (44) است که به نیرنگ کافران علیه مؤمنان اشاره دارد.
سوم، "فراموشی سنت الهی در مقابله با مستکبران" است. غفلت از این اسناد موجب میشود نسل جوان سنت الهی ﴿وَنُرِیدُ أَن نَّمُنَّ عَلَى الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ﴾ (45) را که وعده پیروزی مستضعفان بر مستکبران است، از یاد ببرد.
سوال نوزدهم: رهبر انقلاب "عملکرد جوانان دانشجو" در تسخیر لانه جاسوسی را چگونه تحلیل میکنند و این اقدام چه تأثیری در "تغییر معادلات جهانی" داشته است؟
رهبر انقلاب در وصف این حرکت فرمودند:«جوان دانشجوی ما با شجاعت، با شهامت، به عنوان لبهی اصلی جبههی مقاومت ملت ایران، سفارتخانهی آنچنان آمریکائی را تسخیر کرد... این هم حرکت عظیمی بود که قدرت آمریکا را در دنیا متزلزل کرد؛ آمریکای با آن هیمنه و با آن عظمت، ناگهان در چشم ملتها فروکش کرد.» (۴6)این تحلیل حاوی چندین درس راهبردی است.
نخست،"نقش محوری جوانان در تغییر معادلات سیاسی" است که نشان میدهد اراده جوانان مؤمن میتواند نظم به ظاهر تثبیت شده جهانی را دگرگون کند. این موضوع مصداق آیه ﴿إِنَّهُمْ فِتْیَةٌ آمَنُوا بِرَبِّهِمْ وَزِدْنَاهُمْ هُدًى﴾ (47) است که به نقش آفرینی جوانان با ایمان در تحولات تاریخی اشاره دارد.
دوم، "کارآمدی مقاومت فعال در برابر استکبار" است که ثابت کرد رویارویی مستقیم با زورگویان تنها راه حفظ عزت است. این مفهوم تجلی آیه ﴿وَلَیَنصُرَنَّ اللَّهُ مَن یَنصُرُهُ﴾ (48) است که وعده نصرت الهی به یاری کنندگان دین خداست.
سوم، "اثربخشی عملیات روانی علیه ابرقدرتها" است که نشان داد شکستن هیمنه دشمن گاهی از شکست نظامی آن مهمتر است. این امر نمونه عینی آیه ﴿وَأَعِدُّوا لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍ﴾ (49) است که بر آمادگی در تمام عرصهها تأکید دارد.
سوال بیستم: رهبر انقلاب چه تحلیلای از نقش و ویژگیهای جوانان دانشجو در عملیات تسخیر لانه جاسوسی ارائه میدهند؟
رهبر انقلاب در وصف این جوانان فرمودند:«جوان دانشجوی ما با شجاعت، با شهامت... سفارتخانهی آنچنان آمریکائی را تسخیر کرد... حرکت عظیمی بود که قدرت آمریکا را در دنیا متزلزل کرد...» (50)این تحلیل رهبری، دو ویژگی محوری جوانان مؤمن را ترسیم میکند که با آیات قرآن همسو است. ویژگی اول «شجاعت و شهامت» است که مصداق آیه ﴿الَّذِینَ یبَلِّغُونَ رِسَالَاتِ اللَّهِ وَیخْشَوْنَهُ وَلَا یخْشَوْنَ أَحَدًا إِلَّا اللَّهَ﴾ (51) میباشد؛
چرا که این جوانان تنها از خدا میترسیدند و در برابر ابرقدرت زمان ایستادند. ویژگی دوم «اثرگذاری عظیم» است که تجلی آیه ﴿إِن تَنصُرُوا اللَّهَ یَنصُرْکُمْ وَیُثَبِّتْ أَقْدَامَکُمْ﴾ (52)است؛
زیرا آنان با نیت خالص به یاری دین خدا برخاستند و خداوند نیز پایهایشان را ثابت قدم داشت و پیروزی بزرگی را نصیبشان کرد. این ترکیب، نقش تاریخی جوانان باایمان را نشان میدهد که با توکل بر خدا میتوانند سرنوشتساز باشند.
سوال بیست و یکم: توالی سه واقعه سیزده آبان (تبعید رهبری، کشتار جوانان، اقدام انقلابی جوانان) از نگاه رهبری، چه "الگوی تربیتی-مبارزاتی" را برای نسل جوان ترسیم میکند؟
رهبر انقلاب جمعبندی این توالی تاریخی فرمودند:«اولین خاطره... تبعید امام... حادثهی تلخ دیگر، قتل عام دانشآموزان بود... سومین خاطره... سیلی جوانان ایرانی به امریکا بود.» (53)
این توالی سهگانه، یک "دستورالعمل تربیتی" کامل را نشان میدهد که با سنت الهی مطابقت دارد.
مرحله اول (تبعید رهبر)، درس «صبر و استقامت» است که مصداق آیه ﴿وَاصْبِرْ لِحُکْمِ رَبِّکَ فَإِنَّکَ بِأَعْیُنِنَا﴾ (54)میباشد.
مرحله دوم (شهادت دانشآموزان)، درس «آمادگی برای فداکاری» است که تجلی آیه ﴿وَلاَ تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا (55) است.
مرحله سوم (تسخیر لانه جاسوسی)، درس «اقدام هوشمندانه و اثرگذار» است که نمونه عینی آیه ﴿وَأَعِدُّوا لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍ﴾ (56)میباشد. این سه مرحله، سیر تکاملی یک مبارز را از "اطاعت و صبر" تا "ایثار" و در نهایت "پیروزیسازی" ترسیم میکند.
نتیجه
سیزده آبان به عنوان روز دانشآموز، پیامهای عمیقی برای نسل جوان امروز دارد. این روز به ما میآموزد که دانشآموز تراز انقلاب اسلامی، تنها به کسب علم اکتفا نمیکند، بلکه با بصیرت و مسئولیتپذیری، در صحنههای سرنوشتساز کشور حاضر میشود.از منظر رهبر انقلاب، دانشآموز انقلابی باید دارای ویژگیهای ایمان، شجاعت، ابتکار و روحیه استکبارستیزی باشد. تداوم حضور دانشآموزان در عرصههای مختلف از دفاع مقدس تا میدان علم و فناوری، نشان میدهد که این قشر همواره پیشگام و پیشتاز بوده است.
سیزده آبان به ما یادآوری میکند که دانشآموز ایرانی باید همواره آماده دفاع از آرمانهای انقلاب و مقابله با توطئههای استکبار جهانی باشد. این روز، نماد همیشه زنده مقاومت و ایستادگی در برابر ظلم و استکبار است.
فهرست منابع و ارجاعات
1. پیام به مناسبت ۱۳ آبان روز مبارزه با استکبار جهانی، ۱۳۶۹/۰۸/۱۳.2. قرآن کریم، سوره انفال، آیه ۳۰،
3. همان
4. پیام به مناسبت سیزده آبان، ۱۳۶۹/۰۸/۱۳
5. قرآن کریم، سوره انفال، آیه 30
6. بیانات در دیدار دانشآموزان و دانشجویان، ۱۳۹۵/۰۸/۱۲
7. همان
۸. بیانات در دیدار دانشآموزان و دانشجویان، ۱۳۹۲/۰۸/۱۲
9. بیانات در دیدار دانشآموزان و دانشجویان، ۱۳۹۲/۰۸/۱۲
10. همان
11. بیانات در دیدار دانشآموزان و دانشجویان، ۱۳۹۲/۰۸/۱۲
۱۲. بیانات در دیدار دانشآموزان و دانشجویان، ۱۳۹۲/۰۸/۱۲
۱۳. همان
۱4. بیانات در دیدار دانشآموزان، ۱۳۷۸/۰۸/۱۳
۱5. قرآن کریم، سوره احزاب، آیه ۳۹
۱6. قرآن کریم، سوره نساء، آیه ۱۴۱
۱7. قرآن کریم، سوره شوری، آیه ۳۸
۱8. بیانات در دیدار دانشآموزان، ۱۳۷۸/۰۸/۱۳
19. بیانات در دیدار دانشآموزان و دانشجویان، ۱۳۹۵/۰۸/۱۲
۲0. قرآن کریم، سوره انفال، آیه ۳۰
۲1. قرآن کریم، سوره حج، آیه ۴۰
۲2. قرآن کریم، سوره انفال، آیه ۶۰
۲3. قرآن کریم، سوره محمد، آیه ۷
۲4. بیانات در دیدار دانشآموزان و دانشجویان، ۱۳۹۵/۰۸/۱۲
۲5. قرآن کریم، سوره اعراف، آیه ۱۷۶
۲6. قرآن کریم، سوره بقره، آیه ۲۱۷
۲7. قرآن کریم، سوره انفال، آیه ۲۹
۳2. بیانات در دیدار دانشآموزان، ۱۳۸۹/۰۸/۱۲
۳3. قرآن کریم، سوره علق، آیه ۶
۳4. قرآن کریم، سوره هود، آیه ۱۱۳
۳5. قرآن کریم، سوره یوسف، آیه ۱۰۸
۳6. قرآن کریم، سوره کهف، آیه ۱۳
۳7. قرآن کریم، سوره مائده، آیه 54
۳8. بیانات در دیدار دانشآموزان و دانشجویان، ۱۳۹۵/۰۸/۱۲
39. قرآن کریم، سوره آل عمران، آیه ۱۳۷
۴0. قرآن کریم، سوره انفال، آیه ۲۹
۴1. قرآن کریم، سوره آل عمران، آیه ۱۳۹
۴2. بیانات در دیدار دانشآموزان و دانشجویان، ۱۳۹۵/۰۸/۱۲
۴3. قرآن کریم، سوره یوسف، آیه ۱۱۱
۴4. قرآن کریم، سوره بقره، آیه ۹
۴5. قرآن کریم، سوره قصص، آیه ۵
۴6. بیانات در دیدار دانشآموزان، ۱۳۸۹/۰۸/۱۲
۴7. قرآن کریم، سوره کهف، آیه ۱۳
۴8. قرآن کریم، سوره حج، آیه ۴۰
49. قرآن کریم، سوره انفال، آیه ۶۰
۵0. بیانات در دیدار دانشآموزان و دانشجویان، ۱۳۸۹/۰۸/۱۲
۵1. قرآن کریم، سوره احزاب، آیه ۳۹
52. قرآن کریم، سوره محمد، آیه ۷
53. بیانات در دیدار دانشجویان، ۱۳۸۶/۰۸/۰۹
54. قرآن کریم، سوره طور، آیه ۴۸
55. قرآن کریم، سوره آل عمران، آیه ۱۶۹
56. قرآن کریم، سوره انفال، آیه ۶۰
.jpg "چگونه رسوب آب را از بین ببریم؟")
