مقدمه:
۱. بیان مسأله
در چهار دهه گذشته، مجلس شورای اسلامی همواره بهعنوان رکن رکین نظام جمهوری اسلامی ایران در متن تحولات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی کشور نقشآفرین بوده است. با این حال، تحولات پیچیده امروز - از چالشهای مدیریتی و اقتصادی تا جنگ ادراکی، ابهامآفرینی رسانهای و تشکیک در کارآمدی ساختارهای رسمی - سبب شده است که جایگاه واقعی مجلس در افکار عمومی و حتی در میان برخی نخبگان دچار ابهام، تقلیل یا کژفهمی شود.در فضای کنونی، پرسشی اساسی مطرح است:
آیا مجلس همچنان میتواند موتور محرک پیشرفت کشور و محور مردمسالاری دینی باشد؟ و اگر پاسخ مثبت است، این جایگاه چگونه باید بازتعریف، تقویت و بازتبیین شود تا هم به کارآمدی حکمرانی یاری رساند و هم در برابر جنگ روانی دشمن مصون بماند؟
پاسخ این پرسشها در بیانات رهبر معظم انقلاب (مدظله العالی) بهصورت مبنایی و راهبردی ارائه شده است؛ بهویژه در چهار فرازی که به «جایگاه قانون»، «مظهر مردمسالاری دینی بودن مجلس»، «نمایندگی ملی» و «نقش مجلس در پیشرفت در متن نظام» پرداختهاند. مسأله اصلی این مقاله، فهم دقیق و تبیین روشمند همین چهار فراز است.
۲. ضرورت بحث
ضرورت پرداختن به این موضوع از چند جهت اساسی قابل اشاره است:ضرورت حکمرانی
هیچ ساختار حکمرانی بدون قانونگذاری شفاف، آیندهنگر و مقتدر به پیشرفت نمیرسد. امروز که کشور با مسائل ساختاری، مطالبات انباشته و شرایط منطقهای-جهانی پیچیده مواجه است، نقش مجلس بیش از هر زمان دیگری سرنوشتساز شده است.
ضرورت مردمیسازی و اعتمادسازی
در جنگ ادراکی، یکی از اهداف دشمن ایجاد این تصور غلط است که مجلس نقش موثری ندارد. تبیین جایگاه واقعی مجلس، اعتماد عمومی به سازوکارهای مردمسالاری دینی را تقویت میکند.
ضرورت بازشناسی هویت ملی-انقلابی مجلس
نماینده مجلس در نگاه مقام معظم رهبری، نماینده یک شهرستان یا یک جناح نیست؛ نماینده «همه ملت ایران» است. واکاوی این نگاه، برای اصلاح ذهنیت عمومی و نخبگانی ضروری است.
ضرورت تبیین نسبت مجلس و نظام
در برخی سالها، مجلس از یکسو با خطر تبدیلشدن به «ناظر بیرونی» مواجه بوده و از سوی دیگر، با آفت غلتیدن به نزاعهای جناحی. فراز «پیشرفت در نظام، نه بر نظام» هویت اصیل مجلس را تبیین میکند.
ضرورت جهاد تبیین
جملات رهبر معظم انقلاب، صرفا توصیههای اخلاقی نیست؛ بلکه «نقشه راه حکمرانی» است. جهاد تبیین امروز یعنی استخراج این نقشه راه و تبدیل آن به ادبیات روشن و قابل فهم برای نسل جوان، فعالان فرهنگی و بدنه مدیریتی.
بنابراین تحلیل مبسوط بیانات ایشان پیرامون جایگاه و اهمیت مجلس شورای اسلامی، ضرورتی علمی، اجتماعی و راهبردی است.
۳. هدف از نگارش مقاله
این مقاله با سه هدف کلان نگاشته شده:۱. تبیین مبانی نظری و راهبردی جایگاه مجلس در اندیشه رهبری
تحلیل هر فراز به گونهای است که هم معنای دقیق عبارت روشن میشود و هم نسبت آن با ساختار حکمرانی امروز تبیین میگردد.
۲. پاسخدهی به شبهات و کژفهمیها درباره کارکرد مجلس
در فضای رسانهای امروز، برخی ذهنیتها - خواسته یا ناخواسته - جایگاه مجلس را کمرنگ جلوه میدهند. این مقاله با تحلیل روشمند بیانات رهبر معظم انقلاب، پشتوانه فکری و استدلالی برای پاسخ به این گفتمانهای غلط فراهم میکند.
۳. ارائه یک الگوی روشن برای کنش نمایندگان، فعالان فرهنگی و بدنه کارشناسی کشور
تحلیل، صرفا توضیح مطالب نیست؛ یک نقشه عملی نیز ارایه میکند تا مجلس بتواند:
* قانونگذار مؤثر باشد؛
* مظهر واقعی مردمسالاری دینی باشد؛
* نمایندگی ملی را محقق کند؛
* و در پیشرفت کشور در متن نظام نقشآفرینی فعال داشته باشد.
این اهداف، مجموعا این مقاله را به یک متن تحلیلی–تبیینی تبدیل میکند که هم برای مطالعه فردی، هم برای آموزش نخبگانی و هم برای تدوین محتوای جهاد تبیین قابل استفاده است.
در این مقاله تحلیلی، اهمییت و جایگاه راهبردی مجلس شورای اسلامی در نگاه مقام معظم رهبری تبیین شده است؛ از اقتدار قانونگذاری و مردمسالاری دینی تا نقش ملی نمایندگان و مأموریت مجلس در پیشبرد پیشرفت کشور از درون نظام.
با واکاوی چهار فراز کلیدی بیانات مقام معظم رهبری، نشان میدهیم که چرا مجلس قلب تپنده جمهوریت و ستون اصلی حکمرانی اسلامی است و چگونه میتواند با قانونگذاری دقیق، نظارت حکیمانه و رفتار مقتدرانه، مسیر آینده ایران را روشنتر سازد.
این نوشتار، برای علاقهمندان سیاست، فعالان فرهنگی، پژوهشگران و مجموعههای جهاد تبیین یک منبع تحلیلی کامل و قابل استناد است.
.jpg "مجلس؛ قلب تپنده جمهوریت؛ تحلیلی از نگاه رهبر انقلاب به اقتدار و مأموریت راهبردی مجلس")
فراز اول: جایگاه برجسته مجلس در نگاه امام خمینی (رحمه الله)
رهبر معظم انقلاب فرمودند:«در داخل مجلس شورای اسلامی، خود نظارتی بگذارید. این، همان تقوای جمعی است. مجموعه، خود را بپاید. حالا حرفهایی گوشه کنار زدند که نماینده باید آزاد باشد، چه باشد.
کسی با آزادی نماینده مخالف نیست؛ با کجرفتاری نماینده مخالف است. یک نمایندهی کجرفتار ممکن است مجلس شورای اسلامی را بدنام کند، متهم کند؛ حیف نیست؟ مجلسِ به این عظمت، این نهاد قانونیِ اساسی در کشور.
اول انقلاب خدمت امام رفتیم، برای اینکه یکی از بزرگانِ بین خودمان را به عنوان رئیس جمهور به امام معرفی کنیم تا امام ایشان را قبول کنند و ما بیاییم ایشان را در حزب جمهوری اسلامی به عنوان رئیس جمهور مطرح کنیم. امام به دلیلی قبول نکردند. بعد به ما گفتند که بروید سراغ مجلس؛ مجلس مهم است.
از نگاه رهبر انقلاب و بنیانگذار این نظام و پدید آورندهی این مجموعه، مجلس یک چنین جایگاهی دارد. خب، این را باید نگه داشت، باید آبرویش را حفظ کرد، باید چهرهاش را حفظ کرد؛ این، خودنظارتی لازم دارد. اگر این خودنظارتی نباشد، اشکال به وجود میآید.» (۱۳۹۰/۰۳/۰۸)
تحلیل فراز اول: مجلس؛ ستون جمهوریت و تراز حکمرانی در اندیشه امام و رهبری
۱. تبیین جایگاه مجلس در هندسه قدرت جمهوری اسلامی
در این بخش، سخن رهبر معظم انقلاب یک اصل کلیدی را یادآوری میکند:مجلس در نظام اسلامی تنها یک نهاد قانونگذار نیست؛ بلکه ستون ترازسازِ حکمرانی و نماد جمهوریت نظام است.
این نگاه ریشه در بنیانگذاری امام خمینی (رحمه الله) دارد؛ امام صریحا تاکید کرده بودند که «مجلس در رأس امور است» و تصمیمات آن بر مسیر کل کشور اثرگذاری مستقیم دارد.
از نظر مقام معظم رذهبری، جایگاه مجلس یک جایگاه حقوقی–تاریخی–انقلابی است:
* حقوقی: رکن قانونگذاری و ناظر بر اجرای قانون.
* تاریخی: نخستین نهاد جمهوریت پس از انقلاب که با رأی مستقیم مردم شکل گرفت.
* انقلابی: نهادی برخاسته از خون شهدا، با مأموریت پاسداری از جهتگیری کلان نظام.
بنابراین، آسیبدیدن اعتبار و اعتماد عمومی نسبت به مجلس، آسیب به ستون جمهوریت است؛ و بر همین اساس، مسأله «خودنظارتی» مطرح میشود.
۲. مفهوم «خودنظارتی»؛ تقوای جمعی در ساختار حکمرانی
رهبر معظم انقلاب با گزارهای کلیدی تحلیل خود را آغاز میکنند:«در داخل مجلس شورای اسلامی، خودنظارتی بگذارید. این همان تقوای جمعی است.»
این جمله چند نکته مهم دارد:
الف) خودنظارتی ≠ محدود کردن نماینده
مقام معظم رهبری بهصراحت میگویند:
«کسی با آزادی نماینده مخالف نیست؛ با کجرفتاری نماینده مخالف است.»
بنابراین، اصل آزادی نماینده حفظ میشود، اما:
* آزادی ≠ مصونیت از پاسخگویی
* آزادی ≠ حق تخلف
* آزادی ≠ حق خروج از چارچوب اخلاقی و قانونی
ب) تقوای فردی کافی نیست
مجلس نهادی جمعی است؛ اگر فقط بر تقوای فردی نمایندگان تکیه شود، نظام نظارتی مؤثر شکل نمیگیرد.
رهبر معظم انقلاب بر تقوای جمعی و مراقبت درونیِ سازمانیافته تأکید دارند؛ یعنی:
* سازوکارهای مصوب برای نظارت بر رفتار نمایندگان
* برخورد شفاف و بهموقع با تخلفات
* پیشگیری از رفتارهای خلاف شأن نمایندگی
* حفظ شأن ملی مجلس
این نگاه، مجلس را از یک نهاد صرفا قانونگذار به یک نهاد اخلاقمحور و الگوی رفتاری در حکمرانی اسلامی تبدیل میکند.
۳. تهدید اصلی از منظر رهبری: «کجرفتاری» و بدنامی مجلس
«یک نمایندهی کجرفتار ممکن است مجلس شورای اسلامی را بدنام کند.»این جمله بسیار کلیدی است؛ زیرا:
* رهبر معظم انقلاب تهدید اصلی را موضوعات سیاسی، جناحی یا اختلافات رایج نمیدانند؛
* بلکه مسأله را رفتار فردیِ خارج از شأن معرفی میکنند.
در نگاه ایشان، یک رفتار نادرست - از سوی یک شخص - میتواند:
* اعتماد مردم را مخدوش کند
* دشمن را برای تخریب مجلس جریتر کند
* کارآمدی مجلس را زیر سوال ببرد
* حیثیت نهادی را لکهدار کند
* و از همه مهمتر: «مجلسِ به این عظمت… حیف نیست بدنام شود؟»
این جمله نشان میدهد که مقام معظم رهبری نسبت به حفظ «حیثیت عمومی» مجلس حساسیت حداکثری دارند.
۴. روایت تاریخی رهبر انقلاب از امام راحل؛ تبیین جایگاه بیبدیل مجلس
مقام معظم رهبری در ادامه یک خاطره مهم نقل میکنند:برای معرفی فردی جهت ریاست جمهوری به امام مراجعه میکنند؛ امام قبول نمیکنند و میفرمایند:
«بروید سراغ مجلس؛ مجلس مهم است.»
این نکته چند پیام مهم دارد:
الف) در هندسه امام، مجلس از ریاست جمهوری مهمتر است
این سخن بسیار راهبردی است؛ زیرا نشان میدهد:
* محور اصلی اداره کشور، نظام قانونگذاری است، نه فرد یا قوه دیگر.
* مشروعیت و کارآمدی نظام تا حد زیادی وابسته به اقتدار و سلامت مجلس است.
* مجلس باید موتور محرک دولتها باشد، نه منفعل در برابر آنها.
ب) امام، اعتماد مردم به مجلس را یک سرمایه مقدس میدانست
امام در سختترین شرایط انقلاب - درگیریهای سیاسی، جنگ، اختلافات داخلی و… - همواره بر اقتدار مجلس پافشاری کردهاند.
ج) رهبر انقلاب با نقل این خاطره، یک معیار ثابت را یادآوری میکنند
این روایت یک پیام دارد:
نگاه رهبری به مجلس، امتداد طبیعی نگاه امام است؛ نه یک برداشت جدید یا مقطعی.
۵. فلسفه «حفظ آبرو و چهره مجلس»
مقام معظم رهبری میفرمایند:«این را باید نگه داشت، باید آبرویش را حفظ کرد، باید چهرهاش را حفظ کرد.»
این جمله سه لایه دارد:
۱. نگه داشتن: حفظ جایگاه حقوقی و انقلابی
یعنی مجلس نباید از مسیر انقلابی خارج شود.
تضعیف مجلس = تضعیف جمهوریت.
۲. حفظ آبرو: شفافیت، اخلاقمداری، قانونگرایی
آبرو از طریق رفتار نمایندگان ساخته میشود؛ نه صرفا قوانین.
۳. حفظ چهره: کارآمدی و اثرگذاری در میدان عمل
مجلس اگر نتواند مشکلات مردم را حل کند، چهرهاش نزد مردم آسیب میبیند.
در نگاه رهبر انقلاب، کارآمدی + پاکدستی + رفتار اخلاقی سه ضلع مثلث حفظ چهره مجلساند.
۶. بدون خودنظارتی، اشکال ایجاد میشود
جمله پایانی مقام معظم رهبری:«اگر این خودنظارتی نباشد، اشکال به وجود میآید.»
این بخش در واقع هشدار است.
اشکالات احتمالی:
* کاهش اعتماد عمومی
* میدانداری رسانههای معاند برای تخریب نظام
* تضعیف جایگاه مجلس نزد کارشناسان و مردم
* انحراف در مسیر قانونگذاری
* رشد رفتارهای فردیِ خارج از چارچوب
این جمله نشان میدهد که «خودنظارتی» یک توصیه اخلاقی نیست؛ یک ضرورت حکمرانی است.
۷. جمعبندی تحلیل فراز اول:
با کنار هم گذاشتن جملات رهبر معظم انقلاب، پیام اصلی ایشان چنین است:* مجلس در نظام اسلامی ستون جمهوریت و استمراردهنده مسیر انقلاب است.
* این جایگاه را امام خمینی تثبیت کرده و رهبر انقلاب آن را زنده نگه داشتهاند.
* بزرگترین تهدید مجلس، کجرفتاری نمایندگان و از بین رفتن اعتماد عمومی است.
* بهترین راه حفظ مجلس، خودنظارتی سازمانیافته، تقوای جمعی، شفافیت و اخلاقمداری.
* آزادی نماینده یک اصل است؛ اما کجرفتاری قابل تحمل نیست.
* آبروی مجلس سرمایه ملی است؛ باید حفظ شود.
فراز دوم: مهمتر بودن مجلس نسبت به دولت از نظر امام خمینی (رحمه الله)
رهبر معظم انقلاب فرمودند:«شما [نمایندگان مجلس] موقعیّت خوبی گیرتان آمده؛ چهار سال در مجلس شورای اسلامی، جایی که ادارهی کشور و قانونگذاری کشور آنجا است. اهمّیّت این قانونگذاری خیلی زیاد است؛ این واقعاً همانطور که بارها عرض کردهایم، ریلگذاری است.
شما حرکت دولت را اوّلاً ریلگذاری میکنید، بعد با اختیاراتی که قانون اساسی به شما داده -که ازجملهاش تحقیق و تفحّص است که در قانون اساسی تصریح شده- میتوانید تضمین کنید که این حرکت انجام بگیرد. صِرف توصیه نیست؛ برطبق قانون میتوانید دنبال کنید، تحقیق کنید، تفحّص کنید؛ هیچ منافاتی هم با همکاری با دولت ندارد.
اعتقاد بنده این است و همیشه عقیدهام در همهی دولتها این بوده که مجلس باید با دولت همکاری کند؛ امّا این همکاری بهمعنای گذشت از حقوق مجلس نیست؛ بایستی حقّتان را استیفاء کنید؛ تحقیق کنید، تفحّص کنید، مؤاخذه کنید که چرا نشد، چرا کم شد، چرا جور دیگر شد. این یک فرصت بسیار مهمّی است؛ این را قدر بدانید.
اوّل انقلاب، آنوقتی که صحبت انتخاب رئیسجمهور بود و مدام نامزدهای مختلف مطرح میشدند، بنده و یک نفر دیگر از دوستانمان، از تهران رفتیم قم خدمت امام -آنوقت ایشان قم بودند- در یک وقت تنگِ سختی هم بود، ایشان هم داخل بودند، بالاخره هرجور بود گفتیم باید ببینیم امام را.
چون امام فرموده بودند که معمّمین مطرح نشوند، نامزد نشوند برای ریاست جمهوری؛ ما رفته بودیم با امام بحث کنیم، محاجّه کنیم که بگوییم نه، این منع را شما بردارید تا آقای بهشتی را ما مطرح کنیم؛ به نظر ما بهتر از همه، شهید بهشتی (رضوان الله تعالی علیه) بود؛ رفته بودیم با ایشان بحث کنیم سر این قضیّه.
یک قدری گفتیم و شنفتیم و ایشان یک چیزهایی گفت، ما یک چیزهایی گفتیم؛ بعد ایشان به ما گفتند شما بروید مجلس را نگه دارید؛ بروید دنبال مجلس؛ آنوقت هنوز انتخابات مجلس [برگزار] نشده بود؛ گفتند بروید سراغ مجلس، مجلس مهم است.
توصیهشان به ما -به من و آن دوستمان- این [بود]؛ یعنی روی مسألهی دولت اصرار نکنید؛ مجلس از نظر ایشان مهمتر از دولت و قوّهی مجریّه بود.» (۱۳۹۵/۰۳/۱۶)
تحلیل فراز دوم: جایگاه راهبردی مجلس در منظومه حکمرانی انقلاب
۱. تبیین کلی: مجلس بهعنوان «محور ریلگذاری کشور»
رهبر معظم انقلاب بحث را با یک گزاره بنیادین آغاز میکنند:«اهمّیّت این قانونگذاری خیلی زیاد است؛ این واقعا ریلگذاری است.»
این جمله در واقع تعریف ماهوی مجلس است:
* مجلس فقط «قانونگذار» نیست؛
* مجلس مسیر حرکت دولت، جهتگیریهای کلان کشور، و اولویتهای نظام اجرایی را تعیین میکند.
در ادبیات حکمرانی جمهوری اسلامی، «ریلگذاری» یعنی:
* مشخصکردن سمتوسوی پیشرفت
* ایجاد چارچوبهای الزامآور برای دولت
* هدایت پویشهای اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی
* و نهایتا پیشگیری از انحراف مسیر انقلاب
این نگاه ریشه در اندیشه امام خمینی (رحمه الله) دارد، زیرا امام راحل نیز مجلس را «در رأس امور» معرفی کردند.
۲. نهاد قانونگذاری در جایگاه «ضمانتکننده حرکت دولت»
مقام معظم رهبری میفرمایند:«شما حرکت دولت را اوّلاً ریلگذاری میکنید، بعد … میتوانید تضمین کنید که این حرکت انجام بگیرد.»
این جمله دو لایه مهم دارد:
الف) ریلگذاری
این مرحله اختیارات خطمشیگذاری است:
* تصویب قوانین لازم
* اصلاح قوانین ناکارآمد
* تعیین سقفها، جهتها، الزامات و محدودیتها
* اتصال قانونگذاری به نیازهای حقیقی مردم
ب) تضمین
اینجا مجلس از یک نهاد «قانونگذار» به یک نهاد «ناظر فعال و پیشران» تبدیل میشود.
با ابزارهایی مانند:
* تحقیق و تفحص
* سوال
* تذکر
* و نهایتا استیضاح
مجلس، حرکت دولت را تضمین و اصلاح میکند.
رهبر معظم انقلاب تأکید میکنند که این ناظر بودن، هیچ منافاتی با همکاری ندارد.
این یک نکته مهم در جهاد تبیین است:
* همکاری ≠ خنثیشدن مجلس
* همکاری ≠ عبور از قانون
* همکاری ≠ چشمپوشی از خطا
بلکه همکاریِ مسئولانه و پیگیریگر مد نظر است.
۳. تفکیک مهم: همکاری با دولت در کنار استیفای حقوق مجلس
مقام معظم رهبری میگویند:«این همکاری بهمعنای گذشت از حقوق مجلس نیست؛ بایستی حقّتان را استیفاء کنید.»
این جمله در واقع یک قاعده برای همه دورههای مجلس است:
* مجلس باید دولت را یاری کند، نه آزار دهد.
* اما نباید بهدلیل مصالح سیاسی، جناحی یا فشار رسانهای، از حقوق خود چشم بپوشد.
* حقوق مجلس همان ابزارهای نظارتی و شأن تصمیمسازی آن است.
در نگاه ژرف مقام معظم رهبری:
* دولت بدون مجلس، دچار انفعال یا انحراف میشود.
* مجلس بدون نظارت، تبدیل به نهاد تشریفاتی میشود.
* مجلس بدون همکاری، به مانع دولت تبدیل میشود.
بنابراین نقطه تعادل: همکاری + نظارت حداکثری.
۴. روایت تاریخی رهبر انقلاب؛ کلید فهم جایگاه مجلس در نگاه امام
مهمترین بخش این فراز، روایت تاریخی است:مقام معظم رهبری میفرمایند که در اوایل انقلاب، برای رفع منع امام از نامزدشدن روحانیون و طرح شهید بهشتی بهعنوان رئیسجمهور نزد امام رفتند.
پس از بحثهایی میان ایشان و امام، امام با صراحت فرمودند:
«بروید سراغ مجلس. مجلس مهم است.»
این روایت تاریخی چند لایه مهم دارد:
لایه اول: امام اولویت را به «ساختار» میدهد، نه به «فرد»
امام نگفتند چه کسی رئیسجمهور شود یا نشود؛ بلکه تأکید کردند که اساس کشور به مجلس وابسته است.
این یعنی:
* قدرت اصلی در جمهوریت، در نهاد انتخابشونده جمعی است.
* مجلس یک عنصر بنیادین در هندسه حکومت اسلامی است.
لایه دوم: حتی در حضور شخصیتهایی در سطح شهید بهشتی، امام اولویت را مجلس میدانستند
این نکته بسیار بزرگ است. اگر فردی چون شهید بهشتی - از برجستهترین چهرههای انقلاب - در میدان انتخاب ریاستجمهوری مطرح بود، باز امام فرمودند: «بروید دنبال مجلس.»
این یعنی:
* اهمیت مجلس ساختاری و اصولی است، نه شخصی و موقتی.
* در نگاه امام، ساختن نهادها از ساختن افراد مهمتر است.
لایه سوم: مجلس از نظر امام مقدم بر دولت است
رهبر معظم انقلاب جمعبندی میکنند:
«روی مسألهی دولت اصرار نکنید؛ مجلس از نظر ایشان مهمتر از دولت بود.»
این جمله، هویت نقش مجلس در جمهوری اسلامی را آشکار میکند:
* دولت مجری قوانین است
* مجلس سازنده مسیر است
* دولت قابل تغییر است
* مجلس نهاد پایدار نظام است
۵. نتیجه تاریخی–ساختاری: چرا مجلس مهمتر از دولت است؟
با کنار هم گذاشتن اندیشه امام راحل و تبیین مقام معظم رهبری، میتوان نتیجه گرفت:۱. مجلس «سنگبنای جمهوریت» است: ملت در مجلس بهصورت مستقیم و سازمانیافته مشارکت میکنند.
۲. دولت تابع مسیر مجلس است: حتی قویترین دولتها نیز نمیتوانند خارج از مسیر مجلس حرکت کنند.
۳. مجلس ضامن اجرای صحیح حکمرانی است: با ابزارهای نظارتی، دولت را در ریل نگه میدارد.
۴. مجلس حافظ آرمانهای انقلاب در سیاستگذاری است: سند پیشرفت کشور از مجلس عبور میکند، نه از دولت.
۵. مجلس نهاد ماندگار نظام است: دولتها میآیند و میروند، اما مجلس امتداد دائمی اراده ملت است.
۶. جمعبندی تحلیل فراز دوم:
از این فراز چنین برمیآید:* در منطق امام خمینی (رحمه الله) و رهبر معظم انقلاب (مدظله العالی)، مجلس اصل و دولت فرع است.
* مجلس تعیینکننده مسیر حاکمیت و ضامن انقلابی ماندن آن است.
* مسئولیت نمایندگان بسیار فراتر از قانونگذاری است؛ آنان «تعیینکننده جهت کشور» هستند.
* همکاری با دولت لازم است، اما کاهش نظارت خیانت به جایگاه مجلس است.
* نمایندهای که این جایگاه را نشناسد، هویت مجلس را نیز تضعیف میکند.
* و نهایتا: این نگاه، مجلس را به «مرکز ثقل جمهوریت» در نظام اسلامی تبدیل میکند.
فراز سوم: اقتدار مجلس باید حفظ شود
رهبر معظم انقلاب فرمودند:«در قانون اساسی شما موظّف شدهاید از دستاوردهای انقلاب و مبانی اسلام دفاع کنید؛ در سوگندتان بود. من در پیامم به شما عرض کردم این سوگند، سوگند حقیقی است؛ یعنی اگر این سوگند نقض بشود، کفّاره دارد.
سوگند خوردهاید که مبانی اسلام را و دستاوردهای انقلاب را حفظ کنید؛ خب، این چیز مهمّی است. این کِی ممکن خواهد شد؟ آنوقتی که مجلس واقعاً در رأس امور باشد؛ این کار هم دست شما است. «مجلس در رأس امور» تعارف نیست که بخواهیم تعارف بکنیم؛ نه واقعاً باید مجلس در رأس امور باشد؛ یعنی تصمیم بگیرد و آن تصمیم اجرائی بشود.
البتّه من این را به شما عرض بکنم که در دولتهای مختلف -هم این دولت کنونی، هم دولت قبلی، هم دولتهای قبلی؛ همهشان از بعد از رحلت امام؛ و در زمان امام، دولت خود بنده- اتّفاق میافتاد یک جاهایی، در یک تنگناهایی گیر میکردیم و الان دولتها گیر میکنند که از اختیارات ولیّفقیه استفاده میکنند؛ این هست، امّا در همانها هم بنده مکرّراً در نظر داشتم مراقبت بکنم تا آنجایی که ممکن است به مصوّبهی مجلس خدشه وارد نشود.
یکی از دولتهای گذشته آمده بودند یک چیزی میخواستند که درست نقطهی مقابل قانون بودجهی آن سال بود؛ آنوقت [قانون] برنامه نبود، قانون بودجه بود. هرچه اصرار کردند، من زیرِ بار نرفتم؛ با اینکه مشکلاتی داشتند امّا گفتم ما یک مجلسی داریم که نشستهاند تصمیم گرفتهاند و قانون بودجه را با اینهمه زحمت تصویب کردهاند، حالا شما بیا با یک کلمه حرف، همهی قانون را برگردان از اینطرف به آنطرف؛ اینکه نمیشود. مجلس را باید در رأس امور قرار داد. احترام مجلس، وقار مجلس، هیبت مجلس باید محفوظ باشد.
من یکوقت -ظاهراً یا با آقای لاریجانی یا یکی از رؤسای مجلس- گفتم که از اوّل مشروطه اینجوری بود تا وقتی رضاخان سرِ کار آمد. رضاخان که آمد، مجلس و قانون و قانونگذاری و مانند اینها همه دود شد رفت هوا؛ امّا قبل از آمدن رضاخان -که خب مسألهی قانونگذاری و مجلس و مجلس شورا است و تازه هم مشروطیّت سرِکار آمده بود؛ ظاهراً در دورهی دوّم یا سوّم مجلس؛ بالاخره قبل از قدرت گرفتن رضاخان- رئیس مجلس مؤتمنالملک بود که از رجال خوشنامِ زمان قاجار است، برادر مؤتمنالملک، نخستوزیر بود که مشیرالدّوله است.
او هم اتّفاقاً از رجال خوشنام است؛ یعنی این دو برادر جزو رجال نسبتاً خوشنام دورهی قاجار و اوّل پهلوی هستند. پس برادر بزرگتر که مشیرالدّوله بود، رئیس دولت بود، نخستوزیر بود؛ مؤتمنالملک -برادر کوچکتر- رئیس مجلس بود.
رئیس دولت -نخستوزیر- از مجلس وقت گرفت که بیاید آنجا یک گزارشی بدهد؛ مثلاً ساعت هشت صبح یک سخنرانی بکند. ساعت هشت صبح شد، مشیرالدّوله نرسید؛ مؤتمنالملک به ساعتش نگاه کرد، دید پنجدقیقه از هشت گذشت، گفت نخستوزیر را دیگر راه ندهید؛ نخستوزیر را راه ندهید؛ پنجدقیقه بعد مشیرالدّوله رسید به مجلس، راهش ندادند! اینجور است.
نخستوزیر پنجدقیقه از وقت معیّن تأخیر کرده، رئیس مجلس که برادرش بود -برادر کوچکترش هم بود- راهش نداد؛ این یعنی اقتدار مجلس، هیبت مجلس این است؛ این را باید حفظ کنید. این دست خود شما است و شما میتوانید این کار را بکنید.» (۱۳۹۵/۰۳/۱۶)
تحلیل فراز سوم: اقتدار مجلس؛ ضامن جمهوریت و پاسدار اسلامیت در هندسه حکمرانی انقلاب
۱. اقتدار مجلس ستون جمهوریت و پاسدار اسلامیت نظام
رهبر معظم انقلاب این فراز را با تأکید بر سوگند نمایندگی آغاز میکنند. این نقطه شروع کاملا حسابشده است؛ زیرا سوگند نماینده، صرفا یک مراسم آغاز کار نیست، بلکه:پیمان وفاداری به اسلام، تعهد به دستاوردهای انقلاب و مسئولیت تاریخی نسبت به ساختار حکمرانی است.
اقتدار مجلس، در حقیقت ستون اقتدار جمهوریت در جمهوری اسلامی است. اگر این ستون تضعیف شود، هم مردمسالاری آسیب میبیند، هم «اسلامیت» نظام از طریق بیاثر شدن قانونگذاری اسلامی دچار آسیب میشود.
۲. سوگند نمایندگان؛ ماهیت حقوقی–شرعی، نه تشریفاتی
مقام معظم رهبری میفرمایند:«این سوگند، سوگند حقیقی است؛ یعنی اگر این سوگند نقض بشود، کفاره دارد.»
این عبارت سه گزاره مهم دارد:
الف) سوگند نمایندگی همچون سوگند شرعی است
یعنی نماینده هنگام ورود به مجلس، وارد قرارداد شرعی میشود. نقض آن، صرفا تخلف اداری نیست؛ تخلّف شرعی است.
ب) سوگند دفاع از اسلام و انقلاب
نمایندگان سوگند خوردهاند که:
مبانی اسلام، دستاوردهای انقلاب و مسیر کلان نظام اسلامی را حفظ کنند. این یعنی نماینده «کارمند مردم» نیست؛ نماینده «امین انقلاب» است.
ج) حفظ این سوگند بدون اقتدار مجلس ممکن نیست
مبنای استدلال رهبر معظم انقلاب این است:
* اگر مجلس اقتدار نداشته باشد، تصمیمش اجرا نشود، قانونش بیاثر شود،
* نماینده عملا نمیتواند از اسلام و انقلاب دفاع کند.
بنابراین، اقتدار مجلس شرط ادای سوگند نمایندگی است.
۳. «مجلس در رأس امور است»؛ یک اصل حقیقی، نه شعار
مقام معظم رهبری تأکید میکنند:«مجلس در رأس امور تعارف نیست؛ باید واقعاً در رأس امور باشد.»
این جمله در فضای امروز کشور نیز بسیار کلیدی است؛ زیرا برخی گاه میپرسند:
* آیا مجلس هنوز در رأس امور است؟
* آیا نقش مجلس کم نشده؟
* آیا مسئولیت اصلی در دولت نیست؟
پاسخ رهبر معظم انقلاب روشن است:
رأس بودن مجلس یک واقعیت حقوقی–انقلابی است و باید محقق شود، نه اینکه صرفا تکرار شود.
معنای واقعی «در رأس امور بودن مجلس»
* تصمیم مجلس باید الزامآور باشد
* قانون مجلس باید اجرا شود
* دولت حق «خنثیسازی» یا «دورزدن» مصوبه ندارد
* ساختار حکمرانی باید از مجلس تغذیه کند
۴. تجربه شخصی رهبر انقلاب در دولتها
مقام معظم رهبری با صداقت بیان میکنند که:در دولت کنونی، در دولتهای قبلی و حتی در دولت دوران مسؤولیت خودشان در زمان امام، گاهی دولتها دچار تنگنا میشدند و به اختیارات ولیفقیه نیاز پیدا میکردند. اما با این حال، ایشان میفرمایند:
«تا آنجایی که ممکن است به مصوبه مجلس خدشه وارد نشود.»
این جمله یک اصل مهم را آشکار میکند:
اصل: ولایتفقیه در عین اقتدار، پاسدار اقتدار مجلس است.
این یعنی:
* ولیفقیه بهجای تضعیف مجلس، محافظ جایگاه مجلس است
* ساختار نظام اسلامی، تمرکز قدرت ایجاد نمیکند، بلکه تعادل قدرت ایجاد میکند
* حتی در شرایط اضطرار، مجلس باید محترم بماند
نمونه شاهد: مخالفت با تصمیم یک دولت
رهبر معظم انقلاب یک مثال تاریخی میزنند:
دولتی از ایشان خواسته بود برخلاف قانون بودجه همان سال، اقدامی انجام دهند. ولی ایشان با قاطعیت گفتند:
«نه. مجلس با زحمت قانون تصویب کرده؛ با یک کلمه اینطرف و آنطرف نمیشود.»
این نمونه برای جهاد تبیین بسیار ارزشمند است، زیرا نشان میدهد:
* حتی ولیفقیه حاضر نیست یک مصوبه مجلس را بیاعتبار کند
* اقتدار مجلس خط قرمز نظام است
۵. روایت تاریخی مؤتمنالملک و مشیرالدوله؛ الگوی هیبت مجلس
این بخش از بیانات مقام معظم رهبری، یکی از زیباترین بخشهای تاریخ مشروطه است. ایشان با نقل این روایت میخواهند بگویند:* اقتدار مجلس، امری واقعی بوده
* و این اقتدار، فرهنگساز و جامعهساز است
خلاصه روایت
* رئیس مجلس مؤتمنالملک است
* نخستوزیر برادر او، مشیرالدوله
* نخستوزیر ۵ دقیقه دیر میرسد
* رئیس مجلس دستور میدهد او را راه ندهند
* نخستوزیر پشت در میماند
* احترام قانون و مجلس بر رابطه برادری مقدم میشود
پیام این روایت
۱. اقتدار مجلس مهمتر از جایگاه دولت است
۲. شأن مجلس نباید قربانی روابط شخصی و سیاسی شود
۳. قانون زمان و نظم باید پاس داشته شود
۴. هیبت مجلس محصول رفتار نمایندگان است
این روایت تاریخی، یک مدل بومی از «مجلس قدرتمند» در ایران قبل از رضاخان نشان میدهد.
۶. تبیین مفهوم «اقتدار مجلس» در اندیشه رهبر انقلاب
از جمعبندی این بیانات، اقتدار مجلس چهار بُعد دارد:۱. اقتدار حقوقی
* اجرای کامل مصوبات
* جلوگیری از نقض قانون
* تعیین الگوی حکمرانی
۲. اقتدار نظارتی
* تحقیق و تفحص
* سوال و استیضاح
* پیگیری اجرای قانون
* نهراسیدن از برخورد با ترک فعل
۳. اقتدار اخلاقی
* پایبندی به سوگند
* حفظ شأن نمایندگی
* رعایت نظم، وقتشناسی، عدالت و بیتالمال
۴. اقتدار شخصیتی
* نماینده باید جاذبه و صلابت رفتاری داشته باشد
* هیبت مجلس از «وقار فردی نمایندگان» شکل میگیرد
۷. جمعبندی تحلیل فراز سوم:
بر اساس این فراز، رهبر معظم انقلاب در واقع یک نقشه راه ارائه میکنند:* مجلس باید نقطه اتصال مردم، انقلاب و قانون باشد؛
* اقتدار مجلس ضامن اسلامیت و جمهوریت است؛
* حفظ اقتدار مجلس وظیفه نمایندگان است، نه وظیفه دیگران؛
* اقتدار مجلس با «رفتار صحیح» و «پایبندی به قانون» ایجاد میشود؛
* ولیفقیه در اوج اقتدار، پاسدار مصوبات مجلس است؛
* تاریخ ایران نشان داده که وقتی مجلس مقتدر باشد، دولت منظمتر، جامعه قانونمندتر، و کشور پیشرفتهتر است؛
* و در نهایت: مجلس بدون اقتدار، مجلس نیست؛ مجلس با اقتدار، ستون انقلاب است.
فراز چهارم: جملات برگزیده رهبر انقلاب پیرامون جایگاه و اهمیت مجلس
* اهمیت کشور به تنظیم قوانین این کشور است. (۱۳90/۱۲/۱8)* مجلس، مهمترین مظهر مردمسالاری دینی است؛ بنابراین از جایگاه خودتان غفلت نکنید. (۱۳8۳/0۳/۲۷)
* مجلس، نمایندهی همهی ملت ایران است. (۱۳8۳/0۳/۲۷)
* مجلس جاى تلاش و برنامهریزى و پیشرفت در نظام است، نه بر نظام. (۱۳8۲/09/۲۶)
تحلیل فراز چهارم: جایگاه رفیع مجلس در هندسه حکمرانی انقلاب اسلامی
۱. «اهمیت کشور به تنظیم قوانین این کشور است»
الف) متنخوانی دقیقمقام معظم رهبری در این جمله کوتاه اما عمیق، یک حقیقت بنیادین را در حکمرانی بیان کردهاند:
«اهمیت هر کشوری به چگونگی و کیفیت قوانینی است که آن کشور بر مدار آن اداره میشود.»
ب) تحلیل و تبیین
* در نظام اسلامی، قانون صرفا ابزار اداره نیست؛ ترجمان شریعت، عقلانیت و مصالح ملی است.
* هر کشور اگر بهترین منابع طبیعی و انسانی را داشته باشد، اما چارچوبگذاری قانونی شفاف، مقتدر و روزآمد نداشته باشد، به پیشرفت نمیرسد.
* قانون، ستون فقرات حکمرانی است؛ و چون مجلس «قانونگذار» است، در حقیقت استخوانبندی کشور را میسازد.
* از نگاه مقام معظم رهبری، علت تأکید مستمر بر اقتدار مجلس این است که بدون قانون قوی، کشور وارد آشفتگی، بیثباتی و سلیقهگرایی مدیران میشود.
ج) پیام راهبردی
* قانونگذاری دقیق، مسألهمحور و با نگاه آیندهپژوهانه، اولویت نخست مجلس است.
* نمایندگان باید از «قانونگذاری عجولانه، احساسی، غیرکارشناسی یا شخصی» پرهیز کنند.
* مجلس برای ارتقای جایگاه خود، باید نقش ستاد فکری و تنظیمگر حرکت ملی را ایفا کند.
د) نتیجهگیری
در نتیجه، کشوری که قوانینش قوی، شفاف، قابل اجرا و ناظر به پیشرفت باشد، مسیر توسعه را تضمین کرده است؛ و این شأن بر عهده مجلسی است که باید «امامِ قانون» باشد، نه مصرفکننده روزمره سیاستها.
۲. «مجلس، مهمترین مظهر مردمسالاری دینی است»
الف) متنخوانی دقیقرهبر معظم انقلاب در این فراز، مجلس را نه یکی از مظاهر مردمسالاری، بلکه مهمترین جلوه مردمسالاری دینی معرفی میکنند.
ب) تحلیل و تبیین
* مردمسالاری دینی یعنی مشارکت مردم در تعیین سرنوشت خود در چهارچوب اسلام.
* مجلس محل تجلی این نظام است؛ زیرا:
- مردم مستقیما نماینده را انتخاب میکنند.
- نماینده قانون میگذارد؛ یعنی اراده مردم در ساختار حکمرانی جاری میشود.
- در نظارت، نماینده «چشم بیدار ملت» است.
* بنابراین مجلس در نظام اسلامی، یک نهاد تشریفاتی یا صرفا سیاسی نیست؛ بلکه نقطه اتصال مردم و ولایت است.
ج) پیام راهبردی
* نماینده مجلس نماینده یک شهر یا یک جریان سیاسی نیست؛ نماینده «مردمسالاری دینی» است و رفتار، گفتار و تصمیم او نقش الگو دارد.
* مجلس هر چه باشکوهتر، باوقارتر و بهروزتر باشد، جمهوریت نظام زیباتر جلوه میکند.
* تخریب مجلس، تحقیر آن یا تقلیل نقش آن، در حقیقت تخریب یکی از ستونهای مردمسالاری دینی است.
د) نتیجهگیری
در نتیجه، مجلس بهعنوان مظهر مردمسالاری دینی باید «مظهر عقلانیت، اخلاق، کارآمدی و آیندهنگری» باشد تا مردمسالاری دینی به صورت واقعی تجلی یابد، نه صرفا در شعار.
۳. «مجلس، نماینده همه ملت ایران است»
الف) متنخوانی دقیقمقام معظم رهبری با این جمله، هویت «ملّی» نمایندگان را تثبیت میکنند:
«نماینده مجلس، نماینده یک شهرستان نیست، بلکه نماینده همه ملت ایران است.»
ب) تحلیل و تبیین
* نماینده از حوزه انتخابیه رأی میگیرد، اما مسوولیت او ملی است.
* مطالبه محلی نباید مجلس را از نگاه کلانملی دور کند.
* گاهی نماینده ممکن است تحت فشار افکار محلی قرار گیرد، اما هویت نمایندگی در نظام اسلامی «ملی و فرامنطقهای» است.
* اهمیت این نگاه در طراحی قوانین ملی، بودجه، سیاست خارجی، سیاستهای فرهنگی و نظارت آشکار میشود.
ج) پیام راهبردی
* نماینده باید مصالح ملی را بر مصالح منطقهای ترجیح دهد.
* رقابتهای محلی نباید منجر به قانونگذاری بخشی یا «سهمخواهی منطقهای» شود.
* نماینده باید بداند که اگر قانونی را تصویب میکند، اثر آن بر کل ایران، نسلهای آینده و ساختار اصلی حکمرانی خواهد بود.
د) نتیجهگیری
در نتیجه، نگاه ملی نمایندگان، ضامن شکلگیری «مجلسِ ملّی»، نه «مجلس مطالبات جزئی» است. این نگاه، اقتدار واقعی مجلس را شکل میدهد.
۴. «مجلس، جای تلاش و برنامهریزی و پیشرفت در نظام است، نه بر نظام»
الف) متنخوانی دقیقدر این فراز، رهبر معظم انقلاب یک نسبت مهم را روشن میکنند:
مجلس باید «موتور محرک پیشرفت نظام» باشد، نه «رقیب یا معارض نظام».
ب) تحلیل و تبیین
* مجلس رکن رسمی نظام است؛ نه ناظر بیطرف، نه منتقد بیرونی، نه اپوزیسیون.
* پیشرفت کشور از درون ساختار نظام اسلامی محقق میشود.
* مجلس باید سیاستگذاری، قانونگذاری و نظارت را در جهت «توانمندسازی نظام» پیش ببرد، نه تضعیف آن.
* مقام معظم رهبری در این جمله با ظرافت میفرمایند که:
- مجلس باید مطالبهگر باشد،
- شجاع باشد،
- نقاد باشد،
- اما این نقادی، «نقادی از درون خانواده انقلاب» است، نه رقابت قدرت با اصل نظام.
ج) پیام راهبردی
* مجلس باید دولت را هدایت و اصلاح کند، اما در چارچوب «همافزایی نهادی» نه اصطکاک ساختاری.
* نماینده باید از تبدیل مجلس به محل نزاعهای جناحی جلوگیری کند.
* اقتدار مجلس در این است که پیشران نظام باشد، نه اینکه نظام را در مسیرهای چالشزا گرفتار کند.
د) نتیجهگیری
در نتیجه، مجلس مرکز تولید فکر، تدوین برنامههای کلان، قانونگذاری آیندهنگر و نظارت حکیمانه است؛ و از این رو، «مجلسِ درون نظام»، پایه پیشرفت کشور و ضامن استمرار انقلاب است.
جمعبندی تحلیل فراز چهارم:
این چهار جمله، هندسه جایگاه مجلس در اندیشه رهبر معظم انقلاب را ارائه میدهد:* مجلس ستون قانونگذاری و تنظیم حرکت کشور است
* مجلس مهمترین مظهر مردمسالاری دینی است
* نمایندگی مجلس یک شأن ملی است
* مجلس بازوی پیشرفت نظام از درون است
بر اساس این مجموعه، مجلس در اندیشه رهبر معظم انقلاب، نه یک نهاد سیاسی عادی، بلکه: «قلب تپنده جمهوریت و موتور محرک پیشرفت انقلاب اسلامی» است.
جمعبندی و نتیجهگیری نهایی:
تحلیل چهار فراز مهم از بیانات رهبر معظم انقلاب درباره «جایگاه و اهمیت مجلس شورای اسلامی» نشان داد که مجلس در هندسه حکمرانی انقلاب اسلامی، نه یک نهاد تشریفاتی و نه یک بازیگر صرفا سیاسی، بلکه رکن کلیدی جمهوریت، مرکز قانونگذاری پیشبرنده، نماد مردمسالاری دینی و موتور پیشرفت نظام از درون است.مقام معظم رهبری در فرازهای مورد بحث، چهار ستون هویتی مجلس را ترسیم میکنند:
* ستون اول: قانونگذاری مقتدر و شفاف؛ زیرا اهمیت هر کشور به کیفیت قوانین آن است.
* ستون دوم: مظهر بودن مجلس برای مردمسالاری دینی؛ یعنی تجلی اراده مردم در ساختار دینی حکومت.
* ستون سوم: نمایندگی ملی؛ نماینده مجلس، نماینده «همه ملت ایران» است.
* ستون چهارم: پیشبرانگی مجلس در متن نظام؛ مجلس باید پیشرفت را از درون نظام رقم بزند، نه در تقابل با نظام.
از این چهار ستون، یک نتیجه بنیادین استخراج میشود:
اقتدار مجلس، اقتدار مردمسالاری دینی و تضمینکننده پایداری کشور است؛ و هر گونه تضعیف مجلس، در حقیقت تضعیف حکمرانی اسلامی است.
در مجموع، مجلس مطلوب در اندیشه رهبر معظم انقلاب، مجلسی است:
باوقار و حکیم، اهل برنامه و آیندهنگری، باسواد حکمرانی، منضبط و وقتشناس، پاسدار قانون و در برابر دشمن، متحد و مقاوم.
این تصویر، نقشه راهی عملی برای امروز نمایندگان، بدنه کارشناسی کشور و فعالان جهاد تبیین فراهم میکند.
راهکارهای پیشنهادی برای تحقق منویات مقام معظم رهبری
این راهکارها، کاملا عملی، دقیق و ناظر به شرایط واقعی امروز کشورند:۱. ارتقای کیفیت قانونگذاری
* تأسیس «مرکز رصد قوانین» در مجلس برای پایش کارآمدی قوانین در سطح ملی.
* انجام ارزیابی پیامدهای قانون قبل از تصویب هر طرح و لایحه.
* پرهیز از طرحهای جزیی، بخشی و غیرکارشناسی و حرکت به سمت قانونگذاری مبتنی بر داده و سند پشتیبان.
* تدوین «نقشه قانونگذاری ۴ ساله» در آغاز هر دوره مجلس.
۲. تحقق واقعی مردمسالاری دینی
* افزایش شفافیت رأی نمایندگان برای بازسازی اعتماد عمومی.
* برگزاری جلسات منظم تبیینی با مردم حوزهها، نه فقط جلسات مطالبهگری محلی.
* تولید محتوا برای جهاد تبیین درباره نقش مجلس در زندگی مردم و نشان دادن مسیر اثرگذاری قوانین بر معیشت، فرهنگ و عدالت.
۳. تحکیم هویت ملی نمایندگان
* آموزشهای الزامی در حوزه سیاستهای کلی نظام، اسناد بالادستی، سیاست خارجی و امنیت ملی برای نمایندگان آغازیندوره.
* اولویتدادن به «مصالح ملی» بر مطالبات مقطعی حوزه انتخابیه.
* ایجاد «گفتمان سیاستگذاری کلان» در کمیسیونها برای جلوگیری از بخشینگری.
۴. تقویت رابطه مجلس و نظام در مسیر پیشرفت
* تقویت همکاریهای نظارتی سازنده با دولت: نه مماشات، نه تقابل.
* طراحی الگوی «نظارت راهبردی» که بهجای اقدامات مقطعی، مسیر پیشرفت کشور را رصد کند.
* جلوگیری از تبدیل مجلس به میدان رقابتهای جناحی و رسانهای.
* تجلیل از تجربههای موفق تقنینی در دورههای گذشته و استفاده از الگوهای پیشرفتمحور.
۵. ارتقای شأن و هیبت مجلس در عرصه عمومی
* نظم دقیق در جلسات، حضور بهموقع، رفتار انضباطی و رعایت شأن جلسه.
* تدوین «منشور اخلاق نمایندگی» بر مبنای سوگند نمایندگان.
* برخورد قاطع با هنجارشکنیها که تصویر مجلس را در افکار عمومی مخدوش میکند.
۶. بازآفرینی نقش مجلس در گفتمان ملی
* تبدیل بیانات مقام معظم رهبری به بستههای رسانهای کوتاه، قابل فهم و اثرگذار.
* تقویت ارتباط مجلس با نخبگان، دانشگاهها و مراکز حوزوی برای تغذیه فکری.
* توسعه اتاق فکرهای تخصصی در کمیسیونها برای پیوند میان نظریه و قانونگذاری.
سخن پایانی:
در اندیشه رهبر معظم انقلاب، مجلس نه ساختمان بهارستان است و نه جمعی از افراد؛ مجلس «روح جمهوریت» و «قلب قانونمداری» در پیکره نظام اسلامی است.اگر این قلب بزند، کشور حرکت میکند؛ اگر قوی بزند، پیشرفت شتاب میگیرد؛ و اگر درست بزند، مردمسالاری دینی زیبا و کارآمد جلوه میکند. امروز، در برابر چشم جهانی که رفتار ما را رصد میکند، مجلس باید آن «وقار، حکمت و صلابت» را نشان دهد که مقام معظم رهبری بارها به آن دعوت کردهاند.
مجلس میتواند و باید همان نهادی باشد که «پیشرفت را از درون نظام» هدایت میکند و با قانونگذاری عالمانه، نظارت حکیمانه و رفتار پرهیبت، مسیر آینده ایران را روشنتر میسازد و این همان نقطهای است که رهبر فرزانه انقلاب میخواهند:
مجلسِ مقتدر، متخلق و ملی؛ که هم صدای مردم باشد، هم ستون اسلامیت و جمهوریت، و هم موتور پیشرفت ایران.
نویسنده: سیدامیرحسین موسوی تبار
منبع: تحریریه راسخون
© استفاده از این مطلب، فقط با ذکر منبع بلامانع است.
.jpg "چگونه رسوب آب را از بین ببریم؟")
