آشنايي با ديسک ها و فرمت ها

امروزه ديسک هاي اپتيکال با فرمت ها و استانداردهاي متنوعي ارائه مي شوند که همه آن ها از نظر ظاهر شباهت بسيار زيادي به يکديگر دارند و به سختي مي توان آن ها را از يکديگر متمايز کرد. ما در اين مقاله به توضيح انواع مختلف ديسک هاي اپتيکال خواهيم پرداخت. امروزه اکثر کامپيوترهاي شخصي به درايوهاي اپتيکال با قابليت نوشتن و يا سوزاندن (Burning)داده ها بر روي ديسک هاي CDو DVD مجهز هستند. با اين حال به لطف وجود يک مجموعه بزرگ از اصطلاحات گيج کننده و فرمت هاي رقيب، Dick-Burning به موضوعي تبديل شده است که حتي مي تواند براي کاربران با تجربه کامپيوتر نيز وحشتناک باشد. درنتيجه، بسياري از کاربران ترجيح مي دهند که قابليت هاي کامل درايو اپتيکال خود را ناديده گرفته و از آن ها تنها براي وظايف ابتدايي مانند نصب برنامه ها و گوش دادن به CDهاي صوتي استفاده کنند. با اين حال، شما پس از مطالعه اين مقاله مي توانيد زندگي تازه اي را با درايو اپتيکال خود آغاز کنيد. پس از آن که با فرمت هاي موجود و نحوه اجتناب از تله هاي متداول بازاري آشنا شديد، از اين که ضبط ديسک هاي مورد نظرتان تا چه اندازه آسان خواهد بود غافلگير مي شويد. ما همچنين به شما نشان خواهيم داد که در هنگام خريد ديسک هاي خام به دنبال چه پارامترهايي باشيد و چگونه مطمئن شويد که آن ها با درايو شما کار مي کنند.

انواع ديسک
 

در حال حاضر سه گروه اصلي از ديسک ها در بازار حضور دارند :
.(BD (Blu-ray Disc و CD(Compact Disc). DVD (Digital Versatile Disc
اگر يک نرم افزار را بر روي يک CDخريداري کرده ايد، ديسک مورد نظر به احتمال قوي يک CD-Rom است.
عبارتRom سرنام واژه Read Only Memory بوده و نشان مي دهد که ديسک مورد نظر تنها قابل خواندن خواهد بود و شما نمي توانيد اطلاعاتي را بر روي آن ذخيره کنيد. اگر مي خواهيد داده هايي را بر روي ديسک ذخيره کنيد ، به يک ديسک CD- RياCD-RW نياز خواهيد داشت. فرمت اول تنها براي يک بار قابليت ضبط را خواهد داشت، درحاليکه فرمت دوم به شما امکان مي دهد اطلاعات را چندين بار بر روي ديسک ذخيره کرده و سپس آن ها را پاکسازي کنيد (RW سرنام واژه Rewriteable است). اکثر درايوهاي امروزي قادر به ذخيره سازي داده ها بر روي هر دو فرمت ديسک هاي CD-R و CD-RW هستند.
گرچه CD ها براي مجموعه هاي کوچک عکس و موسيقي کاملاً مناسب هستند، اما تنها 700 مگابايت از اطلاعات را بر روي خود نگهداري مي کنند و به همين دليل براي فايل هايي نظير ويديوهاي داراي کيفيت بالا مناسب نيستند. اين همان نقطه اي است که ديسک هاي DVDوارد ميدان مي شوند. يک ديسک DVD-Rom تک لايه قادر است 4/7 گيگابايت اطلاعات را در خود ذخيره کند. در عين حال، اين نوع ديسک درست همانند CD-Rom تنها قابل خواندن خواهد بود و شما نمي توانيد اطلاعاتي را بر روي آن ذخيره کنيد. نسخه هاي دولايه اين ديسک از ظرفيت 8/5 گيگابايت برخوردارند.
وقتي نوبت به ديسک هاي DVD قابل ضبط مي رسد، وضعيت کمي پيچيده مي شود زيرا دو فرمت رقيب در اين حوزه وجود دارند : DVD-R و DVD+R. ديسک هاي +R و -R تنها براي يک بار توانايي دخيره سازي اطلاعات شما را دارند، در حالي که ديسک هاي قابل بازنويسي DVD-R و DVD+R مي توانند بارها پاکسازي شده و مجدداً اطلاعات تازه اي را بر روي خود ذخيره کنند. تمام ديسک هاي مذکور در انواع دو لايه نيز ارائه مي شوند.

سازگاري
 

حالا که تا حدودي با فرمت هاي مختلف آشنا شديد، بايد بدانيد که درايو اپتيکال شما توانايي کار با کدام يک از انواع ديسک را دارد و اين موضوع کاملاً به مدل و ساخت آن بستگي خواهد داشت. اکثر درايوهاي مدرن از توانايي خواندن و نوشتن تمام انواع ديسک هاي CDوDVD برخوردارند ،اما مدل هايي وجود دارند که با ديسک هاي DVD-R يا DVD+R کار نمي کنند.
يک روش سريع براي تعيين فرمت هايي که درايو شما از آن ها پشتيباني مي کند، اين است که به دفترچه راهنما و يا سايت وب شرکت توليد کننده آن مراجعه کنيد. به عنوان يک راه حل جايگزين، شما مي توانيد از يک يوتيليتي با نام DVD Identifier استفاده کنيد که به صورت رايگان بر روي وب قابل دانلود است. پس از نصب، اين برنامه را اجرا و سپس درايو مورد نظر خود را از منوي Dropdown بالاي پنجره محاوره اي آن انتخاب کنيد. به اين ترتيب،DVD Identifier يک مربع سبز رنگ را در کنار فرمت هايي که درايو شما قادر به نوشتن آنها است نشان مي دهد. شما در عين حال مي توانيد مشخصات ديسکي که در داخل درايو قرار گرفته است را مشخص کرده و از
حداکثر سرعت نوشتن آن آگاه شويد.

اندازه
 

ديسک هاي CDو DVD استاندارد 12 سانتيمتر قطر دارند، اما انواع 8 سانتيمتري از اين ديسک ها نيز وجود دارند که تحت عنوان mini-CD و mini-DVD شناخته مي شوند. اين ديسک ها که براي استفاده در ابزارهايي نظير دوربين هاي ويديويي مبتني بر DVD طراحي شده اند، دقيقاً مشابه ديسک هاي عادي عمل مي کنند. تقريباً تمام درايوهاي DVD قادر به خواندن اين ديسک ها هستند، اما ديسک هاي 8 سانتيمتري بخاطر اندازه کوچک تر خود از ظرفيت هاي پايين تري برخوردارند. يک ديسک DVD تک لايه 8 سانتيمتري قادر به ذخيره سازي 1/4 گيگابايت
اطلاعات است. انواع دو لايه اين ديسک 2/6 گيگابايت اطلاعات را بر روي خود نگهداري مي کنند.

ديسک هاي DVD-Ram نيز زيرشاخه ديگري از فرمت DVD به شمار مي آيد. اکثر ديسک هاي DVD قابل بازنويسي مي توانند تا 1000 فرآيند پاکسازي و ضبط مجدد اطلاعات را تحمل کنند که براي اکثر کاربران بيش از حد کافي است. با اين حال، ديسک هاي DVD-Ram مي توانند تا 100000بار بازنويسي شوند. اين ديسک ها نسبتاً گرانقيمت بوده و در اصل براي مقاصد بايگاني تخصصي مورد استفاده قرار مي گيرند. به همين دليل بسيار بعيد است که شما نيازي به استفاده از يک ديسک DVD-Ram نيز داشته باشيد. استاندارد Blu-ray جديدترين فرمت ديسک به شمار مي آيد. ديسک هاي BD که از توانايي ذخيره سازي تا 50 گيگابايت اطلاعات برخوردارند، اساساً براي توزيع فيلم هاي HD مورد استفاده قرار مي گيرند. درست همانند فرمت هاي CDوDVD. ديسک هاي Blu-ray نيز در انواع فقط خواندني(BD-Rom)، قابل ضبط (BD-R)و قابل بازنويسي(BD-RE) ارايه مي شوند. در نهايت، نوع ديسکي که براي کار خود انتخاب مي کنيد تا حدود زيادي به مقدار اطلاعاتي که مي خواهيد بر روي آن ذخيره شود، اين نکته که آيا مي خواهيد توانايي اضافه کردن فايل هاي بيشتر را در مراحل بعدي داشته باشيد يا خير و اين که مي خواهيد بعداً با آن چه کاري انجام دهيد، بستگي خواهد داشت. براي مثال اگر مي خواهيد ديسک هاي فيلم را براي استفاده در يک DVD-Player مستقل (درايوهايي که براي مجموعه سينماي خانگي ارايه مي شوند) ايجاد کنيد، مطمئن شويد که از فرمت هاي ديسک پشتيباني شده توسط دستگاه پخش کننده خود آگاهي داريد. بعضي از دستگاه هاي DVD-Player ديسک هاي DVD+R را مي خوانند، اما قادر به خواندن ديسک هاي VD+RW نيستند.

تصميم گيري هاي خريد
 

هنگام خريد ديسک هايCD يا DVD خام، قيمت به نوع و تعداد ديسک هايي که خريداري مي کنيد بستگي خواهد داشت. اگر خريد خود را در بسته بندي هايي با تعداد ديسک هاي بيشتر انجام دهيد، قيمت هر ديسک کاهش خواهد يافت. برخلاف ديسک هايي که هر کدام در يک جعبه شفاف پلاستيکي ارايه مي شوند، ديسک ها در بسته بندي هاي دسته اي بر روي يکديگر انباشته شده اند. مشکل بسته بندي مذکور اين است که شما بايد پوشش هاي مناسبي را به طور جداگانه تهيه کرده و يا ديسک هاي خود را با دقت زيادي نگهداري کنيد.

پيش از انتخاب ارزان ترين ديسکي که مي توانيد پيدا کنيد، به ياد داشته باشيد همان چيزي را به دست خواهيد آورد که برايش پول مي پردازيد. انتخاب ديسک هاي ارزان قيمت مي تواند به ايجاد خطا در داده هاي ذخيره شده و يا کاهش اعتماد پذيري ديسک ها پس از چند سال نگهداري منتهي شود. اگر در حال تهيه کپي پشتيبان از داده هاي مهمي هستيد، بهتر است ديسک هاي با مارک هاي تجاري معتبر را انتخاب کنيد. ديسک هاي ارايه شده توسط Imation. Kodak. Memorex. Sony. TDK و Verbatim از جمله اين گزينه ها به شمار مي آيند. ديسک ها داراي يک رده بندي سرعتي معين هستند که نشان مي دهد حداکثر سرعت نوشته شدن اطلاعات بر روي آن ها در چه سطحي است (براي مثال، 52xيا 16x). اين رقم براساس سرعت ضبط مبناي (1x)هر فرمت تعيين مي شود. اين سرعت مبنا براي ديسک هايCD معادل 150 کيلو بايت بر ثانيه و براي ديسک هاي DVD معادل 1/32 مگابايت بر ثانيه است. اگر داريوCD/DVDشما نمي تواند عمليات نوشتن بر روي ديسک را با حداکثر سرعت رده بندي شده ديسک هاي مورد نظرتان انجام دهد، لازم نيست نگران باشيد زيرا ضبط ديسک ها با سرعت هاي پايين تر نه تنها مشکلي را براي آن ها ايجاد نخواهد کرد، بلکه اطمينان صحت فرآيند ضبط را نيز افزايش مي دهد. در عين حال، تلاش نکنيد ديسک ها را با سرعتي بالاتر از حداکثر سرعت رده بندي شده آن ها ضبط کنيد، زيرا به اين ترتيب احتمال بروز خطاي داده بر روي آن ها به شدت افزايش مي يابد.

منبع:نشريه عصر شبکه 113
/م