پيشگيري از اعتياد در محل كار
نويسنده: دکتر حميد صرامي*
به‌رغم دستاوردهاي بزرگ بشريت در عرصه‌هاي مختلف علمي، فناوري، اقتصادي و اجتماعي، جامعه جهاني در حالي وارد قرن بيست‌ويكم شده كه تهديدهاي ناشي از معضلات اجتماعي بر پيشرفت و سعادت انسان‌ها سايه افكنده و رفاه انسان‌ها را با خطر، مواجه كرده است.
در اين عرصه اعتياد و موادمخدر، در رأس تهديدهاي اجتماعي قرار گرفته به‌گونه‌اي كه به‌عنوان يكي از چهار بحران جهاني هزاره سوم تلقي شده است. بر اساس اعلام سازمان ملل متحد (سال 2007) حدود 208 ميليون نفر از جمعيت بين سنين 15 تا 64 سال (معادل 8/4 درصد) در 170 كشور جهان حداقل سالي يك بار اقدام به مصرف موادمخدر و روانگردانها مي‌كنند. در عصر جهاني شدن، كشور جمهوري اسلامي ايران نيز همانند ساير كشورها با پديده شوم اعتياد و موادمخدر مواجه است به‌گونه‌اي كه حداقل 2 ميليون نفر معتاد قطعي و تفنني در كشورمان اقدام به مصرف موادمخدر و روانگردانها مي‌كنند. بر اساس شواهد موجود، ميانگين سن شروع اعتياد رو به كاهش بوده و اعتياد در همه سطوح تحصيلي، مشاغل مختلف، طبقه اقتصادي و اجتماعي نفوذ كرده است و هيچ فرد و هيچ محيطي از اين پديده شوم در امان نيست. در اين راستا، سيستم هوشمند اعتياد در محيط‌هاي كاري اعم از صنعتي، اداري و پادگان‌ها نيز نفوذ كرده و موجبات نگراني را براي مديران و مسوولان اين‌گونه مراكز در سطح جهان فراهم كرده است. بر اساس بررسي صورت‌گرفته در سال 2002 در كشور آمريكا، 74 درصد معتادان (18 تا 45) ساله به نوعي شاغل بودهاند. (چهار پنجم تمام‌وقت و يك پنجم پاره‌وقت). ساير بررسي‌ها در ديگر كشورهاي صنعتي در سال 2005 نيز حكايت از اين واقعيت دارد كه 8/74 درصد معتادان 18 ساله و بالاتر شاغل بودهاند. بررسي‌ها پيرامون تحقيقات داخلي در زمينه اعتياد در محل كار و كارخانجات نشان مي‌دهد كه متاسفانه در اين زمينه مطالعات بسيار محدود و جزيي صورت گرفته است. به عنوان نمونه نتايج يك زمينه‌يابي از اعتياد به موادمخدر در كاركنان صنايع يكي از شهرستان‌ها در كشورمان در سال 1378 نشان داد حدود 5 درصد از كاركنان مورد مطالعه، مصرف موادمخدر را تاييد كرده‌اند كه اغلب آنها سيگاري بودهاند. همچنين نتايج حاصل از ارزيابي سريع وضعيت اعتياد در ايران (RSA) در سال 1386 بين معتادانِ مراكز درماني دولتي و خصوصي، معتادان خياباني و زندان‌ها بيانگر اين واقعيت تلخ است كه 70 درصد معتادان، شاغل بودهاند. بر اساس مطالعات متعدد، عوامل زير سبب مصرف مواد در محيط‌هاي كاري مي‌‌شود:
• فشار دوستان و همكاران مصرف‌كننده و همنشيني با آنها.
• دسترسي به مواد به‌گونه‌اي كه در محيط كاري يا نزديك به محل محيط كار موادمخدر و روانگردانها قابل خريداري و مصرف باشد.
• فقدان كنترل اجتماعي در مكان‌هاي شغلي.
• مشاغل سنگين و سخت.
بر اين اساس ضرورت دارد با پرهيز از هرگونه انكار و پنهان كردن، نفي و سكوت و ناچيز تلقي كردن مصرف اعتياد در محيط‌هاي كار، با توسعه فعاليت‌هاي همه‌جانبه براي پيشگيري از اين پديده شوم، گام‌هاي اساسي براي مصون‌سازي كاركنان برداشته شود.
/ع
در اين عرصه اعتياد و موادمخدر، در رأس تهديدهاي اجتماعي قرار گرفته به‌گونه‌اي كه به‌عنوان يكي از چهار بحران جهاني هزاره سوم تلقي شده است. بر اساس اعلام سازمان ملل متحد (سال 2007) حدود 208 ميليون نفر از جمعيت بين سنين 15 تا 64 سال (معادل 8/4 درصد) در 170 كشور جهان حداقل سالي يك بار اقدام به مصرف موادمخدر و روانگردانها مي‌كنند. در عصر جهاني شدن، كشور جمهوري اسلامي ايران نيز همانند ساير كشورها با پديده شوم اعتياد و موادمخدر مواجه است به‌گونه‌اي كه حداقل 2 ميليون نفر معتاد قطعي و تفنني در كشورمان اقدام به مصرف موادمخدر و روانگردانها مي‌كنند. بر اساس شواهد موجود، ميانگين سن شروع اعتياد رو به كاهش بوده و اعتياد در همه سطوح تحصيلي، مشاغل مختلف، طبقه اقتصادي و اجتماعي نفوذ كرده است و هيچ فرد و هيچ محيطي از اين پديده شوم در امان نيست. در اين راستا، سيستم هوشمند اعتياد در محيط‌هاي كاري اعم از صنعتي، اداري و پادگان‌ها نيز نفوذ كرده و موجبات نگراني را براي مديران و مسوولان اين‌گونه مراكز در سطح جهان فراهم كرده است. بر اساس بررسي صورت‌گرفته در سال 2002 در كشور آمريكا، 74 درصد معتادان (18 تا 45) ساله به نوعي شاغل بودهاند. (چهار پنجم تمام‌وقت و يك پنجم پاره‌وقت). ساير بررسي‌ها در ديگر كشورهاي صنعتي در سال 2005 نيز حكايت از اين واقعيت دارد كه 8/74 درصد معتادان 18 ساله و بالاتر شاغل بودهاند. بررسي‌ها پيرامون تحقيقات داخلي در زمينه اعتياد در محل كار و كارخانجات نشان مي‌دهد كه متاسفانه در اين زمينه مطالعات بسيار محدود و جزيي صورت گرفته است. به عنوان نمونه نتايج يك زمينه‌يابي از اعتياد به موادمخدر در كاركنان صنايع يكي از شهرستان‌ها در كشورمان در سال 1378 نشان داد حدود 5 درصد از كاركنان مورد مطالعه، مصرف موادمخدر را تاييد كرده‌اند كه اغلب آنها سيگاري بودهاند. همچنين نتايج حاصل از ارزيابي سريع وضعيت اعتياد در ايران (RSA) در سال 1386 بين معتادانِ مراكز درماني دولتي و خصوصي، معتادان خياباني و زندان‌ها بيانگر اين واقعيت تلخ است كه 70 درصد معتادان، شاغل بودهاند. بر اساس مطالعات متعدد، عوامل زير سبب مصرف مواد در محيط‌هاي كاري مي‌‌شود:
• فشار دوستان و همكاران مصرف‌كننده و همنشيني با آنها.
• دسترسي به مواد به‌گونه‌اي كه در محيط كاري يا نزديك به محل محيط كار موادمخدر و روانگردانها قابل خريداري و مصرف باشد.
• فقدان كنترل اجتماعي در مكان‌هاي شغلي.
• مشاغل سنگين و سخت.
بر اين اساس ضرورت دارد با پرهيز از هرگونه انكار و پنهان كردن، نفي و سكوت و ناچيز تلقي كردن مصرف اعتياد در محيط‌هاي كار، با توسعه فعاليت‌هاي همه‌جانبه براي پيشگيري از اين پديده شوم، گام‌هاي اساسي براي مصون‌سازي كاركنان برداشته شود.
پي نوشت ها :
*مديرکل فرهنگي و پيشگيري ستاد مبارزه با مواد مخدر
منبع:www.salamat.com/ع
