توصيه‌هاي دکتر پورافکاري به دانش‌آموزان و دانشجويان
به تازگي مصرف داروهاي آمفتاميني به ويژه ريتالين در ميان دانشجويان مد شده است. نظر شما چيست؟
از آمار مصرف ريتالين در کشور اطلاعات دقيقي در دسترس نيست اما مصرف اين دارو در دو دهه اخير در آمريکا افزايش يافته است، به طوري که گفته مي‌شود يک تا 20 درصد دانشجويان اين کشور شب امتحان از اين داروها براي بيشتر بيدار ماندن استفاده مي‌کنند.
سابقه مصرف داروهاي آمفتاميني به چه زماني مي‌رسد؟
مصرف چنين داروهايي به 70 سال پيش برمي‌گردد. آن زمان از اين داروها براي درمان نوعي بيماري موسوم به بيش فعالي استفاده مي‌شد و مصرف‌کنندگان آن نيز اظهار رضايت مي‌کردند. بيماري بيش‌فعالي در کودکان موجب مي‌شود که اين افراد از تمرکز کافي برخوردار نباشند و در خانه نيز بسيار شيطنت کنند و همه چيز را به هم بريزند.
بنابراين مي‌توانيم بگوييم با مصرف داروهايي شبيه ريتالين تمرکزمان حين مطالعه افزايش مي‌يابد؟
بله، ولي توجه داشته باشد که مصرف چنين دارويي دير يا زود عوارض خود را نشان مي‌دهد.
چه عوارضي؟
افسردگي، منگي، کم‌خوني و انواع حساسيت‌ها از عوارض شايع مصرف اين داروها هستند. همچنين مصرف غيرمنطقي اين داروها مي‌تواند عوارض وخيمي نظير حمله قلبي، سکته مغزي و مرگ را در پي داشته باشد. دقت داشته باشيد که سه سال پيش مرکز نظارت بر غذا و داروي آمريکا، 51 مورد مرگ و مير مربوط به ريتالين را اعلام کرد.
برخي افراد نيز از اين دارو براي کاهش اشتها استفاده مي‌کنند؟
از عوارض اين دارو بي‌اشتهايي شديد است اما باز هم تاکيد مي‌کنم که در کنار آن احتمال بروز بي‌نظمي‌هاي قلبي، اشکال در خواب، خشکي دهان و سردرد هم وجود دارد.
در گفته‌هايتان اشاره کرديد که ممکن است مصرف چنين دارويي، عوارض رواني خاصي نيز در پي داشته باشد. اين مشکل با چه مقدار مصرف نمايان مي‌شود؟
در برخي اوقات مصرف يک نوبت اين دارو نيز چنين مشکلات و عوارضي را نشان داده است. در اينکه اين دارو خواب را کم مي‌کند و تمرکز را افزايش مي‌دهد شکي نيست اما صحبت من اين است که عوارض جانبي آن نيز در برابر فوايد آن زياد است.
چه علتي موجب مي‌شود که دانشجويان براي شب امتحان از اين دارو استفاده کنند؟
به نظرم دانشجويان براي امتحان دادن نيازي به مصرف اين داروها ندارند. عمده‌ترين دليلي که موجب مي‌شود برخي افراد به اين داروها روي بياورند، ترس و اضطراب ناشي از امتحان است اما در هر صورت روش قابل توجيهي نيست. البته اين مصرف فقط مختص دانشجويان نيست و صاحبان برخي مشاغل مانند رانندگان کاميون نيز ممکن است آن را مورد استفاده قرار دهند.
برخي اوقات مشاهده مي‌کنيم که بيماران دچار افسردگي نيز از اين دارو استفاده مي‌کنند. نظر شما چيست؟
برخي افراد افسرده نيز از اين دارو استفاده مي‌کنند زيرا خاصيت ضدافسردگي نيز دارد و با تخليه منابع کاته کولاميني مي‌تواند خلق افراد را بالا ببرد اما پس از قطع دارو، افسردگي شخص بدتر مي‌شود و در نتيجه، احتمال سوءمصرف را بالا مي‌برد. بنابراين بيماري که 5 ميلي‌گرم دارو مصرف مي‌کرده است ممکن است تا 30 ميلي‌گرم نيز از اين دارو بخورد و هيچ نفعي هم نبرد.
جايي خوانده بودم که سربازان در جنگ جهاني دوم نيز از اين داروها استفاده مي‌کردند؟
بله. براي افزايش کارايي سربازان چنين اتفاقي روي داد اما فقط در کشور ژاپن 5/1 ميليون نفر ناگهان مبتلا به مصرف تزريقي آمفتامين شدند.
در کشورهايي مثل آمريکا از اين داروها با شيوه استنشاقي يا انفيه هم استفاده مي‌کنند؟
بله. همان‌طور که مي‌دانيد، انفيه کردن چنين داروهايي از آن جهت خطرناک است که از طريق ريه جذب مي‌شود و بلافاصله با افزايش فشارخون مي‌تواند احتمال بروز سکته مغزي و تشنج را افزايش دهد. در کشور ما فقط فرم خوراکي در دسترس است.
درباره اين داروها گفته مي‌شود اعتياد‌آور نيستند. نظر شما چيست؟
يک نکته را هم بايد به اين گفته‌تان اضافه کنيد که مصرف اين دارو تحمل دارويي را افزايش مي‌دهد و مصرف کننده بايد به طور مکرر مصرف دارويش را بالا ببرد و در نتيجه کارکرد مصرف‌کننده را تخريب مي‌کند. نتايج برخي مطالعات جديد نيز حاکي است که ميان مصرف اين داروها با هروئين رابطه مستقيم وجود دارد زيرا مصرف‌کنندگان اين داروها در مقايسه با ديگران بيشتر به هروئين تمايل داشته‌اند و از آن مصرف کرده‌اند.
حالا بازگرديم به همان موضوع شب امتحان. به نظر شما دانشجويان براي کسب نمره خوب يا قبولي بايد چه کار کنند؟
دانشجويان بايد توجه داشته باشند که در طول سال هميشه درس بخوانند و آماده باشند و حجم وسيعي از درس را براي شب امتحان تلنبار نکنند تا نياز به مصرف داروهاي آمفتاميني نداشته باشند. نکته مهمي را هم اضافه کنم که نخوابيدن شب امتحان، تمرکز فرد سر جلسه امتحان را از بين مي‌برد. بنابراين برخلاف اين باور نادرست که برخي مي‌گويند شب امتحان بايد بيدار باشيم تا نمره خوبي بگيريم، توصيه مي‌کنم دانشجويان شب امتحان خواب مناسبي داشته باشند.
منبع: http://www.salamat.com
ae
