گفتگو با دکتر حسين طباطبايي متخصص پوست
خانه‌تکاني از جمله آيين‌هاي نوروزي است که اين روزها در همه خانه‌ها جايي براي خود باز کرده است. البته در گذشته به دليل فضاهاي کوچک‌تر، اسباب و اثاثيه هم کمتر بود و در نتيجه خانه‌تکاني اين قدر دردسر نداشت اما به مرور زمان و با بزرگ‌تر شدن فضاها و افزايش تجمل‌گرايي‌ها، اين خانه‌تکاني‌‌ها جنبه وسواس گونه‌اي به خود گرفته است. در عين حال، با توجه به تنوع در توليدات کارخانه‌اي مواد شوينده، سفيد‌کننده و غيره، امور شستشو و تميزکاري‌ها در خانه سرعت يافته است. البته مواد طبيعي مختلفي مثل نمک طعام، آب ليموترش، گليسيرين، سرکه سفيد و جوش شيرين و... نيز وجود دارد که براي لکه‌بري و سفيد کردن مي‌توان از آنها استفاده کرد. اما به عقيده بسياري از افراد اين مواد کافي نيستند و در کنار آنها يا حتي به تنهايي بايد از محصولات شيميايي و شوينده‌هاي کارخانه‌اي بهره گرفت. اين شوينده‌ها اعم از پاک‌کننده‌ها، لکه‌بردارها، ضدعفوني‌کننده‌ها، سفيدکننده‌ها و... چندان هم بي‌خطر نيستند و در اين روزهاي پاياني سال بايد در استفاده از آنها دقت ويژه کنيم. مطالب و مصاحبه اين دوصفحه را بخوانيد تا با مشکل شوينده‌ها بيشتر آشنا شويد.
آقاي دکتر! اگر شوينده‌ها مستقيما با پوست ما در تماس باشند چه اثراتي به جا مي‌گذارند؟
تماس مستقيم شوينده‌ها با پوست مانند صابون‌ها، پودرها، مايع ظرفشويي، سفيدکننده‌ها و ضدعفوني‌کننده‌ها به علت دارا بودن pH قليايي باعث مي‌شوند pH طبيعي پوست که اسيدي و حدود 5 است براي حدود سه ساعت قليايي شود. حالت اسيدي پوست خاصيت ميکروب‌کش داشته و باکتري‌ها، قارچ‌ها و انگل‌ها را از بين مي‌برد. هر چه پوست قليايي‌تر شود اين خاصيت دفاعي پوست کاهش مي‌يابد ضمن اينکه pH صابون‌ها حدود8 و pH مايعات ظرفشويي حدود 12 است و هر چه pH شوينده بالاتر باشد، ميزان pH اسيدي پوست کاهش بيشتري يافته و به حالت قليايي درمي‌آيد.
ناراحتي پوست با چه علايمي آغاز شده و نهايتا به کجا ختم مي‌شود؟
چنانچه فاصله دو بار تماس پوست با شوينده حدود 4 ساعت باشد پوست فرصت پيدا مي‌کند که با ترشحات طبيعي آمونياکي و مختصري اوره مجددا pH را به حالت اسيدي بازگرداند. مشکل وقتي شروع مي‌شود که پوست شخصي به طور مکرر و با فواصل کمتر از 4 ساعت با شوينده‌ها تماس پيدا کند. در چنين افرادي ابتدا پوست به آرامي و تدريجي خشک شده و سپس قرمز مي‌گردد و در ادامه پوست ترک‌دار شده و عفونت‌هاي قارچي و باکتريايي در آن رشد مي‌کند، به‌خصوص در کساني که پس از آبکشي پوست را کاملا خشک نمي‌کنند زيرا در محيط مرطوب و خراش‌دار ميکروب‌ها آسان‌تر رشد مي‌کنند. به غير از مشکل تغييرات pH پوست با شوينده‌ها، به دليل خنثي شدن چربي پوست به غير از قرمزي و التهاب، خشکي پوست هم به آن اضافه مي‌گردد. علاوه بر پوست دست‌ها، حاشيه ناخن‌ها هم متورم شده، بعدها دردناک و از گوشه‌هاي ناخن‌ها ترشح مختصري خارج مي‌شود که نشانه ابتلا به قارچ است.
آيا اين علايم در مورد تمام شوينده‌ها به همين شکل است؛ حتي موقع استفاده از يک مايع ظرفشويي ساده يا صابون و مايع دستشويي؟
همان‌طور که گفتم pH قليايي شوينده‌ها مساوي نيست و هر چه شوينده pH قليايي قوي‌تري داشته باشد صدمات آن هم بيشتر است به عنوان مثال سفيدکننده‌ها، پودرها و ضدعفوني‌کننده‌ها بسيار بيشتر از مايعات ظرفشويي و صابون‌ها به پوست صدمه مي‌رسانند. مايعات دستشويي هم مانند صابون‌ها به پوست صدمه مي‌زنند زيرا فقط از حالت صابون به حالت مايع درآمده‌اند و صدمات آنها مساوي است.
و براي درمان چه کارهايي بايد انجام داد؟
بهترين درمان در اينجا هم پيشگيري است، يعني اگر کارهاي شستشوي منزل با دستکش انجام شود و بين استفاده از صابون‌ها و مايعات دستشويي حداقل 4 ساعت فاصله گذاشته شود مشکلي پيش نمي‌آيد بنابراين صدمات پوستي در افرادي ديده مي‌شود که کارهاي منزل را بدون دستکش انجام مي‌دهند و به دلايل وسواس بهداشتي با هر تماس پوست با لوازم غيرعفوني مانند ميز، صندلي، دستگيره در و غيره بلافاصله دست‌ها را با صابون مي‌شويند در حالي که مي‌توانند با آب خالي دست‌ها را شسته و صابون و مايعات دستشويي را بعد از هر بار توالت رفتن و يا قبل از خوردن چيزي و يا تماس با يک مواد آلوده استفاده کنند و بعد از آبکشي، دست‌ها را با يک کرم معمولي چرب کنند تا مشکلي پيش نيايد.
آيا استفاده از کرم‌هاي مرطوب‌کننده و چرب‌کننده کمکي به کاهش علايم مي‌کند؟
چنانچه فردي اصول بهداشتي فوق را رعايت کند استفاده از يک کرم چرب‌کننده معمولي کافي است و در غير اين صورت به کرم چرب کننده چند قطره آبليمو اضافه مي‌شود تا pH اسيدي آبليمو سريع‌تر pH طبيعي پوست را برگردانده و مواد چرب کننده، چربي از دست رفته را جبران کند.
آيا شوينده‌هاي خارجي بر محصولات داخلي ارجحيت دارند؟
چنانچه توليد شوينده استاندارد باشد چه ايراني چه خارجي فرق زيادي ندارند. اينکه از شوينده‌هاي خارجي استقبال بيشتري مي‌شود به دليل احتمال کم تقلب در آنها است. در مواردي شوينده‌هاي ايراني به دليل گران شدن قيمت مواد اوليه و افزايش هزينه‌هاي توليد و عدم امکان افزايش قيمت مجبور مي‌شوند از کيفيت شوينده بکاهند که البته شايع نيست و موارد کمي گزارش شده است ولي ازنظر عوارض پوستي شوينده‌ها چنانچه نکات فوق رعايت نشود صدمات پوستي ايجاد مي‌شود.
چه توصيه‌هايي به مصرف‌کنندگان براي کاهش مشکلات پوستي داريد؟
به طور خلاصه وسواس بهداشتي و استفاده مکرر از شوينده‌ها مي‌تواند مضر باشد. افرادي که عادت به استفاده مکرر از شوينده‌ها دارند بايد بدانند که اين عمل نه تنها باعث حفظ سلامتي و بهداشت نمي‌شود بلکه مضر هم هست. موقع خريد شوينده‌هاي ايراني به شماره پروانه توليد و بهره‌برداري توجه کنند. موقع خريد شوينده‌هاي خارجي بايد به برچسب هولوگرام آن توجه شود که توسط مقامات مسوول ذيربط کنترل‌هاي ضروري انجام شده است يا خير و اگر تاريخ انقضاء مصرف دارد با تاريخ روز، آن را مطابقت دهند. در صورتي که موارد فوق رعايت شده و از کرم‌هاي چرب يا گليسيرين و آبليمو استفاده شود ولي همچنان حساسيت و صدمات پوستي ادامه دارد بايد به پزشک متخصص پوست مراجعه کنند.
منبع: http://www.salamat.com
ae
