گفتگو با دکتر فريبرز اميني، متخصص ارتودنسي
«من دندان‌عقلم را نکشيده‌ام؛ حالا دندان‌هاي جلويي‌ام نامرتب مي‌شود؟» و يا «من ارتودنسي کرده‌ام؛ حالا بايد دندان‌هاي عقلم را بکشم تا نظم دندان‌هايم به هم نريزد؟» اينها دو مورد از پرسش‌هايي است که خيلي‌ها درباره دندان‌عقل مي‌پرسند. حالا واقعا بايد هر دندان عقلي را کشيد؟
دکتر فريبرز اميني، متخصص ارتودنسي و عضو هيات علمي دانشگاه آزاد اسلامي به اين سوال‌ها پاسخ مي‌دهند.
آقاي دکتر! چرا وقتي مي‌رويم ارتودنسي، دندان‌پزشکان معمولا يکي دو تا از دندان‌هايمان را مي‌کشند؟
خب، براي رديف کردن دندانها در صورتي که نياز به کشيدن دندانها باشد، بايد دندان‌هاي قسمت مياني فک (آسياهاي کوچک) و در بعضي از موارد نادر، دندان‌هاي جلويي در فک پايين را کشيد تا بي‌نظمي دندانها رفع شود.
اگر دندان عقل کشيده شود، چطور؟ آيا به هم ريختگي دندانها تصحيح مي‌شود؟
ما دندان عقل را در سنين 12 تا 15 سالگي در حفره دهان مشاهده مي‌کنيم. اگر در فردي شما دندان عقل را بعد از 15 يا 16 سالگي نبينيد، به اين معناست که دندان عقل به طور مادرزادي موجود نيست. در صورتي که ما بي‌نظمي دندانها را بين سنين 7 تا 14 سالگي مي‌بينيم؛ يعني اينکه بي‌نظمي دندانها قبل از رويش دندان عقل در داخل دهان قابل رويت است و در مجموع، کشيدن دندان عقل (چه قبل از رويش، چه بعد از رويش)کمکي به پيشگيري و درمان بي‌نظمي دندانها نمي‌کند.
بايد دندان عقل را نگه داشت؟
اگر بيمار هيچ‌مشکلي با دندان‌عقل نداشته باشد، قطعا بايد آن را حفظ کرد. اصلا گاهي کشيدن دندان عقل نه تنها مشکلي را حل نمي‌کند، بلکه مشکل‌ساز مي‌شود؛ مثلا صدمه زدن به عصب فک پايين در هنگام کشيدن دندان عقل و حتي شکستن فک پايين گزارش شده است!
يعني اگر بيمار هيچ مشکلي نداشته باشد، دندان عقلش را نمي‌کشيد؟
ببينيد؛ بعضي مواقع دندان عقل به اندازه کافي جا براي رويش ندارد. نحوه قرارگيري آن با دندان جلويي ممکن است باعث تجمع موادغذايي و پوسيدگي خودش و دندان مجاور شود. دسترسي به اين نواحي براي حفظ بهداشت دهان کار بسيار مشکلي است يا باز به دليل نبودن فضاي کافي براي رويش بافت نرم روي آن در هنگام جويدن غذا مکررا جويده مي‌شود. اگرچه اين بافت توسط يک جراح يا متخصص لثه در اکثر موارد برداشته مي‌شود يا ممکن است دندان عقل باعث به وجود آمدن کيست در آن ناحيه شود و يا حتي در مواردي بسيار نادر به وجود آمدن بافت سرطاني نيز گزارش شده. بيماريهاي لثه دندان مجاور نيز گزارش شده است.
رويش نا بجاي دندان عقل باعث به هم ريختگي و بي‌نظمي دندانها نمي‌شود؟
نه! قبلا اين عقيده وجود داشت. هنوز هم خيلي از همکاران توصيه مي‌کنند دندان‌هاي عقل را براي جلوگيري از به هم ريختگي دندان‌هاي جلو که معمولا در بين سنين 18 تا 20 سال ديده مي‌شود بکشيد اما اصلا اين تفکر، صحيح نيست. خيلي از اوقات بيماران در محدوده سني 20 سال مراجعه مي‌کنند و مي‌گويند ما مشکل بي‌نظمي و به هم ريختگي دندانها را تا دو سال قبل نداشتيم و اين بي‌نظمي از دو سال قبل و زمان رويش دندان عقل به وجود آمد. ولي تحقيقات نشان داده که جز موارد بسيار نادر، هيچ ارتباطي بين رويش دندان عقلي که رويش يافته و دندان عقلي که به دليل کمبود فضا رويش پيدا نکرده يا نهفته است با به هم ريختگي دندان‌هاي جلوي فک پايين وجود ندارد.
پس دليل به وجود آمدن اين به هم ريختگي دندانها در اين سن چيست؟
واقعيت اين است که دليلش هنوز به‌طور کامل مشخص نيست و اگرچه برخي عوامل محيطي و ارثي گزارش شده اما تفکري که امروزه در مورد به هم ريختگي دندانها در قسمت جلوي فک پايين در اين سنين (18 تا 20 سال يا بالاتر) مقبول‌تر است، اين است که رشد فک بالاي ما در سنين پايين‌تر (حدود 15 تا 16 سال) تقريبا متوقف مي‌شود ولي رشد فک پايين تا سنين بالاتري ادامه پيدا مي‌کند. اين رشد باعث مي‌شود که در بعضي از موارد افراد دندان‌هاي فک پايين را به طرف لب پايين فشار دهند و احتمالا اين فشار لب پايين است که باعث مي‌شود دندان‌هاي جلو به سمت عقب حرکت کنند و باعث به هم ريختگي آنها شوند، تا جايي که برخي محققان بر اين باورند که اين حرکت رو به عقب دندانها باعث نهفته شدن دندان عقل مي‌شود!
آيا بعد از درمان‌هاي ارتودنسي بايد دندان عقل را بکشيم؟
اين به نظر متخصص ارتودنسي که شما تحت درمان او هستيد بستگي دارد ولي اينکه اين دندانها را جهت جلوگيري از به هم ريختن دندانها پس از درمان‌هاي ارتودنسي بکشيم اصلا تفکر صحيحي نيست.
3 دليل نگه داشتن دندان عقل
1) هرچه تعداد دندانها بيشتر باشد، در جويدن غذا راحت‌تريم.
2) امروزه به دلايل توجه بيشتر مردم به بهداشت دهان، دندان‌هاي طبيعي را تا سنين بالاتري نسبت به سابق حفظ مي‌کنند ولي علي‌رغم اين توجه به کرات اتفاق افتاده که دندان‌هاي جلوي دندان عقل (دومين و خصوصا اولين دندان آسياي بزرگ) دچار پوسيدگي شديد مي‌شوند. در اين شرايط، متخصصان ارتودنسي مي‌توانند دندان عقل را به جلو حرکت داده و جايگزين دندان از دست رفته نمايند. بنابراين بيمار نياز به گذاشتن ايمپلنت يا دندان مصنوعي ديگري ندارد.
3) در سنين بالاتر اگر فردي دندان‌هايش را از دست بدهد، مي‌تواند از اين دندان به عنوان پايه‌اي جهت نگهداري دندان‌هاي مصنوعي استفاده نمايد.
منبع:http://salamat.com
