چرا نمي‌توانم سيگار را ترک کنم؟

گفتگوبا دکتر زهرا حسامي
دندان‌هايم تغيير رنگ داده و صورتم چروکيده شده است. حدس مي‌زنم به دليل سيگار کشيدنم اين اتفاق افتاده است. به اين مطالب فکر کرده‌ام اما نمي‌دانم به سرعت ترک کنم يا به تدريج. يادم رفت بگويم که چند بار ديگر هم سيگار را ترک کرده بودم اما نتوانستم ادامه دهم، چون احساس کردم دارم چاق مي‌شوم. مشکلات روزمره من هم کمتر از شما نيست. چه تصميمي بگيرم. اين پرسش‌ها و برخي از باورهاي ديگر درباره سيگار را با خانم دکتر زهرا حسامي، معاون درمان مرکز تحقيقات، کنترل و پيشگيري دخانيات دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي مطرح نموده ایم که متن این گفتگو در ذیل آمده است.

اغلب افراد سيگاري معتقدند که ترک سيگار بسيار سخت است. نظر شما چيست؟
 

ذهنيت غلط درباره دخانيات موجب ريشه‌دار شدن و باقي ماندن اين باور در فرد مي‌شود و اگر کسي بخواهد سيگار را ترک کند،‌ در قدم اول بايد به اين باور برسد که ترک سيگار امکان‌پذير است. بنابراين براي اين کار نيازمند هدف است يعني اينکه آگاهي پيدا کنيم چرا مي‌خواهيم سيگار را ترک کنيم، مضرات سيگار را بدانيم و به جايي رسيده باشيم که کشيدن سيگار برايمان انتها باشد. به همين دليل براي برخي افراد، ترک سيگار سخت است.
برخي افراد سيگاري مي‌گويند که در ميان اقوام، خانواده و دوستان مواردي را مشاهده کرده‌اند که 80 يا 90 سال عمر کرده و سيگاري بوده‌اند و الان نيز هيچ مشکلي ندارند!
به هر حال، سيگار يک عامل خطر براي بروز برخي مشکلات و بيماري‌ها به شمار مي‌رود. به طور حتم فردي که 80 يا 90 سال عمر کرده، سيگار کشيده و اتفاقي برايش نيفتاده است، اگر سيگار نمي‌کشيد وضعيت سلامت‌اش از حالا بهتر بود. نکته ديگر اينکه ما از يک جامعه سيگاري صحبت مي‌کنيم و نه از استثناها زيرا استثنا قاعده نيست. به طور مثال، بررسي‌ها نشان مي‌دهد که 90 درصد سرطان‌هاي ريه از طريق سيگار ايجاد مي‌شود بنابراين 10 درصد افراد به دلايل ديگري بيمار شده‌اند. پس ما نمي‌توانيم درصدي که سيگار نکشيده‌اند را مثال بزنيم. شما تصور کنيد جايي قوانين راهنمايي و رانندگي رعايت نشود،‌در نتيجه رد شدن عابر پياده از اين خيابان با مشکل مواجه مي‌شود و تصادف مي‌کند اما اگر يک نفر نيز از خيابان عبور کرد و مشکلي برايش به وجود نيامد، اصل يا قانون نيست.

برخي سيگاري‌ها با ديدن دوست سيگاري‌شان هوس سيگار مي‌کنند،‌ بنابراين معتقدند ترک سيگار برايشان امکان‌پذير نيست. نظر شما چيست؟
 

با نظر شما موافق نيستم، ترک سيگار و پايدار ماندن در آن هميشه امکان‌پذير است. به طور حتم و يقين، کنار گذاشتن هر عادت و اعتيادي نياز به عزم و اراده دارد.

آيا واقعا اگر يک کمي اراده به خرج بدهيم، مي‌توانيم سيگار را ترک کنيم؟
 

اين جمله شما مفهوم درستي ندارد زيرا اراده، ‌بخش اول قضيه است و خواستن و تصميم گرفتن، بخش مهم‌تر آن. اگر فردي نخواهد سيگار را کنار بگذارد، هيچ متخصصي نمي‌تواند به او کمک کند. اما بعد از تصميم‌گيري، راه‌هايي وجود دارد که به ترک سيگار مي‌انجامد.

ترک کردن سيگار سخت است؟
 

البته ترک کردن سيگار دشواري‌هايي را نيز به همراه دارد. سيگار به علت داشتن نيکوتين، اعتيادآور است. حتي درجه اعتيادآوري آن از هرويين و کوکايين هم بيشتر است بنابراين هنگامي که کشيدن آن متوقف مي‌شود، فرد دچار عوارض جسمي نيز مي‌شود. تصور کنيد فردي که روزي 20 نخ سيگار مي‌کشيده و به هر نخ سيگار 10 پک مي‌زده، روزي 200 بار اين کار را انجام مي‌داده است. پس وقتي که آن را قطع مي‌کند، انگار چيزي را در زندگي‌اش گم کرده است.

ممکن است به آن رفتار عادت کرده باشيم؟
 

بله، دقيقا همين‌طور است. به طور مثال فرد چاي مي‌خورده، يک سيگار روشن مي‌کرده است. مهماني مي‌رفته، يک سيگار ديگر روشن کرده است. هنگامي که فوتبال تماشا مي‌کرده، باز هوس يک نخ سيگار داشته است. حالا سيگار را ترک کرده اما از نظر رفتاري و از نظر جسمي دچار مشکل شده است البته اين نکته را اضافه کنم که اين عوارض موقتي است و به مرور زمان از بين مي‌رود ولي بايد بدانيم که در اين مدت فرد نياز به کمک دارد.
برخي نتايج و پژوهش‌ها نشان داده است که در طول يک سال 70 درصد سيگاري‌ها به ترک سيگار فکر خواهند کرد اما از اين تعداد فقط 30 درصد اقدام به ترک مي‌کنند و فقط سه درصد موفق مي‌شوند بدون هيچ کمکي آن را ترک کنند.

ميزان موفقيت در ترک سيگار در کلينيک‌هاي کشور ما چقدر است؟
 

در کلينيک‌هاي ترک سيگار 85 درصد موفقيت وجود دارد. فراموش نکنيد که ما با فکرمان زندگي‌مان را خلق مي‌کنيم. اگر قصد داريد شش ماه ديگر سيگار را ترک کنيد حتما شش ماه طول خواهد کشيد.

برخي افراد سيگاري دوست ندارند دوست‌‌شان سيگار را ترک کند. نظر شما چيست؟
 

متاسفانه بايد بگويم چنين چيزي حقيقت دارد. دوستان سيگاري اغلب تصميم افرادي را که مي‌خواهند سيگار را ترک کنند،‌ عوض مي‌کنند. البته دليل اين کار دشمني نيست اما به طور کلي خاصيت سيگار اين است ولي اين افراد بايد توجه داشته باشند که هدف‌‌شان از ترک سيگار چيست؟ پيشنهاد مي‌کنم اين دلايل را با خود بنويسيد و هميشه آن را مرور کنيد.

اگر شکست خورديم چه کار کنيم؟
 

امکان شکست خوردن وجود دارد زيرا ترک سيگار سخت است؛ مي‌توانيد دوباره شروع کنيد اما ببينيد که علل عود چه نکاتي بوده است و از آن تجربه درس بگيريد و در دفعات بعد از آن استفاده کنيد.

برخي سيگاري‌ها معتقدند بعد از ترک سيگار، عصبي و پرخاشگر مي‌شوند؟
 

يکي از عوارض پس از ترک سيگار، عصبي بودن،‌ زودرنج شدن و پرخاش‌گري است،‌به طوري که با افت نيکوتين در بدن آستانه تحريک افراد پايين مي‌آيد. اين اتفاق در دو هفته اول ترک بيشتر مشاهده مي‌شود اما اين مشکل نيز راهکار دارد. يکي از اين راهکارها، استفاده از داروهاي ترک سيگار است زيرا اين داروها جايگزين نيکوتين مي‌شود. همچنين فرد بايد راه‌هاي جديدي را براي آرام شدن به کار گيرد. به‌طور مثال، طي روز چند بار تنفس عميق يا ورزش کردن پيشنهاد مي‌شود.

چه نکات ديگري براي تداوم ترک سيگار به فردي که سيگار را ترک کرده کمک مي‌کند؟
 

سعي کنيد هنگام ترک سيگار خودخواه باشيد و از موضوعات استرس‌زا دوري کنيد و مهارت‌هاي مقابله با اين شرايط را کسب کنيد که اين مهارت‌ها نيز با توجه به نوع زندگي افراد متفاوت است.

پس از ترک سيگار گفته مي‌شود که افراد چاق مي‌شوند. آيا چاقي خود به خود خطرناک نيست؟
 

اين حرف شما تقريبا درست است. سيگار و مواد موجود در آن مرکز اشتهاي انسان را سرکوب مي‌کند بنابراين برخي افراد پس از ترک سيگار دچار افزايش اشتها مي‌شوند و از طرف ديگر، يکي از حس‌هايي که در زمان سيگار کشيدن مختل شده، حس چشايي است و اغلب افراد سيگاري طعم و مزه غذاها را به خوبي تشخيص نمي‌دهند بنابراين بعد از ترک سيگار افزايش اشتها به وجود مي‌آيد که آن هم به دليل افزايش سلامت مغز است که اکسيژن رساني بهتري پيدا مي‌کند اما توجه کنيد که اين اتفاق در طولاني مدت روي مي‌دهد و در نهايت اشتها به حد طبيعي باز مي‌شود.

پس از ترک سيگار، اشتهايمان به حد طبيعي مي‌رسد يا بالاتر است؟
 

به حد طبيعي مي‌رسد و اگر فکر مي‌کنيد که اشتهايتان افزايش يافته است، به دليل حالات و رفتاري است که فرد سيگاري، سيگار را به طور مداوم در دهانش داشته است. بنابراين احساس مي‌کند چيزي را گم کرده است و تمايل پيدا مي‌کند چيزي بخورد. طعم غذاها را هم بهتر احساس مي‌کند که در نهايت ممکن است به پرخوري تبديل شود.

پس از ترک سيگار، چند کيلوگرم چاق مي‌شويم؟
 

چاق شدن پس از ترک سيگار سه تا چهار کيلوگرم است. بنابراين به اين افراد توصيه مي‌کنيم از تغذيه مناسب استفاده کنند. غذاهاي کم کالري، ميوه، سبزي و غذاهاي آب پز بهترين رژيم غذايي است. توجه داشته باشيد که مصرف غذاهاي چرب و شيرين نيز تمايل به سيگار را افزايش مي‌دهد. به همين دليل خوردن غذاهاي آماده و پيتزا را نيز ترک کنيد و باز هم تاکيد مي‌کنم به ورزش روي آوريد. چاق شدن حتي چند کيلوگرم در مقايسه با خطرهاي سيگار قابل مقايسه نيست.
منبع:http://www.salamat.com