آسمان نزديک است

فرقي نميکند که از کدام جاده راهي شويد؛از پايتخت که به سمت شمال شرقي راه بيفتد و از مرز استان گلستان عبور کنيد،آنچه باقي مي ماند،فقط درخت است و زمين و آسمان.هنوز هم در بسياري از مناطق ييلاقي گلستان مي شود در کلبه اي روستايي در کنار بخاري هيزمي نشست و در نبود دکل و تيرهاي چراغ برق،چشم انداز جنگل هاي نيمه انبوه و دشت هاي وسيع را تماشا کرد.منطقه حفاظت شده «جهان نما»يکي از همين مناطق است؛جنوبي ترين جنگل انبوه گلستان به مساحت 30 هزار و 650 هکتار که در شرقي ترين بخش رشته کوه البرز قرار دارد.اينجا را بام استان گلستان مي دانند چرا که با ارتفاع 3هزار و 86متري خود در مرتفع ترين قسمتش مي توان چشم اندازهاي کردکوي ،گرگان و بندر ترکمن را تماشا کرد.دهکده ييلاقي جهان نما در قلب اين جنگل مرتفع قرار دارد؛جايي که روستا نشينان منطقه از اواسط بهار تا اوايل پاييز براي چراي گوسفندان و برپا کردن کندوهاي عسلشان به آنجا مي روند و در کلبه هاي چوبي خود جا مي گيرند.براي رفتن به اين منطقه در اين فصل سال که هوا سرد است،بهترين مسير،جاده ماشين رواست که از اردکان مي گذرد و مي توانيد برج تاريخي آن را هم ببينيد.و چه بهتر که پس از جهان نما راهتان را به سمت جنوب و دامغان کج کنيد و در روز،گرماي هواي بيابان را هم تجربه کنيد.براي رفتن به اين منطقه بايد لوازم سفري خاص همراه داشته باشيد که شب را داخل جهان نما بمانيد.تا ديدن سپيده صبح را در اين منطقه زيبا از دست ندهيد.
اگر از تهران قصد رسيدن به جهان نما را داريد،هم جاده هراز و هم فيروز کوه مي تواند شما را به قصد برساند.توصيه ما جاده هراز است؛هم به دليل زيبايي راه و هم کوتاه تر بودن آن،پس از حرکت از تهران و پشت سر گذاشتن شهرهاي آمل،بابل،قائمشهر،نکاو بهشر به کردکوي مي رسيد که آغاز حرکت شما به سمت جهان نماست.بهتر است باک بنزين خود را در پمپ بنزين کردکوي پر کنيد .چون تا مقصد نهايي و نزديکي هاي دامغان از هيچ پمپ بنزيني خبري نيست.معمول ترين راه براي رسيدن به جنگل جهان نما که مورد تأييد سازمان ميراث فرهنگي استان هم هست،مسير کردکوي _پارک جنگلي کردکوي_روستاي درازنو،رادکان،حاجي آباد و در آخر دهکده ييلاقي جهان نماست.کل اين مسير حدود 70کيلومتر است که 30کيلو متر آخر راه جاده شن ريزي شده و خاکي است.از کردکوي سراغ جاده جهان نما را مي توان از همه مردم محلي گرفت.از ورودي غربي کردکوي ،نخستين ميدان،فلکه شهرداري است.بايد از همين فلکه به سمت جنوب جغرافيايي با سمت راست جاده حرکت کنيد.مسير کاملا مشخصي به سمت روستاي دراز نو وجود دارد که شما را از داخل پارک جنگلي کردکوي عبور خواهد داد.اين مسير حدود 35 کيلومتر است و به دليل کوهستان و باريک بودن جاده،شما حدود يک ساعت راه خواهيد داشت.بعد از اينکه روستا،روستاي رادکان و بعد هم از برج به يک سه راهي مي رسيد که در سمت چپ جاده ،تابلوي کوچکي راه رسيدن به جهان نما را نشانتان خواهد داد.پس از حدود نيم ساعت رانندگي در جاده خاکي و با رفتن به ارتفاعات بالاتر ديگر به حاجي آباد رسيده ايد.حاجي آباد تا جهان نما سخت ترين مسير سفر است چرا که هم پيچ ها تندتر شده و هم شيب جاده بيشتر است.

در راه رسيدن به جهان نما از خود روستاي رادکان که به سمت جنوب شرقي نگاهي بيندازيد،بلنداي برجي آجري به چشم مي آيد که محلي ها به آن «ميل رادکان»مي گويند.تنها چند کيلومتر که از روستاي رادکان خارج شويد،در جاده اي که به حاجي آباد مي رسد،روي تپه اي در کنار راه،برج 35متري رادکان قرار دارد.ظاهر آن شبيه برج«گنبد قابوس»است که در شهر گنبد قرار دارد و احتمالا به همين دليل است که گفته مي شود اين برج به تقليد از ميل گنبد ساخته شده.اين برج يکي از سه برج منطقه مازندران و گلستان است که علاوه بر کتيبه کوفي کتيبه پهلوي هم داشته ؛اما به گفته رابينو_شرق شناس انگليسي_اين کتيبه که درمدخل ورودي قرارداشته به دست روس هاي تزاري از ميان رفته است.اما کتيبه کوفي اي که بر لبه آبريز گنبد مخروطي قرار دارد و با «بسم الله الرحمن الرحيم»آغاز مي شود،هنوز تخريب نشده.
براي رسيدن به جهان نما و ارتفاع 3هزار متري آن توصيه ما خودروهاي دو ديفرانسيل و شاسي بلند است.اگر در روزهاي باراني سفر به جهان نما را انتخاب کرده ايد،بدون ماشين شاسي بلند ممکن است در جاده گلي هم بمانيد؛به ويژه که صندوق عقب ماشين هم به رسم سفرهاي طبيعت گردي از زير انداز و کيسه خواب،گاز پيک نيک و گالن هاي آب پر باشد.به هر حال توصيه ما اين است که اين سفر را حتما با خودرويي غير سواري آغاز کنيد و زنجير چرخ هم همراه داشته باشيد.اگر در فصل گرم هم وارد اين جاده مي شويد،سالم بودن چرخ ها و برف پاکن ها هم مهم هستند زيرا به دليل ارتفاع منطقه ،در هر ماهي از سال امکان ريزش باران هاي شديد و ناگهاني وجود دارد.

در نوار آخرين روستاي منطقه است که بقالي و نانوايي هم در آن هست.به همين خاطر بهتر است کم و کسري هاي خود را در همين جا بر طرف کنيد.زيرا در دهکده کوچک ييلاقي جهان نما نه از مغازه اي خبري هست،نه تلفن ،نه آب لوله کشي،نه برق ،نه آنتن موبايل و نه حتي سرويس بهداشتي .اگر مي خواهيد آب يا مواد غذايي بخريد يا از تلفن همراه خود تماس بگيريد ،پس از ترک درازنو تا رسيدن به ارتفاعات به مرور تلفن همراه آنتن براي تماس نخواهد داشت.زيرانداز و چادرهاي ضد آب،کيسه خواب،لباس گرم،کفش کوهپيمايي،گاز سبک کوهنوردي ،چراغ قوه يا فانوس و حتما آب همراه داشته باشيد.در ماه هايي که ييلاق نشينان در منطقه حضور دارند،روستاييان آب مورد نياز خود را به وسيله تانکرهايي که اداره منابع طبيعي به دهکده مي آورد يا چشمه هاي موجود در منطقه تأمين مي کنند.براي اطمينان بيشتر بهتر است از آب چشمه ها استفاده نکنيد.
پس از رسيدن به جهان نما مي توان از روستاييان کلبه ها و اتاقک هاي خالي اي را که خودشان استفاده نمي کنند،اجاره کرد که براي يک شب اقامت 30تا40هزار تومان بايد بپردازيد.اگر هم آشنا يا فاميلي در منطقه داريد،مي توانيد قبل از رسيدن به روستا کليد خانه روستايي اش را براي يک شب از او امانت بگيريدواين کلبه ها معمولا به جز يک بخاري هيزمي امکانات ديگري ندارند.بهتر است براي دورماندن از خطر احتمالي حيوانات وحشي،چادر خود را در نزديکي خانه هاي روستايي برپا کنيد.البته هميشه بايد به مهرباني ييلاق نشينان منطقه اميدوار بود.چون تجربه سفر به اين منطقه نشان داده است روستاييان،مسافران را حتي در کلبه هاي خودشان هم جا داده اند.

ممکن است براي بسياري مقصد همين دهکده باشد؛اما براي بعضي ديگر پياده روي و جنگل نوردي در ارتفاعات محلي مثل؛شاهپسند و آتشان يا رسيدن به قهوه خانه مش اکبر،تخت ميرزا و شايد هم جنگل نوردي تا شصت کلاته مقصد نهايي باشد.مش اکبر اگر چه چند سال است که فوت شده اما هنوز هم در ميان ييلاق نشين هاي منطقه به درستکاري و مهمان دوستي معروف است و قهوه خانه اش که به وسيله پسرش اداره مي شود،هنوز هم محل پر رفت و آمدي است و جايي است براي گپ زدن هاي روستاييان و کوهنورداني که پياده هواي رسيدن به جهان نما را دارند.قهوه خانه و تخت ميرزا در ارتفاعي پايين تر از خود دهکده قرار دارند که اگر محل اتراق شما همان خانه هاي روستايي باشد،براي رسيدن به قهوه خانه و تخت ميرزا يا همان صندوق که تخته سنگي بزرگ در نزديکي قهوه خانه است،بايد حدود يک ساعت به سمت پايين حرکت کرد.اما بهتر است از خود روستاييان منطقه يا کوکان آنها بخواهيد شما را تا آنجا برسانند؛چون اگر چه فاصله کم است اما شايد در ميان ديگر کوره راه هاي جنگلي گم شويد.
در روزهاي گرم به ويژه بايد مراقب گزنه هايي که در کنار اين رودخانه ها و چشمه ها مي رويند بود؛چون در صورت تماس با بدن،محل تماس به شدت دچار خارش و سوزش مي شود.البته پادزهر گزنه يا همان گياه پلام،هميشه در کنار گزنه مي رويد.مي توانيد در صورت تماس با برگ هاي گزنه از برگ هاي اين گياه به محل گزيدگي بماليد.پلام ،بوته کوچکي است در اندازه گزنه با برگ هايي کشيده و روشن که روي آن هم پرزهايي قرار دارد و هميشه در کنار گزنه مي رويد.در صورت بارندگي ،سطح زمين هاي منطقه به شدت ليز مي شوند و به همين دليل بهتر است کفش کوهنوردي و لژدار بپوشيد .در محل دهکده معمولا در فصل بهار گله هاي گوسفند ،دسته هاي گاوميش و کندوهاي عسل وجود دارند.ييلاق نشين ها معمولا شير گوسفندان خود را به مسافران نمي فروشند؛اما مي توانيد يک کيلو پنير گوسفندي خوب به قيمت 4هزار تومان از آنها بخريد.گاوميش ها با وجود ظاهر ترسناکشان حيوانات بي آزاري هستند و با ديدن هر آدمي فرار مي کنند اما هيچ وقت در کوهستان نزديک گله گوسفندان نشويد.زيرا سگ هاي گله ييلاق نشينان بسيار خطرناکند و به هيچ وجه نبايد به آنها نزديک شد؛به خصوص در فصل بهار که بره هاي زيادي در گله وجود دارد.آنها با هر گونه احساس خطري ممکن است همراه با ديگر سگ هاي گله به شما حمله کنند.آن وقت ديگر شايد از دست چوپان هم کاري برنيايد.

جهان نما يکي از بهشت هاي ايراني زيست شناس هاست.چون به دليل آب و هواي سرد و مرطوب منطقه ،گونه هاي گياهي مختلفي در ان مي رويد و به خاطر همين پوشش گياهي انبوه پستانداران و پرنده هاي مختلف در آنجا زندگي مي کنند.اگر خوش شانس باشيد،در جهان نما خرس قهوه اي ،پلنگ ،گراز،گرگ،روباه،شغال،خارپشت،کل،بز،خرگوش،عقاب طلايي،کبک دري،جغد و هما هم ميتوانيد ببينيد.البته مسافراني که به اين منطقه مي آيند ،بيشتر از هر حيوان ديگري در اين جنگل کل وبز و خرگوش و روباه ديده اند.با وجود آنکه شکار در اين منطقه حفاظت شده هم ممنوع است اما با شکار غير قانوني بعضي مسافران،تعداد پستانداران منطقه در چند سال اخير کاهش پيدا کرده.ضمن آنکه حرکت جنگل نوردان و ييلاق نشين ها در مسيرهايي غير از مسير اصلي موجب از بين رفتن تعدادي از زيستگاه هاي اين جانوران شده و به همين دليل به کوه پيمايان توصيه مي شود در زمان حرکت در جنگل فقط از مسيرها و کوره راه هاي اصلي حرکت کنند.معاون محيط زيست طبيعي استان گلستان مي گويد تا امروز هيچ گزارشي مبني بر اينکه حيواناتي مثل خرس و پلنگ ،گراز يا گرگ به گردشگران حمله کرده باشد،به دستشان نريسده .البته دام هاي ييلاق نشين ها و کندوهاي عسلشان گاهي خرس يا گراز را به طرف محل سکونت آنها کشانده است.به همين دليل توصيه محيط زيست منطقه هم علاوه بر عدم شکار اين است که مسافران تا قبل از رسيدن به خود جهان نما در صورت نياز به استراحت در نزديکي جاده استراحت کنند و براي حفظ سلامت خود وارد جنگل نشوند.

پيشنهاد دوم:در صورتي که مسير دوم را انتخاب کرده ايد بايد به سمت ميل رادکان بر گرديد.قبل از رسيدن به ميل در منطقه «اسب نيره رودبار»يک راه فرعي به سمت جنوب جغرافيايي يا دست چپ شما وجود دارد .از اينجا تا رسيدن به آبادي چمن ساور_از توابع استان سمنان_آبادي ديگري نيست و شما را به استان سمنان خواهد رساند.در طول سه ساعت هوا به رو به گرمي مي گذارد و کم کم رنگ طبيعت به رنگ خاکي و قهوه اي تغيير مي کند.تا چمن ساور راه خاکي است و از آنجا هم تا ديباج بايد 25کيلومتر راه آسفالت طي کنيد.در ديباج پمپ بنزين وجود دارد .مي توانيد بيزين بزنيد و به تماشاي چشمه علي برويد.از چشمه علي تا دامغان هم حدود 30کيلومتر راه در پيش داريد.از دامغان تا رسيدن به تهران هم اگر ترافيکي در کار نباشد در عرض چهار ساعت به تهران خواهيد رسيد.

منبع:همشهري ماه ،شماره ي 47
/ج