گوهر اخلاص و كار مضاعف(1)

در آغاز هر سال همراه با تحول طبيعت و تحويل سال، زمينه تغيير و تكامل فراهم مي شود و بسياري به فكر اصلاح و تحول درخويش مي افتند. گويا انسان ها هم از كهنگي و فرسودگي مي گريزند و مي خواهند انديشه و اخلاق و رفتار و ظاهر و باطن كهنه و غبار گرفته و جامه آلوده را از جان و تن درآورند و فكري نو، اخلاقي نو، رفتاري نو، در ذهن و زندگي پديد آورند و مواضع و اخلاق و اقدامات و گفتار خويش را تنظيم كنند و همراه با شست و شوي خانه و اثاث زندگي، روح و جان خويش را پاك و پاكيزه سازند و طراوت وتازگي بخشند.
تحول در طبيعت و دگرگوني درحال و هواي زمين، طبق سنت الهي هر سال تكرار مي شود و انسان با الهام و علم و اراده، قرن هاست كه در تحولات مثبت و منفي محيط زيست و زندگي نقش ايفا مي كند. انسان از طريق كشاورزي، نهال كاري، جنگل كاري، صنعت و مهار آب و آتش و باد و خاك، تحولات شگفت انگيز و فراواني درجهان پديد آورده است. خداي بزرگ، توانايي تسخير و فتح و تغيير و توليد جديد در نظام طبيعت را به انسان هديه كرده است. دانش، تفكر، مهارت و ابزارهاي صنعتي، انسان را در فتح زمين و كشف و ساخت پديده هاي نوين ياري مي كند.
كشاورزي، رام سازي و پرورش حيوانات، كاشت و داشت انواع درخت و گل گياه، ساخت خانه و كارخانه و سد و صنايع سنگين و سبك وكشتي و هواپيما و ماهواره، همه جلوه هاي تحول آفريني انسان در زمين و هوا و درياست.
انسان تن خويش را هر روز با آرايش و پيرايش و ورزش دگرگون مي سازد و در ظاهر و قد و قيافه خود با بهره گيري از انواع لباس و لوازم آرايشي و پيرايشي، تغيير و دگرگوني ايجاد مي كند و باعوامل بيماري مي جنگد.
ولي همين آدميزاده كه اعماق دريا و اوج فضا و دل كوه ها را فتح كرده و تعيير مي دهد، از ايجاد دگرگوني در روح و روان خويش و كنترل خواسته ها و آرمان ها و نگاه هاي خود ناتوان است! راهكارها و ابزارها و شيوه هاي اصلاح انديشه و اخلاق و رفتار خويش را نياموخته و يا بد فراگرفته است. حيران و سرگردان است كه چه كند تا عادات واخلاق و انديشه وآرمان هاي نادرست و ناقص و نامطلوب را كنار نهد.
راستي چگونه خويش را تغيير دهيم؟ چه تغييراتي در انديشه و آرمان ها و اخلاق و رفتار خويش بايد ايجاد كنيم؟ هم اكنون در كدام نقطه اخلاقي، علمي، عاطفي و معنوي قرار داريم؟ نقطه اوج كمال اخلاق و عرفان ودانش و بينش و قدرت اراده انسان كجاست؟ چه راهكار و چه راهنمايي براي اين تحول انساني و انقلاب عقيدتي و اخلاقي وجود دارد؟
بشر، انقلاب كشاورزي، انقلاب صنعتي، انقلاب اجتماعي و تغيير رژيم ها و دولت ها را هر روز در جهان تجربه مي كند و بارها تكرار كرده است و در هر انقلاب گامي به سوي آرمان ها و نيازهاي خويش پيش نهاده و گاه فرسنگ ها از اهداف و مصالح خود دور شده است. مشكل كجاست؟
ظاهراً مشكل اينجاست كه نقطه شروع را رعايت نكرديم. سازندگي وتحول بايد از روح انسان ها آغاز شود نه از تن و طبيعت و جامعه و محيط بيروني! بدون خود سازي، بدون جهاد اكبر، بدون ايمان و اصلاح نفس سركش، بدون توحيد و اخلاص و بدون يك انقلاب بزرگ عليه خويشتن حيواني، انسان هيچگاه احساس رضايت و آرامش نمي كند. پيشرفت هاي علمي و صنعتي و اقتصادي و اجتماعي بدون«جهاد اخلاقي» ابزاري براي فقر و فساد و تبعيض بيشتر مي شود.
آري، انسان به همه اين تغيير و تحولات بيروني نياز دارد. جهاد كشاورزي، جهاد سازندگي، جهاد صنعتي، جهاد خودكفايي، جهاد دفاعي، جهاد دانشگاهي، جهاد فرهنگي و آموزشي، همه و همه مورد نياز انسان ها و كشورهاست، ولي اولين و مهم ترين و دشوارترين و مفيد ترين جهاد براي بشريت،«جهاد خودسازي» ، «جهاد اكبر» ، «جهاد عقيدتي و اخلاقي» است. شناخت دشمنان نامرئي و دروني و مهار كنترل آنان، بزرگ ترين پيروزي انسان ها و كشورهاست. رسول گرامي صلي الله عليه وآله فرمود: «اعدا عدوك نفسك التي بين جنبيك(1)؛ دشمن ترين دشمنت، همين دشمن دروني توست».
بدون «همت مضاعف و كار مضاعف» در راستاي تقويت «ايمان»و «اخلاص» و «اخلاق» مشكل سياست و اقتصاد و اشتغال و اعتياد و بيكاري و بهداشت حل نخواهد شد.
انديشه آسماني امام خميني (قدس سره) و ياران فداكار او، بزرگ ترين تحول سياسي را در قرن ما پديد آورده و كشور را از شر استبداد داخلي و استكبار خارجي رهايي بخشيد. اين انقلاب بزرگ آسمان، مولود «ايمان خميني» و «اخلاص بسيجي» است. فرهنگ «عرفان سرخ»، فرهنگ «توحيد و جهاد» و فرهنگ «خميني و بسيجي »، داروي دردها و حلال مشكلات هميشگي ايران وجهان است.
 

نقش اخلاص
 

بيكاري و كم كاري و دون همتي و سازشكاري و فقر فساد و بي عدالتي و اعتياد و جنگ و نزاع هميشگي، مولود كمبود ايمان و اخلاص و معلول فقر فرهنگي است. به هر نسبت كه «ايمان » خميني و «اخلاص » بسيجي در دولت و ملت تقويت شود، قله هاي پيروزي بيشتر و بهتر فتح خواهد شد. در جوامع ديني، «وجدان كار» و «اتقان كار» تنها در سايه اخلاص و انديشه و اخلاص در عمل پديد مي آيد. همت در«سازندگي» و «عدالت» جز در سايه «اخلاص » و انگيزه هاي معنوي به دست نمي آيد.
پيشرفت در«خدمت رساني» جز در پرتو « اخلاص » و قصد قربت دست يافتني نيست.
«عدالت»، مولود اخلاص و ايمان مديران و مسئولان و اكثريت مردم كشورهاست و در زايشگاه كفر و نفاق و شرك هيچگاه نوزادي با هويت «پيشرفت اسلامي» و «عدالت» تولد نخواهد يافت.
اخلاص در برنامه ريزي، اخلاص در سياست گذاري، اخلاص و قصد قربت در تخصيص بودجه، اخلاص در داوري و ارزيابي، اخلاص در پژوهش، اخلاص در نگارش، اخلاص در آموزش، اخلاص در تحصيل و تدريس، اخلاص در توليد و توزيع، اخلاص در سكوت و سخن و اخلاص در تبليغ و گزارش و توليدات رسانه اي نياز امروز جامعه است.
كميت گرايي، حجم گرايي، مصرف گرايي، تظاهر و رياكاري، خود نمايي، حرام خواري، سازش كاري، مدرك فروشي و غفلت از دشمنان داخلي و خارجي، همه پيامد ضعف ايمان و اخلاق و اخلاص است.
«خودسازي ايماني و اخلاقي» كمبود بزرگي است كه تا انسان در زير باران وحي قرار نگيرد و خورشيد آيات الهي و سخنان اهل بيت عليهم السلام بر جانش نتابد، كمال مطلوب و كعبه مقصود را نخواهد يافت.
انسان روزي به آرامش مي رسد كه در جايگاه محبوب و مطلوب آفريننده هستي قرار گيرد؛ روزي كه روح و روانش از خدا خشنود و خداوند از او و رفتارش راضي باشد.
يا ايّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنّهُ ارْجِعي الِي رَبِّك راضِيَهً مَرْضِيَّهً فَاْدُخلي فِي عِبادِي وَ ادْخُلي جَنَّتِي(2)؛
«هان اي روح آرامش گرفته! به سوي پروردگار خويش بازگرد، تو خشنود و او خشنود، در جمع بندگانم درآي و در بهشتم وارد شو».
پيامبر گرامي (صلي الله عليه و آله) انسان مطلوب و محبوب ترين مومنان را چنين معرفي كرده است:
«احبّ المومنين الي الله من نصب نفسه في طاعه الله و نصح لامه نبيّه و تفكر في عيوبه و ابصر و عقل و عمل؛(3) محبوب ترين مؤمنان نزد خداوند، كسي است كه خويش را در طاعت الهي به رنج افكند و خيرخواه امت پيامبرش باشد و درعيب هاي خويش بيانديشد و بصيرت پيدا كند و خود را از رفتار نادرست باز دارد و به كارهاي خوب بپردازد».

راهكار انقلاب دروني و خود سازي
 

اساسي ترين تغيير در جهان، تحول در درون انسان ها، روح انسان ها و قلب افراد و جوامع انساني است. تغيير افكار و انديشه ها، آرمان ها، نگاه ها و اخلاق و رفتار آدم هاست. «ايمان» گام نخستين در اين حركت معنوي و «اخلاص» و«يقين» گام هاي مياني و عالي در روند خود سازي وتحول روحي است.
ساختن جهاني امن تر، سالم تر، زيبا تر، اخلاقي تر و باآرامش و آسايش بيشتر، نياز به تغيير و تحول در درون افراد و جوامع انساني دارد. تحول عقيدتي و اخلاقي، نياز نخستين و فوري ترين نياز امروز انسان هاست. همت آسماني و كار و خدمت انساني، بدون ايمان و تحول دروني امكان پذير نيست. دروازه هاي سعادت و«پيشرفت و عدالت»، فقط با كليد «ايمان» بر روي انسان گشوده مي شود و بدون اخلاص بيشتر، دست يابي به همت عالي تر و كار بهتر، امكان پذير نيست.
عالي ترين انگيزه و مقام براي انسان، پيوند با آفريننده انسان و جهان وجلب رضاي اوست. بنابراين زيربناي همت عالي، تفكر توحيدي است.

 

غلام همت آنم كه زير چرخ كبود
ز هر چه رنگ تعلق پذيرد، آزاد است

 

انواع كار
 

اصلاح جامعه و تقويت اقتدار امت اسلامي هم به كارهاي نظري و فكر ي و برنامه ريزي و سياست گذاري و قانون نويسي و تبليغي و آموزشي و پژوهشي و تربيت اخلاقي نياز دارد هم به كارهاي اجرايي و توليد اقتصادي و صنعتي و كشاورزي و فني و خدماتي.
از يك سو، همت و كار مضاعف در فعاليت هاي نظري و مديريتي كشور ضروري است و از ديگر سو، در روش ها، ابزارها، مهارت ها و عادات و رفتارها بايد دگرگوني وتحول جدي ايجاد شود.
هركس در حوزه اثر گذاري خويش با موتور پرتوان «اخلاص» مي تواند، همت را فراتر برد و تلاش را چند برابر كند.
- كار مضاعف در صنعت،
- كار مضاعف دركشاورزي،
- كار مضاعف در دامداري،
- كار مضاعف در خدمات بازرگاني،
- كار مضاعف در عرصه مديريت،
- كار مضاعف در پژوهش و توليد دانش،
- كار مضاعف در تبليغ و اطلاع رساني و خدمات رسانه اي،
- كار مضاعف در حوزه تدريس و آموزش،
- كار مضاعف در پرورش و تربيت اخلاقي،
- كار مضاعف در عرصه هدايت فرهنگي و امربه معروف و نهي از منكر،
- كار مضاعف در قلمرو دفاعي و امنيتي و انتظامي،
- كار مضاعف در ساحت بهداشت و درمان و سلامت عمومي.
درهمه اين ميدان ها، كار مضاعف و همت بلند تر مورد نياز است و بدون همت هايي عالي تر و فعاليت بيشتر و هماهنگي همت ها و تلاش ها در برابر رقيبان و دشمنان امت اسلامي «پيشرفت وعدالت» با مشكل جدي مواجه مي شود.
مديران و مسئولان محترم كشور به اين نكته توجه دارند و بايد به ريشه هاي رواني و اخلاقي مشكلات كشور بيشتر بيانديشند و عوامل«دون همتي» و «بيكاري» و «كم كاري» و «كارشكني» و «كارگريزي» را هدف قرار دهند.

پي نوشت ها :
 

1.ميزان الحكمه، ج6،ص95، دفتر تبليغات اسلامي،1362ش.
2.فجر/27-30.
3.موسوعه كلمات الرسول الاعظم، ج13،ص108، انتشارات امير كبير.
 

 

منبع: فرهنگ کوثر 81
ادامه دارد...