دوش چو سلطان چرخ تافت به مغرب عنان

شاعر : خاقاني

گشت ز سير شهاب روي هوا پر سنان		دوش چو سلطان چرخ تافت به مغرب عنان
يافت ز انجم فروغ انجمن کهکشان		داد به گيتي ظلام سايه‌ي خاک سياه
شد چو جهنم به وصف دمه‌ي ارض از دخان		گشت چو جنت ز نور قبه‌ي چرخ از نجوم
مهره‌ي زرين مهر کرد نهان در دهان		شام مشعبد نمود حقه‌ي ماه و به لعب
ناچخ سيمين ماه کرد پديد آسمان		چون سپر زر مهر گشت نهان زير خاک
پيکر جرم هلال گشت پديد از ميان		مطرد سرخ شفق دست هوا کرد شق
گاه همي شد پديد، گاه همي شد نهان		راست چو از آينه عکس خيال پري
گه چو جمال يقين، گه چو خيال گمان		ديدن و ناديدنش بود به نزديک خلق
ساکن آن خواجه‌ي فاضل و نيکو بيان		وز بر ايوان ماه بارگهي بود خوب
قاسم ارزاق خلق، خامه‌ي او در بنان		نسخت اسرار غيب دفتر او بر کنار
حوروشي اندر آن غيرت حور جنان		وز بر آن بارگاه بزم‌گهي بود خوش
چنگ زن و باده نوش رقص کن و شعر خوان		سرو قد و ماه روي لاله رخ و مشک موي
همچو قضا کام‌کار، همچو قدر کام ران		وز بر آن بزم‌گاه، نوبتي خسروي
والي اوج و حضيض، عامل دريا و کان		خسرو شمشير و شير باعث ليل و نهار
خوني خنجر گزار، صفدر آهن کمال		وز بر آن نوبتي خيمه‌ي ترکي که هست
گرد برآرد به حکم گاه وبال و قران		آتشيي کز هوا آب سر تيغ او
کوست به تاثير سعد صورت معني و جان		وز بر آن خيمه بود خوابگه خواجه‌اي
صاحب صدر زمان، زيور کون و مکان		مفتي کل علوم، خواجه‌ي چرخ و نجوم
همچو امل دوربين، همچو اجل جان ستان		وز بر آن خوابگه طارم پيري مسن
حربه‌ي هندي او حرمت تيغ يمان		برده به هنگام زخم در صف ميدان جنگ
بام خداوند را اوست به شب پاسبان		گشت ز سيارگان رتبت او بيش از آنک
صاحب سيف و قلم، فخر زمين و زمان		بدر سپهر کرم، صدر کرام عجم
مفخر کلک و نگين سرور و صدر جهان		شمع هدي زين دين، خواجه‌ي روي زمين
چون علي و چون عمر گرد جهان داستان		منعم روي زمين کوست به عدل و سخا
خواجه‌ي گيتي گشاي، صاحب خسرو نشان		مرکم دريا نوال، صفدر بدخواه مال
بر ظفر آموخته چون علم کاويان		رايت ميمون او وقت ملاقات خصم
دست زر افشان او طعنه‌ي باد خزان		لفظ گهر بار او غيرت ابر بهار
سر ازل را شده خامه‌ي او ترجمان		عمر ابد را شده مدت او پيش کار
سبحه‌ي روح الامين نيست مگر الامان		تا خبر باس او در ملکوت اوفتاد
خان ختا را نهاد مائده‌ي هفت خوان		راي صوابش ببين کز مدد نه فلک
همچو بدانديش تو ممتحن امتحان		اي شده بد خواه تو مضطرب از اضطراب
تاج‌ده اردشير، تخت نه اردوان		وي به صداي صرير خامه‌ي جان بخش تو
کوشش تو چون قضا زو به همه جا نشان		بخشش تو چون هوا ز آن همه کس را نصيب
سرعت عزم تو را باد به زير عنان		قوت حزم تو را کوه به زير رکاب
هم اثر عدل را راي تو نوشين روان		هم سبب امن را رافت تو کيقباد
کاشته در باغ چرخ معصفر و زعفران		چون رخ و اشک عدوت از شفق شام و صبح
شير علم کي شود همبر شير ژيان		دشمن تو کي بود با تو برابر به جاه؟
ز آتش دل در دهانش همچو زبانه زبان		خصم اگر برخلاف نقص تو گويد شود
حنجر خصم تو گشت خنجر او را فسان		خنجر فتنه چو گشت کند در ايام تو
تازه‌تر از جود تو چشم امل ميزبان		کرد بسي جستجوي در همه عالم نديد
گشت بري از بلا فتنه‌ي آخر زمان		پاي تو را بوسه داد ز آن سبب آخر زمين
هست قديمي بلي کينه‌ي گرگ و شبان		کينه‌ي عدل تو هست در دل فتنه مدام
کاهل هنر را ز توست قاعده‌ي نام و نان		بحر کفا از کرام در همه علام توئي
خاصه در اين دور ما کز اثر جهل آن		خاصه در اين عهد ما کز سبب بخل اين
اشک سخن گشته است سرخ‌تر از ارغوان		روي سخا گشته است زردتر از شنبليد
ز آتش خاطر مراست شعر چو آب روان		لاجرم از عشق نعت وز شعف مدح تو
اي در تو خلق گشته به روزي ضمان		غايت مطلوب من خدمت درگاه توست
ور بودم في‌المثل عمر در او جاودان		نيست جهانم بکار بي در ميمون تو
خاک ز دست فنا بر سر اين خاکدان		خاک در تو مرا گر نبود دستگير
افضل شيرين سخن بيشکي از فرقدان		بگذرد ار باشدش از تو قبولي به جاه
همچو ز خون روز جنگ دامن بر گستوان		تا ز شفق وقت شام دامن گردون شود
پرچم خورشيد باد بر سر تو سايبان		کوکب ناهيد باد بر در تو پرده دار
فضله‌ي خوان تو باد مائده‌ي انس و جان		شعله‌ي راي تو باد عاقله‌ي مهر و ماه
خنجر گوهر نگار، خامه‌ي گوهر فشان		باد مسلم شده کف و بنان تو را
حکم تو را زيردست دولت و بخت جوان		جاه تو را مدح گوي عقل و زبان خرد

دوش چو سلطان چرخ تافت به مغرب عنان

تازه های مقالات

بیشترین بازدید هفته