پشت پرده پرخاشگري
نويسنده: دکتر فربد فدايي، روان‌پزشک
خودتان را در پياده‌روي آشفته خياباني مجسم کنيد که ماه‌هاست از سوي شهرداري کنده شده و به حال خود رها شده است. در زير آفتاب سوزان در حالي که موتورسيکلت‌ها با سر و صدا و بوق‌هاي گوشخراش از روبه‌رو و پشت سر شما در پياده‌رو حرکت مي‌کنند، ناگهان فردي به شما تنه مي‌زند. تا چه حد مي‌توانيد با مدارا و آرامش اين موضوع را تحمل کنيد؟
در مقابل، تصور کنيد زير آسمان آبي و نيمه‌ابري بهاري در جاده شني سفيدي در لبه دريا که سمت ديگر آن گل‌هاي رنگارنگ کاشته شده است، قدم مي‌زنيد و يکي از عابران معدود اين مسير برحسب اتفاق به شما تنه مي‌زند. فکر نمي‌کنيد در حالت دوم آرامش بيشتري خواهيد داشت و موضوع را اصلا ناديده خواهيد گرفت؟ واقعيت اين است که عوامل زيستي، رواني، اجتماعي يا ترکيبي از هر 3 عامل نقش مهمي در ميزان پرخاشگري افراد دارند. به‌عنوان نمونه، سر و صدا، شلوغي و گرما بر پرخاشگري مي‌افزايند.
کودکاني که در خانواده زير نظر والدين پرخاشگر تربيت مي‌شوند، به دلايل گوناگون، پرخاشگر مي‌شوند. آنها براي مقابله با رويدادها جز پرخاشگري راهي نياموخته‌اند. از سوي ديگر با سازوکار دفاعي رواني همانندسازي، خود را با والدين پرخاشگر همانند کرده‌اند. فيلم‌هاي سينمايي و نمايش‌هاي تلويزيوني هم با نمايش مکرر رفتارهاي خشن و پرخاشگرانه، چه کلامي و چه بدني، مروج پرخاشگري هستند. زماني که يک کودک يا نوجوان پيوسته بر صفحه تلويزيون ببيند که قهرمانان نمايش به وسيله زور و خشونت به اهداف خود مي‌رسند (صرف‌نظر از اينکه اهداف آنها خوب يا بد باشد)، پرخاشگري را وسيله‌اي مناسب و مطلوب براي رسيدن به خواسته‌هايشان خواهد دانست.
بيماري‌هايي که قشر مغز به‌ويژه ناحيه پيشاني را مبتلا مي‌کند، احتمال رفتارهاي پرخاشگرانه را مي‌افزايد زيرا سامانه‌هاي مهاري غرايز بيشتر در اين ناحيه قرار دارند. هرچه هوش فرد و تحصيلات او بالاتر باشد، احتمال رفتارهاي ناموجه پرخاشگرانه در او کمتر مي‌شود. حتي عوامل ژنتيک هم در پرخاشگري نقش دارد. وجود يک کروموزوم اضافي Y سبب افزايش احتمال پرخاشگري در فرد مبتلا مي‌شود.
ملاحظه مي‌کنيد که به اين صورت، کنترل پرخاشگري مستلزم جامعه‌اي است که در آن، بيماري‌هاي کروموزومي و ژنتيکي و اختلال‌هاي مغزي و شخصيتي و روان‌پريشي‌ها به سرعت تشخيص داده و درمان شوند؛ روش‌هاي شايسته فرزندپروري و تکيه بر مهرباني توام با انضباط و مسووليت‌پذيري رايج باشد؛ نيازهاي اوليه مردم برآورده و به حقوق آنها احترام گذاشته شود؛ زايمان‌هاي غيربهداشتي که موجب آسيب به جمجمه و مغز نوزاد و نارسايي اکسيژن در مغز او مي‌شوند، جاي خود را به زايمان بهداشتي بدهند؛ فيلم‌هاي پرخاشگرانه و جنايي جاي خود را به نمايش‌هاي مبتني بر عواطف مثبت انساني بدهد و بيکاري و اعتياد که از زمينه‌هاي عمده پرخاشگري‌اند، کنترل شوند.
منبع: www.salamat.com
در مقابل، تصور کنيد زير آسمان آبي و نيمه‌ابري بهاري در جاده شني سفيدي در لبه دريا که سمت ديگر آن گل‌هاي رنگارنگ کاشته شده است، قدم مي‌زنيد و يکي از عابران معدود اين مسير برحسب اتفاق به شما تنه مي‌زند. فکر نمي‌کنيد در حالت دوم آرامش بيشتري خواهيد داشت و موضوع را اصلا ناديده خواهيد گرفت؟ واقعيت اين است که عوامل زيستي، رواني، اجتماعي يا ترکيبي از هر 3 عامل نقش مهمي در ميزان پرخاشگري افراد دارند. به‌عنوان نمونه، سر و صدا، شلوغي و گرما بر پرخاشگري مي‌افزايند.
کودکاني که در خانواده زير نظر والدين پرخاشگر تربيت مي‌شوند، به دلايل گوناگون، پرخاشگر مي‌شوند. آنها براي مقابله با رويدادها جز پرخاشگري راهي نياموخته‌اند. از سوي ديگر با سازوکار دفاعي رواني همانندسازي، خود را با والدين پرخاشگر همانند کرده‌اند. فيلم‌هاي سينمايي و نمايش‌هاي تلويزيوني هم با نمايش مکرر رفتارهاي خشن و پرخاشگرانه، چه کلامي و چه بدني، مروج پرخاشگري هستند. زماني که يک کودک يا نوجوان پيوسته بر صفحه تلويزيون ببيند که قهرمانان نمايش به وسيله زور و خشونت به اهداف خود مي‌رسند (صرف‌نظر از اينکه اهداف آنها خوب يا بد باشد)، پرخاشگري را وسيله‌اي مناسب و مطلوب براي رسيدن به خواسته‌هايشان خواهد دانست.
بيماري‌هايي که قشر مغز به‌ويژه ناحيه پيشاني را مبتلا مي‌کند، احتمال رفتارهاي پرخاشگرانه را مي‌افزايد زيرا سامانه‌هاي مهاري غرايز بيشتر در اين ناحيه قرار دارند. هرچه هوش فرد و تحصيلات او بالاتر باشد، احتمال رفتارهاي ناموجه پرخاشگرانه در او کمتر مي‌شود. حتي عوامل ژنتيک هم در پرخاشگري نقش دارد. وجود يک کروموزوم اضافي Y سبب افزايش احتمال پرخاشگري در فرد مبتلا مي‌شود.
ملاحظه مي‌کنيد که به اين صورت، کنترل پرخاشگري مستلزم جامعه‌اي است که در آن، بيماري‌هاي کروموزومي و ژنتيکي و اختلال‌هاي مغزي و شخصيتي و روان‌پريشي‌ها به سرعت تشخيص داده و درمان شوند؛ روش‌هاي شايسته فرزندپروري و تکيه بر مهرباني توام با انضباط و مسووليت‌پذيري رايج باشد؛ نيازهاي اوليه مردم برآورده و به حقوق آنها احترام گذاشته شود؛ زايمان‌هاي غيربهداشتي که موجب آسيب به جمجمه و مغز نوزاد و نارسايي اکسيژن در مغز او مي‌شوند، جاي خود را به زايمان بهداشتي بدهند؛ فيلم‌هاي پرخاشگرانه و جنايي جاي خود را به نمايش‌هاي مبتني بر عواطف مثبت انساني بدهد و بيکاري و اعتياد که از زمينه‌هاي عمده پرخاشگري‌اند، کنترل شوند.
منبع: www.salamat.com
