گفت‌وگو با دکتر سيدحسين فخرايي متخصص کودکان و نوزادان
براي کودکاني که توانايي صحبت کردن ندارند، گريه تنها راه براي نشان دادن نوعي نياز به والدين است. آيا تا به حال شده بخواهيد گريه نوزاد يا کودکي را قطع کنيد ولي نتوانيد؟ متخصصان کودکان مي‌گويند هر نوع گريه‌اي، دليلي دارد و با نشانه‌هاي خاصي همراه است. شايد دانستن اين نشانه‌ها به شما در آرام کردن نوزاد کمک کند. براي اين منظور از دکتر سيدحسين فخرايي، فوق تخصص نوزادان و استاد دانشگاه علوم‌پزشکي شهيد بهشتي کمک گرفتيم و پاي صحبت‌هاي ايشان نشستيم.
وقتي يک کودک گريه مي‌کند، چه پيامي به والدينش مي‌فرستد؟
کودک با گريه، خواسته‌هاي بسياري را بيان مي‌کند. گريستن، راهي براي نشان دادن گرسنگي يا ناراحتي کودک است. ممکن است متوجه شويد که کودک شما حتي بدون اينکه گرسنه، خسته يا ناراحت باشد گاهي در طول شبانه‌روز گريه و بي‌قراري مي‌کند و در اين صورت هيچ اقدامي وي را ساکت نخواهد کرد ولي به محض تمام شدن گريه، هوشيارتر از گذشته مي‌شود و ممکن است مدت کوتاهي بعد از اين واقعه به خواب عميقي فرو رود. به نظر مي‌رسد که اين نوع گريه‌ها براي تخليه انرژي اضافي به کودکان کمک مي‌کند و موجب مي‌شود آنها به وضعيت رضايت‌بخش‌تري برگردند؛ مانند نياز به تعويض کهنه، بغل کردن، شير دادن و...
آيا هر يک از اين دلايل نشانه‌اي هم دارد که بتوانيم متوجه نياز کودک شويم؟
بله؛ براي نمونه، گريه ناشي از گرسنگي معمولا بم و کوتاه است و شدت آن نوسان دارد. گريه ناشي از خشم نوسان بيشتري دارد و گريه ناشي از درد و ناراحتي معمولا ناگهاني شروع مي‌شود و بلند و طولاني است و صداي زيري دارد و متعاقب آن وقفه‌هاي طولاني و ناله‌هاي کوتاه مي‌شنويم. مدت زيادي طول نخواهد کشيد که شما درك خوبي از نوع گريه کودک و پيام او توسط گريه پيدا خواهيد کرد. البته گاهي انواع مختلفي از گريه با هم همراه هستند. به عنوان مثال، نوزادان معمولا هنگام بيدار شدن از خواب گرسنه هستند و به اين خاطر گريه مي‌کنند و اگر شما سريعا به آنها پاسخ ندهيد گريه گرسنگي به شيون ناشي از خشم تبديل خواهد شد. با بزرگ‌تر شدن کودک، گريه‌هاي وي قوي‌تر، بلندتر و طولاني‌تر مي‌شود. همچنين تغييراتي در انواع گريه پيدا مي‌شود که نشانه پيدايش نيازها و تمايلات متفاوت با قبل است.
بهترين راه آرام کردن گريه کودکان چيست؟
مهم‌ترين راه برخورد با گريه کودک، پاسخ سريع به گريه‌هاي او در ماه‌هاي اول بعد از تولد است. شما با توجه کردن به گريه شيرخوار او را لوس نخواهيد کرد و مطمئنا اگر شما به خواسته‌هاي او جواب بدهيد او کمتر گريه خواهد کرد. وقتي به گريه کودکتان جواب مي‌دهيد سعي کنيد اول نيازي را که بيشترين تحريک را به او وارد مي‌کند برطرف کنيد. اگر کودک احساس سرما مي‌کند و در ضمن کهنه او خيس است و گرسنه نيز هست ابتدا او را گرم کرده سپس کهنه او را عوض کنيد و بعد او را تغذيه کنيد. اگر حالت جيغ کشيدن و هراس در گريه کودک وجود دارد بايد احتمال وجود مسايلي که ايجاد درد مي‌کنند (باز شدن سنجاقي که کهنه او را با آن بسته‌ايد و...) در نظر داشته باشيد. اگر شيرخوار گرم و خشک بوده و به خوبي تغذيه شده باشد و هيچ اقدامي موجب قطع گريه او نشود، مي‌توانيد از تکنيک‌هاي تسکين‌دهنده استفاده کنيد تا متوجه شويد که کدام يک بهترين اثر را براي او دارند. ازجمله تکنيک‌هاي تسکين‌دهنده مي‌توان به مواردي همچون تکان دادن شيرخوار، نوازش، پيچيدن در پتو، صحبت کردن با نوزاد، يک موزيک ملايم، راه بردن نوزاد، گرفتن آروغ و حمام کردن او اشاره کرد.
اگر همه اين اقدامات شکست خورد، چه کار باید کرد؟
اگر همه اقدام‌هاي فوق با شکست روبه‌رو شد، بهترين کار اين است که مدت کوتاهي او را تنها بگذاريد. بسياري از شيرخواران بدون گريه نمي‌خوابند و اگر مدتي گريه کنند سريع‌تر به خواب مي‌روند. اگر شيرخوار خسته باشد گريه کردن او مدت زيادي طول نخواهد کشيد. اگر کودک شما آرام نشود ممکن است بيمار باشد. درجه حرارت او را کنترل کنيد. اگر درجه حرارت بدن بيشتر از 38 درجه سانتي‌گراد باشد ممکن است بيمار باشد. در اين صورت با متخصص کودکان تماس بگيريد.
گاهي مخصوصا در ماه‌هاي اول بعد از تولد، مادر خيلي خسته است و گريه نوزاد و آرام نشدن او استرس زيادي به مادر وارد مي‌کند. آيا عصبي بودن مادر هم مي‌تواند تشديدکننده گريه نوزاد باشد؟
بله؛ هرچه مادر آرام‌تر باشد، ساکت کردن کودک آسان‌تر خواهد بود. حتي شيرخواران خيلي کوچک نيز نسبت به تنش‌هاي اطرافشان حساس هستند و با گريه به آنها واکنش نشان مي‌دهند. گريه و شيون نوزاد ممکن است براي شما دردناک و نگران‌کننده باشد ولي چنانچه خونسردي خودتان را حفظ نکنيد، موجب وخيم‌تر شدن وضعيت خواهيد شد. وقتي احساس کرديد از عهده ساکت کردن شيرخوار برنمي‌آييد از ديگر افراد خانواده يا از دوستان کمک بخواهيد. اين امر نه تنها سبب راحتي شما مي‌شود بلکه ديدن يک چهره جديد مي‌تواند موجب آرامش کودک شما شود. هرچقدر عصباني يا بي‌حوصله باشيد حق نداريد کودک را با خشونت تکان دهيد زيرا اين کار ممکن است موجب کوري، آسيب‌هاي مغزي يا حتي مرگ وي شود. شما نبايد گريه کودک را مربوط به خودتان بدانيد و فکر کنيد که او به دليل اينکه شما مادر بدي هستيد يا او را دوست نداريد گريه مي‌کند. همه کودکان گريه مي‌کنند و غالبا هم علت مشخصي براي اين امر وجود ندارد.
چرا برخي شيرخواران خيلي آرامند و برخي ديگر خيلي گريه مي‌کنند؟
گريه کردن نوزادان، چه زياد و چه کم، در صورتي که بيمار نباشند، امري طبيعي است. نوزادان به‌طور معمول 1 تا 4 ساعت در شبانه‌روز گريه مي‌کنند و اين امر قسمتي از برنامه انطباق نوزاد با محيط خارج از رحم است. هيچ مادري نمي‌تواند در هر بار گريه کردن کودک او را ساکت کند. بنابراين انتظار نداشته باشيد که کار خارق‌العاده‌اي براي کودک خود انجام دهيد. به جاي اين کار برخورد واقع‌بينانه‌اي با وضعيت داشته باشيد. کمک بگيريد، قدري استراحت کنيد و از تمام لحظه‌هاي شيرين همراه بودن با کودک خود لذت ببريد.
منبع: www.salamat.com
/ج
