سوال هایی پیرامون ظهور حضرت مهدي (علیه السلام) – (4)
آيا قبل از ظهور حضرت مهدي دو سوم مردم جهان كشته مي شوند ؟
1- امير المؤمنين (عليه السلام) فرمود : « لا يخرج المهدي حتي يقتل ثلث ويموت ثلث و يبقي ثلث20 ؛ حضرت مهدي قيام نمي كند ، مگر زماني كه يك سوم مردم كشته شوند و يك سوم ديگر بميرند و يك سوم باقي بمانند .»
2- امام امير المؤمنين (عليه السلام) فرمود ك « بين يدي المهدي موت احمر و موت ابيض و جراد في غير حينه كالو اني الدم فاما الموت الاحمر فالسيف و اما الابيض فالطاعون21 ؛ نزديك ظهور حضرت مهدي مرگ سرخ و مرگ سفيد وملخ درغير زمانش مي باشد كه مانند رنگ خون است واما مرگ سرخ مرگ با شمشير است و مرگ سفيد طاعون است ».
(مرگ با شمشير كنايه از جنگ است كه به صورت عمومي واقع مي شود كه يك سوم مردم را دركام خود فرو مي برد ).
3-امام صادق (عليه السلام) فرمود: « لا يكون هذا الامر حتي يذهب ثلثا الناس فقيل له فاذا ذهب ثلثا الناس فما يبقي ؟ فقال (عليه السلام) اما ترضون ان تكونوا الثلث الباقي22 ؛ اين امر (قيام حضرت مهدي ) واقع نمي شود تا آنكه دوسوم مردم بروند (كشته شوند) . به حضرت عرض شد اگر دو ثلث مردم بروند پس چه كسي باقي مي ماند ؟ حضرت فرمود : شما دوست ندارد كه از آن ثلث باقي مانده باشيد .
چنانكه ملاحظه مي كنيد در اين روايات و مشابه آنها به كشته شدن دو سوم مردم جهان قبل از ظهور تصريح شده است ، اما اينكه اين امر قطعاً واقع مي شود يا اينكه بداء حاصل مي شود ، علمش نزد خداست .
**************
امام از كجا وقت ظهور را مي فهمد ؟ و از كجا مي فهمد كه وقت ظهورش فرا رسيده است ؟ اگر گرفته شود از جانب خداوند به او اطلاع داده مي شود . معنايش اين است كه بر او همانند پيامبران وحي مي شود و در نتيجه ، بين امام و پيامبر فرقي باقي نمي ماند ؟
طبق روايت ابوالجارود كه مي گويد به امام باقر (عليه السلام) عرض كردم از احوال صاحب الامر (عليه السلام) به من خبر بده ، فرمود : شبانگاه از بيمناكترين مردم مي باشد ، لكن صبحگاه از ايمن ترين مردم مي گردد ، برنامه كارش شبانه روز به وي وحي مي شود . عرض كردم به او وحي مي شود ؟ فرمود . وحي مي شود ، اما وحي پيامبري نيست ، بلكه مانند وحيي است كه به مريم دختر عمران و به مادر موسي و زنبور عسل نسبت داده شده است . اي ابا جارود ! قائم آل محمد (صل الله عليه و اله) ازمريم و مادر موسي و زنبور عسل نزد خدا گرامي تر است ». 24
به هر حال ، از اين قبيل احاديث استفاده مي شود كه بر وجود مقدس امام زمان وحي و الهام مي شود ،لكن در عين حال ، فرق بين امام و پيغمبر محفوظ است . زيرا پيامبر مشرع است و احكام و قوانين شريعت به وي وحي مي شود ، بر خلاف امام كه احكام و قوانين به او وحي نمي شود و او نسبت به آنها حافظ است.
ثانياً ممكن است گفته شود كه پيامبر اكرم (صل الله عليه و اله) وقت ظهور را به وسيله ائمه اطهار (عليه السلام) به حضرت مهدي خبر داده است ولو به اينكه حدوث حوادث معيني را از علائم و قرائن فرا رسيدن ، وقت ظهور معرفي نموده و امام زمان در انتظار ظهور آن علائم است ؛ مثلاً پيامر فرمود : وقتي موقع ظهور فرا رسيد خداوند شمشير و پرچم آن جناب را به صدا در آورده ، مي گويد : اي دوست خدا ! به پا خيز و دشمنان خدا را به قتل برسان .25
يكي از شواهد احتمال دوم اين است كه رواياتي دلالت مي كند بر اينكه برنامه و دستور العمل تمام امامان معصوم (عليه السلام) مهر كرده از جانب پروردگار عالم بر پيامبر اكرم (صل الله عليه و اله) نازل شده و پيامبر آن را به علي بن ابيطالب (عليه السلام) تحويل داد وعلي درموقع خلافت صحيفه خويش راگشود و بر طبق آن عمل كرد و بعداً آن را به امام حسن (عليه السلام) تحويل داد . به همين كيفيت ، نوبت به هر امامي كه رسيد مهر نامه خويش را گشوده و بر طبق آن عمل مي كرد، اكنون نيز برنامه كار و دستور العمل امام زمان در دستش موجود است ». 26
به هر حال ، ممكن است خداوند با الهام و وحي از طريق دوم حضرت را آگاه سازد ، اين امر محالي نيست .
**************
سرنوشت يهود و نصارا و ساير كفار در دولت حضرت مهدي چيست ؟ آيا يهود و نصارا كه داراي دين آسماني هستند نيز از ميان برداشته مي شوند ؟ يعني در دولت حضرت مهدي جايي براي يهود و نصارا نيست ؟ يا اينكه آنان هستند ، لكن حاكميت از آن اسلام ومسلمين است و آنها در پرتو حكومت اسلامي با پرداخت جزيه به زندگي شان ادامه مي دهند ؟ و سرانجام ، ساير كفار از غير اهل كتاب چه سرنوشتي دارند ؟
اما نسبت به يهود و نصارا، از آيات قرآني استفاده مي شود كه آنها تا قيامت باقي هستند ، ولي احاديث و روايات دو دسته اند : از يك دسته استفاده مي شود كه آنان در دولت حضرت مهدي هستند ، ولي از لحاظ عقيده از عقايد شرك آلود دست بر مي دارند و موحد خالص مي شوند و از لحاظ زندگي سياسي و اجتماعي با پرداخت جزيه و پذيرش قوانين و حاكميت دولت اسلامي در پناه آن حكومت همانند ساير مسلمانها در امنيت و رفاه زندگي ميكنند .
ولي از دسته دوم از روايات استفاده مي شود كه در دولت حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه) غير از اسلام هيچ مذهب و ملتي حتي يهوديت و نصرانيت باقي نمي ماند و اهل كتاب نيز مانند ساير كفار از غير اهل كتاب به آنها اسلام عرضه ميشود كه اگر نپذيرفتند كشته مي شود . لذا در روي كره زمين كيشي جز اسلام و ملتي جز مسلمان وجود نخواهد داشت .
اينك در حد اختصار به آيات قرآني و دو دسته از روايات اشاره مي كنيم :
آيات :
از آيات استفاده مي شود كه يهود و نصارا تا قيامت باقي هستند و معلوم است كه حكومت مهدي قبل از قيامت است ، پس آنان در زمان حكومت او نيز وجود دارند ، هر چند ممكن است در اقليت باشند و صاحب اختيار و اقتدار نباشند ، بلكه همانند آنچه امروز در دولت اسلامي نيز يهود و نصارا در مملكت ما زندگي مي كنند و در پناه دولت اسلامي جان و مال و عرض و ناموس آنان محفوظ است . درمقابل آنان نيز به تمام قوانين دولت اسلامي پا يبندند .
در آيه چهارده سوره مائده آمده است : « و من الذين قالوا انا نصاري اخذنا ميثاقهم فنسوا حظا مما ذكروا به فاغرينا بينهم العدواه والبغضاء الي يوم القيامه ؛ ما از كساني كه ادعاي نصرانيت داشتند پيمان گرفتيم ، پس قسمتي از پندهاي ما را فراموش نمودند ، ما هم دشمني و كينه را تا قيامت در بينشان انداختيم ».
در آيه 55 سوره آل عمران آمده است : › اذ قال الله يا عيسي اني متوفيك و رافعك الي و مطهرك من الذين كفروا و جاعل الذين اتبعوك فوق الذين كفروا الي يوم القيامه ؛ من تو را گرفته و به سوي خويش بر آرم و از كفار دورت نمايم و پيروانت را تا قيامت بالا دست ومسلط بر كفار گردانم .»
در آيه 64سوره مائده آمده است : « و قالت اليهود يدالله مغلوله … و القينا بينهم العدواه و البغضاء الي يوم القيامه ؛ يهودان گفتند : دست خدا بسته است … و تا قيامت در بينشان دشمني و كينه انداختيم ».
از ظواهر آيات فوق استفاده مي شود كه يهود و نصارا و كيششان تا قيامت باقي خواهند ماند .
روايات :
دسته اول ، رواياتي هستند كه از لحاظ مضمون ومحتوا هماهنگ با آيات فوق هستند و از آنها استفاده مي شود كه كيش يهود و نصارا تا قيامت باقي است از باب نمونه به بعضي از آنها اشاره مي كنيم :
ابوبصير مي گويد : به امام صادق (عليه السلام) عرض كردم كه : صاحب الامر با اهل ذمه، يهود و نصارا چه مي كند ؟ فرمود : مانند پيامبر اكرم با آنان مصالحه مي كند ، آنها هم با كمال ذلت جزيه مي دهند ». 27
امام باقر(عليه السلام) فرمود : صاحب الامر مهدي ناميده شد براي اينكه تورات و ساير كتابهاي آسماني را از غاري كه در انطاكيه واقع شده استخراج مينمايد و بين اهل تورات با تورات واهل انجيل با انجيل وبين اهل زبور با زبور و بين اهل قرآن با قرآن قضاوت خواهد كرد . » 28
از اين نوع روايات استفاده مي شود كه يهود و نصارا در دولت حضرت مهدي نيز وجود دارند.
دسته دوم ، رواياتي هستند كه دلالت دارند بر اينكه در عصر دولت حضرت مهدي جز مسلمان احدي روي زمين باقي نمي ماند . آن حضرت دين اسلام را بر يهود و نصارا عرضه مي كند ، هر كه پذيرفت نجات مي يابد و هر كه رد كرد ، كشته مي شود .
ابن بكير مي گويد از حضرت ابوالحسن (عليه السلام) تفسير آيه شريفه : و له اسلم من في السموات و الارض طوعاً و كرهاً و اليه يرجعون ». را پرسيدم ؟ فرمود ك آيه مذكور در شأن قائم نازل شده است . وقتي آن جناب ظاهر شد دين اسلام بر يهود و نصارا و صائبين و كفار شرق و غرب عرضه مي دارد ، پس هر كس با ميل و اختيار اسلام بياورد او را به نماز و زكاه و ساير واجبات امر مي كند و هر كس از قبول اسلام سر باز زند ، گردنش را مي زند تا اينكه در شرق و غرب زمين جز موحد و خدا پرست كسي باقي نماند ، اين بكير ميگويد : عرض كردم فدايت شوم . مردم جهان زيادتر از آنند كه كشته شوند ؟ فرمود : هر گاه خدا كاري را اراده كند زياد را كم و كم را زياد مي‌گرداند .» 29
حضرت ابو جعفر فرمود : خدا شرق و غرب جهان را براي صاحب الامر مفتوح مي كند . آنقدر جنگ مي كند تا اينكه جز دين محمد ديني باقي نماند ». 30
روايات از اين قبيل زياد است كه ما را همين دونمونه كافي است .
چنانكه ملاحظه كرده ايد دسته اي از روايات مطابق قرآنند و دسته ديگر مخالف قرآن و دستور اسلامي بر اهل فن پوشيده نيست كه درهنگام تعارض، روايات موافق قرآن مقدم بر روايات مخالف است . بنابر اين ، يهود ونصارا در عصر دولت يار نيز هستند ، لكن حاكميت از آن اسلام است و دولتهاي باطل همه از بين مي روند و اهل كتاب نيز از عقايد شرك آلود دست بر مي دارند و موحد مي گردند و بانگ توحيد از همه جاي كره زمين بلند است .31
/ج
پاسخ:
1- امير المؤمنين (عليه السلام) فرمود : « لا يخرج المهدي حتي يقتل ثلث ويموت ثلث و يبقي ثلث20 ؛ حضرت مهدي قيام نمي كند ، مگر زماني كه يك سوم مردم كشته شوند و يك سوم ديگر بميرند و يك سوم باقي بمانند .»
2- امام امير المؤمنين (عليه السلام) فرمود ك « بين يدي المهدي موت احمر و موت ابيض و جراد في غير حينه كالو اني الدم فاما الموت الاحمر فالسيف و اما الابيض فالطاعون21 ؛ نزديك ظهور حضرت مهدي مرگ سرخ و مرگ سفيد وملخ درغير زمانش مي باشد كه مانند رنگ خون است واما مرگ سرخ مرگ با شمشير است و مرگ سفيد طاعون است ».
(مرگ با شمشير كنايه از جنگ است كه به صورت عمومي واقع مي شود كه يك سوم مردم را دركام خود فرو مي برد ).
3-امام صادق (عليه السلام) فرمود: « لا يكون هذا الامر حتي يذهب ثلثا الناس فقيل له فاذا ذهب ثلثا الناس فما يبقي ؟ فقال (عليه السلام) اما ترضون ان تكونوا الثلث الباقي22 ؛ اين امر (قيام حضرت مهدي ) واقع نمي شود تا آنكه دوسوم مردم بروند (كشته شوند) . به حضرت عرض شد اگر دو ثلث مردم بروند پس چه كسي باقي مي ماند ؟ حضرت فرمود : شما دوست ندارد كه از آن ثلث باقي مانده باشيد .
چنانكه ملاحظه مي كنيد در اين روايات و مشابه آنها به كشته شدن دو سوم مردم جهان قبل از ظهور تصريح شده است ، اما اينكه اين امر قطعاً واقع مي شود يا اينكه بداء حاصل مي شود ، علمش نزد خداست .
**************
امام از كجا وقت ظهور را مي فهمد ؟ و از كجا مي فهمد كه وقت ظهورش فرا رسيده است ؟ اگر گرفته شود از جانب خداوند به او اطلاع داده مي شود . معنايش اين است كه بر او همانند پيامبران وحي مي شود و در نتيجه ، بين امام و پيامبر فرقي باقي نمي ماند ؟
پاسخ:
طبق روايت ابوالجارود كه مي گويد به امام باقر (عليه السلام) عرض كردم از احوال صاحب الامر (عليه السلام) به من خبر بده ، فرمود : شبانگاه از بيمناكترين مردم مي باشد ، لكن صبحگاه از ايمن ترين مردم مي گردد ، برنامه كارش شبانه روز به وي وحي مي شود . عرض كردم به او وحي مي شود ؟ فرمود . وحي مي شود ، اما وحي پيامبري نيست ، بلكه مانند وحيي است كه به مريم دختر عمران و به مادر موسي و زنبور عسل نسبت داده شده است . اي ابا جارود ! قائم آل محمد (صل الله عليه و اله) ازمريم و مادر موسي و زنبور عسل نزد خدا گرامي تر است ». 24
به هر حال ، از اين قبيل احاديث استفاده مي شود كه بر وجود مقدس امام زمان وحي و الهام مي شود ،لكن در عين حال ، فرق بين امام و پيغمبر محفوظ است . زيرا پيامبر مشرع است و احكام و قوانين شريعت به وي وحي مي شود ، بر خلاف امام كه احكام و قوانين به او وحي نمي شود و او نسبت به آنها حافظ است.
ثانياً ممكن است گفته شود كه پيامبر اكرم (صل الله عليه و اله) وقت ظهور را به وسيله ائمه اطهار (عليه السلام) به حضرت مهدي خبر داده است ولو به اينكه حدوث حوادث معيني را از علائم و قرائن فرا رسيدن ، وقت ظهور معرفي نموده و امام زمان در انتظار ظهور آن علائم است ؛ مثلاً پيامر فرمود : وقتي موقع ظهور فرا رسيد خداوند شمشير و پرچم آن جناب را به صدا در آورده ، مي گويد : اي دوست خدا ! به پا خيز و دشمنان خدا را به قتل برسان .25
يكي از شواهد احتمال دوم اين است كه رواياتي دلالت مي كند بر اينكه برنامه و دستور العمل تمام امامان معصوم (عليه السلام) مهر كرده از جانب پروردگار عالم بر پيامبر اكرم (صل الله عليه و اله) نازل شده و پيامبر آن را به علي بن ابيطالب (عليه السلام) تحويل داد وعلي درموقع خلافت صحيفه خويش راگشود و بر طبق آن عمل كرد و بعداً آن را به امام حسن (عليه السلام) تحويل داد . به همين كيفيت ، نوبت به هر امامي كه رسيد مهر نامه خويش را گشوده و بر طبق آن عمل مي كرد، اكنون نيز برنامه كار و دستور العمل امام زمان در دستش موجود است ». 26
به هر حال ، ممكن است خداوند با الهام و وحي از طريق دوم حضرت را آگاه سازد ، اين امر محالي نيست .
**************
سرنوشت يهود و نصارا و ساير كفار در دولت حضرت مهدي چيست ؟ آيا يهود و نصارا كه داراي دين آسماني هستند نيز از ميان برداشته مي شوند ؟ يعني در دولت حضرت مهدي جايي براي يهود و نصارا نيست ؟ يا اينكه آنان هستند ، لكن حاكميت از آن اسلام ومسلمين است و آنها در پرتو حكومت اسلامي با پرداخت جزيه به زندگي شان ادامه مي دهند ؟ و سرانجام ، ساير كفار از غير اهل كتاب چه سرنوشتي دارند ؟
پاسخ:
اما نسبت به يهود و نصارا، از آيات قرآني استفاده مي شود كه آنها تا قيامت باقي هستند ، ولي احاديث و روايات دو دسته اند : از يك دسته استفاده مي شود كه آنان در دولت حضرت مهدي هستند ، ولي از لحاظ عقيده از عقايد شرك آلود دست بر مي دارند و موحد خالص مي شوند و از لحاظ زندگي سياسي و اجتماعي با پرداخت جزيه و پذيرش قوانين و حاكميت دولت اسلامي در پناه آن حكومت همانند ساير مسلمانها در امنيت و رفاه زندگي ميكنند .
ولي از دسته دوم از روايات استفاده مي شود كه در دولت حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه) غير از اسلام هيچ مذهب و ملتي حتي يهوديت و نصرانيت باقي نمي ماند و اهل كتاب نيز مانند ساير كفار از غير اهل كتاب به آنها اسلام عرضه ميشود كه اگر نپذيرفتند كشته مي شود . لذا در روي كره زمين كيشي جز اسلام و ملتي جز مسلمان وجود نخواهد داشت .
اينك در حد اختصار به آيات قرآني و دو دسته از روايات اشاره مي كنيم :
آيات :
از آيات استفاده مي شود كه يهود و نصارا تا قيامت باقي هستند و معلوم است كه حكومت مهدي قبل از قيامت است ، پس آنان در زمان حكومت او نيز وجود دارند ، هر چند ممكن است در اقليت باشند و صاحب اختيار و اقتدار نباشند ، بلكه همانند آنچه امروز در دولت اسلامي نيز يهود و نصارا در مملكت ما زندگي مي كنند و در پناه دولت اسلامي جان و مال و عرض و ناموس آنان محفوظ است . درمقابل آنان نيز به تمام قوانين دولت اسلامي پا يبندند .
در آيه چهارده سوره مائده آمده است : « و من الذين قالوا انا نصاري اخذنا ميثاقهم فنسوا حظا مما ذكروا به فاغرينا بينهم العدواه والبغضاء الي يوم القيامه ؛ ما از كساني كه ادعاي نصرانيت داشتند پيمان گرفتيم ، پس قسمتي از پندهاي ما را فراموش نمودند ، ما هم دشمني و كينه را تا قيامت در بينشان انداختيم ».
در آيه 55 سوره آل عمران آمده است : › اذ قال الله يا عيسي اني متوفيك و رافعك الي و مطهرك من الذين كفروا و جاعل الذين اتبعوك فوق الذين كفروا الي يوم القيامه ؛ من تو را گرفته و به سوي خويش بر آرم و از كفار دورت نمايم و پيروانت را تا قيامت بالا دست ومسلط بر كفار گردانم .»
در آيه 64سوره مائده آمده است : « و قالت اليهود يدالله مغلوله … و القينا بينهم العدواه و البغضاء الي يوم القيامه ؛ يهودان گفتند : دست خدا بسته است … و تا قيامت در بينشان دشمني و كينه انداختيم ».
از ظواهر آيات فوق استفاده مي شود كه يهود و نصارا و كيششان تا قيامت باقي خواهند ماند .
روايات :
دسته اول ، رواياتي هستند كه از لحاظ مضمون ومحتوا هماهنگ با آيات فوق هستند و از آنها استفاده مي شود كه كيش يهود و نصارا تا قيامت باقي است از باب نمونه به بعضي از آنها اشاره مي كنيم :
ابوبصير مي گويد : به امام صادق (عليه السلام) عرض كردم كه : صاحب الامر با اهل ذمه، يهود و نصارا چه مي كند ؟ فرمود : مانند پيامبر اكرم با آنان مصالحه مي كند ، آنها هم با كمال ذلت جزيه مي دهند ». 27
امام باقر(عليه السلام) فرمود : صاحب الامر مهدي ناميده شد براي اينكه تورات و ساير كتابهاي آسماني را از غاري كه در انطاكيه واقع شده استخراج مينمايد و بين اهل تورات با تورات واهل انجيل با انجيل وبين اهل زبور با زبور و بين اهل قرآن با قرآن قضاوت خواهد كرد . » 28
از اين نوع روايات استفاده مي شود كه يهود و نصارا در دولت حضرت مهدي نيز وجود دارند.
دسته دوم ، رواياتي هستند كه دلالت دارند بر اينكه در عصر دولت حضرت مهدي جز مسلمان احدي روي زمين باقي نمي ماند . آن حضرت دين اسلام را بر يهود و نصارا عرضه مي كند ، هر كه پذيرفت نجات مي يابد و هر كه رد كرد ، كشته مي شود .
ابن بكير مي گويد از حضرت ابوالحسن (عليه السلام) تفسير آيه شريفه : و له اسلم من في السموات و الارض طوعاً و كرهاً و اليه يرجعون ». را پرسيدم ؟ فرمود ك آيه مذكور در شأن قائم نازل شده است . وقتي آن جناب ظاهر شد دين اسلام بر يهود و نصارا و صائبين و كفار شرق و غرب عرضه مي دارد ، پس هر كس با ميل و اختيار اسلام بياورد او را به نماز و زكاه و ساير واجبات امر مي كند و هر كس از قبول اسلام سر باز زند ، گردنش را مي زند تا اينكه در شرق و غرب زمين جز موحد و خدا پرست كسي باقي نماند ، اين بكير ميگويد : عرض كردم فدايت شوم . مردم جهان زيادتر از آنند كه كشته شوند ؟ فرمود : هر گاه خدا كاري را اراده كند زياد را كم و كم را زياد مي‌گرداند .» 29
حضرت ابو جعفر فرمود : خدا شرق و غرب جهان را براي صاحب الامر مفتوح مي كند . آنقدر جنگ مي كند تا اينكه جز دين محمد ديني باقي نماند ». 30
روايات از اين قبيل زياد است كه ما را همين دونمونه كافي است .
چنانكه ملاحظه كرده ايد دسته اي از روايات مطابق قرآنند و دسته ديگر مخالف قرآن و دستور اسلامي بر اهل فن پوشيده نيست كه درهنگام تعارض، روايات موافق قرآن مقدم بر روايات مخالف است . بنابر اين ، يهود ونصارا در عصر دولت يار نيز هستند ، لكن حاكميت از آن اسلام است و دولتهاي باطل همه از بين مي روند و اهل كتاب نيز از عقايد شرك آلود دست بر مي دارند و موحد مي گردند و بانگ توحيد از همه جاي كره زمين بلند است .31
پي‌نوشت‌ها:
20.عقدالدرر،ص96.
21.همان ، ص98، فصل اول از باب چهارم.
22.بحار ، ج 52 ، ص 207.
23.اصول کافي ، ج1، ص271.
24.بحار ، ج 52، ص 389.
25.همان ، ص 311
26.اصول کافي ، ج1 ، کتاب الحجه باب ان الائمه لم يفعلو شيئا و لا يفعلون الا بعهد من الله و امر منه ، حديث 2.
27.بحار ، ج52 ، ص376و381.
28.غيبت نعماني ، ص125.
29.بحار ، ج52، ص340.
30.همان ، ص390.
31.همان ، ص340.
/ج
