كدام ورزش خطرناك‌تر است؟

وقتی مشتزن های حرفه ای را روی رینگ می بینیم كه تا حد مرگ رقیب خود را زیر مشت های وحشتناك خود قرار می دهند یا در بسیاری از رشته های رزمی ضربات مرگباری به سوی حریفان نشانه می روند، حتی در همین فوتبال كه با تكل های ناجوانمردانه صدای شكستن استخوان های پای بازیكنان از فواصل دور شنیده می شود به این پرسش تكراری می رسیم:«پس خطرهای كدام ورزش كمتر است؟»
آسیب ها و صدمه های ورزشی همواره در رشته های مختلف وجود دارد و نمی توان آن را انكار كرد. حتی در برخی موارد آمارهایی از ورزش هایی منتشر می شود كه كمتر كسی احتمال درصدی از آسیب دیدگی را در آنها داده است. در نظر عموم شاید ورزش های رزمی، اتومبیلرانی، صخره نوردی، فوتبال آمریكایی و یكی دو رشته دیگر پرمخاطره اند و در پاره ای وقت ها جان ورزشكاران را نیز تهدید می كند اما آیا می توان به صراحت درباره خطرناك ترین ورزش حرف زد؟

● بسكتبال و دوچرخه سواری
 

بسكتبال و دوچرخه سواری را در زمره پرخطرترین ورزش ها قرار داده اند. شاید این موضوع برای هر فردی تعجب برانگیز باشد اما آمارهای رسمی در برگیرنده این واقعیت است. براساس گزارش های دریافت شده تعداد مراجعان به بیمارستان ها، مطب ها، آمبولانس ها، مراكز جراحی، كلینیك ها و بخش های اورژانس بیمارستان ها بر اثر صدمات وارده به بازیكنان بسكتبال و دوچرخه سواران آنها را از این حیث در رده های برتر قرار داده است.
در آمریكا البته بسكتبال از دیگر ورزش ها پیشی گرفته است.
پروفسور «پی تیرو تونینو»، جراح و ارتوپد دانشكده پزشكی لویولا شیكاگو می گوید: «با تغییر فصل ها و ورزش های مربوط به هر فصل و اشتیاق بیشتر مردم به انجام این گونه ورزش ها، نیاز به آموزش بیشتر مردم برای جلوگیری از صدمات ناشی از ورزش ها بیشتر احساس می شود.»
بسیاری از صدمه های احتمالی با توجه به رعایت قوانین بازی، قدرت بدنی بالا، لوازم مناسب هر ورزش مثل زانوبند و كلاه ایمنی و... قابل پیشگیری هستند، البته زنان به علت شرایط فیزیكی بیشتر در معرض آسیب هایی از ناحیه زانو و رباط صلیبی قرار می گیرند. رباط صلیبی كه درشت نی را به استخوان ران وصل می كند در پرش ها، فرودها، پیچش، چرخیدن روی پاشنه و توقف های ناگهانی آسیب می بیند.
این حركت ها بیشتر در ورزش هایی مثل فوتبال، والیبال، دو و میدانی و اسكی انجام می شود كه با كمی تغییر حالت بدن، مثل خم شدن هنگام فرود، ریسك صدمه كاهش می یابد. با وجود این كه صدمه های رباط قابل درمان است ولی ورزشكار را ماه ها از صحنه ورزش دور می كند.
با این اوصاف در صحت آمارهای موجود باید كمی تردید داشت چرا كه مراجعات ورزشكاران آماتور به پزشكان ومراكزدرمانی ثبت می شود و همچنین در بسیاری ازصدمات حتی مراجعه ای صورت نمی گیرد و درمان حضوری انجام نمی شود.
بنابراین به صورت قطعی نمی توان گفت پرخطرترین ورزش كدام است. مسابقه های اتومبیل رانی فرمول یك، موج سواری، پرش با اسب، رقابت های كورس سواركاری، شیرجه یا مشتزنی؟ تنها دو راه برای تخمین این مسأله داریم؛ یكی نگاهی به تعداد مرگ و میر و صدمات گزارش شده و دیگری توجه به شركت های بیمه و ارزیابی آنها از این ماجراها.

● ورزش های پرخطر
 

در این میان بد نیست به گزارش های حیرت آوری درباره صدمات منجر به مرگ اشاره كنیم. به عنوان مثال در دهه پیش خطرناك ترین ورزش در بریتانیا، ورزش آرام ماهیگیری بوده است! كه ورزشكاران زیادی را غرق كرد.
پس از آن به رقابت های اسب دوانی، پرش با اسب، كوهنوردی واتومبیل رانی می رسیم كه بیشترین آمار مرگ و میر را داشته اند. در مورد صدمات ورزشی كه به مرگ منجر نمی شوند گاهی از راگبی یا فوتبال آمریكایی به عنوان پرخطرترین یاد می شود كه تعداد صدمات ناشی از آن ۳ برابر صدمات ورزش های رزمی است.

● مشت زنی چطور
 

بسیاری از مردم توقع دارند در بالای فهرست این گونه ورزش ها، رشته مشتزنی را مشاهده كنند زیرا دومرد بالغ همدیگر را تا سرحد مرگ مشت می زنند و بسیاری از مردم آن را ناخوشایند و تهاجمی فرض می كنند، در صورتی كه با توجه به گزارش های رسمی یك بار این رشته را در رده پنجاه و سومین و بار دیگر بیست و نهمین در میان رشته های خطرناك ورزشی قرار دادند. تضادهای بسیاری در سیاست ها و نقطه نظرهای شركت های بیمه درباره ورزش های پرخطر به چشم می خورد.
به عنوان مثال تعدادی از این شركت ها فوتبال را پرخطرتر از صخره نوری می دانند.
با این حال شركت های بیمه بیشتر به این فهرست توجه دارند:
۱) پرش از ارتفاع درحالی كه طنابی به یك پای پرش كننده متصل است. كوهنوردی بالای ۴ هزار و ۵۰۰ متر، قایقرانی موتوری، سفرهای خشكی در آفریقا، آسیا و آمریكای جنوبی.
۲) پرواز با كایت بدون موتور، چتربازی، پاراگلایدینگ، غارنوردی، صخره نوردی، اسكی روی صخره ها، پرش با اسكی و اسكی (كه در آن ورزشكاران با هلی كوپتر به ارتفاعات غیرقابل دسترس می روند و از آنجا به پایین اسكی می كنند.) و هاكی روی یخ.
۳) غواصی درعمق بیش از ۳۰ متر، ورزش های زمستانی مثل اسنوبورد.
۴) پرواز با كایت های موتوردار، بالن سواری و اسكیت، قایق سواری در آب های خروشان، كانوسواری و سفرهای ماجراجویانه به شمال آفریقا، آمریكای جنوبی و آسیا.
۵) شمشیربازی، مشتزنی، ورزش های رزمی، چوگان، فوتبال آمریكایی، دوچرخه سواری در كوهستان، چتر بازی با استفاده از قایق موتوری، جت اسكی و شیرجه از ارتفاعات بسیاربلند.
۶) كوهنوردی، موتورسواری، قایق سواری در آب های خروشان، شكار در طبیعت بدون استفاده از اسلحه گرم و سفرهای ماجراجویانه.یك سال پیش مجله ارتوپدی آمریكا، گزارشی را منتشر كرد كه در آن براساس تحقیقات صورت گرفته تعدادی از رشته های ورزشی در سطح دانشگاهی پرخطرتر از همان ورزش ها در دوران دبیرستان هستند. بویژه فوتبال، البته كاهش چشمگیر صدمات مغزی و منجر به مرگ نشان می دهد كه دستورالعمل های پیشگیری، نسخه های جدید قواعد بازی و اصلاح وسایل ورزشی بسیار سودمند بوده اند.

● صدمه های مصیبت بار
 

صدمه های ورزشی مصیبت بار و فاجعه آمیز كه منجر به مرگ یا ناتوانی عصبی دائمی شوند به ندرت اتفاق می افتند و این جای خوشحالی دارد. آسیب های مستقیم ومصیبت بار، بیشتر به قسمت سر و نخاع وارد می شود. براساس تحقیقات بخش پزشكی كمیته بین المللی المپیك درباره صدمه های مستقیم ورزشی مثل برخوردهای شدید در فوتبال، امروزه به لطف قوانین جدید و اصلاح شده مشكلات بسیار كمتر از قبل شده است. صدمه های وارده به سر مهم ترین عامل مرگ فوتبالیست ها اعلام شده است و ورزشكارانی كه از سر خود استفاده می كنند، ریسك این گونه حوادث را بیشتر می پذیرند.
با این حال در برخی از رشته ها تغییراتی كه در نوع تجهیزات بویژه كلاه های ورزشكاران به وجود آمده، احتمال این صدمات را كمتر كرده است. كارشناسان یك عیب اساسی هم به این تجهیزات گرفته اند. آنها معتقدند ورزشكاران با تجهیزات جدید احساس شكست ناپذیری دارند و احتیاط لازم را ازدست می دهند.

● آمارهای غیرواقعی
 

همواره این تردید وجودداشته كه آمارهای منتشره درباره ورزش های خطرناك با آنچه كه در واقعیت آن رشته وجوددارد فرق دارد و روی همین اصل طبقه بندی و صحبت راجع به پرخطرترین رشته كمی سخت است.
خیلی ها بر این باورند كه بیشتر ورزشكاران به خاطر همین واژه (پرخطر) به این ورزش ها روی می آورند و ارائه آمارهای كشته شدگان یا آسیب دیده ها نیز از اشتیاق آنها نمی كاهد.
به طور معمول فهرست های غیررسمی زیادی درباره آسیب دیده های هر رشته وجوددارد و آنها كه ذینفع هستند تلاش می كنند واقعیت ها را تاحدی پنهان نگه دارند. شاید اگر رشته هایی كه در یك فهرست صدر جدول ورزش های خطرناك را به خود اختصاص داده اند در فهرستی مشابه جزو ۱۰ تای اول هم نباشد و این دیگر تعجب برانگیز نیست.
مسئولان و برگزاركنندگان ورزش ها در كشورهای مختلف سعی دارند اعتبار خود را حفظ كنند. تحقیقات یك مؤسسه در انگلستان پرش ارتفاع با چتر را خطرناك ترین ورزش اعلام كرده است. زیرا هیچ تدبیر امنیتی مثل تور نجات كه ورزشكار را در صورت بازنشدن چترنجات دهد، وجودندارد. تخمین زده می شود به طور میانگین سالانه ۱۵ نفر در این رشته جان خود را ازدست بدهند. در این تحقیق گاوسواری نیز یكی از مخاطره آمیزترین ورزش ها به شمار می آید چرا كه ورزشكار باید با یك گاومیش ۹۰۰ كیلوگرمی مبارزه كند و در صورت سقوط از پشت گاو، استخوان های شكسته، پارگی اندام داخلی و حتی مرگ در انتظار گاو سوار شجاع خواهد بود!
با تغییرات آب وهوایی میزان خطر در بسیاری از ورزش ها مثل غارنوردی، هلی اسكی (پرش از هلی كوپتر با اسكی) نیز تغییر می كند. یك عبارت كلی درباره ورزش ها در همه تحقیقات وجوددارد و به طور كلی هر رشته ای كه با سرعت بالا همراه باشد مثل دوچرخه سواری، جزو رشته های پرخطر محسوب می شود.
یك مورد اعجاب انگیز این كه در ایالت پنجاب پاكستان، هواكردن كایت جرم قتل عمد را دارد و مجازات اعدام در انتظار علاقه مندان به این رشته ورزشی است. هواكردن كایت در پاكستان یكی از تفریحات مردمی است كه در فستیوال بهاره «باسانت» به اوج خود می رسد. در این فستیوال شركت كنندگان سعی می كنند تا نخ كایت های رقبای خود را پاره كنند، به همین علت عده ای از نخ های فلزی و پوشیده از خرده شیشه استفاده می كنند كه تهدیدی جدی برای تماشاچیان و ورزشكاران به شمار می رود و احتمال سقوط كایت بازان از ساختمان ها و ارتفاعات، بسیار زیاد است.
با همه این اوصاف هنگامی كه به آمار مرگ ومیر و صدمات جاده ای نگاهی بیندازیم متوجه می شویم كه آسیب های ورزشی به مراتب كمتر است و درنتیجه بهتر است حداقل خطری را مرتكب شویم كه در آن سودی نیز وجودداشته باشد.
منبع: روزنامه ایران