آموزش حقوق بشر(4)

بخش 4 ـ بخش ارزيابي برنامههاي آموزشي حقوق بشر
 

در مورد ارزيابي برنامه هاي آموزشي حقوق بشر توجه به نكات زير ضروري است:
ـ ارزيابي در هر برنامه آموزش حقوق بشر لازم است؛
ـ اقدام به ارزيابي بايد خود جزيي از برنامه آموزش باشد؛
ـ ارزيابي بايد قبل، در ضمن و بعد از مرحله آموزش به معناي اخص صورت گيرد.

1ـ ارزيابي قبل از آموزش
 

الف ـ انتخاب مناسب جمعيت هاي مورد نظر؛
ب ـ مشخص نمودن ساختار آموزش؛
ج ـ مشخص نمودن آموزگاران و نيازهاي خاص آنها براي آموزش؛
د ـ شناخت بهتر از دانسته ها، خلاءها و انتظارات جمعيت هاي مورد نظر براي آموزش.

2 ـ ارزيابي ضمن آموزش
 

ارزيابي ضمن آموزش بايد موارد زير را ممكن سازد:
الف ـ ارزيابي روشهاي آموزش (گاهي يك تفاوت عمده بين آنچه پيش بيني مي شود آموزش داده شود و آنچه آموزش داده مي شود وجود دارد)؛
ب ـ شناختن شرايطي كه آموزش در آن صورت مي گيرد ( وضعيت فيزيكي اماكن، وسايل آموزشي و غيره)؛
ج ـ ارزيابي جو حاكم بر آموزش و اطمينان از اينكه در طي خود مرحله آموزشي حقوق بشر رعايت مي گردد.

3 ـ ارزيابي بعد از آموزش
 

ارزيابي بعد از آموزش موارد زير را ممكن مي سازد:
الف ـ اطمينان از اين كه برنامه آموزش مطابق طرح پيش بيني شده تحقق يافته است؛
ب ـ با توجه به تحليل هاي آموزگاران و دانش آموختگان و احتمالا خانواده آنها، يافتن راه هاي بهبودي كيفيت دوره هاي بعدي آموزش.
لازم به يادآوري است كه بايد در ارزيابي تأثير نهايي يك دوره آموزشي حقوق بشر كاملا محتاط بود، زيرا آموزش حقوق بشر يك مبارزه مستمر است كه بايد در تمام طول زندگي آن را ادامه داد، براي هر نسل دوباره آن را آغاز كرد.

نتيجه: ترتيبات و لوازم
 

به عنوان نتيجه گيري به ترتيبات و لوازمي كه جهت آموزش مؤثر حقوق بشر مورد تيار است اشاره مي كنيم.

1 ـ تهيه و تصويب طرح ملي آموزش حقوق بشر
 

مؤثرترين راه براي گسترش آموزش حقوق بشر در كشورهايي كه در آنها زمينه چنين آموزشي خصوصا آموزش رسمي حقوق بشر وجود ندارد، ايجاد طرح ملي آموزش حقوق بشر است. با توجه به تجربيات موجود در ديگر كشورها در ايران مي توان مثلا به ترتيب ذيل عمل كرد:
الف – كميته اي علمي مسؤوليت تهيه طرح با مشاركت سازمانها و نهادهاي ذي ربط گردد ( به ويژه نهاهايي كه مسؤوليت فرهنگي دارند).
ب ـ تصويب طرح پيشنهادي در هيأت دولت و ارائه آن به مجلس جهت تثبيت جايگاه قانوني آن و پيش بيني مكانيزم هاي ضروري جهت الزام كليه نهادهاي حكومتي براي اجراي آن.

2 ـ تربيت آموزگارن
 

الف ـ تربيت و آموزش آموزگاران مدارس
ب ـ تربيت آموزگاران حقوق بشر براي نهادهاي عمومي

3 ـ ابزار سمعي و بصري
 

تهيه كتابچه هاي مصور، كتب آموزشي و كمك آموزشي، آيين هاي رفتاري (كدهاي رفتاري)ـ ابزار سمعي و بصري،

4 ـ ايجاد مركز علمي مستقل
 

ايجاد مركز يا مؤ سسه اي در يكي از دانشكده هاي حقوق به عنوان مؤسسه علمي مستقل با مسؤوليت تحقيق و پژوهشي علمي در زمينه حقوق بشر و ترويج علمي آن.
در رابطه با طرح ملي آموزش حقوق بشر، اين مؤسسه مسؤول جنبه هاي علمي خواهد بود كه مهمترين آنها عبارتند از:
الف ـ برگزاري دوره آموزشي؛
ب ـ تهيه و تدوين كتابچه ها، كتب، آيين هاي رفتاري و غيره مذكور در فوق، ابزار سمعي و بصري؛
ج ـ برگزاري دورهاي كوتاه مدت و بلند مدت تربيت آموزگاران حقوق بشر به صورت ادواري؛
د ـ ارزيابي دوره آموزشي؛
هـ ـ تربيت متخصصين سطح عالي حقوق بشر.
منابع:
1-The United Nation and Human Rights.
2-Activites de L ONU dans le domaine des droits de l homme. (United Nations Action in the Field of Human Rights).
3- شناسايي حقوق وقتي مؤثر است و واقعيت اجتماعي مي يابد كه با نظام ارزشي و باورهاي جمعي هماهنگي داشته باشد.
4- مكانيزم هاي نظارتي و تضميني يعني بكارگيري اجبار براي رعايت يك قاعده حقوقي اصولاً وقتي مؤثر است كه موارد تخلف استثنايي باقي بماند و در غير اين صورت هم حقوق شناسايي شده و هم نهادهاي تضميني ارزش و اعتبار خود را از دست داده و فاقد كارايي لازم خواهند شد.
5- نهادهاي دمكراتيك، بدون وجود زمينه فرهنگي هماهنگ با آنها شكل نگرفته يا حداقل قوام نمي يابند و در صورتي كه بدون وجود اين زمينه ايجاد گردند به تدريج تبديل به صورتهايي خارج از محتوا خواهند شد.
6-Symondes, J. “The state duty to promote human rights education, in Human Rights Education: Achiement and challenges, Turkw, 1998. P. 11 et s.
7- Nations – Unies, “Recueil d\'instruments Internationaux volume I, premiere partie, Instruments universels, 1994, p. 51 et s.
8-“Pune Declaration on Education for Human Rights in Asia and Pacific”, Pube, India, 1999.
9- يونسكو كتب و نشريات متعددي را در اين زمينه منتشر كرده است. نك:
“ABC, L enseignement des droits de l homme”, UN. 1988, Annex.
“UNESCO and Human Rights standard- setting Instruments. Major Meetings Publications” paris, 1996.
10- شق (و) بند 4 قطعنامه 2 آوريل 1999 كميسيون حقوق بشر سازمان ملل متحد.
11-Elena Ippoliti, “The realization of the plan of action for the United Nations decade for human Rights Education (1995- 2004), in “Human Rights Education, op. cit., pp. 67 et s.
12-Sia spiliopoulou Akermak, “Human Rights Education. The way Ahead”, in Human Rights Educations” op. cit, p. 3 et s.
13-Vasak. K., “Les dimensions Internationales des droits de l\' homme”, UNESCO, Paris, 1978., pp. 6, et s.
14-Symonides, op. cit, p. 14
15-Nations- Unies “Recueil d\' Instruments Internationaux”, op. cit., pp. 101 et s.
16- براي مشروح موارد نك:
G. Alfredsson, The Right to Human Rights Education”, in A. Eides, Economic, social and cultural Rights: A Textbook, Dordrecht, 1995,pp. 213-227.
17- براي مثال: ماده 8 اعلاميه 1963 در مورد رفع كليه اشكال تبعيض نژادي. ماده 7 كنوانسيون بينالملل رفع كليه اشكال تبعيض نزادي 1965، ماده 10 كنوانسيون رفع كليه اشكال تبعيضات عليه زنان 1979، ماده 31 كنوانسيون سازمان بين المللي كار (1961) در مورد مردم بومي مصوب 1989.
18- مواد 47 كنوانسيون اول، 48 كنوانسيون دوم، 141 كنوانسيون سوم ژنو 1949، ماده 83 پروتكل اول، ماده 19 پروتكل دوم، ماده 25 كنوانسيون 1954 در مورد حمايت از اموال فرهنگي در زمان مخاصمات مسلحانه.
19- جهت بررسي تفصيلي اقدامات يونسكو در زمينه آموزش حقوق بشر نك:
Symonides, op. cit, p. 18 et s.
20-Voir UNESCO “congres international sur l\' education aux droits de l\'homme et a le democratie”. Montreal, Canada, 8-11 mars 1993, Rapport final.
21-Plan of Action for the United Nations Decade for Human Rights Education. Doc A/51 506/Add. 1/12 Decemfre 1996.
22-Voir UNESCO, “Manuel pour l\'Education aux Droits de l\'Homme. Pour le premier et second degres”. 1997.
Reardon, B.A. “La tolerance, porte ouverte sur la paix,”, 2 volume., UNESCO, 1997.
23- به عنوان مثال نك:
Orli, T.S., “The Local Non- Governmental organization: The Human Rights Gatekeeper,” in, Human Rights Education …, op. cit. Pp. 129 et s.
www.lawnet.ir