کتک نزنيد، کتک نخوريد!
نويسنده: کلرلودوک
مترجم:محبوب اربابي
مترجم:محبوب اربابي
11 راهکار مقابله با خشونت فرزندان
خشم و عصبانيت، لجاجت و نافرماني پديده هايي مطلقاً طبيعي در روند رشد کودک هستند. گاهي کودکان مي خواهند کارها را به تنهايي انجام دهند و اگر بخواهيد به آنها کمک کنيد عصباني مي شوند. کودکان از شروع دو سالگي توانايي استقلال دارند اما چون در بسياري از موارد نمي توانند احساسات و هيجانات خود را به خوبي بيان کنند داد و فرياد راه انداخته و حتي اطرافيان را کتک مي زنند... . اين معضل براي خيلي از بچه دارها آشناست. براي فائق آمدن بر آن اول نگاهي به چند نمونه از اين دسته مشکلات از زبان مادران يا پدران بچه ها بيندازيد؛ سپس مقاله را براي پيدا کردن راهکارهاي صحيح دنبال کنيد.
پسر دو سال و نيمه من بسيار دوست داشتني و باهوش است ولي مدتي است من و پدرش را کلافه کرده، وقتي عصباني مي شود تحمل او غيرممکن است؛ مثلاً درست هنگامي که هر روز صبح مي خواهيم او را آماده کنيم و به مهدکودک برسانيم نه تنها براي لباس پوشيدن مقاومت به خرج مي دهد بلکه تا رسيدن به مهدکودک همراه با گريه با مشت مدام من و پدرش را کتک مي زند.
دختر 10ساله من از کودکي نه تنها ما و برادر بزرگترش بلکه هم سن و سال هايش را هم مي زد و حتي گاهي به گاز گرفتن هم متوسل مي شد. هنوز هم که کلاس چهارم است اگر به خواسته هايش جواب منفي دهيم پرخاشگري کرده و با مشت به ما مي کوبد، به صورتي که حتي بدن ما آسيب ديده و کبود مي شود.
در مواجهه با چنين مسائلي چه بايد کرد؟
با چه سني چه رفتاري کنيم؟
در ضمن اين تصور اشتباه است که اگر نسبت به کودکتان قاطعيت نشان دهيد او ديگر شما را دوست ندارد. در واقع برعکس، اگر کودکان خوب مديريت شوند به عشق و علاقه شما، مطمئن تر خواهند بود. خود را به عنوان پدر و مادر تأييد کنيد و حدود و قوانيني وضع کنيد. اين ضرب المثل قديمي که مي گويد بچه عزيز است ولي تربيت کردنش عزيزتر است هنوز هم کاربرد دارد. به ويژه وقتي بچه ها کمتر از 10سال دارند. راهکارهاي زير شايد بتواند شما را در اين امر ياري کند.
1- حالات عصبي و خشم به اين دليل پيش مي آيد که کودکان قادر نيستند هيجانات خود را بيان کنند. به او کمک کنيد به خشمش مسلط شود سپس به او نشان دهيد چگونه مي تواند هيجانات خود را بيان کند: عصباني هستي؟ اين اسباب بازي را مي خواهي؟ اگر اين اسباب بازي را برايت بگيرم چه جوري با آن بازي مي کني؟ (در اين نمونه کودک در تخيل خود فرو مي رود و همين برايش کافي است و همچنين گاهي اين امر به شما کمک مي کند بفهميد آيا واقعاً اين اسباب بازي را دوست دارد يا يک ميل گذرا براي داشتن آن دارد؟)
2- به او کمک کنيد بتواند دستورات شما را تصور کند: "غذا مي خوريم و بعد از ظهر مي خوابيم". "کمي از اين کارتون را مي بينيم وقتي اين صحنه تمام شد (مثلاً شخصيت کارتوني غذايش را خورد) تلويزيون را خاموش مي کنيم". در واقع بسيار اهميت دارد رفتارهاي خوب را تقويت کنيم نه اينکه مدام رفتارهاي بد را سرزنش کنيم.
3- اگر کودکتان سعي دارد شما را بترساند يا مضطرب کند شما قاطعيت و آرامش خود را حفظ کنيد. او را ميان بازوهاي خود بگيريد و کمکش کنيد تا خواسته هايش را راحت و بدون ترس بيان کند.
4- بحث و دعوا با بچه هاي خيلي کوچک به ندرت نتيجه مي دهد، شايد شما هم متوجه شده باشيد که تنبيه، حبس يا تهديد بي نتيجه بوده است. به عنوان مثال تفکر يک کودک دو ساله محدود است. هرگز نگذاريد همه چيز را برهم بزند و هياهو کند، او را روي پاي خود بنشانيد به نحوي که پشت او روي سينه شما باشد و منتظر بمانيد تا آرام شود سپس با او صحبت کنيد. کافي است اين تکنيک را 4 يا 5 بار به کار گيريد، پس از آن يک هشدار يا تذکر کافي است.
5- هنگامي که داد و فرياد راه مي اندازد از او بخواهيد چند نفس عميق بکشد سپس حرفش را بزند. در مواقع آرامش به کودکتان روش صحيح نفس عميق کشيدن را آموزش دهيد تا در زمان خشم شديد و وضعيت بحراني بتواند هيجانات خود را به اين وسيله کنترل کند.
6- براي استفاده از تلويزيون مقررات مشخصي بگذاريد. اگر اين قوانين به جا و درست به کار گرفته شوند کمتر کشمکش پيش مي آيد.
7- هنگامي که کودک آرام است او را از عاطفه و محبت خود مطمئن کنيد. به او بگوييد چقدر از نظر شما مهربان و شيرين است. حتماً در سنين پايين هم کودکان خيلي خوب درک مي کنند که موجب خوشحالي ما شده اند و کلمات شادي بخش ما را خوب مي فهمند.
8- زماني بگذاريد براي اينکه به او ياد بدهيد و کمک کنيد تا بتواند احساساتش را بيان کند؛ همچنين مي توانيد کاري کنيد تا خودش راه حل هايي پيدا کند مثلاً وقتي از خواهر يا برادرش شکايت دارد از او بپرسيد چگونه مي توان بدون قيل و قال قضيه را فيصله داد.
9- با کودک بازي کنيد تا تشويق شود انرژي خود را تخليه کند. اگر برايتان امکان دارد روزي دوبار او را بيرون ببريد تا حداقل دو تا نيم ساعت در روز خارج از خانه بازي کند.
10- اگر شاغل هستيد و کودکتان صبح ها با شما همکاري نمي کند شما هم واقع بين باشيد و پيش بيني وضعيت هاي بحراني را بکنيد. براي اين منظور زمان کافي را درنظر بگيريد صبح ها در زمان لباس پوشيدن بهتر است 10دقيقه اي زودتر اين کار را انجام دهيد. اگر شما هم کمتر تحت فشار زمان باشيد آرام تر خواهيد بود و اين اثر مفيدتري براي کودکتان دارد. روز قبل با خود او لباس هايش را انتخاب کنيد. صبح از او بپرسيد مي خواهد لباسش را خودش تنها بپوشد يا شما هم به او کمک کنيد اگر فرياد زد بلافاصله لباس هايش را بپوشانيد اگر باز هم ناآرامي کرد او را به ملايمت در آغوش بگيريد و منتظر بمانيد تا ساکت و آرام شود.
11- در هر موقعيتي ادب را رعايت کنيد. بسيار پيش آمده که والدين صبرشان را از دست بدهند و با داد و فرياد يا زدن فرزندشان غائله را ختم کنند. چگونه مي توان خشونت نکردن را به کودک ياد داد چنانچه خودمان او را تنبيه بدني کنيم؟ گفتن خواهش مي کنم، مرسي، کارها را با مهرباني انجام دادن و همکاري کردن به کودک ياد مي دهد چگونه حرف بزند يا رفتار کند.
منبع: نشريه همشهري شماره 7
/ج
