هفت سين از نگاهي ديگر
نويسنده:ارزو رضا زاده کارشناس ارشد علوم تغذيه (فارق التحصيل دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي )مدرس دانشگاه ازاد
اول بهار ، آغاز سال نو و شکوفايي مجدد طبيعت است . در فرهنگ ايرانيان ، رسم و باوري کهن وجود دارد که همه اعضاي خانواده در موقع سال نو ، در خانه خود در کنار سفره هفت سين گرد هم جمع مي شوند . در سفره سفيد رنگ هفت سين که نماد گستردگي جهان ، پاکي و سفيد بختي است ، هفت خوارکي که به زبان و شيرين و غني پارسي با حرف «سين » آغاز مي گرد ،چيده مي شود . عدد هفت در نزد ايرانيان از ديرباز تا کنون عددي مقدس بوده و جايگاه ويژه اي دارد و نماد ناميرايي ، جاودانگي و کمال است . همچنين هر سين نماد مفهومي است که ريشه در فرهنگ ايرانيان داد :
سيب : نماد باروري و زايش ، سير : نماد تندرستي ، سنجد : نماد مهر و عشق ، سرکه : نماد صبر و شکيبايي ، سمنو : نماد فراواني ، خوراک و غذاهاي خوب و پر نيرو ، سماق : نشان برکت آشپزخانه و پخت و پز ، سبزي ، سبزي و سنبل : نشان شادي ، سرسبزي و خوشبختي
نياکان ما در سفره هفت سين ، پيام سالم زيستن را سينه به سينه به نسل معاصر رسانده اند . اگر به ارزش هاي غذايي حيات بخش ، اعجازآور و حيرت انگيز خوراکي هاي تشکيل دهنده سفره هفت سين توجه شود ، آن وقت درمي يابيم که در بطن تک تک خوراکي هاي اين سفره ، پيام با ارزش و گرانبهايي براي حفظ سلامتي نهفته است .
در اين مقاله به خواص تغذيه اي سين هاي موجود در سفره هفت سين مي پردازيم :
خواص درماني سرکه عبارتند از : به هضم غذا و کاهش نفخ شکم ( به علت افزايش ترشح آنزيم ها و شيره هاي گوارشي ) کمک مي کند ، سطح چربي خون و کلسترول بد خون (کلسترول -LDL)را در افراد مبتلا به هايپرليپيدمي و هايپر کلسترولمي بهبود مي بخشد ، نقش ضدعفوني کننده و خاصيت آنتي بيوتيکي دارد ، در رفع جرم دندان و کمک به سيستم صفرا مفيد است . همچنين مصرف سرکه همراه با رژيم هاي غذايي کم کالري و متعادل ، در کاهش وزن مؤثر است . هر چند شواهدي مبني بر اينکه مصرف سرکه به تنهايي بر روي کاهش وزن مؤثر باشد در دسترس نيست .
جوانه گندم غني از ويتامين E است که اين ويتامين به علت دارا بودن خاصيت آنتي اکسيداني باعث پيشگيري از بروز سرطان مي شود . همچنين ويتامين E به شادابي پوست کمک مي کند و پيري را به تأخير مي اندازد . اين ويتامين در توليد مثل نيز نقش مؤثري دارد .
حاوي مقادير قابل توجهي ويتامين C مي باشد و در پيشگيري و درمان افسردگي و رفع خستگي بسيار مؤثر است .
آهن موجود در سمنو براي خونسازي بدن مطلوب است ، در نتيجه مصرف آن به افراد در سنين رشد و نيز زنان 20 تا 50 ساله (سنين باروري ) توصيه
مي شود .
کلسيم ، فسفر و پتاسيم موجود در سمنو براي پيشگيري از پوکي استخوان در سالمندان و افزايش استحکام استخوان ها در سنين رشد مؤثر است .
عليرغم خواص بي نظير سمنو ، نبايد در مصرف اين فراورده زياده روي کرد ،زيرا قند موجود در سمنو مانند هر نوع شيريني ديگر در بدن توليد انرژي مي کند و مازاد آن موجب چاقي و اضافه وزن مي شود . بيماران ديابتي نيز بايد حتماً تحت نظر پزشک از آن استفاده
نمايند .
اين چاشني پرطرفدار داراي خواص درماني زير است :
خاصيت آنتي اکسيداني دارد و از بروز سرطان ها جلوگيري مي کند ، براي بيماران ديابتي مفيد است ،در درمان بيماري نقرس مؤثر است ، خاصيت ضد ميکروبي دارد ، اشتها را تحريک مي کند ، به دليل داشتن تانن فراوان ، قابض و پاک کننده معده مي باشد ، چربي خون را کاهش مي دهد و در رفع غلظت خون مؤثر است . همچنين کمپرس با سماق در التيام زخم ، سوختگي ، اگزما و عضو ضرب ديده مؤثر مي باشد .
آشنايي با خواص تغذيه اي اين هفت سين شفا بخش نشان مي دهد که پيشينيان ما چگونه نمادهاي شادمانه زيستن و سلامتي را با يکديگر تلفيق کرده و اين فرهنگ کهن را نسل به نسل منتقل نموده اند.
منبع:دنياي تغذيه ش94
سيب : نماد باروري و زايش ، سير : نماد تندرستي ، سنجد : نماد مهر و عشق ، سرکه : نماد صبر و شکيبايي ، سمنو : نماد فراواني ، خوراک و غذاهاي خوب و پر نيرو ، سماق : نشان برکت آشپزخانه و پخت و پز ، سبزي ، سبزي و سنبل : نشان شادي ، سرسبزي و خوشبختي
نياکان ما در سفره هفت سين ، پيام سالم زيستن را سينه به سينه به نسل معاصر رسانده اند . اگر به ارزش هاي غذايي حيات بخش ، اعجازآور و حيرت انگيز خوراکي هاي تشکيل دهنده سفره هفت سين توجه شود ، آن وقت درمي يابيم که در بطن تک تک خوراکي هاي اين سفره ، پيام با ارزش و گرانبهايي براي حفظ سلامتي نهفته است .
در اين مقاله به خواص تغذيه اي سين هاي موجود در سفره هفت سين مي پردازيم :
1- سيب :
2- سير :
رسول اکرم (ص) فرموده اند که سير شفاي هفتاد بيماري است . ترکيب شيمياي فعال سير -S آليل سيستئين است . همچنين سير حاوي ماده بدون بوي آليين است که در اثر خرد شدن سير تبديل به ماده اي به نام آليسين مي شود . اين ماده مسؤول بسياري از اثرات مفيد سير در سلامتي انسان است .اثرات درماني سير :
4 - سرکه :
سرکه از اثر باکتري مخصوص سرکه به نام «استوباکترها» بر کربوهيدرات هاي مختلف موجود در انواع ميوه همچون انگور ، کشمش ، سيب يا غلات حاوي مالت وساير مواد غذايي حاوي کربوهيدرات نظير سيب زميني تهيه مي شود و کاربردهاي فراواني دارد . بيشتر خواص درماني سرکه به علت وجود اسيد استيک ( جوهر سرکه ) در آن مي باشد . همچنين سرکه ، سرشار از ويتامين ها و املاح معدني است .خواص درماني سرکه عبارتند از : به هضم غذا و کاهش نفخ شکم ( به علت افزايش ترشح آنزيم ها و شيره هاي گوارشي ) کمک مي کند ، سطح چربي خون و کلسترول بد خون (کلسترول -LDL)را در افراد مبتلا به هايپرليپيدمي و هايپر کلسترولمي بهبود مي بخشد ، نقش ضدعفوني کننده و خاصيت آنتي بيوتيکي دارد ، در رفع جرم دندان و کمک به سيستم صفرا مفيد است . همچنين مصرف سرکه همراه با رژيم هاي غذايي کم کالري و متعادل ، در کاهش وزن مؤثر است . هر چند شواهدي مبني بر اينکه مصرف سرکه به تنهايي بر روي کاهش وزن مؤثر باشد در دسترس نيست .
5- سمنو : ب
ه ويژه اسيد فوليک و ويتامين B1 است و براي سلامت سيستم عصبي مفيد مي باشد . دريافت اسيد فوليک در تکامل سيستم عصبي جنين ضروري است ، بنابراين مصرف سمنو در زنان باردار به ويژه 3 ماهه اول بارداري که زمان تشکيل لوله عصبي است توصيه مي گردد . ويتامين هاي گروه B براي بهبود وضعيت پوست ، تقويت موي سر و جلوگيري از ريزش آن نيز مفيد هستند .جوانه گندم غني از ويتامين E است که اين ويتامين به علت دارا بودن خاصيت آنتي اکسيداني باعث پيشگيري از بروز سرطان مي شود . همچنين ويتامين E به شادابي پوست کمک مي کند و پيري را به تأخير مي اندازد . اين ويتامين در توليد مثل نيز نقش مؤثري دارد .
حاوي مقادير قابل توجهي ويتامين C مي باشد و در پيشگيري و درمان افسردگي و رفع خستگي بسيار مؤثر است .
آهن موجود در سمنو براي خونسازي بدن مطلوب است ، در نتيجه مصرف آن به افراد در سنين رشد و نيز زنان 20 تا 50 ساله (سنين باروري ) توصيه
مي شود .
کلسيم ، فسفر و پتاسيم موجود در سمنو براي پيشگيري از پوکي استخوان در سالمندان و افزايش استحکام استخوان ها در سنين رشد مؤثر است .
عليرغم خواص بي نظير سمنو ، نبايد در مصرف اين فراورده زياده روي کرد ،زيرا قند موجود در سمنو مانند هر نوع شيريني ديگر در بدن توليد انرژي مي کند و مازاد آن موجب چاقي و اضافه وزن مي شود . بيماران ديابتي نيز بايد حتماً تحت نظر پزشک از آن استفاده
نمايند .
6- سماق :
اين چاشني پرطرفدار داراي خواص درماني زير است :
خاصيت آنتي اکسيداني دارد و از بروز سرطان ها جلوگيري مي کند ، براي بيماران ديابتي مفيد است ،در درمان بيماري نقرس مؤثر است ، خاصيت ضد ميکروبي دارد ، اشتها را تحريک مي کند ، به دليل داشتن تانن فراوان ، قابض و پاک کننده معده مي باشد ، چربي خون را کاهش مي دهد و در رفع غلظت خون مؤثر است . همچنين کمپرس با سماق در التيام زخم ، سوختگي ، اگزما و عضو ضرب ديده مؤثر مي باشد .
7- سبزي :
آشنايي با خواص تغذيه اي اين هفت سين شفا بخش نشان مي دهد که پيشينيان ما چگونه نمادهاي شادمانه زيستن و سلامتي را با يکديگر تلفيق کرده و اين فرهنگ کهن را نسل به نسل منتقل نموده اند.
منبع:دنياي تغذيه ش94