آلودگي هوا
نويسنده: عشرت فاضل پور
در سالهاي اخير، آگاهي مردم دنيا نسبت به خطراتي که زندگيشان را تهديد مي کند، بسيار افزايش يافته است. هم اکنون در بسياري از نقاط جهان، فعالان طرفدار محيط زيست، به صورت متحد، به مبارزه با عوامل آلوده کننده ي محيط کره زمين مي پردازند. دير يا زود همه کشورهاي جهان اعم از رشد يافته يا در حال توسعه، به ناچار حفاظت محيط زيست را به عنوان يک مشکل بشري مورد توجه قرار مي دهند.
توسعه و آلودگي محيط زيست، متأسفانه به صورت دو روي يک سکه عمل کرده اند و مردم بايستي توجه کنند که صنعتي شدن به آلودگي بيشتر منجر مي شود که خوشبختانه حل اين مشکل، غير ممکن نيست.
در کمتر از دو قرن سوزاندن سوختهاي فسيلي و نابودي جنگل ها، مقدار کل Co2 اتمسفر را 25% بالا برده است اگر نشر گازهاي گلخانه اي را کاهش ندهيم، اين هواي قابل زيست که تمدن بشريت بر روي آن بنا شده است، به تاريخ خواهد پيوست.
*CFc: (کلرو فلوئور و کربن ها) اينها نه تنها مسئول 20- 15% گرمايش جهاني هستند، بلکه لايه ي ازن را نيز تخريب مي کنند.
*متان: مسئول 18% اثرات گلخانه اي است. توسط گله هاي گاو، مزارع برنج و محل هاي دفن زباله توليد مي شود، و يکي از اجزاي بنزين است که به هنگام تبخير به تشکيل دود مه ازني کمک مي کند.
*اکسيد نيتروس (گاز خنده آور) : مسئول 10% اثرات گلخانه اي که توسط ميکروب ها، تجزيه ي شيميايي کودها و سوزاندن چوب و سوخت هاي فسيلي توليد مي شود.
*ازون: از آلاينده ها با منشأ زمين توسط خودروها، نيروگاه ها و پالايشگاه هاي نفت ناشي مي شود.
اکنون انسان، اين سپر محافظ را از بين مي برد، cfc ها (کلرو فلوئور و کربن ها)، هالون ها و ساير مواد شيميايي مصنوعي، در 10 تا 50 کيلومتري بالاي سر ما شناورند، آنها تجزيه شده ملکول هايي آزاد مي کنند که ازون را از بين مي برند. لايه ي ازون توسط گازهاي انسان ساز (cfc ها و هالون ها) که در خانه ها و ادارات در تمام جهان يافت مي شود، تخريب مي شود.
گازهاي Cfc به آرامي تا ارتفاع 40 کيلومتري صعود کرده و در آنجا تحت نيروي عظيم تشعشعات ماوراء بنفش خورشيد شکسته شده و عنصر شيميايي کلر را آزاد مي کنند. بعد از آزادي، هر اتم کلر، قبل از برگشت به زمين (که سال ها طول مي کشد) حدود 100000 ملکول ازون را از بين مي برد.
3 - 5% لايه ي ازون در سطح جهان تا به حال توسط گازهاي Cfc تخريب شده که اين موضوع باعث بروز سرطان پوست و آب مرواريد و تضعيف سيستم ايمني بدن مي شود. با نفوذ بيشتر اشعه ي ماوراء بنفش، اثرات آن روي سلامتي بدتر شده، بهره دهي محصولات کشاورزي و جمعيت ماهي ها کاهش خواهد يافت و آسايش هر فرد روي اين سياره، تحت تأثير قرار خواهد گرفت.
باز سازي لايه ي تخريب شده ي ازون از بزرگترين مبارزه هايي است که ما با آن روبرو خواهيم شد. Cfc ها مهمترين بخش آسيب رسان به لايه ي ازون، به شکلهاي مختلف در اطراف ما به کار مي روند مثلاً گاز فرئون در کولر ماشين ها، کولرهاي گازي خانگي و يخچالها و اسفنج هاي پولي استايرين (استايروفوم) که هنوز با Cfc ساخته مي شوند و حتي زماني که اسفنج ها شکسته يا خرد مي شوند، Cfc ها، رها مي گردند. مثلاً استايرفوم يخ دان يکبار مصرفي که در پيک نيک به کار مي رود، مي تواند در تخريب لايه ي ازون سهم داشته باشد.
ضمناً استايروفوم ها از بنزن که ماده اي سرطاني است ساخته شده و تبديل به استايروفوم گشته و سپس گازهايي به آن تزريق شده و آن را به ماده اي اسفنجي تبديل مي سازد. اغلب اين گازها از Cfc ها است.
درختان مي توانند به مرور زمان مقادير زيادي co2 (گاز اصلي گلخانه اي) را از اتمسفر خارج کنند. به همين دليل کاشتن درخت هاي بيشتر، راهي مؤثر براي مبارزه با اثرات گلخانه اي است. راهي ساده و بسيار مفيد.
وابستگي بين درخت ها و انسان ها و زندگي حيوانات، اساسي تر از اين نمي توانست باشد. ما به اکسيژن و آنها به co2 نياز دارند ما co2 و آنها o2 توليد مي کنند.
درختي بکاريد...
درختاب با مصرف co2، اثرات گلخانه اي را کنترل مي کنند. اعتقاد بر اين است که يک درخت در هر سال بالغ بر 6 کيلوگرم co2، مصرف مي کند.
اگر درختان در جنگل به طور طبيعي خشک شده يا از جنگل به طور مسئولانه اي بهره برداري شود، درختان ديگر جايگزين شده و هيچ co2 اضافه اي به اتمسفر راه نمي يابد، ولي زماني که درختان کلاً بريده يا سوزانده شوند بيشتر co2 وارد اتمسفر شده يا جذب مجدد نمي شود و درنهايت، جنگل هاي از دست رفته، مسوول 25% نشر co2 به اتمسفر هستند.
ازسوي ديگر، درختان با تأمين سايه و ايجاد خنکي در اثر عمل تبخير، روي حرارت کلي هوا هم اثر مي گذارند. اين اثر در نواحي شهري بيشتر از جاهاي ديگر است.
دسته هاي درختان در مناطق شهري مي تواند درجه ي حرارت هوا را تا 10 درجه ي فارنهايت (حدود 6c) کاهش داده و نياز انرژي (براي کولرها را ) 10 تا 50% پايين ببرند.
به علاوه، انرژي صرفه جويي شده، افزايش گرمايش جهاني را حدود 15 مرتبه، بيشتر از اثر مقدار co2 جذب شده توسط درختان کاهش مي دهد. يکي ديگر از آلوده کنندگان هوا، سرب است. بنزين سرب دار، از نظر زيست محيطي بسيار خطرناک است. سرب موجود در هوا که ناشي از فعاليت موتور خودروهاست، موجب بروز سرطان هاي کليه، کبد و آسيب بر مغز انسان مي شود. همچنين دانشمندان معتقدند سرب، اثرات زيانباري روي محصولات کشاورزي وارد مي کند. حدود بيش از 450000 تن سرب رها شده به هوا در سال، مربوط به اتومبيل هاست.
مصرف بنزين سرب دار نه تنها دستگاه هاي ضد دود را از کار انداخته و موجب ورود آلاينده هاي بيشتري به هوا مي گردد، بلکه موجب خرابي اتومبيل ها نيز مي شود.
منبع: کتاب حفاظت از محيط زيست تأليف گروه زمين کاران ترجمه ي دکتر نصراله صمدي.
منبع: نشريه پيام پزشک، شماره 55..
توسعه و آلودگي محيط زيست، متأسفانه به صورت دو روي يک سکه عمل کرده اند و مردم بايستي توجه کنند که صنعتي شدن به آلودگي بيشتر منجر مي شود که خوشبختانه حل اين مشکل، غير ممکن نيست.
اثرات گلخانه اي:
مزايا:
معايب:
در کمتر از دو قرن سوزاندن سوختهاي فسيلي و نابودي جنگل ها، مقدار کل Co2 اتمسفر را 25% بالا برده است اگر نشر گازهاي گلخانه اي را کاهش ندهيم، اين هواي قابل زيست که تمدن بشريت بر روي آن بنا شده است، به تاريخ خواهد پيوست.
گازهاي گلخانه اي:
*CFc: (کلرو فلوئور و کربن ها) اينها نه تنها مسئول 20- 15% گرمايش جهاني هستند، بلکه لايه ي ازن را نيز تخريب مي کنند.
*متان: مسئول 18% اثرات گلخانه اي است. توسط گله هاي گاو، مزارع برنج و محل هاي دفن زباله توليد مي شود، و يکي از اجزاي بنزين است که به هنگام تبخير به تشکيل دود مه ازني کمک مي کند.
*اکسيد نيتروس (گاز خنده آور) : مسئول 10% اثرات گلخانه اي که توسط ميکروب ها، تجزيه ي شيميايي کودها و سوزاندن چوب و سوخت هاي فسيلي توليد مي شود.
*ازون: از آلاينده ها با منشأ زمين توسط خودروها، نيروگاه ها و پالايشگاه هاي نفت ناشي مي شود.
ازون چيست؟
از کجا مي آيد؟
اکنون انسان، اين سپر محافظ را از بين مي برد، cfc ها (کلرو فلوئور و کربن ها)، هالون ها و ساير مواد شيميايي مصنوعي، در 10 تا 50 کيلومتري بالاي سر ما شناورند، آنها تجزيه شده ملکول هايي آزاد مي کنند که ازون را از بين مي برند. لايه ي ازون توسط گازهاي انسان ساز (cfc ها و هالون ها) که در خانه ها و ادارات در تمام جهان يافت مي شود، تخريب مي شود.
Cfc ها چه چيزهايي هستند؟
گازهاي Cfc به آرامي تا ارتفاع 40 کيلومتري صعود کرده و در آنجا تحت نيروي عظيم تشعشعات ماوراء بنفش خورشيد شکسته شده و عنصر شيميايي کلر را آزاد مي کنند. بعد از آزادي، هر اتم کلر، قبل از برگشت به زمين (که سال ها طول مي کشد) حدود 100000 ملکول ازون را از بين مي برد.
3 - 5% لايه ي ازون در سطح جهان تا به حال توسط گازهاي Cfc تخريب شده که اين موضوع باعث بروز سرطان پوست و آب مرواريد و تضعيف سيستم ايمني بدن مي شود. با نفوذ بيشتر اشعه ي ماوراء بنفش، اثرات آن روي سلامتي بدتر شده، بهره دهي محصولات کشاورزي و جمعيت ماهي ها کاهش خواهد يافت و آسايش هر فرد روي اين سياره، تحت تأثير قرار خواهد گرفت.
باز سازي لايه ي تخريب شده ي ازون از بزرگترين مبارزه هايي است که ما با آن روبرو خواهيم شد. Cfc ها مهمترين بخش آسيب رسان به لايه ي ازون، به شکلهاي مختلف در اطراف ما به کار مي روند مثلاً گاز فرئون در کولر ماشين ها، کولرهاي گازي خانگي و يخچالها و اسفنج هاي پولي استايرين (استايروفوم) که هنوز با Cfc ساخته مي شوند و حتي زماني که اسفنج ها شکسته يا خرد مي شوند، Cfc ها، رها مي گردند. مثلاً استايرفوم يخ دان يکبار مصرفي که در پيک نيک به کار مي رود، مي تواند در تخريب لايه ي ازون سهم داشته باشد.
ضمناً استايروفوم ها از بنزن که ماده اي سرطاني است ساخته شده و تبديل به استايروفوم گشته و سپس گازهايي به آن تزريق شده و آن را به ماده اي اسفنجي تبديل مي سازد. اغلب اين گازها از Cfc ها است.
درختان مي توانند به مرور زمان مقادير زيادي co2 (گاز اصلي گلخانه اي) را از اتمسفر خارج کنند. به همين دليل کاشتن درخت هاي بيشتر، راهي مؤثر براي مبارزه با اثرات گلخانه اي است. راهي ساده و بسيار مفيد.
وابستگي بين درخت ها و انسان ها و زندگي حيوانات، اساسي تر از اين نمي توانست باشد. ما به اکسيژن و آنها به co2 نياز دارند ما co2 و آنها o2 توليد مي کنند.
درختي بکاريد...
درختاب با مصرف co2، اثرات گلخانه اي را کنترل مي کنند. اعتقاد بر اين است که يک درخت در هر سال بالغ بر 6 کيلوگرم co2، مصرف مي کند.
اگر درختان در جنگل به طور طبيعي خشک شده يا از جنگل به طور مسئولانه اي بهره برداري شود، درختان ديگر جايگزين شده و هيچ co2 اضافه اي به اتمسفر راه نمي يابد، ولي زماني که درختان کلاً بريده يا سوزانده شوند بيشتر co2 وارد اتمسفر شده يا جذب مجدد نمي شود و درنهايت، جنگل هاي از دست رفته، مسوول 25% نشر co2 به اتمسفر هستند.
ازسوي ديگر، درختان با تأمين سايه و ايجاد خنکي در اثر عمل تبخير، روي حرارت کلي هوا هم اثر مي گذارند. اين اثر در نواحي شهري بيشتر از جاهاي ديگر است.
دسته هاي درختان در مناطق شهري مي تواند درجه ي حرارت هوا را تا 10 درجه ي فارنهايت (حدود 6c) کاهش داده و نياز انرژي (براي کولرها را ) 10 تا 50% پايين ببرند.
به علاوه، انرژي صرفه جويي شده، افزايش گرمايش جهاني را حدود 15 مرتبه، بيشتر از اثر مقدار co2 جذب شده توسط درختان کاهش مي دهد. يکي ديگر از آلوده کنندگان هوا، سرب است. بنزين سرب دار، از نظر زيست محيطي بسيار خطرناک است. سرب موجود در هوا که ناشي از فعاليت موتور خودروهاست، موجب بروز سرطان هاي کليه، کبد و آسيب بر مغز انسان مي شود. همچنين دانشمندان معتقدند سرب، اثرات زيانباري روي محصولات کشاورزي وارد مي کند. حدود بيش از 450000 تن سرب رها شده به هوا در سال، مربوط به اتومبيل هاست.
مصرف بنزين سرب دار نه تنها دستگاه هاي ضد دود را از کار انداخته و موجب ورود آلاينده هاي بيشتري به هوا مي گردد، بلکه موجب خرابي اتومبيل ها نيز مي شود.
منبع: کتاب حفاظت از محيط زيست تأليف گروه زمين کاران ترجمه ي دکتر نصراله صمدي.
منبع: نشريه پيام پزشک، شماره 55..
