تاملاتي نظري و تاريخي در علل و انگيزه هاي پيدايش جريان آقاي منتظري(41)
نويسنده: دکتر سيدحميد روحاني(مورخ انقلاب اسلامي)
آقاي منتظري و سازمان سيا
چکيده
نويسندگان خاطرات آقاي منتظري نيز در نوشته هاي خود به اين ملاقات اشاره نکرده اند. اسناد منتشر نشده لانه جاسوسي نشان مي دهد که سازمان سيا چه تلاش هاي مضاعفي براي شکار و شناسايي چهره هاي انقلاب و استفاده از آنها در جهت انحراف انقلاب اسلامي، تفرقه افکني و برهم زدن وحدت
ملي و نااميد کردن مردم به کار گرفته است.
بي ترديد انتشار و بازخواني بخشي از اين اسناد منتشر نشده لانه جاسوسي امريکا در اين مقاله پرده از اين ملاقات برمي دارد و ما را در شناخت هرچه بيشتر زواياي پنهان پاره اي از اتفاقات مربوط به انقلاب اسلامي و «جريان منتظري» ياري خواهد داد و اين واقعيت را آشکار خواهد کرد که ارتباط سازمان سيا با آقاي منتظري و بيت او تنها از طريق منوچهر قرباني فر نبوده، بلکه اين ارتباط پيشينه ديرينه اي داشته است.
کليد واژه ها: منتظري، لانه جاسوسي، انقلاب اسلامي، ايران، امريکا.
با پيروزي انقلاب اسلامي ايران، بسياري از معيارهاي بين المللي، معادلات جهاني، پندارهاي سياسي، ديدگاه ها، برداشت ها، تحليل ها و تفسيرهاي متداول ديپلماسي، به کلي به هم ريخت و دگرگون شد و ناظران و کارشناسان امور بين الملل را با پديده اي ناشناخته و پيچيده به نام «انقلاب اسلامي» روبه رو ساخت.
ابرقدرت هاي غرب و شرق در برابر انقلاب ايران و رهبر ژرف انديش، وارسته و حق باور آن، شگفت زده و مبهوت شده بودند؛ رهبري که در عرصه سياسي از هرگونه معامله، بند و بست، سازش، کرنش و عقب گرد، به شدت دوري مي گزيد و مذاکره و مرواده پشت پرده را رد مي کرد؛ بجاي تکيه به قدرت ها و ابرقدرت ها و کنار آمدن با آنها به ملت تکيه داشت؛ با ملت ها سخن مي گفت، مصالح و منافع ملت ها را در نظر مي گرفت؛ قدرت مادي و نظامي زورمداران را ناچيز و بي ارزش مي شمرد؛ به خط قرمز جهانخواران بها نمي داد؛ يک موي «کوخ نشينان» را به همه «کاخ نشينان» ترجيح مي داد؛ دست رد بر سينه تبهکاران جهاني ونفتخواران بين المللي مي زد؛ مکاتب فريبنده غرب وشرق و ايسم هاي وارداتي را مردود مي شمرد؛ مکتب قرآن و آيين اسلام را تنها ايدئولوژي رهايي بخش ملت ها و کشورها اعلام مي کرد و توده هاي پابرهنه، ستمديده و مستضعف جهان را به اتحاد و انسجام در زير پرچم توحيد و درفش سربلند اسلام فرا مي خواند.
تحليل گران و کارشناسان امريکايي به رغم ناآشنايي با ويژگي ها و برجستگي هاي امام خميني(س) و بهت زدگي در برابر راه و روش و سرشت آن مرد الهي درباره او چنين گزارش داده اند:
...روش اتخاذ تصميم خميني آرام و سنجيده است. او با صبر بي پايان همه نقطه نظرها را گوش مي کند و به هنگام اخذ تصميم، او تنها و بدون واسطه اقدام مي کند. وقتي وي تصميمي مي گيرد قاطعانه از آن دفاع مي کند... در جلسات انفرادي با غربي ها، يا آنها که تمايلي به غرب دارند، خميني بسيار بي تفاوت است و عکس العملي در مقابل مطالب مورد بحث ندارد. اگر مطلبي مي خواهد بگويد به روش معمول خود قاطعانه بيان مي دارد. مذاکره به روش معمول(بده بستان) با خميني مفهومي ندارد. در او جايي براي سازش و مصالحه وجود ندارد. احتمال اينکه کسي بتواند عقايد خميني را به مقدار قابل توجهي تعديل کند بسيار کم است، زيرا او به اين گونه افراد با ديد تحقير و ظن مي نگرد...(1)
استکبار جهاني و در راس آن شيطان بزرگ که از موضع انديشمندانه و انقلابي امام (ره)، سخت انديشناک بودند، با همه نيرو به توطئه برخاستند تا رهبري انقلاب را از امام(ره) بگيرند و رهبران بدلي و ساختگي در برابر او به صحنه آورند.
در آستانه پيروزي انقلاب اسلامي، سازمان هاي جاسوسي سيا، موساد و ساواک، مهره هاي وابسته به کاخ سفيد و دربار ايران، برخي از گروه ها وسازمان هاي سياسي ايران و روحاني نماهاي خودباخته همراه با ارتجاع منطقه بر آن شدند دربرابر رهبري امام خميني(ره)رهبراني بسازند؛ رهبراني که سازشکار و معامله گر باشند و در شرايط مقتضي مصالح اسلامي و منافع ملي را در راه مطامع شيطاني و آز و نياز نفساني به مسلخ بکشند و قرباني کنند.
سياست سيا، ساواک و درباريان شاه، با همدستي سران «جبهه ملي» اين بود که در برابر موج انقلاب اسلامي، خط موازي را به کار بندند و پيش ببرند؛ در تظاهرات ميليوني حضور يابند؛ شعارهاي فريبنده سردهند؛ رهبران بدلي را مطرح کنند؛ شعارهاي مردمي و انقلابي را تعديل کنند و انقلاب اسلامي را گام به گام به بيراهه بکشانند؛ شعار پوسيده و ارتجاعي «شاه بايد سلطنت کند، نه حکومت» را بر سر زبان ها بيندازند؛ قانون اساسي مشروطه سلطنتي را قداست ببخشند و اجراي آن را از آرمان هاي ملت ايران بنمايانند و بدين گونه آرمان ها و انديشه هاي اسلامي و مردمي امام (ره) را کمرنگ سازند و ايشان را به شکل زيرکانه و نامرئي از صحنه کنار زنند و رهبران دست ساز امريکا را جلوه ببخشند و بر موج انقلاب سوار کنند تا ازپيروزي ملت ايران و حاکميت قوانين قرآن پيشگيري به عمل آورند.
سوليوان، آخرين سفير آمريکا در دربار شاه در گزارش خود، از روي يکي از اين توطئه ها پرده برمي دارد و مي نويسد:
تاريخ:11 دسامبر 1979- سندشماره31
طبقه بندي: سري
شماره: تهران 2095
از: سفارت امريکا در تهران
به: وزارت امور خارجه واشنگتن. دي. سي- فوري
تهيه کننده گزارش: سوليوان
موضوع: تظاهرات عاشورا- شواهد اوليه
1. تظاهرات صلح آميزي که امروز در تاريخ 10دسامبر در تهران صورت گرفت، به وسيله رهبران مذهبي و نمايندگان بازار بسيج شده بودند. در هر حال، ترتيبات لازم براي سازماندهي اين تظاهرات و کسب تفاهم با مامورين امنيتي دولت ايران توسط نمايندگان جبهه ملي صورت گرفت. در جريان تظاهرات به کريم سنجابي، رهبر جبهه ملي ارج گذاشته شد و از طرف مردم استقبال خوبي از وي به عمل آمد.
2. اردشير زاهد ي که مذاکره کننده اصلي دولت براي برنامه راهپيمايي بود، در غروب آن روز به من گفت که تعدادي از افراد ما نيز در اين تظاهرات شرکت کردند و سعي کردند که آن را به ميانه روي بکشانند. وي، همچنين متذکر شد که عده اي از ميانه روها به جاي عکس خميني، عکس شريعتمداري را حمل مي کردند.
3. تمام اينها نشان دهنده همکاري بين دولت و رهبران ميانه رو مي باشد، تا بدين ترتيب، رهبران سياسي ميانه رو به جاي خميني کسب وجهه کنند. اين براي شاه تاکتيک خوبي است، اگر او متعاقبا بخواهد با جبهه ملي به عنوان طرف اصلي براي تشکيل يک دولت ائتلافي مذاکره کند.
پيش از اين، سناتور مصباح زاده در بحث درباره ضعف سياسي جبهه ملي به ما گفته بود در صورتي که خواسته شود کيهان مي تواند در عرض چند هفته از اينها قهرمان ملي بسازد. موقعي که چند روز پيش من، او را ديدم، او به من گفت که وي در صدد است بعد از عاشورا دست به انتشار چيزي شبيه روزنامه بزند.
4. بطور خلاصه، به نظر مي رسيد که اقداماتي در دست است تا از طريق دستکاري در افکار عمومي، جبهه ملي با زيرکي، رهبري مخالفين را از دست خميني بيرون آورد. شاه معتقد است که مي توان با جبهه ملي در مورد تشکيل يک سلطنت مبتني بر قانون اساسي مذاکره کند، ولي با خميني هرگز.
5. زاهدي معتقد است که گروه خميني از اين تاکتيک آگاهند و ممکن است تظاهرات 10دسامبر(تاسوعا) را يک پيروزي براي ميانه روها بدانند بنابراين، اگر ممکن است که بخواهند تظاهرات 11دسامبر(عاشورا) را به خشونت بکشانند، خصوصا اينکه خميني نيز در بيانيه اش از جاري شدن «رود خون» در عاشورا سخن گفته است.
6. فعاليت هاي صبح عاشورا نشان نمي دهد که چه اتفاقي خواهد افتاد. تعدادي کمتر از آنکه در روز تاسوعا(10دسامبر) جمع شده بودند، صبح خيلي زود جمع شد و به طرف خيابان شاهرضا در حرکتند...
7. گروههايي هم نزديک سفارت به برگزاري برنامه هاي خاص عاشورا که عبارت اند از سينه زني و زنجيرزني مشغول بودند...
8. اگر گروه خميني بخواهند براي به دست گرفتن کنترل اوضاع، تظاهرات عاشورا را به خشونت بکشانند، بدون شک خواهند توانست به همين منظور تظاهر کننده کافي براي برآشفتن اوضاع بسيج کنند(گزارشي داشتيم مبني بر اينکه عاملات تحريک کننده اي به جمعيت توصيه مي کردند قصر شاه را که بدون شک توسط ارتش از آن محافظت مي شود، به آتش بکشانند).
9. از طرف ديگر، اگر گروه خميني احساس کنند که از طرفداري عناصر موثري در مناطق نفتي، سيستم بانک ها و ادارات برخوردارند، ممکن است ترجيح دهند مقصود خود را بااعتصابات عملي کنند و بر دولت فشار آورند...
10. در طول روز، ما گزارش هاي بيشتري خواهيم داد. بدبختانه در اوايل صبح باران قطع شد و هوا روشن و ملايم است و به نظر مي رسد که هوا در طول 12ساعت ديگر نيز مناسب باشد. سوليوان(2)
به دنبال اين توطئه، مطبوعات ارتجاعي و دست راستي منطقه و نيز رسانه هاي خارجي درراه چهره کردن رهبران بدلي و ساختگي در برابر رهبري ضد استعماري و کاخ برانداز امام خميني(ره) به تکاپو افتادند و خبرهايي از موضع برخي از رهبران «جبهه ملي» و سيدکاظم شريعتمداري همراه با عکس و رپورتاژ در صفحه نخست نشريات و روزنامه هاي خود به چاپ رسانيدند و ديدگاه هاي سازشکارانه و به اصطلاح معتدل و ميانه روي آنان را با تيترهاي درشت منعکس ساختند.
برخي از مطبوعات ارتجاعي منطقه، عکس هاي شريعتمداري و کريم سنجابي را با عنوان رهبران مبارز ايران به صورت برجسته منتشر کردند و چنين نماياندند که نامبردگان نبض انقلاب ايران را در دست دارند!
آقاي شريعتمداري در پاسخ خبرنگاران برون مرزي و درون مرزي از «قانون اساسي » و آزادي انتخابات سخن گفت و سخنان او در رسانه هاي مختلف بازتاب داشت؛ در آن شرايطي که ملت ايران يک دست و يک زبان خواهان سرنگوني شاه و نظام پادشاهي و استقرار جمهوري اسلامي بودند، خبرنگار بي.بي. سي. با آقاي شريعتمداري به مصاحبه نشست و اين پرسش را مطرح کرد که «نظراتتان راجع به انتخابات آينده در ايران چيست»؟ و او پاسخ داد:
...انتخابات بايد طبق قانون اساسي در محيط کاملا آزاد و بطور صحيح صورت گيرد...چنانچه در انتخابات آينده مانند گذشته عمل شود وآزادي وجود نداشته باشد، قهرا روحانيت و ملت ايران ساکت نخواهند نشست و آن وقت چنين مجلسي قانوني نخواهد بود...ما از هم اکنون اعلام مي داريم که انتخابات آينده بايد با حضور يک دولت صالح و خارج از چارچوب حزب و بطور صحيح و آزاد انجام گيرد. در هر حال، اين از وظايف دولت است و اگر چنين نشود، دولت بايد منتظر عکس العمل مردم و عواقب شوم آن باشد...(3)
اين موضع گيري آقاي شريعتمداري در شرايطي بود که هنوز تا موعد برگزاري انتخابات مجلس شوراي ملي يک سال و اندي مانده بود و در آن مقطع، از انتخابات مجلس سخن گفتن جايي نداشت.
آقاي شريعتمداري تا آنجا که توان داشت در راه به بيراهه کشاندن انقلاب اسلامي ايران و حفظ تاج و تخت شاه کوشيد و توطئه شوم بيگانگان و بيگانه پرستان را با دم زدن از قانون اساسي، آزادي و انتخابات و آزادي مطبوعات پي گرفت. اما به رغم توطئه امام زدايي امريکا و عوامل و ايادي آن، انقلاب اسلامي ايران هرچه استوارتر به پيش تاخت و تاج و تخت شاه درهم شکسته شد و پيروزي از آن ملت ايران گرديد. هرچند استکبار جهاني در اين توطئه شکست خورد، ولي ازپاي ننشست و در مرحله دوم، نيروهاي شيطاني خود را بکار گرفت که از استقرار نظام جمهوري اسلامي در ايران پيشگيري کند و حکومتي که مورد تاييد غرب بود در ايران حاکم سازد.
گروه هاي سياسي مانند «جبهه ملي» «نهضت آزادي» و... نيز آقاي شريعتمداري بار ديگر به تکاپو افتادند که سياست آمريکا را به کرسي بنشانند و به نام «حکومت مردم بر مردم» از استواري جمهوري اسلامي پيشگيري کنند. آقاي شريعتمداري که در واقع زبان گوياي اين گروه ها و جريان ها بود، طي مصاحبه اي اعلام کرد:
...آنچه ما مي خواهيم اين است که حکومت از طرز حکومت استبدادي به حکومت مردم بر مردم برسد. قهرا در حکومت مردم بر مردم در مملکتي که اکثريت آن مسلمان هستند و علاقه به اسلام دارند، تعاليم عاليه اسلام و احکام اسلامي مراعات خواهد شد...(4)
دنباله روي آقاي شريعتمداري از سياست آمريکا و موضع گيري هاي او بر خلاف خواست ملت، به شکل پنهان و آشکار در مراحل مختلف و مناسبت هاي گوناگون ادامه يافت. بنابر گزارش سفير امريکا در ايران، در دي 1357يکي از مقامات امريکايي در پي ديدار با آقاي شريعتمداري گزارش داده است:
...آيت الله شريعتمداري در رابطه با روابط آينده مابين ايران و امريکا خيلي مهربان و خوش بين بود. او قدرداني خود را از کمک هاي امريکا در گذشته اظهار داشت و متذکر شد که ايران همان اندازه محتاج به فروش نفت است که امريکا محتاج به خريد آن(5) و خاطرنشان ساخت که ايران براي محفوظ ماندن در مقابل شوروي به کمک امريکا احتياج دارد. انتقاد فعلي از امريکا از اين عقيده غلط که امريکا در امور داخلي ايران دخالت مي کند سرچشمه مي گيرد، اين مشکل مي تواند بطور کامل رفع شود و روابط خوب ايران و امريکا بر پايه احترام متقابل مي تواند دوباره برقرار شود. شريعتمداري اظهار داشت که او نه دولت بختيار را تاييد کرده و نه تکذيب. ابهاماتي چند که در برنامه بختيار در رابطه با معني سوسياليسم در عبارت سوسيال دموکراسي و همچنين از نظرات دولت بختيار نسبت به عمليات حزب توده وجود دارد، بايد و ضروري است که ابهامات کاملا رفع شود و اکيدا هماهنگ با قانون اساسي عمل کنيد.
نظريه: شريعتمداري آشکارا از ديدن شخصي از جانب دولت امريکا خوشحال بود. موضعش کاملا منطقي و مساعد(موافق براي همکاري) بود.
ملاقات: محرمانه شماره0513- تاريخ 10ژانويه79- از سفارت امريکا در ايران به وزارت امور خارجه امريکا. فوري- فوري-سوليوان(6)
سازمان هاي سياسي و گروه هاي به اصطلاح ملي نيز به شکل مداوم و منظم و به دور از نگاه ملت ايران با ديپلمات ها و جاسوس هاي امريکايي در ارتباط بودند و رايزني مي کردند و با مقامات دولتي و بازماندگان نظام شاهنشاهي نيز سر و سري داشتند و تبادل نظر مي کردند.
«نهضت آزادي» از يک سو به ظاهر در صف ملت قرار داشت و از رهبري امام خميني(ره) و همراهي با او دم مي زد، اما در پشت پرده در ديدار با ماموران و منابع امريکايي، سياست بده و بستان و سازشکارانه را دنبال مي کرد و به طرف امريکايي قول مي داد که:
...نهضت آزادي با دولت بختيار مقابله و رقابت نخواهد کرد و سعي خواهد کرد که رفتن شاه هرچقدر ممکن باشد آرام صورت گيرد...مسئول سياسي اينطور برداشت کرد که هم رهبران ميانه رو سياسي و هم نهضت آزادي آماده اند که دولت بختيار را تحمل کنند...(7)
«نهضت آزادي» برخلاف راه و روش و خواست ملت ايران دنبال معامله با امريکا و صاحب منصبان خونريز شاه بود و تلاش مي کرد که امام (ره) را از اعلام جمهوري اسلامي در ايران باز دارد و با استقرار سلطنت در خاندان پهلوي(با حذف شاه) و اجراي قانون اساسي مشروطه سلطنتي همراه سازد، از اين رو، در اعلاميه نهضت آزادي پيشنهاد مي شد:
...با ماندن شاه هيچ کاري چاره نخواهد شد و راه حل مفيدي نخواهد يافت. اما با استعفا و رفتن ايشان مملکت از بن بست بيرون آمده چاره جويي هايي امکان پذير خواهد شد. با فروکش کردن نااميدي و طوفان خشم ملت فرصتي به دست خواهد آمد که اولا جانشيان ايشان با عبرت از گذشته به قانون اساسي و حقوق و حيثيت مردم تمکين نمايند و ثانيا ملت اگر از نجات و پيروزي موقت مغرور و برکنار ننشسته، با رشد و هشداري و همکاري و فداکاري حقوق بازيافته را حفاظت و حقوق نايافته را
تعقيب و طلب کند...(8)
«نهضت آزادي» علاوه بر تلاش براي سرپا نگاه داشتن رژيم سلطنتي در خاندان پهلوي، با حضور خود در کنار امام(ره) و ادعاي همراهي با ايشان مي کوشيد که از سلطه به اصطلاح چپي ها[بخوانيد انقلابي ها] در عرصه قدرت پيشگيري کند و نيز امام (ره) را به ميانه روي و اعتدال و معامله و مذاکره با امريکا تشويق کند. در گزارش سوليوان آمده است:
...منبع نهضت آزادي که از طرف بازرگان صحبت مي کرد، مصرا از سفارت خواست که به تحت فشار گذاشتن ارتش ايران ادامه دهند تا تيراندازي نکند و به جمعيت حمله نشود. بازرگان مي خواهد امريکا بداند که طرح وارد شدن نهضت آزادي در دولت بايد سريع تر انجام گيرد تا جلو نفوذ چپي ها گرفته شود. نهضت آزادي معتقد است که اختلاف بين شوراي خميني و دولت فعلي خود به خود با مشکلات کم حل خواهد شد و دولت اسلامي روي کار خواهد آمد. اين شايعات مبني بر معامله بين بختيار و حرکت اسلامي را قوت مي بخشد...(9)
از اين گزارش مي توان دريافت که بزرگ ترين هدف «نهضت آزادي» از نزديک شدن به امام (ره) و ادعاي همراهي و پيروي از ايشان براي اين بوده است که نگذارند پس از واژگوني رژيم شاه قدرت بدست مردم انقلابي و ضد امريکايي بيفتد و موضع ضد امريکايي مردم ايران اوج بگيرد و حضور امريکا در ايران با خطر جدي روبرو شود. از اين رو، بنا بر گزارش سوليوان، نماينده «نهضت آزادي» در گفتگوي محرمانه با مقامات امريکايي صريحا اظهار داشت:
...نهضت آزادي مايل است که با يک هيات امريکايي ملاقات کند، براي مذاکره در مورد منافع امريکا در ايران و تلاش براي اجتناب از درگيري بين امريکا و جنبش اسلامي که خواستار روابط خوب با امريکاست...(10)
در ادامه اين گزارش آمده است:
...نهضت آزادي ايران در مورد نتيجه کار نگران هستند و ناراحتند و تلاش مي کنند که معامله کنند...(11)
پي نوشت ها :
1- اسناد لانه جاسوسي(تحليل هاي امريکا در مورد انقلاب اسلامي ايران)ش3،ص2
2- همان، ش13،ص2-4
3- بي.بي. سي.مرداد1357
4- ايران پست، 24آذر1357
5- دراصل: آنجا
6- اسناد لانه جاسوسي،ش1-6،ص236
7- همان،ش 10، ص8
8- اسناد نهضت آزادي، ص16،تاکيد روي جمله از اين نگارنده است
9- اسناد لانه جاسوسي، ش10،ص19
10- همان، ص32
11- همان، ص33
.jpg "درعالم قیامت بین اهل بهشت با اهل جهنم چند نوع گفتگو وجود دارد ؟")
