جوان، جامعه، اعتياد
نويسندگان: مهناز سليماني، نرگس حيدريان ـ فريبا فتحي
مصرف طولاني مدت مواد، موجب اختلال در بهداشت و سلامت جسمي و رواني فردي مي شود كه با بروز بسياري از بيماريهاي مزمن و خطرناك همراه است. به علاوه آنجا كه اعتياد بيشتر به هنگام ايجاد و ساخت خانواده و در ارزشمندترين سال هاي زندگي از نظر ميزان كارآيي، رخ مي دهد، مشكلات رفتاري ناشي از اعتياد بيشترين تأثير را بر زندگي خانوادگي و شغلي فرد مي گذارد. مواد مخدر تنها به فرد مصرف كننده، آاسيب نمي رساند بلكه به هر كس كه با آن در تماس باشد آسيب مي رساند و زماني كه تعداد معتادان فراتر از حد قابل جبران باشد، جامعه صدمه مي بيند، اعتياد، خسارت و هزينه هاي بسياري را به جامعه تحميل مي كند بنابراين عوارض ناشي از اعتياد شامل عوارض فردي، خانوادگي، شغلي، اجتماعي، و اقتصادي مي باشد.
عوارض اعتياد بر سلامت جسمي و رواني فرد
1 ـ كاهش وزن 2 ـ سوء تغذيه 3 ـ اختلالات گوارشي متعدد 4 ـ آسيب هاي عضلاني 5 ـ اختلالات كبدي و كليوي 6 ـ عفونت هاي خطرناك(هپاتيت و ايدز )7 ـ اختلالات قلبي ـ عروقي 8 ـ سكته هاي قلبي و مغزي 9 ـ آتروفي مغز و از بين رفتن سلولهاي مغز 10ـ ناتواني جنسي و عقيمي 11ـ اختلال خواب 12 ـ افسردگي 13 ـ اختلالات رواني شديد و پايدار 14 ـ از دست دادن زيبايي 15 ـ تيره شدن رنگ پوست 16 ـ از بين رفتن سلولهاي مغزي و كوچك شدن مغز 17 ـ مسموميت و مرگ 18 ـ پيري زود رس در فعاليت هاي مغزي 19 ـ دچار توهم و خيالات شدن 20 ـ بوي بد دهان و پوسيدن دندان ها 21 ـ آسم و تشديد بيماريها و عفونتهاي روده اي 22 ـ سقط جنين و مرده زايي 23 ـ تولد كودك نارس 24 ـ كاهش وزن و هوش نوزاد 25 ـ سرطان ريه و ضايعات هوشي 26 ـ ضعيف شدن سيستم ايمني بدن
چون فضاي جواني تعريف شده نيست، هر كسي در برخورد با جوانان، ضوابط و قواعد حاكم بر فضاي خود را بر آنها تحميل مي كند. همه به هنگام برخورد با جوانان در پارك ها و اماكن تفريحي، بويژه اگر با خانواده ي خود باشيم، از آنان هراس داريم يا از آنان فاصله مي گيريم فضاي جواني همواره در معرض تهاجم ارزش ها و هنجاري هاي فضاهاي ديگر است. در نگاه ما جوان مجرم بالقوه است كه بايد انتظار هر كاري را از او داشت، نه تنها خانواده ها در پارك ها و اماكن تفريحي، حتي دولت هم از جوانان مي ترسد. امنيت وجودي جوانان به راستي در معرض خطر است. بنابراين، بيرون، فضاي امني براي جوانان نيست. سالهاست كه جوانان، شادي ها و صداي خنده جوانان از اجتماع رخت بر بسته است. فعلاً مسأله اين نيست كه ما جايي براي جوانان در بيرون نداريم پارك ها و اماكن تفريحي و ورزشي مناسبي براي جوانان نداريم ـ كه صد البته كه هم داريم ـ بلكه مساله، جاذب نبودن اين فضاها براي آنهاست و امنيت آنها را در اين اندك اماكن، هم گرفته ايم، در چنين وضعيتي جوانان با تمام شور و نشاطي كه بايد داشته باشند، فضاي بسته اي چون خانه ي خلوت را براي گذراندن اوقات فراغت اختيار مي كنند. اجتماع گريزي حاصل چنين وضعيتي است، به اين ترتيب گريز از اجتماع با مصرف مواد مخدر كه اين احساس را تقويت مي كند با شيوه ي گذران اوقات فراغت نيز رابطه مي يابد. شكي نيست كه مصرف مواد مخدر به عنوان سنتي ترين شكل گذران اوقات فراغت در جامعه شكل مي گيرد. اين وضع به سادگي با مطالعه درباره شيوه ي گذران اوقات فراغت و الگوهاي گذران آن با مصرف مواد مخدر در بين گروه هاي مختلف اجتماعي رابطه پيدا مي كند.
مواد مصرفي جوانان برخلاف بزرگسالان كه اكثراً بالاي 30 سال مي باشند ترياك مي باشد و در سنين پايين تر كوكائين، LSD، حشيش و ماري جوانا مصرف بيشتري دارد. عوامل اجتماعي و فرهنگي.
با توجه به اينكه طبق سرشماريهاي اخير 60 درصد جمعيت كشورمان زير 45 سال سن دارند، مساله ي اطلاع رساني و آگاهي دادن به قشر نوجوان از اهميت خاصي برخوردار است.
احساس غرور و كنجكاوي در دانش آموزان متوسطه، همراهي با دوستان در دانش آموزان ابتدايي، بيشترين فراواني را در علت شيوع اعتياد داشته اند.
تنها: 28 درصد از والدين با اقدامات صحيح نسبت به درمان فرزندان خود اقدام نموده اند. فراگير شدن اعتياد در بين نوجوانان خطر بزرگي براي جامعه محسوب مي شود. مهمترين عامل مشخص كننده ي اين فراگيري پايين آمدن سن اعتياد در جامعه است. كارشناسان معتقدند كه عوامل اجتماعي ـ فرهنگي، مانند خشونت در خانه، با مصرف مواد مخدر رابطه نزديكي دارد. بر پايه آمارهاي موجود ستاد مبارزه با مواد مخدر مصرف توسط جواناني كه در خانواده هاي داراي خشونت زندگي كرده اند. بيش از 5 برابر جواناني بود كه در خانواده هاي بدون خشونت زندگي كرده اند، طبق آمارهاي غير رسمي، سن اعتياد اكنون به 18 ـ 15 سال رسيده كه بسيار نگران كننده است. علاوه بر اين مصرف سيگار كه با اعتياد رابطه تنگاتنگي دارد، و زمينه ساز آن است اكنون در بين نوجوانان 13 و 14 ساله به شدت افزايش يافته است و متأسفانه اين مساله سبب شده كه در دبيرستان ها نيز شاهد افزايش تمايل به مواد مخدر باشيم.
2 ـ با او در مورد جنس مخالف صحبت مي كنند.
3 ـ بر روي مردانگي و مرد شدن تأكيد مي كنند.
4 ـ روي اثرات مواد تبليغ مي كنند.
5 ـ عوارض و عواقب مصرف مواد را كم اهميت و كوچك جلوه مي دهند.
6 ـ وانمود مي كنند كه همه ي آدم ها مواد مصرف مي كنند.
7 ـ آنها را از ترسو بودن و بچه ننه بودن مي ترسانند.
8 ـ سيگار را دست به دست مي چرخانند.
9 ـ اصرار مي كنند و پي گير هستند.
10 ـ مواد را در سيگار يا غذا يا مشروب مي ريزند.
11 ـ دوستان خود را قبل از مصرف مواد، تشويق به نوشيدن مشروب مي كنند.
12 ـ نوجوانان تأثير پذير را انتخاب مي كنند.
2 ـ نوجوانان در صورت استفاده از مواد تمايل دارند بلافاصله بعد از ورود به منزل به اتاق خود بروند. بايد خود چهره به چهره سعي كنيد محاوره ي كوتاهي با آن داشته باشيد. در حال صحبت به تعادل گفتاري و رفتاري فرزند خود توجه كنيد.
3 ـ تا دير وقت بيدار بمانيد و چراغهاي منزل را روشن نگه داريد تا از آمدن دير هنگام فرزند خود مطمئن شويد.
4 ـ درخواست فرزندان خود را براي باقي ماندن در منزل دوستان براي خواب بدون برنامه ريزي قبلي قبول نكنيد.
5ـ اوقات بيرون ماندن از خانه خود را، غير قابل پيش بيني كنيد.
6 ـ با والدين دوستان بچه هاي خود در ارتباط باشيد. ارتباط و همكاري در فعاليتهاي دسته جمعي والدين تصوير روشن تري از كارهايي كه فرزندانتان انجام مي دهند به شما ارايه خواهد كرد.
7 ـ با همسايه ها در ارتباط مداوم باشيد بدون شك شما قادر خواهيد بود در طول تمام 24 ساعت در منزل باشيد و بچه ها را تحت نظر داشته باشيد.
8 ـ از او سوال كنيد كه چه زماني است؟ توجه كنيد چگونه به ساعت خود براي دادن پاسخ نگاه مي كند.
9 ـ با معلمان مدرسه در ارتباط مداوم باشيد.
10 ـ دوستان فرزنان خود را كه از طريق تلفن تماس مي گيرند شناسايي كنيد. در فرصت هاي ايجاد شده حتماً آن ها را ملاقات نماييد.
2 ـ اطلاعات ارايه شده بايد صحيح و از نظر علمي معتبر باشد.
3 ـ از ترساندن بيش از حد و بيان مطالب اغراق آميز خودداري نماييد.
4 ـ نبايد حس كنجكاوي نوجوانان را با طرح آثار خوشايند احتمالي برانگيزيد.
5 ـ نبايد نحوه ي به دست آوردن و مصرف مواد را آموزش دهيد.
6 ـ بهتر است بيشتر به مطالبي بپردازيد كه خطرات حتي يكبار مصرف مواد را منتقل مي نمايد.
7 ـ بر عوارض مواد كه معمولاً براي نوجوانان و جوانان اهميت بيشتري دارد، بپردازيد.
8 ـ احساس مسووليت آنان را در قبال حفظ خود و اطرافيان از خطر مواد پرورش دهيد.
9 ـ تقويت باورهاي ديني و تشويق به انجام فرائض مذهبي
10 ـ تشويق نوجوانان و جوانان به مطالعه، ورزش و تفريحات سالم
منبع: نشريه پيام پزشک، شماره 60.
عوارض اعتياد بر سلامت جسمي و رواني فرد
1 ـ كاهش وزن 2 ـ سوء تغذيه 3 ـ اختلالات گوارشي متعدد 4 ـ آسيب هاي عضلاني 5 ـ اختلالات كبدي و كليوي 6 ـ عفونت هاي خطرناك(هپاتيت و ايدز )7 ـ اختلالات قلبي ـ عروقي 8 ـ سكته هاي قلبي و مغزي 9 ـ آتروفي مغز و از بين رفتن سلولهاي مغز 10ـ ناتواني جنسي و عقيمي 11ـ اختلال خواب 12 ـ افسردگي 13 ـ اختلالات رواني شديد و پايدار 14 ـ از دست دادن زيبايي 15 ـ تيره شدن رنگ پوست 16 ـ از بين رفتن سلولهاي مغزي و كوچك شدن مغز 17 ـ مسموميت و مرگ 18 ـ پيري زود رس در فعاليت هاي مغزي 19 ـ دچار توهم و خيالات شدن 20 ـ بوي بد دهان و پوسيدن دندان ها 21 ـ آسم و تشديد بيماريها و عفونتهاي روده اي 22 ـ سقط جنين و مرده زايي 23 ـ تولد كودك نارس 24 ـ كاهش وزن و هوش نوزاد 25 ـ سرطان ريه و ضايعات هوشي 26 ـ ضعيف شدن سيستم ايمني بدن
جوانان
چون فضاي جواني تعريف شده نيست، هر كسي در برخورد با جوانان، ضوابط و قواعد حاكم بر فضاي خود را بر آنها تحميل مي كند. همه به هنگام برخورد با جوانان در پارك ها و اماكن تفريحي، بويژه اگر با خانواده ي خود باشيم، از آنان هراس داريم يا از آنان فاصله مي گيريم فضاي جواني همواره در معرض تهاجم ارزش ها و هنجاري هاي فضاهاي ديگر است. در نگاه ما جوان مجرم بالقوه است كه بايد انتظار هر كاري را از او داشت، نه تنها خانواده ها در پارك ها و اماكن تفريحي، حتي دولت هم از جوانان مي ترسد. امنيت وجودي جوانان به راستي در معرض خطر است. بنابراين، بيرون، فضاي امني براي جوانان نيست. سالهاست كه جوانان، شادي ها و صداي خنده جوانان از اجتماع رخت بر بسته است. فعلاً مسأله اين نيست كه ما جايي براي جوانان در بيرون نداريم پارك ها و اماكن تفريحي و ورزشي مناسبي براي جوانان نداريم ـ كه صد البته كه هم داريم ـ بلكه مساله، جاذب نبودن اين فضاها براي آنهاست و امنيت آنها را در اين اندك اماكن، هم گرفته ايم، در چنين وضعيتي جوانان با تمام شور و نشاطي كه بايد داشته باشند، فضاي بسته اي چون خانه ي خلوت را براي گذراندن اوقات فراغت اختيار مي كنند. اجتماع گريزي حاصل چنين وضعيتي است، به اين ترتيب گريز از اجتماع با مصرف مواد مخدر كه اين احساس را تقويت مي كند با شيوه ي گذران اوقات فراغت نيز رابطه مي يابد. شكي نيست كه مصرف مواد مخدر به عنوان سنتي ترين شكل گذران اوقات فراغت در جامعه شكل مي گيرد. اين وضع به سادگي با مطالعه درباره شيوه ي گذران اوقات فراغت و الگوهاي گذران آن با مصرف مواد مخدر در بين گروه هاي مختلف اجتماعي رابطه پيدا مي كند.
مواد مصرفي جوانان برخلاف بزرگسالان كه اكثراً بالاي 30 سال مي باشند ترياك مي باشد و در سنين پايين تر كوكائين، LSD، حشيش و ماري جوانا مصرف بيشتري دارد. عوامل اجتماعي و فرهنگي.
با توجه به اينكه طبق سرشماريهاي اخير 60 درصد جمعيت كشورمان زير 45 سال سن دارند، مساله ي اطلاع رساني و آگاهي دادن به قشر نوجوان از اهميت خاصي برخوردار است.
بر اساس آمار
احساس غرور و كنجكاوي در دانش آموزان متوسطه، همراهي با دوستان در دانش آموزان ابتدايي، بيشترين فراواني را در علت شيوع اعتياد داشته اند.
تنها: 28 درصد از والدين با اقدامات صحيح نسبت به درمان فرزندان خود اقدام نموده اند. فراگير شدن اعتياد در بين نوجوانان خطر بزرگي براي جامعه محسوب مي شود. مهمترين عامل مشخص كننده ي اين فراگيري پايين آمدن سن اعتياد در جامعه است. كارشناسان معتقدند كه عوامل اجتماعي ـ فرهنگي، مانند خشونت در خانه، با مصرف مواد مخدر رابطه نزديكي دارد. بر پايه آمارهاي موجود ستاد مبارزه با مواد مخدر مصرف توسط جواناني كه در خانواده هاي داراي خشونت زندگي كرده اند. بيش از 5 برابر جواناني بود كه در خانواده هاي بدون خشونت زندگي كرده اند، طبق آمارهاي غير رسمي، سن اعتياد اكنون به 18 ـ 15 سال رسيده كه بسيار نگران كننده است. علاوه بر اين مصرف سيگار كه با اعتياد رابطه تنگاتنگي دارد، و زمينه ساز آن است اكنون در بين نوجوانان 13 و 14 ساله به شدت افزايش يافته است و متأسفانه اين مساله سبب شده كه در دبيرستان ها نيز شاهد افزايش تمايل به مواد مخدر باشيم.
نوجوانان معتاد چگونه دوستان خود را تحت تاثير قرار مي دهند؟
2 ـ با او در مورد جنس مخالف صحبت مي كنند.
3 ـ بر روي مردانگي و مرد شدن تأكيد مي كنند.
4 ـ روي اثرات مواد تبليغ مي كنند.
5 ـ عوارض و عواقب مصرف مواد را كم اهميت و كوچك جلوه مي دهند.
6 ـ وانمود مي كنند كه همه ي آدم ها مواد مصرف مي كنند.
7 ـ آنها را از ترسو بودن و بچه ننه بودن مي ترسانند.
8 ـ سيگار را دست به دست مي چرخانند.
9 ـ اصرار مي كنند و پي گير هستند.
10 ـ مواد را در سيگار يا غذا يا مشروب مي ريزند.
11 ـ دوستان خود را قبل از مصرف مواد، تشويق به نوشيدن مشروب مي كنند.
12 ـ نوجوانان تأثير پذير را انتخاب مي كنند.
هوشياري: كليد پيشگيري از اعتياد نوجوانان
مواد عملي كسب اطلاعات به طوري كه متهم به جاسوسي هم نمي شويد:
2 ـ نوجوانان در صورت استفاده از مواد تمايل دارند بلافاصله بعد از ورود به منزل به اتاق خود بروند. بايد خود چهره به چهره سعي كنيد محاوره ي كوتاهي با آن داشته باشيد. در حال صحبت به تعادل گفتاري و رفتاري فرزند خود توجه كنيد.
3 ـ تا دير وقت بيدار بمانيد و چراغهاي منزل را روشن نگه داريد تا از آمدن دير هنگام فرزند خود مطمئن شويد.
4 ـ درخواست فرزندان خود را براي باقي ماندن در منزل دوستان براي خواب بدون برنامه ريزي قبلي قبول نكنيد.
5ـ اوقات بيرون ماندن از خانه خود را، غير قابل پيش بيني كنيد.
6 ـ با والدين دوستان بچه هاي خود در ارتباط باشيد. ارتباط و همكاري در فعاليتهاي دسته جمعي والدين تصوير روشن تري از كارهايي كه فرزندانتان انجام مي دهند به شما ارايه خواهد كرد.
7 ـ با همسايه ها در ارتباط مداوم باشيد بدون شك شما قادر خواهيد بود در طول تمام 24 ساعت در منزل باشيد و بچه ها را تحت نظر داشته باشيد.
8 ـ از او سوال كنيد كه چه زماني است؟ توجه كنيد چگونه به ساعت خود براي دادن پاسخ نگاه مي كند.
9 ـ با معلمان مدرسه در ارتباط مداوم باشيد.
10 ـ دوستان فرزنان خود را كه از طريق تلفن تماس مي گيرند شناسايي كنيد. در فرصت هاي ايجاد شده حتماً آن ها را ملاقات نماييد.
نقش رسانه
2 ـ اطلاعات ارايه شده بايد صحيح و از نظر علمي معتبر باشد.
3 ـ از ترساندن بيش از حد و بيان مطالب اغراق آميز خودداري نماييد.
4 ـ نبايد حس كنجكاوي نوجوانان را با طرح آثار خوشايند احتمالي برانگيزيد.
5 ـ نبايد نحوه ي به دست آوردن و مصرف مواد را آموزش دهيد.
6 ـ بهتر است بيشتر به مطالبي بپردازيد كه خطرات حتي يكبار مصرف مواد را منتقل مي نمايد.
7 ـ بر عوارض مواد كه معمولاً براي نوجوانان و جوانان اهميت بيشتري دارد، بپردازيد.
8 ـ احساس مسووليت آنان را در قبال حفظ خود و اطرافيان از خطر مواد پرورش دهيد.
9 ـ تقويت باورهاي ديني و تشويق به انجام فرائض مذهبي
10 ـ تشويق نوجوانان و جوانان به مطالعه، ورزش و تفريحات سالم
منبع: نشريه پيام پزشک، شماره 60.
