چند نكته در باب جهاد اقتصادي
خبرگزاري فارس: اظهارنظرهاي كارشناسان و مسئولان اقتصادي طي روزهاي گذشته پيرامون "جهاد اقتصادي " بيانگر دست بكار شدن بدنه علمي و اجرايي كشور به منظور اجرا كردن منويات رهبر معظم انقلاب است. اما پيش از ورود به مرحله عمل چند نكته حائز اهميت به نظر مي‌رسد.
همزمان با آغاز سال جديد مقام معظم رهبري سال 90 را به عنوان سال جهاد اقتصادي نامگذاري كردند. اين عنوان اقتصادي كه در پي دو سال با عناوين اقتصادي مطرح شد، نشاندهنده اهميت بالاي مسائل اقتصادي و حساسيت پرداختن به اين بخش است.
اما در اين ميان و قبل از ورود به مرحله عمل چند نكته حائز اهميت به نظر مي‌رسد كه در ادامه به آن پرداخته خواهد شد.
در خصوص نامگذاري سال جاري به عنوان سال جهاد اقتصادي نيز قطعا دلايل متقن و مهمي براي اين تسميه وجود دارد. نگاهي به بيانات مقام معظم رهبري نشان مي‌دهد كه معظم له از دو سال پيش كه نام سال را به عنوان اصلاح الگوي مصرف انتخاب كردند، جايگاه ويژه‌اي براي مسائل اقتصادي قائل هستند و تأكيد فراواني بر اصلاحات ساختاري در اقتصاد كشور دارند.
لذا به نظر مي‌رسد بررسي شرايط امروز كشور از لحاظ اقتصادي و مطالعه دقيق علل اين نامگذاري، بستر مناسبي براي حركت در راستاي اهداف مدنظر مقام معظم رهبري فراهم خواهد كرد.
ايشان در سخنراني اخير خويش در بيان مفهوم صحيح شعار سال بيان داشتند: "من امسال را "سال جهاد اقتصادى " اعلام كرده‌ام. اين معنايش اين است كه ملت ايران در اين برهه‌ى از زمان، جهادش به طور عمده در عرصه‌ى اقتصاد است... براى اقتصاد يك كشور، مهمترين بخشى كه مي‌تواند يك شكوفائى پايدار را به وجود بياورد، توليد است؛ بخصوص آن بخش اقتصاد توليدى‌اى كه متكى است به دانش، متكى است به علم؛ اينجا اين‌جور است؛ هم اقتصادى است، هم توليدى است، هم علمى است؛ دانش‌بنيان است. اين، شايسته‌ى ملت ايران است. اگر يك روز مردم اين منطقه و مردم بخشهاى مختلف كشور در مقابل زورگوئى و پرروئى و زياده‌طلبى دولتهاى غارتگر و متجاوز، آنجور بايد مى‌ايستادند، امروز در مقابل آن قدرتها شكل ايستادگى پيچيده‌تر است، حساس‌تر است، متنوع‌تر است؛ احتياج دارد به يك مجاهدت پيچيده و عميق. خوشبختانه ملت ما با فرهنگ مجاهدت آشناست. ما از مجاهدت، بيگانه نيستيم. ملت ما در ميدانهاى جهاد؛ هم جهاد نظامى، در دوران هشت سال دفاع مقدس؛ هم جهاد سياسى، در طول اين مدت؛ هم جهاد اقتصادى و علمى، يك ملت امتحان‌داده است. ما آشنا هستيم با جهاد. اين جهادى كه امروز بايد انجام دهيم - جهاد اقتصادى - از جهادهائى كه تا امروز ملت ايران انجام داده، مشكل‌تر نيست؛ اما بايد بدانيم چه كار مي‌خواهيم بكنيم. "
دقت در اين بيانات نشان مي‌دهد كه همانطور كه مقام معظم رهبري هم تأكيد داشتند، مفهوم جهاد اقتصادي با تلاش اقتصادي فرق مي‌كند و بايد براي مقابله با دشمناني كه هم‌اكنون در جبهه‌هاي اقتصادي مشغول پيكار با ايران اسلامي هستند، تجهيز و وارد عرصه جهاد شد.
لذا بيان برنامه‌ها و وعده‌هاي قبلي در قالب جهاد اقتصادي را نمي‌توان مهيا شدن براي ورود به جهاد اقتصادي ناميد بلكه اين برنامه‌ها بايد رنگ جهادي به خود گرفته و با پشتوانه علمي و عملي دقيق به مرحله اجرا در بيايد.
اما امروز كه به فرموده مقام معظم رهبري كشور بايد با تمام قوا وارد عرصه جهاد اقتصادي شده و با دشمنان دست و پنجه نرم كند، ضروري است تا با تشكيل يك اتاق فرماندهي به ايجاد هماهنگي در بين قواي سه‌گانه و بخش خصوصي پرداخت تا ضمن جلوگيري از موازي‌كاري‌ها، تمام نيروي كشور براي رسيدن به يك هدف واحد از مسيري مشخص متمركز شود.
در همين باره به بيان نكته‌اي كوتاه از تجربه 8 سال دفاع مقدس مي‌پردازيم. در نخستين روزهاي جنگ تحميلي نيروهاي مردمي در خرمشهر به دفاع از مرزهاي كشورمان پرداختند و تا زمان ورود نيروهاي ارتش و سپاه به ميدان نبرد، جلوي ورود نيروهاي متخاصم به كشور را گرفتند.
اما در خلال جنگ مواردي پيش آمد كه به واسطه نبود هماهنگي لازم بين نيروهاي بسيج، سپاه و ارتش هزينه‌هايي به رزمندگان وارد شد.
البته هرگز نمي‌توان نقش بي‌بديل امام خميني(ره) را در هدايت جنگ ناديده گرفت كه امروز همان نقش را رهبر معظم انقلاب بر عهده دارند. اما در ميدان نبرد اگر فرماندهي متمركزي وجود داشته باشد، راهنمايي‌هاي و تدابير رهبري با ساز و كارهاي بهتر و هماهنگ‌تري اجرا خواهد شد.
آنگونه كه در اين اظهارات آمده است، وضعيت فعلي اقتصاد ايران از بعد داخلي و خارجي ايجاب مي‌كند كه حركتي جهادگونه در زمينه‌هاي مختلف و به خصوص اقتصادي انجام شود و البته طبيعي است كه اين اقدامات در راستاي سياست‌هاي اصلاح الگوي مصرف و هدفمندسازي يارانه‌ها و با حفظ رويكرد همت مضاعف، كار مضاعف انجام خواهد شد.
از سوي ديگر بايد توجه داشت كه بستر اقتصاد ايران يك بستر اسلامي بوده و سياست‌هاي اقتصادي كارآمد براي اين نظام اقتصادي سياست‌هايي است كه در قالب اقتصاد اسلامي طراحي و برنامه‌ريزي شده باشد. در همين باره به نظر مي‌رسد كه مقام معظم رهبري با بكار بردن عبارت "جهاد " به منظور القاي تلاش و همت بسيار در عرصه اقتصادي كشور، تأكيدي ويژه بر اسلامي بودن سياست‌هاي اقتصادي در قالب اين برنامه دارند.
بنابراين به نظر مي‌رسد اولين گامي كه كارشناسان و مسئولان اقتصادي كشور بايد در راستاي تحقق شعار "جهاد اقتصادي " بردارند، شناسايي دقيق نقاط ضعفي از اقتصاد كشور است كه با پرداختن به آنها امكان روشن شدن موتور جهاد اقتصادي فراهم شود.
بديهي است كه تحقق منويات مقام معظم رهبري كه از سال‌هاي قبل در ابعاد اقتصادي مطرح و سال جاري نيز در همين زمينه با قوت و شدت بيشتري عنوان شده است، نيازمند تعريف يك تئوري يا استراتژي دقيق است كه به خوبي بيانگر نقشه راه پيش روي اقتصاد كشور باشد.
در عين حال بايد مشخص شود كه اگر چنين الگويي قابليت تدوين در قالب يك تئوري بومي اقتصادي را دارد مشخصه‌هاي دقيق تئوري جهاد اقتصادي چيست و اقدامات جهادي كه بايد در هر زمينه انجام شود، داراي چه ويژگي‌هايي است. در تدوين اين تئوري نيز بايد همانند تئوري‌هايي كه در ادوار مختلف از سوي اقتصاددانان بزرگ دنيا در مكاتب مختلف اعم كلاسيك‌ها، كينزين‌ها و نئوكلاسيك‌ها مطرح شده است، وضعيت فعلي اقتصاد كشور در نظر گرفته شود و سياست‌هاي متناسب با حل مشكلات جاري در قالب تئوري "جهاد اقتصادي " اتخاذ شود.
از طرف ديگر شايد بتوان جهاد اقتصادي را در قالب يك استراتژي تعريف كرد كه در اين صورت تأكيدات فراواني كه بر تعريف دقيق نقشه راه استراتژي‌هاي اقتصادي سال‌هاي گذشته وجود داشته است، در باره اين موضوع نيز مصداق دارد.
به هر ترتيب اين اقدام مي‌تواند يكي از راه‌هاي ايجاد تمركز و اجراي بهتر برنامه‌هاي اتاق فرماندهي جهاد اقتصادي باشد.
نصب تابلوها و بنرها شايد يكي از ساده‌ترين و البته مرسوم‌ترين كارهايي است كه در اين سال‌ها شاهد آن بوده‌ايم كه خود بعضا مغاير با نفش شعارهاي عنوان شده است.
قصد نگارنده از بيان اين جملات تخطئه و يا ايراد گرفتن از نحوه عمل سال‌هاي گذشته نيست. بلكه هدف اين است تا با بيان اهميت سال جاري و جدي بودن جهاد در عرصه اقتصادي، هر چه سريع‌تر از مرحله شعار و يا بيان اهداف به مرحله عمل وارد شويم و با تمام قوا بسترهاي عملي را براي رسيدن به آنچه مقام معظم رهبري فرمودند فراهم كنيم.
در اين راستا بايد با يك برنامه‌ريزي دقيق و زمانبندي حسابشده، نقشه راه پيش رو را ترسيم كرد و مطابق با برنامه پس از آماده‌سازي اذهان و فراهم آوردن بسترهاي اجراي برنامه جهاد اقتصادي، به شناسايي صحيح دشمن اقتصادي پرداخت و زمان را براي اقدام عملي در عرصه جهاد مطابق با نقشه‌هاي ترسيم شده هدر نداد.
منبع : فارس
همزمان با آغاز سال جديد مقام معظم رهبري سال 90 را به عنوان سال جهاد اقتصادي نامگذاري كردند. اين عنوان اقتصادي كه در پي دو سال با عناوين اقتصادي مطرح شد، نشاندهنده اهميت بالاي مسائل اقتصادي و حساسيت پرداختن به اين بخش است.
اما در اين ميان و قبل از ورود به مرحله عمل چند نكته حائز اهميت به نظر مي‌رسد كه در ادامه به آن پرداخته خواهد شد.
1- مطالعه سريع و دقيق علل نامگذاري سال جاري به عنوان سال جهاد اقتصادي
در خصوص نامگذاري سال جاري به عنوان سال جهاد اقتصادي نيز قطعا دلايل متقن و مهمي براي اين تسميه وجود دارد. نگاهي به بيانات مقام معظم رهبري نشان مي‌دهد كه معظم له از دو سال پيش كه نام سال را به عنوان اصلاح الگوي مصرف انتخاب كردند، جايگاه ويژه‌اي براي مسائل اقتصادي قائل هستند و تأكيد فراواني بر اصلاحات ساختاري در اقتصاد كشور دارند.
لذا به نظر مي‌رسد بررسي شرايط امروز كشور از لحاظ اقتصادي و مطالعه دقيق علل اين نامگذاري، بستر مناسبي براي حركت در راستاي اهداف مدنظر مقام معظم رهبري فراهم خواهد كرد.
2- درك مفهوم واقعي جهاد اقتصادي
ايشان در سخنراني اخير خويش در بيان مفهوم صحيح شعار سال بيان داشتند: "من امسال را "سال جهاد اقتصادى " اعلام كرده‌ام. اين معنايش اين است كه ملت ايران در اين برهه‌ى از زمان، جهادش به طور عمده در عرصه‌ى اقتصاد است... براى اقتصاد يك كشور، مهمترين بخشى كه مي‌تواند يك شكوفائى پايدار را به وجود بياورد، توليد است؛ بخصوص آن بخش اقتصاد توليدى‌اى كه متكى است به دانش، متكى است به علم؛ اينجا اين‌جور است؛ هم اقتصادى است، هم توليدى است، هم علمى است؛ دانش‌بنيان است. اين، شايسته‌ى ملت ايران است. اگر يك روز مردم اين منطقه و مردم بخشهاى مختلف كشور در مقابل زورگوئى و پرروئى و زياده‌طلبى دولتهاى غارتگر و متجاوز، آنجور بايد مى‌ايستادند، امروز در مقابل آن قدرتها شكل ايستادگى پيچيده‌تر است، حساس‌تر است، متنوع‌تر است؛ احتياج دارد به يك مجاهدت پيچيده و عميق. خوشبختانه ملت ما با فرهنگ مجاهدت آشناست. ما از مجاهدت، بيگانه نيستيم. ملت ما در ميدانهاى جهاد؛ هم جهاد نظامى، در دوران هشت سال دفاع مقدس؛ هم جهاد سياسى، در طول اين مدت؛ هم جهاد اقتصادى و علمى، يك ملت امتحان‌داده است. ما آشنا هستيم با جهاد. اين جهادى كه امروز بايد انجام دهيم - جهاد اقتصادى - از جهادهائى كه تا امروز ملت ايران انجام داده، مشكل‌تر نيست؛ اما بايد بدانيم چه كار مي‌خواهيم بكنيم. "
دقت در اين بيانات نشان مي‌دهد كه همانطور كه مقام معظم رهبري هم تأكيد داشتند، مفهوم جهاد اقتصادي با تلاش اقتصادي فرق مي‌كند و بايد براي مقابله با دشمناني كه هم‌اكنون در جبهه‌هاي اقتصادي مشغول پيكار با ايران اسلامي هستند، تجهيز و وارد عرصه جهاد شد.
لذا بيان برنامه‌ها و وعده‌هاي قبلي در قالب جهاد اقتصادي را نمي‌توان مهيا شدن براي ورود به جهاد اقتصادي ناميد بلكه اين برنامه‌ها بايد رنگ جهادي به خود گرفته و با پشتوانه علمي و عملي دقيق به مرحله اجرا در بيايد.
3- تشكيل اتاق فرماندهي
اما امروز كه به فرموده مقام معظم رهبري كشور بايد با تمام قوا وارد عرصه جهاد اقتصادي شده و با دشمنان دست و پنجه نرم كند، ضروري است تا با تشكيل يك اتاق فرماندهي به ايجاد هماهنگي در بين قواي سه‌گانه و بخش خصوصي پرداخت تا ضمن جلوگيري از موازي‌كاري‌ها، تمام نيروي كشور براي رسيدن به يك هدف واحد از مسيري مشخص متمركز شود.
در همين باره به بيان نكته‌اي كوتاه از تجربه 8 سال دفاع مقدس مي‌پردازيم. در نخستين روزهاي جنگ تحميلي نيروهاي مردمي در خرمشهر به دفاع از مرزهاي كشورمان پرداختند و تا زمان ورود نيروهاي ارتش و سپاه به ميدان نبرد، جلوي ورود نيروهاي متخاصم به كشور را گرفتند.
اما در خلال جنگ مواردي پيش آمد كه به واسطه نبود هماهنگي لازم بين نيروهاي بسيج، سپاه و ارتش هزينه‌هايي به رزمندگان وارد شد.
البته هرگز نمي‌توان نقش بي‌بديل امام خميني(ره) را در هدايت جنگ ناديده گرفت كه امروز همان نقش را رهبر معظم انقلاب بر عهده دارند. اما در ميدان نبرد اگر فرماندهي متمركزي وجود داشته باشد، راهنمايي‌هاي و تدابير رهبري با ساز و كارهاي بهتر و هماهنگ‌تري اجرا خواهد شد.
4- استخراج مؤلفه‌هاي تئوري يا نقشه راه استراتژي جهاد اقتصادي
آنگونه كه در اين اظهارات آمده است، وضعيت فعلي اقتصاد ايران از بعد داخلي و خارجي ايجاب مي‌كند كه حركتي جهادگونه در زمينه‌هاي مختلف و به خصوص اقتصادي انجام شود و البته طبيعي است كه اين اقدامات در راستاي سياست‌هاي اصلاح الگوي مصرف و هدفمندسازي يارانه‌ها و با حفظ رويكرد همت مضاعف، كار مضاعف انجام خواهد شد.
از سوي ديگر بايد توجه داشت كه بستر اقتصاد ايران يك بستر اسلامي بوده و سياست‌هاي اقتصادي كارآمد براي اين نظام اقتصادي سياست‌هايي است كه در قالب اقتصاد اسلامي طراحي و برنامه‌ريزي شده باشد. در همين باره به نظر مي‌رسد كه مقام معظم رهبري با بكار بردن عبارت "جهاد " به منظور القاي تلاش و همت بسيار در عرصه اقتصادي كشور، تأكيدي ويژه بر اسلامي بودن سياست‌هاي اقتصادي در قالب اين برنامه دارند.
بنابراين به نظر مي‌رسد اولين گامي كه كارشناسان و مسئولان اقتصادي كشور بايد در راستاي تحقق شعار "جهاد اقتصادي " بردارند، شناسايي دقيق نقاط ضعفي از اقتصاد كشور است كه با پرداختن به آنها امكان روشن شدن موتور جهاد اقتصادي فراهم شود.
بديهي است كه تحقق منويات مقام معظم رهبري كه از سال‌هاي قبل در ابعاد اقتصادي مطرح و سال جاري نيز در همين زمينه با قوت و شدت بيشتري عنوان شده است، نيازمند تعريف يك تئوري يا استراتژي دقيق است كه به خوبي بيانگر نقشه راه پيش روي اقتصاد كشور باشد.
در عين حال بايد مشخص شود كه اگر چنين الگويي قابليت تدوين در قالب يك تئوري بومي اقتصادي را دارد مشخصه‌هاي دقيق تئوري جهاد اقتصادي چيست و اقدامات جهادي كه بايد در هر زمينه انجام شود، داراي چه ويژگي‌هايي است. در تدوين اين تئوري نيز بايد همانند تئوري‌هايي كه در ادوار مختلف از سوي اقتصاددانان بزرگ دنيا در مكاتب مختلف اعم كلاسيك‌ها، كينزين‌ها و نئوكلاسيك‌ها مطرح شده است، وضعيت فعلي اقتصاد كشور در نظر گرفته شود و سياست‌هاي متناسب با حل مشكلات جاري در قالب تئوري "جهاد اقتصادي " اتخاذ شود.
از طرف ديگر شايد بتوان جهاد اقتصادي را در قالب يك استراتژي تعريف كرد كه در اين صورت تأكيدات فراواني كه بر تعريف دقيق نقشه راه استراتژي‌هاي اقتصادي سال‌هاي گذشته وجود داشته است، در باره اين موضوع نيز مصداق دارد.
به هر ترتيب اين اقدام مي‌تواند يكي از راه‌هاي ايجاد تمركز و اجراي بهتر برنامه‌هاي اتاق فرماندهي جهاد اقتصادي باشد.
5- پرهيز از شعارگرايي و تعجيل براي ورود به مرحله عمل
نصب تابلوها و بنرها شايد يكي از ساده‌ترين و البته مرسوم‌ترين كارهايي است كه در اين سال‌ها شاهد آن بوده‌ايم كه خود بعضا مغاير با نفش شعارهاي عنوان شده است.
قصد نگارنده از بيان اين جملات تخطئه و يا ايراد گرفتن از نحوه عمل سال‌هاي گذشته نيست. بلكه هدف اين است تا با بيان اهميت سال جاري و جدي بودن جهاد در عرصه اقتصادي، هر چه سريع‌تر از مرحله شعار و يا بيان اهداف به مرحله عمل وارد شويم و با تمام قوا بسترهاي عملي را براي رسيدن به آنچه مقام معظم رهبري فرمودند فراهم كنيم.
در اين راستا بايد با يك برنامه‌ريزي دقيق و زمانبندي حسابشده، نقشه راه پيش رو را ترسيم كرد و مطابق با برنامه پس از آماده‌سازي اذهان و فراهم آوردن بسترهاي اجراي برنامه جهاد اقتصادي، به شناسايي صحيح دشمن اقتصادي پرداخت و زمان را براي اقدام عملي در عرصه جهاد مطابق با نقشه‌هاي ترسيم شده هدر نداد.
منبع : فارس
/ج
