مروري بر تاريخچه صداي روسيه

جنگ افزار کمونيست ها در جنگ سرد
 

«صداي روسيه» راديو بين المللي حکومت روسيه است که اکنون به 38 زبان برنامه پخش مي کند. اين راديو در دوران حکومت شوروي با نام «راديو مسکو» و در سال1929 ميلادي تأسيس شد.
راديو مسکو در سال1922و در محدوده شهر مسکو آغاز به کار کرد و در سال1925دومين مرکز راديو مسکو در شهر «لنينگراد» احداث شد. اين راديو تا سال1939ميلادي گستره فعاليت خود را با پخش برنامه هايي به زبان هاي انگليسي، فرانسوي، آلماني، ايتاليايي و عربي گسترش داد. بخش فارسي راديو مسکو در23 ژوئن سال1941ميلادي و يک روز پس از حمله آلماني ها به اتحاد شوروي شروع به کار کرد. راديو مسکو در دهه1930مرتباً نسبت به خطر ظهور ديکتاتوري «آدولف هيتلر» در آلمان ابراز نگراني مي کرد و به همين دليل سرانجام در اواخر همين دهه، موج کوتاه اين راديو در ايتاليا به دستور «بنيتو موسيليني» ديکتاتور وقت ايتاليا و متحد مسدود شد.

براي نخستين بار در اوائل دهه 1950ميلادي و با شروع دوران جنگ سرد، آمريکا توسط فرستنده هاي راديو مسکو هدف حمله تبليغاتي قرار گرفت و پس از آن بود که اين روند با درگير شدن رسانه هاي ديگري از جانب شوروي سابق پي گرفته شد. در همين راستا، بخش هاي غربي شمال آمريکا نيز توسط شبکه هاي راديويي تازه تأسيس «ولادي وستک» و «ماگادان» مورد حمله تبليغاتي اتحاد جماهير شوروي قرار گرفتند.
نخستين برنامه هاي اين شبکه راديويي در قاره آفريقا به زبان فرانسوي و انگليسي در اواخر دهه1950ميلادي پخش شد.
نخستين بولتن خبري راديو مسکو در سال 1963براي تمامي شنوندگان اين شبکه راديويي در سراسر جهان پخش مي شد، برنامه اي که بيشتر مربوط به گزارش هاي خبري جنگ سرد و تفسيرهاي سياسي مربوط به روابط ميان ايالات متحده آمريکا و اتحاد جماهير شوروي بود.
اواخر دهه1970، بخش انگليسي زبان راديو مسکو نام خود را به «سرويس جهاني راديو مسکو» تغيير داد. اين پروژه توسط «الکساندر ايوستاويو»، خبرنگار و مدير کهنه کار راديو مسکو به مرحله اجرا درآمد. سپس بخش هاي آمريکاي شمالي، افريقا و حتي «انگليس و ايرلند» (که همگي به زبان پخش مي شدند) چند ساعتي در کنار برنامه هاي24 ساعته سرويس جهاني راديو مسکو، برنامه پخش مي کردند. انعکاس اخبار مربوط به اتحاد جماهير شوروي کار کرد اوليه راديو مسکو بود و تمامي برنامه ها بايد از صافي «مديريت برنامه ها» که در واقع نوعي سانسور اخبار بود مي گذشت، رويه اي که سرانجام در سال1990ميلادي پايان يافت. راديو مسکو در اوج فعاليت رسانه اي خود به هفتاد زبان زنده دنيا در اتحاد جماهيرشوروي، شرق اروپا و کوبا برنامه پخش مي کرد. اين شبکه راديويي در سال1991پخش برنامه «کشور بزرگ من»، که در واقع يکي از برنامه هاي کليدي و دولتي اتحاد جماهير شوروي بود، با هدف زدودن اين تصوير که راديو مسکو، رسانه تبليغاتي کمونيستي است، متوقف کرد. يکي از معروف ترين برنامه هايي که در دهه1980توسط راديو مسکو منتشر مي شد، برنامه «باشگاه درخواست شنوندگان» (Listeners Request Club با اجراي «واسلي استرلنيکو»، مجري برجسته راديويي بود که به دليل ارائه چهره اي غير رسمي و مخالف با برنامه هاي رسمي رسانه هاي اتحاد جماهير شوروي با استقبال بسياري روبه رو شد. يکي ديگر از برنامه هاي محبوب راديو مسکو برنامه ي بود به زبان انگليسي که در آن به پرسشهاي شنوندگان درباره اتحاد جماهير شوروي و روسيه پس از آن پاسخ مي داد. اين برنامه براي بيش از پنج دهه توسط «جو آداموف»پخش شد. راديو مسکو تا زمان فروپاشي اتحاد جماهير شوروي در سال1991به کار خود ادامه داد و پس از آن نام خود را به «سرويس جهاني صداي روسيه» تغيير داد. صداي روسيه هم اکنون نيز به پخش برنامه هاي خود با موج کوتاه و موج متوسط و ماهواره اي از طريق شبکه جهاني راديو و اينترنت ادامه مي دهد.
منبع: نشريه سروش شماره 1487.