زمين زير پاي گاوهاي گرمازا!

زير عنوان: دامداري صنعتي بيشتر از کارخانه ها و خودروها در گرمايش سياره ها نقش دارد
يگانه خانه ما، زمين در خطر قرار دارد. اگر دير بجنبيم و به خودخواهي هاي خود نينديشيم، شايد روزي برسد که ديگر توان جبران گذشته را به سادگي نداشته باشيم. ده ها خطرکوچک و بزرگ زمين را تهديد به نابودي مي کند. اما در اين هياهوي سهمگين، خطر آفرين ترين تهديد، خود انسان و فعاليت هاي افسار گسيخته اش است. اين آينده ناخوشايند خيلي دور نيست و اگر صادقانه نينديشيم، روزي مي رسد که آسيبي گسترده را برحيات و زمين شاهد خواهيم بود. برخي عوامل تأثيري مستقيم يا غير مستقيم برتخريب زمين مي گذراند و برخي ديگر در نگاه اول نمايان نيستند. برخي از اين عوامل ويرانگر را به خوبي مي شناسيم و سخن هاي زيادي درباره شان شنيده ايم. اما دسته ديگر را به حاشيه مي کشانيم و در نهايت از آنها چشم پوشي مي کنيم. اکنون مي خواهيم گذري به حرف هايي که کمتر گفته مي شود داشته باشيم؛ دلايلي که هر چقدر هم که آنها را از چشم عموم مردم دور نگه دارند، دير يا زود مردم از آن آگاه خواهند شد و بدون شک تأثير منفي آن را بر زندگي خود احساس خواهند کرد؛ « گسترش بيمناک دامداري صنعتي»
پس از آغاز دوران صنعتي، بشر براي به دست آوردن انرژي و انجام فعاليت هاي بيشتر احتياج به منابع گسترده اي داشت. بشر صنعتي با پيشرفت فناوري روي به استخراج و استفاده از منابع طبيعي زمين آورد. همين امروز بشر بيش از تمام طول تاريخ انرژي و منابع دارد. کارهاي پر مشقت را به جاي نيروي انساني يا حيواني، دستگاه هاي مکانيکي و برقي با سرعت بيشتري انجام مي دهند. زندگي راحت تر و پرسرعت تر شده. اما آلودگي ها و خسارات خطرناکي هم داشته است. امروز ما دچار چند بحران مهم هستيم. تغييرات شديد اقليمي و گرمايش زمين، کمبود آب و غذا و انفجار جمعيت همه محصول دوران صنعتي هستند.
بارها شنيده ايم که دماي کره زمين زياد شده و الگوهاي آب و هوايي عوض شده اند. خشکسالي آمده و بيابان ها گسترش مي يابند. پوشش هاي گياهي و جاندارن در خطرند. يخ هاي قطبي در حال نابودي اند. جنگل ها آتش مي گيرند و هکتارها جنگل نابود مي شود. سيلاب ها و توفان هاي وحشتناک مي آيد و... جمعيت بسياري آواره مي شوند. جنگ هاي زيادي اتفاق مي افتد و باز هم عده زيادي مي ميرند. اين درست که خيلي از آن اتفاق ها به خودي خود در طبيعت مي افتد ولي مي بينيم که اين رخدادهاي طبيعي امروز بسيار بيشتر و ويرانگرتر از قبل شده اند و ارتباطي مستقيم با فعاليت هاي افسار گسيخته انساني دارند. از بين موارد زياد دخالت هاي بشر در طبيعت، مثال هاي زيادي مي آورند اما در اينجا مي خواهيم به يکي از جالب ترين آنها اشاره کنيم که در عين حال تا حدودي ناشناخته هم مانده است؛«اثر دامداري صنعتي و توليدات پروتئيني گوشتي و صنايع وابسته به دام در شکل گيري بحران هاي جهاني‏»

زمين گرم مي شود
 

اگر گرما نباشد همه چيز منجمد مي شود. زمين مثل بقيه سيارات منظومه شمسي انرژي گرمايي اش را از تابش خورشيد مي گيرد. اول نور خورشيد به لايه هاي بالايي جو زمين مي خورد. بخشي از آن بازتاب و بخش ديگرجذب مي شود. آنهايي که جذب مي شوند، در دام زمين افتاده و دماي سطح زمين را بالا نگه مي دارند اين همان اثر گلخانه اي است. دقيقا شبيه به همين اتفاق در گلخانه هايي که سقف نايلوني يا شيشه اي دارند، رخ مي دهد و هواي داخل گلخانه را گرم مي کند. دماي ميانگين سطح زمين درجه سانتيگراد است. اگر زمين جو نداشت اثر گلخانه اي هم نبود و سطح زمين در روز همچون کوير سوزان بود و شبانگاه در سرماي وحشتناکي فرو مي رفت. وجود جو، اين تعادل دقيق را براي ما فراهم کرده است. گرمايش زمين به معناي افزايش دماي ميانگين سطح زمين است.
يکي از گازهايي که بشر صنعتي، بيش از حد مجاز در جو زمين منتشر کرده، دي اکسيد کربن است. دي اکسيد کربن کارخانه ها، خودروها و تمامي وسايل نقليه هر روز به صورت بي رويه اي وارد جو مي شود. اين گاز قدرت خوبي در نگهداري گرماي خورشيد دارد. وقتي مقدارش در جو زياد شود، دماي ميانگين زمين هم زياد مي شود. دي اکسيد کربن تنها يکي از گازهاي گلخانه اي است.

دامداري و گرمايش زمين پژوهش ها نشان داده که گرمايش زمين بيش از آلودگي هاي ناشي از انتشار دي اکسيد کربن مثل سوخت کارخانه ها و خوروها متأثر از دامپروري صنعتي است. سالبخش خواربار وکشاورزي سازمان ملل
 

دامداري صنعتي در گرمايش زمين(FAO) گزارش مفصلي به نام«سايه بلند احشام» منتشر کرد. اين گزارش 408صفحه اي مي گفت که سهم دامداري صنعتي در گرمايش زمين18درصد است. اين مقدار بيشتر از تأثير انتشار دي اکسيد کربن توسط وسايل نقليه سراسر جهان است؛
اما چرا اين قدر زياد و باورنکردني؟
حيوانات نشخوار کننده در فرايند هضم غذاي خود گازي به نام متان توليد مي کنند. در 20سال مقدار گرمايي که اين گاز از نور خورشيد به دام مي اندازد،72برابر گرماي ناشي از انتشار دي اکسيد کربن است. همچنين فضولات و کودهاي حيوانات در بحران گرمايش زمين تأثير بسيار زيادي دارد. کودهاي حيواني گازي به نام اکسيد نيتروژن در جو زمين پخش مي کنند که 289بار از دي اکسيد کربن قوي تر است. با افزايش جمعيت و رونق دامداري صنعتي براي توليد گوشت، لبنيات و صنايع وابسته، حيوانات ديگر جزئي از روند طبيعي طبيعت نيستند و بخشي از صنعت شده اند. گفته مي شود يک گاو بالغ در عرض يک سال به اندازه خودرويي که نزديک به دو دور دور کره زمين را بزند، گاز گلخانه اي توليد مي کند.

دامداري و تغييرات اقليمي
 

پس از گزارش فائو عده زيادي گفتند که حتي اين گزارش هم تمام تأثيرات مخرب دامداري صنعتي را نشان نمي دهد. موسسه «ديدبان جهاني» پژوهشي گسترده تر ار آغاز کرد. گزارش اين موسسه به نام«دام و تغييرات آب و هوا» نشان مي دهد که دامداري صنعتي حداقل عامل51 درصد تغييرات منفي آب و هواي زمين است. مثلا دامداري ها، جدا از توليد گازهاي گلخانه اي ، عامل بخش بزرگي از آلودگي هاي طبيعت(مثلا آلودگي هاي آبي) از راه فضولات دامي هستند. احشام احتياجي روزانه به آب و مواد غذايي دارند. براي همين افزايش دام و توليد فراورده هاي دامي تبديل به مهم ترين عامل در جنگل زدايي به خصوص در آمريکاي جنوبي شده است. 70درصد از مناطق جنگلي آمازون نابوده شده اند تا به چراگاه صنعتي باعث نابودي بسياري از پوشش هاي گياهي و جنگلي مي شود که تأثيري 20درصدي در گرمايش زمين دارد. درختان و جنگل ها تصفيه کننده هاي آلودگي هوا هستند. مراتعي که براي استفاده دام ها نابود شده هر سال4/6ميليارد تن دي اکسيد کربن را تصفيه مي کردند. علاوه براين با نابودي مناطق جنگلي و تبديل اين زمين ها به مزارع صنعتي توليد غذاي دام، پس از مدتي بهره برداري، خاک آنجا فرسايش يافته و در نهايت تبديل به زمين باير مي شود. پيش بيني مي شود براي توليد غذاي دام در آينده نيمي از جنگل هاي زمين نابود شود. براي توليد يک کيلوگرم گوشت گاو و مرغ به ترتيب به 300و50 متر مکعب خاک نياز است اما يک کيلوگرم سبزي يا غله فقط شش متر مکعب خاک لازم دارد. همچنين دامداري صنعتي به دليل توليد آمونياک در بارش باران هاي اسيدي نقش داشته و زمين هاي کشاورزي را خراب مي کنند. مي بينم طبيعت يک سامانه ظريف است؛ اگر تغييري در بخشي از آن ايجاد شود، بخش هاي ديگر نيز دستخوش دگرگوني هايي خواهند شد.

دامداري و کمبود آب و غذا
 

بخش اعظم زمين هاي کشاورزي و انرژي اي که براي توليد محصولات گياهي مصرف مي شود، تنها براي پرواربندي حيوانات است. براي زنده نگه داشتن حيوان و توليد مقدار اندکي گوشت مجبوريم محصولات چند ده متر زمين را به خورد حيوانات دهيم. طبق گزارش فائو به طور کلي احشام70درصد از زمين هاي کشاورزي و 30درصد از کل سطح زمين را اشغال کرده اند. گفته مي شود74 درصد از سويا و36درصد از ساير غلات تنها براي مصرف احشام است. اگر مردم جهان وابستگي خود را به محصولات دامي و صنايع وابسته به آن کم کنند اين مقدار غلات و سويا مي تواند بحران غذا را در جهان بهبود بخشد. يا کاملا ريشه کن کند. همچنين به طور ميانگين گفته مي شود که براي توليد يک کيلو گوشت گاو در حدود 15هزار ليتر آب نياز است. اين در حالي است که مثلا براي توليد يک کيلو سيب زميني فقط به هزار ليتر آب نياز داريم.

پس چرا....؟
 

آنچه گفته شد گوشه اي از پيامدهاي خطرناک رونق مصرف گوشت، لبنيات و مواد وابسته به حيوانات بود. با اين حال هر لحظه براي مصرف بيشتر محصولات حيواني تبليغ مي شود و به روشني مي بينيم که انسان ها چگونه به بيماري هاي مختلف دچار مي شوند و اين در حالي است که تحقيقات جديدنشان مي دهد مصرف محصولات حيواني براي بدن ضروري نيست و بهترين روش تغذيه استفاده از گياهان و ميوه ها به صورت مستقيم است. در واقع مصرف کمتر يا حذف مواد حيواني نه تنها براي محيط زيست و انسان، سلامتي و شادابي را به ارمغان مي آورد بلکه احترامي است به طبيعت و آيندگان. شايد برايتان اين سوال ايجاد شده است که پس چرا با اين همه زيان هر روز اين مواد تبليغ شده و تبعات منفي آن کمتر به گوش مي رسد يا حتي د نشست هاي جهاني کمتر از آنها سخن به ميان مي آيد. گويي تا زماني که واقعا از اين دردسر از پاي در نياييم، به فکر عملي کردن راهکارها و برنامه هايمان به صورت جدي نيستيم. آيا بشر مي تواند به اين صورت ادامه دهد؟
منبع: دانستنيها شماره 30