دوربين هاي حرفه اي ديجيتال: مباني لنز(1)

يک لنز، قطعه اي شفاف از شيشه يا پلاستيک با حداقل يک سطح منحني است. لنز از طريق پديده اي به نام شکست (refraction) کار مي کند. هنگام عبور نور از داخل لنز، اشعه نور توسط لنز تغيير جهت مي يابد. اين بدان معناست که به نظر مي رسد اشعه نور به لنز مي رسد و همين امر باعث مي شود تا اشياء مشاهده شده از طريق لنز، بزرگتر يا کوچکتر از اندازه واقعي خود به نظر مي برسند. امکان ساخت يک دوربين بدون لنز وجود دارد. به اين نوع دوربين، دوربين pinhole گفته مي شود. شما مي توانيد در عرض چند دقيقه يکي از اين دوربين ها را بسازيد. تمام چيزي که به آن نياز داريد، يک درپوش چفت و محکم است که به نور اجازه عبور به داخل را نمي دهد. يک سوراخ کوچک (pinhole)که با استفاده از يک سوزن کوچک ايجاد مي شود را در مرکز يک سمت از جعبه ايجاد کنيد. شما حتي مي توانيد با ايجاد يک سوراخ در مرکز اين درپوش (در مقابل لنز)، يک دوربين ديجيتال pinhole بسازيد. به دليل اين که نور از طريق چنين ورودي کوچکي وارد جعبه يا pinhole ديجيتال مي شود، پراکنده نمي شود و diffuse مي گردد، مثل ورود به يک اطاق از طريق پنجره آن. نتيجه اين عمل، يک تصوير فوکوس شده است که به سمت ديگر جعبه برخورد مي کند. يک دوربين pinhole، فقط يک پروژه سرگرم کننده نيست، بلکه عکاسان حرفه اي از آن براي ايجاد عکس هاي عالي و فوق العاده استفاده مي کنند.
گذشته از دوربين هاي pinhole، تصويري که بر روي فيلم يا يک سنسور ديجيتال ثبت مي شود، به خوبي تصويري است که لنز، آن را ايجاد مي کند. نوع و کيفيت شيشه يا پلاستيک، تعداد قطعاتي از پلاستيک يا شيشه که لنز را مي سازد و ميزان دقت در عمل فوکوس و زوم، همه و همه بر کيفيت و قيمت دوربين تأثير مي گذارند. مهم ترين عمل لنزها، فوکوس کردن بر نوري است که وارد دوربين مي شود تا هنگامي که از دوربين بازتاب داده مي شود، بتواند يک تصوير واضح و sharp ايجاد کند.
شما مي توانيد با چرخاندن يک حلقه که در اطراف barrel لنز دوربين قرار دارد، فوکوس را کنترل کنيد و آن را از طريق نماياب چک کنيد. يا شما ممکن است اصلاً کاري با آن نداشته باشيد. لنز ممکن است بطور اتوماتيک فوکوس کند، يا اصولاً ممکن است فوکوس لنز تغييري نکند.
ارزان ترين دوربين ها، چه از نوع ديجيتال و چه از نوعي که از فيلم استفاده مي کنند، داراي لنزهاي با فوکوس ثابت هستند که هر چيزي را که در جلوي آن ها قرار بگيرد، از چند فوت گرفته تا بي نهايت، در difinition مي آورند. در نگاه اول، اين موضوع ممکن است چندان خوشايند به نظر نرسد. همه چيز تا حدودي در فوکوس است اما هيچ چيز بطور واضح در فوکوس قرار ندارد. علاوه بر اين، يک عکاس خوب و حرفه اي، هميشه نمي خواهد همه چيز فوکوس باشد، عکس هاي تار نيز جايگاهي خاص، در عکاسي دارند.
لنز، تنها عاملي نيست که در بازي فوکوس نقش آفريني مي کند. اجزاء اصلي سيستم نوردهي، سنسور تصوير و فرآيند پردازشي که يک دوربين ديجيتال قبل از ايجاد يک عکس و ثبت آن بر روي چيپ حافظه انجام مي دهد، بر ميزان وضوح و sharpness عکس نهايي تاثير گذار هستند.

فيزيک نور
 

کل دانش عکاسي، در نور خلاصه مي شود، نوري که از پيگمان ها بازتاب پيدا مي کند و جلوه رنگ به خود مي گيرد، نوري که به فيلتر ها و صافي ها مي تابد. نور، يکي از تاثيرات اساسي در زندگي است. در واقع، نور، زندگي را با خود به همراه دارد. بدون نور، هيچ انرژي بر روي سياره زمين وجود نخواهد داشت. و ما هنوز دقيقاً نمي توانيم نور چيست. پاسخ هاي علمي در زمان ها و دوران هاي مختلف با هم تفاوت و حتي تضاد دارند و اگر شما با دقت بيش تري به آن نگاه کنيد، طبيعت فيزيکي کائنات، به لرزه در مي آيد. بنابراين ما کاري با آن نداريم، اما با واژه هايي صميمي تر و ساده تر به بررسي آن مي پردازيم.
لنز چگونه نور را خم مي کند؟ لنز، هنگام جمع آوري نور مورد نياز دوربين مورد نياز دوربين و سپس شکل دادن به يک عکس، کارهاي زيادي انجام مي دهد. لنز، تمام سوژه ها را در چارچوب خود مي گيرد و ميزان دور يا نزديک بودن آن ها را مشخص مي کند. لنز، مقدار نوري را که از آن عبور مي کند و همچنين سوژه هايي را که در فوکوس هستند، کنترل مي نمايد. Framing با استفاده از يک نماياب و کنترل هاي زوم، به برداشت و قضاوت هنري شما بستگي دارد. اما با استفاده از اغلب دوربين هاي ديجيتال ، لنز تمام وظائف مربوطبه فوکوس کردن را خودش انجام مي دهد. چه شما دروبين را بطور دستي فوکوس کنيد و چه دوربين امکان فوکوس اتوماتيک داشته باشد، به دليل چيزهايي که وقتي نور از شيشه يا پلاستيک عبور مي کند رخ مي دهد، عمل فوکوس کردن کار مي کند.

چشم انسان و نور
 

براساس فيزيک حاکم بر منطقه فوکوس کامل (Airy discs)، سازندگان لنز، استاندارد براي اندازه گيري رزولوشن براساس زوجي از خطوط سياه و سفيد ايجاد کرده اند. اين البته، بر اساس شرايط ايده آل نوردهي و نورپردازي، ديد 20/20، فاصله يک شيء از چشم و جزئيات متعدد و گوناگوني که به sharpness و کنتراست مربوط مي شود پايه ريزي شده است. در عکاسي، اين فرضيات همچنين شامل مقدار بزرگ نمايي از تصوير نگاتيو يا ديجيتال نيز مي شود. مطالعات انجام گرفته بر روي ميزان دقت ديد بصري انسان نشان مي دهد که کوچکترين چيزي که چشمي با ديد 20/20 مي تواند تشخيص دهد در حدود يک دقيقه از يک کمان است. علم نور که با درک انسان سر وکار دارد، از بسياري جهات، دقيق ترين علمي است که اندازه گيري ها و محاسبات بسيار پيچيده و فرمول هاي رياضي بر آن حکم فرما است.
1)استانداردي که مهندسان نور از آن استفاده مي کنند، صرف نظر از تست هاي ميزان دقت ديد انسان، شامل 13 جفت از خطوط سياه و سفيد در هر ميليمتر است که بهترين رزولوشني است که مي تواند ديده شود. خط هاي بيش تر از اين، بيننده را وارد ناحيه Rayleigh مي کند. اين، معادل حدود 3/0 ميليمتر است.
2)يک نقطه از نور مي تواند وارد Airy disc distortion شود و در يک عکس چاپي، بزرگنمايي گردد و تا زماني که به بيش از 3/0 ميليمتر نرسد هنوز هم به شکلي واضح و sharp ديده مي شود. اما اگر اين نقطه نوري بزرگ تر شود، تار مي گردد و هر چه بزرگ تر شود، ميزان تاري آن نيز بيش تر مي شود. وقتي ما مي گوئيم تصويري در فوکوس است، از اين موضع صحبت مي کنيم.

فوکوس روي تصوير
 

شما بايد روزهاي طولاني و خسته کننده تابستان هاي آفتابي دوران کودکي مان را که يک ذره بين بر مي داشتيم و به دنبال هر چيز قابل اشتعال مي گشتيم، به ياد داشته باشيد. ما با پيدا کردن يک برگ خشک درخت، ذره بين را بين آن و خورشيد داغ تابستان مي گرفتيم. با حرکت دادن ذره بين به جلو و عقب، شما مي توانستيد نهايتاً نقطه دقيقي که لنز ذره بين نور خورشيد را بر روي برگ متمرکز مي کرد، پيدا کنيد. در عرض چند ثانيه، آرايه هاي متمرکز شده نور خورشيد باعث مي شد تا دودي از برگ بلند شود. سپس و بطور ناگهاني، برگ آتش مي گرفت. شما نيز هنگام فوکوس کردن با استقاده از لنز يک دوربين چنين کاري انجام مي دهيد، البته با نتايج قابل توجه تر.
تمام رنگ هاي نور هنگام عبور از يک لنز يا يک زاويه خم نمي شوند. رنگ هاي مختلف داراي طول موج هاي مختلف هستند. طول موج، فاصله بين نقطه بالايي يک موج در پرتو نور از نقطه بالايي در موج بعدي است. اين موضوع باعث مي شود تا هر رنگ متفاوتي خميده شود. وقتي که نور از بين قطرات باران عبور مي کند، اين قطرات مثل يک لنز عمل مي کنند و نور آسمان را به رنگ هاي تشکيل دهنده طيف، مي شکنند. ما به اين، رنگين کمان مي گوييم؛ وقتي اتفاقي مشابه در دوربين رخ مي دهد، به آن chromatic aberration، يا انحراف کروماتيک گفته مي شود. در يک عکس، اين پديده به صورت هاله اي از رنگ در طول لبه هاي اشياء موجود در تصوير ديده مي شود.

از اين انحراف با استفاده از يک achromatic doubletيا achromat که يک لنز منفرد ساخته شده از دو ماده که به يکيديگر چسبيده اند مي باشد جلوگيري به عمل مي آيد. به دليل اين که چنين ماده اي داراي يک ضريب شکست متفاوت است. خطاهاي کروماتيک آن ها هميشه به خنثي کردن هم دارند. انحراف همچنين با استفاده از نرم افزار هاي ويرايش تصوير نيز تصحيح مي شود.

يک تصوير کوچک از خورشيد
 

بيائيد به دوران کودکي خود و زماني که از ذره بين استفاده مي کرديم، برگرديم. به نقطه داغي که توسط ذره بين ايجاد شده بود با دقت بيش تر نگاه کنيم. شما متوجه مي شويد که اين نقطه در واقع يک تصوير است، يک تصوير کوچک از خورشيد حالا، به خاطر داريد که ذره بين را چند بار به عقب و جلو حرکت مي داديد؟ شما با اين کار، تصويري را که در يک ذره بين بر روي برگ مي ساخت فوکوس مي کرديد. در يک دوربين نيز شما سنسورها و کنترل هاي متعددي براي کمک به فوکوس کردن خود در اختيار داريد، اما اساساً»، هنوز هم لنز را به عقب و جلو حرکت مي دهيد.
دو نوع اصلي از لنزهاي ساده وجود دارد: مثبت (Positive) و منفي (Nagative). يک لنز positive convex، باعث مي شود تا آرايه هاي موازي نور، که از يک طرف وارد مي شوند، در نقطه کانوني طرف ديگر با هم تلاقي کنند.يک negative concave lens، موجب مي شود تا آرايه هاي موازي نور، از هم جدا شوند. با استفاده از اين دو اصل بنيادين، مهندسان نور، مجموعه اي از چندين لنز را که دو لنز ساده را با يک چسب شفاف به هم مي چسباند ايجاد کرده اند. لنز هاي ساده و Multiple، براي ساخت لنزهاي ترکيبي که از ترکيب مختلفي از لنزها براي متمرکز کردن نور بر روي فيلم، چشمان و سنسورهاي تصويربرداري استفاده مي کنند، ساخته مي شود. در اين جا به برخي از نمونه هاي اين ترکيبات که مي توانند بر روي يک لنز قرار گيرند اشاره مي کنيم.
برخي از دوربين ها داراي لنزهايي با فوکوس ثابت هستند که براي هر عکس نيازي به تنظيم ندارند. اين نوع لنز سعي مي کند هر چيزي را که در جلوي دوربين قرار دارد (از چند فوت تا بي نهايت) در فوکوس قرار دهد، اما اين، يک مصالحه ضعيف است. هيچ چيزي به طور کامل در فوکوس نيست و شما مي توانيد عکس هاي کلوزآپ را فراموش کنيد.

سيستم فوکوس اتوماتيک
 

هر دوربيني که از سيستم فوکوس اتوماتيک استفاده مي کند داراي موتوري براي حرکت دادن عناصر لنز براي فوکوس کردن بر روي اشياء مي باشد. وقتي شما اين نکته را در نظر بگيريد که دوربين به چه سرعت و دقتي نياز دارد و فضايي که لنز را در خود جاي مي دهد تا چه حد کوچک است، متوجه مي شويد که اين کار ساده اي نيست. همانند مکانيزم هاي فوکوس اتوماتيکي که براي اندازه گيري فاصله دوربين تا شيء مورد استفاده قرار مي گيرد، سازندگان دوربين ها بايد براي جاي دادن اين موتورهاي کوچک در فضاي بسيار محدود لنز از روشي خلاقانه استفاده کنند. ما در اين جا به موتور طراحي شده توسط Canon که بسياري از ديگر توليدکنندگان نيز از آن پيروي کرده اند، نگاهي مي اندازيم:
يک موتور اولتراسونيک به دليل صدايي که توليد مي کند، به اين نام خوانده نمي شود زيرا اين موتور، تقريباً بدون صدا است. اولتراسونيک براي توضيح اين واقعيت که لرزش هاي امواج piezo، بالاتر از فرکانس امواج صوتي قابل شنيدن هستند، اطلاق مي شود.

تطابق در چشم انسان چشم
 

پديده هاي اندکي در زندگي، به سادگي نگاه کردن هستند. شما چشمان خود را باز مي کنيد و همه چيزهاي ديگر بطور اتوماتيک رخ مي دهد. عضلات، قرنيه را براي اين که چيزي را که شما به آن نگاه مي کنيد، در فوکوس مناسب قرار گيرند حرکت مي دهند. اي کاش هر چيزي، مثل فوکوس لنز دوربين نيز به همين سادگي صورت مي گرفت. اگر شيء واقعي عکس شما در نماياب dead-center نباشد، اغلب دوربين ها، چه ديجيتال چه معمولي، به اين نياز دارند که شما با ترفندي، شيء را در فوکوس قرار دهيد و سپس از آن عکس مي گيريد. اما برخي از دوربين ها، که در روزهايي که از دوربين هاي فيلمي استفاده مي شد توسط Canon توليد مي کردند، عکاساني که با دوربين هاي SLR کار مي کنند، غالباً به يک بيماري منحصربفرد و عجيب گرفتار مي شوند: اشتياق سيري ناپذير نسبت به لنزها. اين يک واقعيت آشکار است و شما مي توانيد اين تمايل افراطي را در سرتاسر اينترنت، در گروه هاي کاربردي و يا در هر جمعي که دو يا چند عکاس در آن حضور داشته باشند، مشاهده نماييد. عطش لنز تنها به SLR هاي ديجيتال محدود نمي شود. اين "بيماري" به هر کسي که صاحب دوربيني با لنز قابل تعويض باشد، سرايت مي کند.
خود ما نيز قرباني شيوع اين پديده هستيم. در واقع، ما عکاسي را سراغ داريم که دو سال بعنوان مدير يک فروشگاه تجهيزات عکسبرداري فعاليت مي کرد و بخش عمده اي از درآمد وي به خريد تجهيزات مستعمل با کيفيت مناسب اختصاص يافته بود. او در اين مدت 16 لنز مختلف را براي دوربين 35SLR ميليمتري خود خريداري نمود که لنزهاي Fish-Eye16 و 7/5 ميليمتري، يک لنز 35perspective-controlميليمتري و ساير لنزهاي اختصاصي را در بر مي گرفتند. البته ما مجموعه لنزهاي مورد استفاده او براي دروبين هاي 220/120SLR و Leica rangefinder را در اينجا به حساب نياورده ايم.

اين لنزها سال ها بخوبي کار مي کند و در واقع، حتي زماني که او تجهيزات خود را کاملاً به ساختار ديجيتال انتقال داد نيز کافي به نظر مي رسيدند زيرا با dSLR جديد وي نيز قابل استفاده بودند. با اينحال، عطش او براي جمع آوري لنزها يکبار ديگر شدن يافت. او به لنزهاي جديدتري نياز (و تمايل) داشت که براي عکاسي ديجيتال بهينه سازي شده بودند. لنز زوم 105-27 ميليمتري (معادل 35 ميليمتري) او که آن را به همراه دوربين خريداري کرده بود، خيلي زود با يک لنز زوم 300-42 ميليمتري (معادل 35ميليمتري) و يک لنز زاويه باز 36-18 ميليمتري (معادل 35 ميليمتري) تکميل شد. در مدت کوتاهي، يک لنز ماکروي بهتر، يک لنز ديگر با ويژگي تثبيت تصوير (image-stabilized) و يک Teleconverter نيز به اين مجموعه اضافه شدند. عطش لنز، علاج ناپذير است. ما در اين مقاله تمام اطلاعاتي که شما در مورد لنزها به آن ها نياز خواهيد داشت را در اختيارتان قرار مي دهيم؛ با اين حال احتمالاً شما نهايتاً لنزهايي بيش از حد نياز خود را خريداري خواهيد کرد. ما در اين بخش همچنين به تشريح جزئيات مربوط به نحوه کار لنز پرداخته (که در انتخاب لنزهاي بعدي به شما کمک خواهند کرد) و توصيه هايي را در زمينه انتخاب لنزهاي مناسب جهت اهداف مختلف، ارايه مي نماييم.
نکته مهمي که بايد در همينجا به آن اشاره کنيم اين است که گرچه در بعضي از موراد از عبارت شيشه (Glass) براي اشاره به لنزها استفاده مي شود، اما بکار بردن اين عبارت بعنوان يک جانشين متداول براي عبارت Lens، تا حدودي گيج کننده و نسبتاً نادرست است. اجزاء لنز الزاماً شيشه اي نيستند. ما بعداً به يک لنز UV اشاره خواهيم کرد که اجزاء ساخته شده از کوارتز (يک فرم کريستالي شده از silscon dioxide) استفاده مي شود که يکي از مؤلفه هاي تشکيل دهند شيشه است. بعضي از اجزاء بسيار خوب لنزها مي توانند از پلاستيک ساخته شده باشند و تحقيق بر روي ساخت اجزاء سراميکي براي لنزها نيز همچنان ادامه دارد. اگر در اين مقاله با عبارت «شيشه» (Glass) برخورد کرديد، قطعا به فرم بي شکل سيليکا اشاره دارد. نه لنز، البته ممکن است در بعضي از مستندات با عبارت Optics نيز بعنوان جايگزيني براي عبارت Lens برخورد کنيد

انواع لنز
 

فرض کنيد که شما يک لنز 50mm داريد، براي گرفتن يک عکس کلوزآپ از دوست خود، شما به فاصله 1.5 متري از وي مي ايستيد. حال شما از يک لنز 200mm استفاده مي کنيد. اکنون بايد در فاصله 5 متري از دوست خود قرار گيريد.
به زبان ساده وقتي شما از يک بچه گربه عکس مي گيريد، از يک لنز با طول کانوني کوتاه استفاده مي نماييد؛ چرا که مي توانيد به ميزان لازم، به گربه نزديک شويد.
اما اگر از يک ببر بنگال بخواهيد عکس بگيريد، قطعاً نمي توانيد به اندازه آن بچه گربه به وي نزديک شويد. مگر اينکه تا حد زبل خان دل و جرات داشته باشيد.
براي کساني که اهل خطر کردن نيستند، يک لنز با فاصله کانوني بلند ما را به اندازه کافي به ببر بنگال نزديک مي کند؛ بدون آنکه وي بتواند به ما صدمه بزند.
در مهم ترين نوع تقسيم بندي، لنزها به لحاظ طول کانوني طبقه بندي مي گردند. در واقع ما لنزي نداريم که همه طيف کانوني از 11 ميلي متر تا 600 ميلي متر را بپوشاند.
در عوض، لنز ها در چهار گروه اصلي (مبتني بر فاصله کانوني) طبقه بندي مي گردند:

کاربرد	نوع لنز	فاصله کانونی
مناظر طبیعی	wide Angle) )	10 28mm to
معماری	wide Angle )	18 28mm to
گل ها	استاندارد	75 100mm to
پرتره	استاندارد	50 100mm to
رویدادهی ورزشی	تله فوتو	200 300mm to
پرندگان	سوپر-تله فوتو	400 600mm to

به همين دليل اولين تصميم هنگام خريد لنز، تعيين طول کانوني (يا طيف کانوني در مورد لنز هاي زوم) مي باشد. در واقع لنزها با فواصل کانوني مختلف، داراي کاربردي مختلفي در دنياي عکاسي هستند:

نوع لنز	فاصله کانونی
واید(wide Angle )	28 میلی متر یا کمتر
استاندارد	بین 35 تا 85 میلی متر
تله فوتو	از 100 تا 300 میلی متر
سوپر - فوتو	300 میلی متر یا بالاتر

لنزهاي Wide Angle
 

لنزهاي وايد براي عکاساني که مي خواهند همه صحنه مقابل هود را در عکس داشته باشند ايده آل است. اين لنزها از زمين جلوي پاي شنا تا کوه واقع در دوست (مقابل شما) را دريافت مي کنند. لذا از اين لنزها براي عکس برداري مناظر طبيعي استفاده مي شود.
اين لنزها همچنين براي کساني از محيط هاي داخلي عکس مي گيرند و مي خواهند کل خانواده و حداکثر فضاي سالن ( با همه اسباب و اثاثيه اي که براي چشم و هم چشمي، کلي پول پاي آن ها ريخته اند) توي عکس باشد، خيلي خوب کار مي کنند.
البته اين لنزها براي تصاوير پرتره مناسب نيستند. چرا که ويژگي هاي چهره را دچار اعوجاج مي کنند.

لنزهاي تله فوتو
 

عليرغم اينکه اين لنزها براي عکس برداري از چهره خوب عمل مي کنند، اما کمي سبب اعوجاج مي گردند. هر چه قدر طول کانوني آن ها بيشتر باشد، فضاي چهره را فشرده تر مي نمايند. اين لنزها براي تصوير گرفتن از رويداهاي ورزشي مناسب هستند.

لنزهاي سوپر تله فوتو
 

اين لنزهاي بسيار گران، به حرفه اي هاي عکاسي تعلق دارد. لنزهاي سوپر تله فوتو، توسط عکاسان حيات وحش مورد استفاده قرار مي گيرند. همچنين از آن ها در رويدادهاي ورزشي حرفه اي استفاده مي گردد. يک لنز سوپر تله فوتو، واقعاً فضاي بصري را فشرده نموده و کار با آن ها به مقدار زيادي مهارت نيز دارد.
جدول ذيل، به طور دقيق تر کاربردي لنزها را معرفي مي کند:
اکثر فروشندگاني که هر دو نوع دوربين هاي SLR فيلمي و ديجيتال را عرضه مي کنند (نظير Nikon Canonو Minolta)، يک خط از لنزها را توليد مي نمايند که بر روي هر خانواده دوربين هاي آن ها قابل استفاده هستند. بعضي از اين توليد کنندگان (مانند Nikon و Canon) خط دومي از لنزها را ارايه مي کنند که تنها با SLR هاي ديجيتال قابل استفاده خواهند بود.
گرچه شما مي توانيد از لنزهاي طراحي شده براي SLRهاي فيلمي بر روي SLR ديجيتال خود استفاده کنيد. اما دلايل خوبي براي انجام ندادن اينکار وجود دارد. لنزهاي طراحي شده براي دوربين هاي ديجيتال با سنسورهايي که کوچکتر از اندازه فريم کامل (Full-Frame) هستند، مي توانند فشرده تر و سبک تر ساخته شوند. همچنين، با توجه به دلايل فني مي توان پذيرفت که لنزهاي طراحي شده براي dSLRها قابليت توليد نتايج بهتري نسبت به لنزهاي "Full- Size" را دارند.
البته اگر شما از يک دوربين ديجيتال با يک سنسور Full-Frame استفاده مي کنيد، گزينه ديگري در اختيار نخواهيد داشت. شما بايد از لنزهايي که توسط فروشنده دوربين شما (يا شرکت هاي طرف ثالث) براي نسخه هاي فيلمي ارايه شده اند، استفاده کنيد. با اين حال همانطور که بزودي خواهيد ديد، حتي در اين صورت نيز ممکن است از لنزهايي استفاده کنيد که براي عکاسي ديجيتال بهينه سازي نشده اند.
منبع: بزرگراه رايانه - شماره 138.