مصايب مفصل در فصل جواني

بيشتر نوجوانان و جوانان تصور مي کنند آرتريت( آرتروز يا التهاب مفصل) فقط به پدربزرگ ها و مادربزرگ ها مربوط مي شود، اما واقعيت آن است که همه رده هاي سني ممکن است به اين بيماري مبتلا شوند، به خصوص نوع خاصي از آرتريت که مخصوص افراد زير 17 سال است و به عبارتي بيشتر گريبان نوجوانان و جوانان را مي گيرد. بيماري آرتريت روماتوييد در عده اي از نوجوانان و جوانان بروز مي کند که موجب ناتواني آنان شده و در بزرگسالي ممکن است موجب ابتلاي زودهنگام آنها به آرتروز شود. واژه روماتوييد به بيماري خاصي اشاره مي کند که عضلات، تاندون ها، مفاصل، استخوان ها يا اعصاب را تحت تأثير قرار مي دهد. آرتريت به معني التهاب غشاي سينوويال است که مفاصل را مي پوشاند. در التهاب اين غشا، مايع توليد مي شود و مفاصل سفت، متورم، دردناک و حين تماس کاملاً گرم مي شود. اين بيماري شايع ترين نوع آرتريت ميان کودکان و نوجوانان است و معمولاً در سنين 2 تا 16 سالگي تشخيص داده مي شود. نشانه هاي اين بيماري چند بار طي بروز بيماري نمود پيدا کرده و محو مي شوند. اين بيماري مي تواند علاوه بر مفاصل و بافت هاي اطراف، روي چشم ها، کبد، قلب و ريه ها هم تأثير بگذارد. گاهي نشانه ها مختصر است و برعکس در بعضي شرايط آن قدر حاد است که به رشد فرد صدمه مي رساند. نوجوانان مبتلا به اين بيماري دچار درد و سفتي مفاصل هستند که از روزي به روز ديگر يا از صبح تا عصر تغيير مي کند. در دوره هايي خاص، بيماري نمود بسيار شديدتري پيدا مي کند . اين بيماري مزمن است و حدود شش هفته يا بيشتر طول مي کشد و مي تواند ماه ها و سال ها ادامه پيدا کند. گاهي علايم و نشانه ها خود به خود محو شده و يک دوران نهفتگي و سرکوب بيماري به وجود مي آيد که شايد ماه ها و سال ها ادامه پيدا کند. در نهايت نوجوانان مبتلا وارد مرحله اي مي شوند که بيماري کاملاً محو شده است. گاهي اين بهبود بدون هيچ مشکل مفصلي است و گاهي هم مشکلاتي براي مفصل ايجاد مي شود که ماندگار است.

انواع بيماري
 

اين بيماري به سه نوع عمده بروز مي کند:
تنها چهار مفصل يا کمتر درگير مي شوند که به طور معمول مفاصل بزرگ تر مثل زانو مبتلا هستند. در اين حالت امکان ابتلاي چشم ها هم وجود دارد. به همين دليل حتي در صورت فعال نبودن بيماري، معاينه چشم ها در اين نوع از بيماري ضروري است.
حالتي که در آن پنج مفصل يا بيشتر گرفتار شده باشند که به طور معمول مفاصل کوچک دست و انگشت درگير مي شوند، اما امکان ابتلاي مفاصل زانو، ران، قوزک پا، مچ پا و گردن هم وجود دارد. تب خفيف، سفتي مفصل، بي اشتهايي و ندول هاي مفصلي از علايم آن است و در صورت درمان کامل، امکان مشکلات طولاني مدت مفصلي وجود دارد.
نوع سيستميک که قسمت هاي مختلف بدن را تحت تأثير قرار مي دهد و خوشبختانه شيوع کمتري دارد. تب بالا، لرز و بثورات جلدي از اولين نشانه هاي آن است. التهاب مفاصل چند هفته تا چند ماه بعد بروز مي کند.

دليل بيماري
 

علت اصلي اين بيماري هنوز مشخص نيست. آنچه معلوم است، وجود ناهنجاري در سيستم ايمني بدن است که از بدن در مقابل باکتري ها و ويروس ها حمايت مي کند. در افراد مبتلا، سيستم ايمني خوب کار نمي کند و تفاوت ميان ميکروب ها و بافت هاي بدن را تشخيص نمي دهد، در نتيجه به آنها حمله کرده و سلامت بافت را به خطر مي اندازد. اين حالت باعث بروز التهابي مي شود که در بيماري آرتريت روماتوييد جوانان ديده مي شود. اين بيماري مسري نيست.

... و اما درمان
 

تشخيص اين بيماري مشکل است. هيچ آزمايش منحصر به فردي براي آن وجود ندارد. براي تشخيص بايد معاينات، آزمايش ها و حتي راديوگرافي کامل انجام شود. معمولاً بررسي ها بايد چند ماه ادامه پيدا کند. در صورت تشخيص زودهنگام و درمان مناسب، از آسيب مفاصل جلوگيري مي شود. درمان شامل تخفيف علايم و نشانه ها و کاهش التهاب است. داروهاي جديد هم براي کنترل بيماري وارد بازار شده است. فيزيوتراپي و استفاده از گرما براي کنترل نشانه ها مفيد است. در صورتي که آسيب مفصل شديد و جدي باشد، امکان جراحي مفصل هم وجود دارد.

زندگي با بيماري
 

اگر شما نوجوان عزيز هم به اين بيماري مبتلا شده ايد، مسلماً بعضي صبح ها به سختي از بستر بلند مي شويد. شايد نتوانيد آرنج تان را صاف کنيد يا زانوي تان هم نمي شود. مفاصل شما حساس، دردناک و گرم هستند. معمولاً بعد از مدتي خواب و استراحت، احساس سفتي مفاصل بيشتر مي شود. به اين دليل شايد تمايل داشته باشيد بيشتر استراحت کنيد، چون فعاليت براي تان دردناک است. اين کار توصيه نمي شود زيرا هرچه فعاليت شما کمتر باشد علايم بدتر مي شود. بهتر است بعد از بيدار شدن از خواب، نرمش هاي کششي انجام دهيد تا بدن تان گرم شود. مي توانيد با ماساژ و کشش، وضعيت عضلات و رباط هاي مفاصل دردناک را بهتر کنيد. با اين کار درد کمتر مي شود. با ورزش، حرکات مفاصل حفظ مي شود و عضلات و استخوان ها قوي تر از قبل عمل مي کنند. براي اجراي فعاليت هاي ورزشي از فيزيوتراپيست کمک بگيريد.
تغذيه مناسب به حفظ سلامت شما کمک مي کند. معمولاً در اوج بروز علايم به دليل ضعف و بي اشتهايي، تغذيه شما مناسب نيست و بايد با مشورت متخصص تغذيه از غذاهايي با ارزش غذايي بالا استفاده شود تا در اوج بي اشتهايي، وضعيت تغذيه در حد مطلوب حفظ شود.
ديدگاه مثبت به آينده و حفظ سلامت رواني به اندازه ورزش و رژيم غذايي اهميت دارد. اگر گاهي احساس عصبانيت يا افسردگي مي کنيد، حتماً در اين باره با فردي مشورت کنيد که بتواند از شما حمايت کند. درباره احساسات تان با والدين، پزشک معالج يا دوستان معتمد صحبت کنيد. بعضي از نوجوانان با پرسيدن تمام سؤالات و کسب اطلاعات درباره بيماري، احساس بهتري پيدا مي کنند. انجام کارهاي موردعلاقه و تفريحات سالم در حفظ روحيه تأثير دارد. بسياري از نوجواناني که به اين بيماري مبتلا هستند، در طول مدت درمان، زندگي طبيعي دارند؛ به مدرسه مي روند، بازي مي کنند، با دوستان تفريح مي کنند و از نظر جسمي، تحصيلي و اجتماعي فعال هستند. اين بيماري در صورت درمان مناسب و کامل، بدون عارضه برطرف مي شود و بهتر است در اين مدت با حمايت و مشورت تخصصي با افراد حاذق، دوره درمان به دوران راحت تر و آرام تري تبديل شود.
منبع: کوچه ما، شماره 10.