راز كوهستان شعله ور

زير عنوان:در خوزستان كوهي وجود دارد كه به خاطر خارج شدن گاز طبيعي از دل زمين سال هاست كه در آتش مي سوزد
 

سال هاست كه اين كوه در آتش مي سوزد و تا به حال خاموش نشده . درباره تشكوه حرف مي زنيم ؛ يكي از پديده هاي زمين شناختي كشورمان كه همه ساله مسافران زيادي را روانه رامهرمز مي كند. در تشكوه گازهاي طبيعي از زير خروارها سنگ و خاك خارج شده و شعله ور مي شوند تا منظره اي زيبا را در دل بيابان به تصوير بكشند.
در جاده رامهرمز بعد از روستاي گنبدلران اگر به سمت رود زرد برانيد، كوهي را مي بينيد كه شعله هاي آتش از آن زبانه مي كشد . بوميان اين منطقه مي گويند ساليان سال است كه تشكوه در حال سوختن است . آنها ادعا مي كنند آن طور كه از اجدادشان شنيده اند آتش اين كوه ساليان سال است كه هيچ گاه خاموش نشده . تشكوه در شرق رامهرمز و در فاصله شش كيلومتري روستاي ماماتين قرار گرفته و 120 متر مربع مساحت دارد.كارشناسان معتقدند دليل سوختن اين كوه گوگرد موج در خاك و متصاعد شدن گاز طبيعي از اعماق زمين است . به اين شكل كه گاز از لايه هاي مختلف زمين عبور كرده و بعد از خارج شدن از شكاف سنگ ها و لايه هاي خاك شعله ور مي شود.

آتش حسود
 

سوختن گازهاي متصاعد شده از دل زمين و روشن شدن منطقه تشكوه در دل شب باعث شده خيلي ها براي ديدن اين جاذبه طبيعي به خوزستان سفر كنند آنها بيشتر سعي مي كنند شبانه از اين منطقه بازديد كنند تا شعله كشيدن و سوختن كوه را بهتر ببينند. نكته اي كه براي بيشتر بازديدكننده هاي تشكوه جالب به نظر مي رسد اين است كه در كنار آتش هاي طبيعي تشكوه نمي توان آتش ديگري روشن كرد. تعدادي از مردم براي اينكه اين ماجرا را امتحان كنند سعي مي كنند كبريت يا فندكشان را آنجا روشن كنند اما شلعه هاي طبيعي گاز اين اجازه را به آنها نمي دهد . به گفته كارشناسان وجود گاز در هواي اطراف اين كوه مانع شعله ور شدن آتش ديگري مي شود. شرايط جوي اين منطقه روي زندگي جانوران هم تاثير گذاشته ، به اين صورت كه وقتي جانوراني مانند مار و عقرب و تشكوه نزديك مي شوند تحت تأثير گاز تلف مي شوند.

محلي تاريخي
 

تشكوه ساليان سال است كه در حال سوختن است ، براي همين هميشه مورد توجه توريست ها و كارشناسان بوده . در كاوش هايي كه در اين محل صورت گرفته باستان شناسان اشياي قديمي نيز به دست آورده اند. مجيد سروش ، كارشناس ارشد باستان شناسي رامهرمز ، در اين باره مي گويد :«آثار باستاني زيادي از جمله ظروفي از جنس سفال و قير در بررسي ها به دست آمده . كارشناسان بعد از مطالعه روي اشياي به دست آمده قدمتشان را به دوره هاي اشكاني و ساساني نسبت داده اند. اين يافته ها كه شامل جام ، سبو و ظروف حمل غذا هستند، در حال حاضر در موزه نگهداري مي شود. اين آثار كشف شده نشان مي دهد كه تشكوه قدمت بسيار زيادي دارد.» در كنار تشكوه چشمه هاي قير روان هم وجود دارد كه مردم در گذشته از آن استفاده زيادي مي كردند. آنها به خوبي از قابليت انعطاف پذيري قير بهره مي برند و از آن براي ساخت ظروف و ضد زلزله كردن بناهايشان استفاده مي كردند.در لوح هايي كه در تخت جمشيد به دست آمده مطلبي فاش شده كه نشان مي دهد هخامنشيان براي ساختن ظروف خود از چشمه هاي قير تشكوه استفاده مي كرده اند. در گذشته از شعله ها و قيرهاي جوشان تشكوه در ساخت ظروف و قير اندود كردن كشتي ها هم استفاده مي كردند. آقاي سروش در اين باره مي گويد : «در گذشته آتش و سنگ و قير تشكوه مصارف زيادي داشت ولي حالا با كمال تاسف در كنار همه زيبايي هاي اين كوه گاهي صحنه هاي ناپسندي هم ديده مي شود كه بسيار ناراحت كننده است . افراد معتاد اگر فرصتي پيدا كنند به تشكوه مي آيند تا از آتش مهياي اين مكان براي مصرف مواد مخدر استفاده كنند.» به گفته كارشناس باستان شناسي به رغم اينكه درباره اين منطقه زيبا تبليغات وسيعي صورت نگرفته اما مسافران زيادي براي ديدن تشكوه به رامهرمز سفر مي كنند. سروش در مورد بازيد مسافران از تشكوه هم خاطره اي دارد؛ «شبي براي بازديد به تشكوه رفته بودم ، مرد ميانسالي با خانواده اش به ديدن تشكوه آمده بود. از او پرسيدم چطور از وجود اين كوه آتشين با خبر شده ، مرد ميانسال در جوابم گفت : من خلبان هستم و هميشه از آسمان اين منطقه را در شب مي ديدم كه در حال سوختن است . خيلي برايم عجيب بود. دوست داشتم اينجا را از نزديك ببينم ، به همين دليل با خانواده ام به رامهرمز آمديم.» تشكوه با شعله هاي طبيعي اش تنها نمونه كوه آتشين كشورمان نيست . در شهر صنعتي اميديه هم نمونه ديگري به نام كوه سوخته وجود دارد.

كوه سوخته
 

علاوه بر تشكوه در نزديكي شهر صنعتي اميديه ، آغاجاري ، كوه آتشين ديگري وجود دارد كه مردم محلي به آن «زوهيت» يا كوه سوخته مي گويند . در اين كوه علاوه بر آتش ، دود سياه رنگي هم از شكاف سنگ ها و لابه لاي خاك بيرون مي آيد كه باعث شده رنگ اين كوه سياه به نظر برسد. كوه سوخته كوچك تر از تشكوه است و در اثر رانش زمين در دهانه اين كوه شكافي به وجود آمده كه محل اصلي خارج شدن گاز و شعله هاي آتش است . كوه سوخته بر خلاف تشكوه كه هيچ وقت خاموشي را تجزيه نكرده هرازگاهي در فصل زمستان كه بارندگي و ورزش باد زياد است خاموش مي شود. هر چند مردم خوزستان از گذشته هاي دور با پديده هاي نفتي آشنا بوده اند و ديدن آتش و استشمام بوي گاز و گوگرد برايشان عجيب نيست ولي گاهي پديده هاي طبيعي در نظر مردم به افسانه تبديل مي شوند؛ براي مثال باوري بين اهالي قديم آغاجاري وجود داشت ؛ آنها مي گفتند كه كوه سوخته در گذشته محل زندگي قاضي و معتمد شهر بوده كه بعد از خيانتي كه در حق مردم مي كند زندگي اش در آتش مي سوزد . بوميان اين منطقه كه اين روايت را از بزرگترهايشان شنيده اند ماجراي قاضي خيانتكار را اين طور تعريف مي كنند؛ «روزي مردي تصميم مي گيرد به سفري دور و دراز برود. او براي اينكه خيالش از بابت خانواده اش آسوده باشد ، آنها را به قاضي شهر مي سپارد اما قاضي رسم امانتداري را به جا نمي آورد . بعد از مدتي وقتي مرد از سفر بر مي گردد متوجه خيانتي كه در حقش شده مي شود. او وقتي نمي تواند حقش را از قاضي بگيرد نفرين مي كند تا خانه قاضي در آتشي جاودان بسوزد.» آوازه تشكوه و كوه سوخته به خارج از مرزهاي كشورمان هم رسيده . هرودوت يوناني، پدر تاريخ نگاري ، درباره سفرش به ايران مي نويسد: «ايراني ها از آتش هاي جاوداني استفاده مي كنند كه خاكستري به جا نمي گذارد.»
(توضيح عكس)
گردشگران زيادي براي ديدن كوهستان شعله ور ، خودشان را به رامهرمز مي رسانند. اگر خواستيد به اين محل برويد از محلي ها كمك بگيريد چرا كه تابلوهاي راهنماي كمي در اين محل نصب شده است .
در كاوش هاي باستان شناسي كه در منطقه تشكوه انجام شده است كارشناسان چند شي تاريخي را كشف كرده اند. اين دو دستبند طلا هم در حفاري ها به دست آمده
منبع:همشهري سر نخ،ش 67