موزه آبگينه و سفالينه هاي ايران را به خاطر چند ويژگي اش مي توان در ميان بهترين موزه هاي ايران به شمار آورد؛ اول از همه معماري زيبايي است که خود بناي موزه دارد. دوم طراحي و نورپردازي مناسبي است که براي فضاي داخلي اين موزه انجام شده که کار معمار معروف اتريشي، هانس هولاين است. جالب است بدانيد که خودش تا چند سال پيش از افتتاح موزه خبر نداشت. اگر اهل موزه رفتن باشيد تقليد از سبک ويترين هاي موزه آبگينه را در موزه هاي تازه
موزه آبگينه و سفالينه هاي ايران با طراحي منحصر به فرد
موزه آبگينه و سفالينه هاي ايران را به خاطر چند ويژگي اش مي توان در ميان بهترين موزه هاي ايران به شمار آورد؛ اول از همه معماري زيبايي است که خود بناي موزه دارد. دوم طراحي و نورپردازي مناسبي است که براي فضاي داخلي اين موزه انجام شده که کار معمار معروف اتريشي، هانس هولاين است. جالب است بدانيد که خودش تا چند سال پيش از افتتاح موزه خبر نداشت. اگر اهل موزه رفتن باشيد تقليد از سبک ويترين هاي موزه آبگينه را در موزه هاي تازه تأسيس مي بينيد. سومين ويژگي اي که اين موزه را ممتاز مي کند مجموعه آثار هنري و تاريخي اي است که مي توانيد در آن پيدا کنيد؛ مجموعه اي از شيشه ها و سفالينه هاي ايران که سير تحول آنها را مشخص مي کند. موزه آبگينه در خيابان سي تير قرار دارد، توصيه مي کنيم ديدن آن را از دست ندهيد.
معماري ساختمان
ساختمان موزه آبگينه متعلق به قوام السلطنه، وزير احمدشاه قاجار بوده است که به دستور خودش در اواسط حکومت اين سلسله ساخته شد، معماري ساختمان تلفيقي از معماري ايراني و معماري قرن 19 اروپاست. گچبري ها و آينه کاري هايي که در طبقه دوم ساختمان وجود دارد هم متعلق به دوره قاجار است. پس از اينکه ساختمان 30 سال محل کار و زندگي قوام بود، به مدت هفت سال به سفارت مصر واگذار شد. در آن هفت سال گچبري هايي به سبک غربي و پرچم و تاج مصر در بالاي گچبري ها کار شد. بعد از آن مدتي سفارت افغانستان بود و مدت کوتاهي هم به بانک بازرگاني واگذار شد و بالاخره سال 1355 دفتر بنياد فرهنگي ساختمان را براي تبديل کردن به موزه خريداري کرد. بازسازي و کارهاي مرمت به صورت جزئي و در زمان هاي متفاوت انجام شد. سال 62 هم تعدادي آيات قرآني در داخل کتيبه ها به گچبري اضافه شد. موزه، کتابخانه اي تخصصي هم دارد که شامل کتاب هاي شيشه و سفال و معماري و صنايع دستي مي شود.
ويترين ها
بدون شک مي توان گفت که موزه آبگينه بهترين ويترين ها و فضا را در ميان موزه هاي ايران دارد. سال 1355 هانس هولاين اتريشي با کمک چند معمار ايراني کار طراحي فضاي داخلي و نورپردازي را براي کاربري موزه آبگينه و سفالينه هاي ايران آغاز کرد. تا سال 57 جمع آوري آثار، طراحي و ساخت ويترين ها طول کشيد ولي افتتاح موزه به بعد از انقلاب موکول شد تا اينکه سال 1359 به عنوان موزه آبگينه و سفالينه هاي ايران به صورت رسمي افتتاح شد. آبگينه به شيشه ها و سفالينه به اشياي ساخته شده با گل رس مي گويند. اشياي موزه در دو طبقه قرار دارند و به دو دوره قبل از اسلام و بعد از اسلام تقسيم شده اند. نکته اي که ويترين هاي اين موزه را از ديگر موزه هاي ايران مجزا مي کند توجه به معماري هر دوره براي ساخت ويترين هاست. در طبقه اول موزه اشياي قبل از اسلام قرار دارند و براي طراحي ويترين ها از شاخص ترين معماري اين دوره - يعني تخت جمشيد - الهام گرفته شده است. چون هانس هولاين آشنايي کاملي با معماري ايران نداشته در اين مرحله معماران ايراني به او کمک کرده اند. سندي وجود ندارد که نشان دهد چه معماراني با هولاين همکاري کرده اند ولي احتمالاً فرمانفرمائيان در مراحلي از کار با هولاين همراه بوده است.
تالار مينا و تالار بلور
دو تالار در طبقه اول موزه قرار دارند که اشيا و ظروف قبل از اسلام در آنها نگهداري مي شوند. در چيدمان اين موزه سير تاريخي اشيا هم در نظر گرفته شده است. اولين تالار، تالار ميناست که قديمي ترين آثار موزه در آن نگهداري مي شوند. ويترين هاي اين تالار ملهم از معماري کاخ تچر است. در تالار بلور که دومين تالار در طبقه اول است، از کعبه زرتشت که در نقش رستم قرار دارد و ستون هاي تخت جمشيد الهام گرفته شده است. هانس هولاين يکي از طراح هاي مطرح دنياست و موزه آبگينه هم يکي بهترين کارهايش محسوب مي شود. او در زمان طراحي ويترين ها اشياي تاريخي را در اختيار داشته و از همين رو در طراحي نور و رنگ و چيدمان به اين نکته توجه کرده است. توجه او به اين موضوع باعث بوجود آمدن هماهنگي شگفت انگيزي در تالارها شده است. به همين خاطر با اينکه موزه اشياي متنوعي دارد، بازديد کننده خسته نمي شود. در قسمت ديگري از تالار بلور طراحي ويترين ها به شکل ستون هاي هخامنشي است. شکل سر شيري که بالاي ستون ها بود حذف شده و سرستون ها را با فرم باز شده اي طراحي کرده اند تا با نورپردازي، گچبري هاي سقف به خوبي ديده شوند. چون گچبري ها به خودي خود اثر هنري به حساب مي آيند و نبايد از ديد خارج مي شدند.
قديمي ترين شيئ و روند شکل گيري سفال
قديمي ترين شيئي که در موزه آبگينه مي توانيد ببينيد، ميله هاي شيشه اي متعلق به معبد چغازنبيل است. اين ميله ها در قاب پنجره به صورت اريب در کنار هم چيده مي شدند و به خاطر شيشه اي بودن، هم نور را عبور مي دادند و هم از ورود گرد و غبار جلوگيري مي کردند. تاريخچه شيشه در دنيا به هزاره چهارم و در ايران به هزاره دوم قبل از ميلاد برمي گردد. قديمي ترين سفال هاي موزه هم دو کاسه هستند که در دشت قزوين پيدا شده اند.تکنيک ساخت و نوع پوشش آنها هم کاملاً با ويژگي سفالينه هاي دشت قزوين مطابقت دارد. در مورد تاريخ شيشه در ايران مطالعات کمي انجام شده است. ولي از مقايسه سفالينه ها کاملاً مي توان به سير تاريخي و تفاوت تکنيک ها در دوره هاي مختلف پي برد. در مورد سفالينه ها با بررسي خود اشيا به نشانه هاي تاريخي بسيار جالبي مي رسيم؛ مثلاً اينکه در يک منطقه ناگهان تکنيک يا نقوش دگرگون مي شوند. اين نشان دهنده آن است که قوم ديگري بر آن منطقه سلطه يافته و تفکرات خودشان را حتي بر سفالينه هاي آن منطقه هم پياده کرده اند.
ظرف هخامنشي
اين کاسه شيشه اي (که تصوير آن را بالا مي بينيد) مربوط به دوره هخامنشي است و در تخت جمشيد پيدا شده و يا تکنيک پرس کار شده است. اين ظرف ها قالب هاي دو تکه داشتند و شيشه مذاب را بين اين قالب مي ريختند. براي ايجاد طرح و نقش هم اگر مي خواستند طرح در بيرون ظرف باشد، روي قلب بزرگ طرح را ايجاد مي کردند و اگر مي خواستند طرح در داخل ظرف باشد روي قالب کوچک طرح را مي زدند. اين ظرف را در نقش برجسته هاي تخت جمشيد هم مي بينيم. منبع: نشريه همشهري دانستنيها شماره 35
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
