خواستگاری و گزینش همسر

چکیده
یکی از مسائل مهمی که دین اسلام نیز آن را از مهمترین مسائل جامعه بشری می داند، ازدواج است البته ازدواجی سالم و در چارچوب شرع و قانون. مقدمه این ازدواج شرعی و قانونی سالم، انتخابی سالم است که با خواستگاری میسر می گردد. این خواستگاری نیز شرایط بسیار دقیق و اصولی دارد که اگر این شرایط به درستی رعایت نشوند، خدایی ناکرده این راهی که در مسیر تکامل سیر می کند به بی راهه خواهد رفت و نه تنها شخص را به کمال نمی رساند بلکه شخص را به منجلابی از بدبختی می کشاند. این ضرورت ما را بر این داشت تا شمه ای از آداب و رسوم و قواعد خواستگاری (از جمله بایدها و نبایدها) را در مجموعه ای جمع آوری نماییم که بتوانیم تا حدودی، چارچوبی از یک خواستگاری اصولی و گزینشی عاقلانه را در اختیار عزیزان خواننده قرار دهیم.
مباحث قابل بررسی در این مقاله عبارتند از: ضرورت شناخت و راهکارهای آن، زمان، افراد، پذیرایی و پوشش و آرایش شب خواستگاری، صداقت در خواستگاری، سؤالات مشترک زمان خواستگاری دختر و پسر از یکدیگر، صحبت های کلی خانواده ها هنگام خواستگاری، دین و معنویت، نژاد و فرهنگ، دوران نامزدی، مناسب یا نامناسب بودن برای همدیگر، دلائل تجدید نظر درباره ازدواج و...
کلید واژه: همسر، خواستگاری، گزینش همسر، نامزدی، ازدواج.
مقدمه
در جامعه ما رسم بر این است که خانواده پسر به خواستگاری دختر می روند. خواستگاری پسر از دختر، امری عرفی است که از فطرت مرد و زن نشأت می گیرد؛ زیرا مرد خواهان است و زن خواسته، مرد طالب است و زن مطلوب، مرد قاصد است و زن مقصود، فطرت مرد طلب و نیاز است و فطرت زن جلوه و ناز. خواستگاری مرد از زن، به خاطر بالا بودن ارزش، حیثیت، لطافت، ظرافت و قشنگی اوست.
گوهر را در موزه نگه داری می کنند و خواستاران جهت دیدن آن شیء ارزشمند، به سراغش می روند. خلاف فطرت و احترام شخصیت زن است که به دنبال مرد برود. برای مرد قابل تحمل است که از زنی خواستگاری کند، بهانه آورد، شرط بگذارد و نهایتاً جواب منفی بدهد. اما برای زن که می خواهد الهه عشق و معشوق باشد و از قلب مرد سر برآورد تا بر سراسر وجود او حکومت کند، قابل تحمل نیست که مردی را به همسری خود دعوت کند و احیاناً جواب رد بشنود و سراغ مرد دیگری برود.
تجربه های مشاوره این واقعیت را نشان می دهد که نود و نه درصد دخترانی که اقدام به خواستگاری از پسران نموده اند، با نارضایتی، شکست، اختلاف و مشکلات عاطفی و روانی و رفتاری با شوهر و خانواده شوهر روبرو هستند.

ضرورت شناخت و راهکارهای آن
 

شناخت یکدیگر قبل از ازدواج، قدرت تصمیم گیری دختر و پسر برای جواب مثبت یا منفی را بالا می برد، هرچه قدر شناخت، بیشتر و اصولی تر باشد، توانایی فکر کردن، بیشتر و بهتر خواهد شد. و کاری که بر اساس آگاهی و معرفت، شروع یا پایان پذیرد، پشیمانی کمتر و مسئولیت پذیری و پیشرفت والاتری را فراروی فرد قرار می دهد. در این راستا شایسته است با توکل به خدای دانا، عرض نیایش و دعا نزد او و با قصد و انگیزه الهی در این امر، مصمم و امیدوار اقدام نمود.
حضرت پیامبرصلی الله علیه وآله می فرمایند: «آن که برای خدا ازدواج می کند و جهت فراهم کردن وسیله ازدواج دیگران برای رضای خدا قدم برمی دارد، استحقاق قرار گرفتن در ولایت خدا را پیدا می کند.» (1)
نکته مهم دیگر، اجتناب از تعجیل در تصمیم گیری است. عجله در انتخاب، کاری است شیطانی. انتخاب همسر باید با دقت، وقت گذاری، مشورت و شناخت لازم از فرد و خانواده اش صورت گیرد تا از خسارات روحی و مادی طرفین جلوگیری به عمل آید. البته گفته می شود: در کار خیر باید شتاب داشت، به این معنی که نباید اصل ازدواج را به تأخیر انداخت، اما درباره مراحل تصمیم گیری و انتخاب، باید نهایت دقت به کار گرفته شود. حضرت امام صادقعلیه السلام در این زمینه می فرمایند: «همانا همسر (چه زن و چه مرد) گردنبند است، دقت کن که چه گردنبندی را برای زندگی و حیات خود انتخاب می کنی.» (2)
راه کارهای زیر جهت شناخت بیشتر یکدیگر پیشنهاد می شود:
1. گفتگوی متقابل به طور صادقانه؛ 2. آگاهی از خصوصیات همسران، در توصیه های دینی؛ 3. تحقیق (از محل کار، تحصیل، خویشاوندان، همسایگان و...)؛ 4. انطباق گفتار و کردار فرد؛ 5. مشاهده رفتارهای فرد در اجتماع به طرزی زیرکانه و آگاهانه؛ 6. تحقیق در نوع شخصیت دوستان فرد؛ 7. مشورت با والدین، بزرگان فهیم، مُدرِک، مجرّب، مهذّب و فاضل فامیل؛ 8. مشورت با اهل فن (اساتید و کارشناسان علوم رفتاری)؛ 9. آگاهی از خصوصیات و ویژگی های طبیعی و روانی زن و مرد (تفاوت در رشد شناختی، تفاوت در رشد اجتماعی عاطفی، تفاوت در ارتباطات کلامی).

شب خواستگاری
 

مراسم خواستگاری، زیباترین مراسم زندگی هر جوانی است. این نکته در مورد والدین نیز صدق می کند. بدین خاطر که در مراسم خواستگاری فرزندانشان، به یاد خاطرات خوب دوران جوانی خودشان می افتند. والدین گاهی از به یاد آوردن گذشته، احساس لذت و شادکامی می کنند و گاهی هم با آه و اندوه از آن زمان یاد می کنند. به والدین توصیه می شود که با فرزندانشان دوست باشند تا آن چه را که بیرون از منزل برایشان اتفاق می افتد، با خیال راحت در جمع خانواده بازگو کنند و مسائل را به کمک اعضای خانواده تجزیه و تحلیل کنند؛ در آن صورت، می توانند مطمئن باشند که به نتایج ایده آل هر خانواده ایرانی می رسند.
طبیعی است که در مراسم خواستگاری، نوعی اضطراب و دل شوره در ذهن اعضای خانواده وجود دارد. به خصوص اگر دو خانواده نسبت به هم شناختی نداشته باشند، این اضطراب بیشتر خودنمایی خواهد کرد. در هر مراسم خواستگاری، احتمالاً یکی از این دو حالت وجود دارد: یا خانواده-ها از هم شناخت دارند یا این که خواستگاری بدون شناخت قبلی صورت می گیرد؛ در حالی که دو طرف نسبت هم هیچ گونه شناختی ندارند، لازم است در صورتی که خانواده دختر کاملاً بی خبر هستند، خانواده پسر، به هر وسیله ممکن، از جریان خواستگاری به آن ها اطلاع دهند، و با تعیین وقت قبلی به خانه آن ها بروند؛ به دلیل آن که ممکن است، خانواده دختر در شرایط نامطلوبی باشند و آمادگی پذیرایی از خانواده پسر را نداشته باشند.
در چنین شرایطی، ارزیابی دو خانواده از یکدیگر نادرست خواهد بود و همین مسأله ممکن است در زندگی بعدی آنان تأثیر ناخوشایندی داشته باشد. پس بهتر است به خاطر حفظ حرمت خود و احترام به خانواده دختر، قبلاً درباره رفتن به خواستگاری، به خانواده دختر اطلاع داده شود. دلیل دیگر، آن که اصلاً ممکن است خانواده دختر به خانواده پسر اجازه ورود ندهند، چون شناختی نسبت به آن خانواده در دست ندارند. (3) گاهی ممکن است برای مرتب کردن خانه، از خانواده پسر بخواهند که مدتی پشت در و یا در سالن پذیرایی منتظر بمانند. به هر حال اگر در کاری، از قبل برنامه ریزی نشود، ممکن است شرایطی پیش بیاید که تأثیرات آن، مطلوب نباشد.

زمان و افراد خواستگاری
 

زمان خواستگاری بهتر است بعد از ظهر یا در ساعات اولیه شب باشد تا همه اعضای خانواده در منزل حضور داشته باشند. البته در فصل های مختلف سال، وضعیت متفاوت است.
در اولین جلسه خواستگاری، بهتر است که به همراه پسر، فقط والدین او و کسی که ایشان را به هم معرفی کرده است و احتمالاً با طرفین آشنایی دارد، حضور داشته باشند؛ و از همراه کردن اعضای دیگر فامیل، مانند عمو، دایی، عمه، خاله، خواهران و شوهران آنان و یا برادران و همسران آنان خودداری کنند؛ زیرا خانواده ها نسبت به هم شناختی ندارند و نمی دانند با چه کسی باید حرف بزنند و تصمیم گیرنده کیست؟
به هنگان پذیرایی نیز، ممکن است در برابر نگاه های خانواده داماد، خجالت زده شوند. ضمن آن که خانواده دختر نمی دانند پذیرایی را از کجا باید شروع کنند. گاهی هم در خانواده دختر، بیش از یک دختر وجود دارد و هیچ یک از دو طرف هم (غیر از داماد) نمی دانند که دختر مورد نظر کدام است. البته در خانواده های چند دختری، ابتدا از دختر بزرگتر شروع می کنند. (4)

پذیرایی در خواستگاری
 

اتفاقات بزرگ دنیا در اتاق های کوچک و در بسته، طرح ریزی می گردد. بهتر است در زمان خواستگاری از چراغ های رنگین، نورافکن ها و لوسترهای بزرگ استفاده نشود، بلکه از چراغ های ساده استفاده شود. نباید در اجرای مراسم خواستگاری که از ضرورت های شروع زندگی است، سهل انگاری کرد. اگر می خواهید در خانواده همسرتان مورد احترام و دارای ارزش باشید، زندگی مشترک را حتماً از طریق خواستگاری شروع کنید. بهتر است وسائل و مواد مورد استفاده برای پذیرایی، خیلی ساده باشند؛ مثلاً از چای و نان شیرینی استفاده شود، که به راحتی در دهان جای بگیرد. (از شیرینی هایی بزرگ و شیرینی هایی که ممکن است به گلو بپرد و ایجاد اشکال نماید استفاده نکنید.) نیز برای پذیرایی، از میوه های آب دار مثل انار و... استفاده نکنید؛ چون کلیه حرکات خانواده های طرفین زیر ذره بین قرار دارد و ثبت و ضبط می گردد. (5)

صداقت در خواستگاری
 

نکته اساسی آن است که در مراسم خواستگاری سعی خانواده ها و بالأخص دختر و پسر بایستی دوری از مکر و نیرگ باشد. روان شناسان معتقدند کلید طلایی موفقیت، برقراری ارتباطات درست است و جوهره این ارتباطات، صداقت و راستی است و به قول حضرت علی علیه السلام «نجات در راست-گویی و صداقت است.» (6)
صداقت علامت تربیت صحیح خانوادگی، تهذیب نفس و عقل و درایت است. رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم می فرمایند: «از ما نیست کسی که با مسلمانی مکر کند.» (7) حضرت علیعلیه السلام می فرمایند: «مکر به کسی که تو را امین خود قرار داده، کفر است.» (8) و نیز می فرمایند: «کسی که خدعه و حیله کند و نسبت به مردم مکر بورزد، زیان و ضرر مکرش، خود او را خواهد گرفت. علاوه بر ضرر و زیانی که در این جهان نصیبش می شود، در آخرت نیز گرفتار عذاب می شود.» (9)
گفتگوی صادقانه در خصوص سن، شغل، عقد قبلی، دارایی، اخلاق، روحیه، بیماری مزمن، طریقه معاشرت، تحصیلات، عیب ها و نقص ها، پاسخ به سؤالات، دوری از غلو و ریا و خود بزرگ کردن و... راه را بر هرگونه بن بست در آینده می بندد و از پیش آمدن خسارت، تلخی و تفرقه و به هم خوردن رابطه خانواده ها جلوگیری می کند.
خدعه و تزویر و تدلیس و عیب پوشی، خلاف اخلاق، حرام شرعی و معصیت بزرگ است و دود این آتش در درجه اول به چشم خود زن و شوهر و در مرحله دوم به چشم دو خانواده می رود. راستی و صداقت، هر دو خانواده را معنویت می دهد و موجب فلاح و رستگاری است. نقش بازی کردن، تدلیس و مکر، گاهی مجوز به هم خوردن عقد، ساقط شدن مهر و فسخ نکاح بدون طلاق است، و این گشایشی است که اسلام به یکی از دو طرف که در معرض حُقه و نیرنگ قرار گرفته است، داده است.
برای تحقق این امر، شجاعت لازم است. دختران و پسران بدون نگرنی از اظهار نظرهای متفاوت دیگران، باید جسارت بیان حقایق را داشته باشند. بعد از خواستگاری، خانواده دختر هم مانند پسر بایستی فرصت تحقیق، تفکر و مشورت و تصمیم داشته باشند؛ زیرا جواب سریع دادن، نه تنها لازم، بلکه منطقی نیست. (10)
سؤالات مشترک زمان خواستگاری دختر و پسر از یکدیگر (11)

* سؤالات مذهبی
 

1. مسائل مذهبی چه قدر برای شما مهم است؟
2. آیا مایلید همسر شما تمایلات مذهبی داشته باشد؟
3. اعتقاد به خدا و دیانت، چه تآثیری در زندگی زناشویی دارد؟
4. به نظر شما سرنوشت کسانی که خدا و معنویت را قبول ندارند، چیست؟
5. زندگی مؤمن واقعی چگونه خواهد بود؟
6. آفات بی ایمانی کدام است؟
7. آیا بدون دین و مذهب می توان زندگی موفق و مؤثری داشت؟
8. آیا به نظام ارزشی عالم (نظام عمل و عکس العمل) اعتقاد دارید؟
9. چه قدر اعتقاد و عدم اعتقاد به روز قیامت بر عملکرد فردی و اجتماعی ما تأثیر دارد؟
10. چه قدر به آداب مذهبی نظیر نماز، روزه و... پایبند هستید؟

* سؤالات مربوط به اداره خانواده
 

1. به نظر شما در نظام خانواده چه کسی بایستی سالار باشد؛ پدر، مادر، فرزندان، یا حق و منطق؟
2. به نظر شما تربیت فرزند وظیفه پدر است یا مادر؟ کدام بیشتر؟
3. چرا برخی والدین در تربیت فرزند شکست می خورند؟
4. رمز موفقیت در تربیت فرزند صالح چیست؟
5. آیا کار کردن در خانه صرفاً متعلق به زن است؟ (سؤال مخصوص دختران)
6. آیا کمک کردن به همسر در امور منزل باعث کسر شأن مرد می شود؟ (سؤال مخصوص دختران)
7. آیا هر کس قدرتش بیشتر است، حق با اوست؟ (سؤال مخصوص دختران)
* سؤالات مربوط به نحوه ارتباط، در نظام خانواده
1. خانواده سالم و متعادل به نظر شما چه ویژگی هایی دارد؟
2. برای این که زندگی دچار پوچی و اُفت نشود، چه کار بایدکرد؟
3. آیا معتقد به ابراز احساس و دوستی در زندگی زناشویی هستید؟
4. تفاهم یعنی چه؟ چه تأثیری در زندگی زناشویی دارد؟
5. مهمانی دادن و رفتن چه قدر در زندگی لازم است؟

* سؤالات مربوط به شرایط بحرانی در زندگی زناشویی
 

1. هنگام بروز مشکل در زندگی به دنبال راه حل می گردید یا مقصر؟
2. هنگام بروز شرایط ویژه، نظیر شکست مالی، مصیبت، تصادف، مأموریت و... وظیفه یک همسر خوب چیست؟ (سؤال مخصوص پسران)
3. اگر من بچه دار نشوم چه می کنید؟ (سؤال مشترک)
4. زن و مرد چه مواقعی یار هم و با هم اند؟

* سؤالات مربوط به خانواده طرفین
 

1. خانواده شما شاد هستند؟
2. خانواده شما سنتی اند یا متجدد یا معمولی؟
3. نظر خانواده شما درباره عروس خوب چیست؟ (سؤال مخصوص دختران)
4. نظر خانواده شما درباره داماد خوب چیست؟ (سؤال مخصوص پسران)
5. خانواده شما به استقلال مرد چه قدر اهمیت می دهند؟ (سؤال مخصوص پسران)
6. خانواده شما به استقلال زن چه قدر اهمیت می دهند؟ (سؤال مخصوص دختران)

* سؤالات مربوط به شناخت شخص و شخصیت یکدیگر
 

1. سن شما چه قدر است؟
2. تحصیلات شما چه قدر است و چیست؟ قصد ادامه تحصیل دارید؟
3. شغل شما چیست؟ از شغل خود راضی هستید؟
4. آیا بیماری خاصی دارید؟
5. آیا قبلاً نامزد داشته اید؟
6. آیا قبلاً عقد کرده اید؟
7. سیگار می کشید؟ بقیه مواد مخدر چطور؟
8. آیا الکل مصرف می کنید؟
9. آیا اراده ترک سیگار، الکل و... را در خود می بینید؟
10. آیا داروی خاصی مصرف می کنید؟
11. نظر شما در مورد ادامه تحصیل چیست؟
12. نظر شما در مورد اشتغال زن در اجتماع چیست؟ (سؤال مخصوص دختران)
13. نظر شما در مورد شخصیت زن چیست؟ (سؤال مخصوص دختران)
14. از چه نوع افرادی احساس نفرت دارید؟
15. از چه نوع افرادی خوشتان می آید؟
16. در اصلاح رفتار خود، چگونه عمل می کنید؟
17. آیا در جهت اصلاح رفتار دیگران می کوشید؟
18. اگر همسر شما اشتباهی مرتکب شود، چه می کنید؟
19. واکنش شما در مقابل مشکلات زندگی چگونه خواهد بود؟
20. چه چیزهایی موجب عصبانیت و ناراحتی شما می شود؟
21. هنگام عصبانیت چه می کنید؟
22. دروغ گفتن را در چه موردی جایز می دانید؟
23. در چه مسائلی سخت گیری دارید؟
24. آیا انتقادپذیر هستید؟ در مقابل انتقادات، چه عکس العملی از خود نشان می دهید؟
25. اکثر اوقات، شاد هستید یا افسرده؟
26. در زندگی زناشویی تصمیم گیری را حق خود و همسرتان می دانید یا خانواده خود؟
27. چه قدر اعتماد به نفس دارید؟
28. تصور شما از صرفه جویی در مخارج زندگی چیست؟
29. شما مایلید همسرتان خرید خارج از منزل را انجام دهد؟ (سؤال مخصوص دختران)
30. شما مایلید همسرتان در خرید لوازم منزل چه مواردی را رعایت کند؟
31. آیا زن و شوهر باید در همه امور زندگی رازدار هم باشند؟
32. آیا معتقد به ضرورت وجود بزرگ تر، راهنما و مشاور در فامیل و غیر فامیل هستید تا در موقع بروز مشکل ما را راهنمایی کند؟
33. به نظر شما زن و شوهر در زندگی باید از یکدیگر تعریف و تمجید کنند یا انتقاد؟
34. آیا آدم های شاد، آدم های سبکی هستند؟
35. گذشت و بزرگ منشی چه نقشی در ادامه و سلامت زندگی زناشویی دارد؟
36. آیا معتقدید زن و مرد به جای شکایت از همدیگر، درخواست از همدیگر داشته باشند؟
37. به نظر شما موفقیت و شکست در زندگی صرفاً به خاطر زن است؟ (سؤال مخصوص دختران)
38. به نظر شما موفقیت و شکست در زندگی به خاطر مرد است؟ (سؤال مخصوص پسران)
39. شناخت علمی شما از خصوصیات روان شناختی مرد چه قدر است؟ (سؤال مخصوص پسران)
40. شناخت علمی شما از خصوصیات روان شناختی زن چه قدر است؟ (سؤال مخصوص دختران)
41. تأثیر آگاهی زن و مرد از خصوصیات شخصیتی یکدیگر در شیرینی و تفاهم بیشتر زندگی چه قدر است؟
42. آیا معتقد به وجود تفاوت های ذاتی زن و مرد هستید؟
43. شما در زندگی، بیشتر مثبت نگرید یا منفی نگر؟
44. ابراز محبت ابتدا بایستی از طرف چه کسی شروع شود؟
45. پیروزی و شکست، بیشتر ناشی از عوامل شخصیتی و درونی است یا محیطی و بیرونی؟
صحبت های کلی خانواده ها هنگام خواستگاری
از ابتدا بهتر است که فردی از خانواده پسر که نیکو سخن است، شروع به صحبت کند؛ چون معمولاً در این لحظه، همه سایرین متوجه این شخص می گردند، و اگر این شخص نتواند خوب سخنرانی کند، ممکن است میزبان از ادامه مراسم دل سرد شود. بهتر است در مورد داماد هر آن چه واقعیت دارد، اگر بعدها آشکار شود، به صورت بدی در خانواده دختر جلوه گر خواهد شد؛ و به طور یقین در آینده، زوج جوان با مشکل روبرو خواهند شد؛ و حتی ممکن است که در نهایت کارشان به جدایی بیانجامد. از طرف خانواده دختر هم، باید شرح حال مختصری از وضعیت دختر از نظر سن، تحصیلات خاص ارائه گردد، رسم ادب این است که اگر طرف مقابل مورد قبول واقع نشد، خانواده ها به هم اخم نکنند و قیافه عبوس به خود نگیرند، بلکه با لبخند و با رعایت احترام کامل و با روبوسی از یکدیگر، مجلس را ترک نمایند.
اگر خواستگاری همراه با شناخت قبلی طرفین از یکدیگر است و خانواده های پسر و دختر، از قبل با یکدیگر آشنا باشند، بهتر است این نکات رعایت گردد: تاریخ و مراسم خواستگاری از قبل تعیین گردد؛ افراد کمتری خانواده پسر را همراهی نمایند، و کسانی باشند که بتوانند خوب و منطقی صحبت کنند و تصمیم بگیرند. از نظر پوشش، داماد یک لباس ساده و راحت بپوشد و احیاناً لباسی نپوشد که نتواند در آن آرام بگیرد و در نتیجه مورد تمسخر واقع شود. (12)

پوشش و آرایش شب خواستگاری
 

پوشش دختر بهتر است مطابق با فرهنگ اسلامی و ایرانی، لباسی بلند و پوشیده باشد؛ به طوری که به راحتی بتواند در آن حرکت کند. خانم ها لازم است به این نکته توجه کافی داشته باشند که مردان ایرانی پوشیده ترین لباس را می پسندند. لباس، نباید تنگ باشد. بعضی دختر خانم ها متأسفانه با وجود عفیف بودن، به این دلیل که شب خواستگاری باید آقا پسر وی را ببیند، در خصوص پوشش و آرایش، حد شرعی را رعایت نمی کنند. تصورشان این است که اگر زیبایی های ایشان آشکار باشد، تمایل پسر به او بیشتر خواهد شد. در حالی که حتی اگر برای پسری خیلی هم پوشش اهمیت نداشته باشد، باز هم پوشش نامناسب و آرایش زیاد، به او اطلاعات منفی منتقل می کند. ضمن این که سؤالات منفی زیادی در مورد دختر خانم در ذهن پسر و خانواده اش به وجود می آید. بنابراین دختر خانم باید بدون آرایش در برابر خواستگار ظاهر شود تا شوهر آینده بعد از ازدواج با دیدن چهره واقعی زن، نگوید که در انتخابش اشتباه کرده است و زن را باعث این اشتباه بداند! باید گفت کسی که دختر را با ضعف ها و زیبایی های واقعی اش بپذیرد، ارزش زندگی با او را دارد؛ وگرنه کسی که وی را پشت نقاب مصنوعی آرایش بخواهد، لیاقت همسری را نخواهد داشت. پس دختر باید در آرایش و پوشش، خودش باشد، نه این که به صورت مصنوعی زیبا شده باشد.
در مراسم خواستگاری بهتر است که پسر به رسم هدیه، چند شاخه گل کوچک، زیبا و با رنگ های شاد تهیه کند. به همه دختران توصیه می گردد که به هنگام تعارف کردن چای یا شیرینی، ابتدا آن را به مادر داماد تعارف کنند، در کنار او بنشینند، با او صحبت کنند و به سؤالات او پاسخ دهند. لازم است که در جلسه اول خواستگاری، فقط درباره مسائل مربوط به ازدواج صحبت شود؛ و از بحث هایی که باعث اتلاف وقت می گردد و بیان مسئله اصلی را به تعویق می اندازند، خودداری نمایند. (13)
آیا برای همدیگر خوب هستید؟ (14)
وقتی می دانیم که یار جانی مان را یافته ایم، شادی مان از نگاه مان، آه کشیدن مان و خنده های مان پیداست. شما و نامزدتان در کنار هم قرار گرفته-اید تا پشتیبان و الهام بخش همدیگر باشید و می بینید اکنون که همدیگر را یافته اید، انسان های بهتری شده اید و زندگی تان بهبود یافته است.
به تنهایی به عبارات زیر پاسخ «درست» و «نادرست» بدهید. نامزدتان ... و سپس خودتان ...
1. به کارهای روزانه تان علاقه نشان می دهد.
2. به شما این احساس را می دهد که انسان خوبی هستید.
3. به شما این احساس را می دهد که با هوش و مبتکر هستید.
4. درباره مسائل، افکار و عقائد و آرزوهایش با شما گفتگو می کند.
5. به مسائل، افکار و عقائد و آرزوهای شما گوش می دهد.
6. نشان داده است که علاقه مند است تا رابطه اش را با شما بهبود بخشد.
7. درباره خواسته های زندگی و راه رسیدن به این اهداف با شما هم عقیده است.
8. اعتماد به نفس شما را بالا می برد.
9. می کوشد تا نیازهایتان را برطرف کند.
10. احساسات و دارایی تان را محترم می شمارد.
11. شما را به یادگیری و دنبال کردن علائق تان تشویق می کند.
12. وقتی دچار مشکل می شوید و یا شکست می خورید، از شما حمایت و دل جویی می کند.
13. تکیه گاه مناسبی برایتان است.
14. زندگی تان را راحت تر و دل پذیرتر می کند.
15. مورد احترام شماست و می توانید به او افتخار کنید.
16. معتقد است که زندگی مشترک تان بر همه چیز مقدم است.
17. نگاه واقع بینانه و مثبتی به آینده دارد.
18. با بیشتر مردم رابطه خوبی دارد.
19. در برابر گرفتاری ها و مشکلات، آرامش خود را حفظ می کند.
20. از مسئولیت لذت می برد.
21. بهترین خصوصیات شما را پدیدار می کند.
آیا برای همدیگر نامناسب هستید؟ (15)
ازدواج موجب نمی شود که یک رابطه بد به یک رابطه خوب تبدیل شود. رابطه پُرماجرا هرچند شاید شخص را مجذوب یا به عبارت بهتر، معتاد کند، اما در ضمن می تواند مانع از تشخیص رفتار درست شود. ارتباط عاشقانه ای که پُر از پستی و بلندی است، شاید در ابتدا به شدّت هیجان آور به نظر برسد، اما آیا می توانید که یک عمر این نشیب و فراز را تحمل کنید؟
به تنهایی عبارات زیر را بخوانید و بنویسید که هر کدام در مورد شما، «درست» یا «نادرست» است. نامزدتان ... و خودتان ...
1. برای تمامی نیازهای اصلی اش مانند غذا، مسکن و پول، به شما وابسته است.
2. به اندازه ای که شما او را دوست دارید، دوستتان ندارد.
3. شما و افکار و عقائدتان را تحقیر می کند.
4. مدام در پی دوز و کلک یا راه های سریع پول درآوردن است.
5. به شما نمی گوید که کجا و با چه کسی بوده است.
6. نمی تواند کارش را حفظ کند و سابقه شغلی خوبی ندارد.
7. دچار عصبانیت های غیر قابل کنترل می شود و یا به آزار جسمی شما یا دیگران دست زده است.
8. به شما اجازه نمی دهد که برای خودتان تصمیم بگیرید.
9. به شما مشکوک است که کجا و با چه کسی بوده اید.
10. غیر قابل اعتماد است.
11. به مواد مخدر، الکل، عکس های هرزه و یا چَت کردن معتاد است.
12. هر بار که به او تلفن می زنید یا از او درخواستی می کنید، ناراحت می شود.
13. برای همه برنامه ریزی ها یا مخارج همه کارهایی که دو نفری انجام می دهید به شما متکی است.
14. این نگرش را دارد که «حرف، حرف من یا برو بیرون!»
15. برای سوء استفاده از احساسات تان شما را دچار احساس گناه می کند.
16. به غیر از شما هیچ کس او را درک نمی کند.
17. همیشه شما یا دیگران را برای هر اتفاق ناگواری مقصر می داند.
18. در برابر کوچک ترین مشکلات خودش را می بازد.
19. اغلب سخنان را بدون پاسخ می گذارد و سکوت اختیار می کند، یا در هنگام طرح مشکل توسط شما، حالت قهر به خود می گیرد.
20. کارهای غیر قانونی انجام می دهد.
21. به شما متکی است که برای بیرون آمدن از گرفتاری یا زندان وثیقه بگذارید یا بدهی هایش را بپردازید.

نکاتی مهم در مورد کلیات خواستگاری
 

به خانواده داماد توصیه می شود که در همان اولین جلسه، بعد از توافق، هدایایی به عروس بدهند. میزان مهریه نیز بستگی به وضعیت فکری، اقتصادی و اجتماعی طرفین دارد. در مراسم خواستگاری باید به نکات مهمی توجه شود. مثلاً در رفتار دختر، ایراداتی وجود دارد که می تواند یک زندگی را مختل کند. یک دختر وسواسی که شب و روز فقط مشغول تمیز کردن دست هایش است، ولی از خانه داری هیچ گونه اطلاعی ندارد، به هیچ وجه قابلیت همسری را ندارد؛ و یا پسری که شخصیتی متکی به والدین دارد و رشد فکری و اجتماعی او در حد بسیار پایینی می باشد، یا اخلاقش ناپسند است و فحاشی می کند، باز هم ارزش همسری ندارد.
در مقابل، دخترانی هم هستند که ارزششان اصلاً در عدد و رقم نمی گنجد و با معیارهای عادی نمی توان گوشه ای از شخصیت و رفتار و صفات خوب آنان را بیان کرد؛ اما این هم دلیلی بر بالا گرفتن مهریه نیست. پس باید آن چه را عقل حکم می کند، انجام داد؛ و نیز ارزش معنوی طرفین در نظر گرفته شود. نباید گفته شود مهریه را چه کسی داده، چه کسی گرفته! مهریه عندالمطالبه است و ربطی به دادگاه ایران یا غیر ایران ندارد، بلکه مربوط به دادگاه خداست؛ بدین معنی که اگر مرد بمیرد و مهریه همسرش را پرداخت نکرده باشد و او راضی نباشد، روز قیامت به همان مقدار، حق الناس بر گردنش خواهد بود و در صف بدهکاران روز محشر قرار خواهد گرفت. بدترین حالت، افراط و تفریط است؛ لازم نیست مهریه را چهارده شاخه گل نرگس معین کرد یا به عکس یک کیلو بال مگس! و اصلاً این توصیه دین نیست که مهریه ای پرداخت نگردد.
پیرو فاطمه زهراسلام الله علیها بودن، در عمل ثابت می شود، نه با شعار. ثابت شده است که مهریه های عجیب و غریب و کمرشکن، هیچ گونه تضمینی برای زندگی دختر نیست. تنها نگاهی به دادگاه های خانواده، این حرف را تصدیق می کند. برای دختر خانم مهریه ای در شأن او تعیین نمایید! و مبلغی باشد که داماد بتواند پرداخت کند، نه عددی که به هیچ وجه قابل پرداخت نباشد. پرداخت مهریه بر عهده مرد است و هیچ ارتباطی به دعوا و مباحث جدایی ندارد؛ بلکه هرگاه زن درخواست مهریه کند، مرد ملزم به پرداخت آن است. (16)

انواع پرسش در جلسه خواستگاری (17)
 

* پرسش تیری
پرسش هایی که یک هدف را دنبال می کنند، و به وسیله آن، طرف مقابل مجبور می شود، پاسخ مثبت یا منفی بدهد. معمولاً این پرسش با بله و خیر جواب داده می شود. به نظر می رسد این پرسش زمانی کاربرد دارد که بخواهیم نظر خود را به طرف مقابل القاء کنیم.
* پرسش های قلابی
به پرسش هایی می گویند که مفهوم کلی آن، گیر انداختن طرف مقابل است. سؤال به گونه ای پرسیده می شود که طرف مقابل نتواند پاسخ درستی برای آن ارائه دهد. نیت سؤال کننده، جواب گرفتن نیست. بلکه به بن بست انداختن طرف مقابل است. این گونه پرسش ها کاربردی در انتخاب همسر ندارد، بلکه چه بسا آسیب هم داشته باشد.
* پرسش های جدالی
پرسش هایی که با آن به جای این که به فکر کسب اطلاعات و شناخت از یکدگر باشند، به فکر ثابت کردن خود به دیگری هستند؛ یعنی به جای سؤال، جدال می کنند. به نظر می آید که بیشتر این سؤال ها را کسانی می پرسند که روحیه سلطه گری و غرور در آن ها وجود دارد. معمولاً این اتفاق کمتر در زمان خواستگاری رخ می دهد، مگر زمانی که یکی از طرفین یا هر دو به صورت تحمیلی می خواهند با هم ازدواج کنند.
* پرسش های جهت دار- انتخابی (هدف دار)
شما از قبل، سؤال را آماده کرده اید. این پرسش ها به گونه ای نیست که ناگهانی به ذهن آمده باشند. هدف سؤال مشخص است، لذا به گونه ای پرسیده می شود که مخاطب، راه فرار نداشته باشد، بلکه باید یکی از گزینه های سؤال را انتخاب کند. به عنوان مثال، سؤال کنید که آیا شما با مادرتان ازدواج می کنید یا همسرتان؟ به طور قطع شخص باید یکی از گزینه ها را انتخاب کند. راهی برای کلی گویی و حاشیه رفتن وجود ندارد. شاید یکی از مناسب ترین نوع سؤال در خواستگاری این نوع باشد. به گونه ای سؤال پرسیده شود که شخص یا مخالفت می کند یا موافقت. راه سوّمی هم وجود ندارد.
* پرسش های عام
مجموعه پرسش هایی که رویکرد بسیار کلی دارند؛ و معمولاً نتیجه چندانی در جلسه خواستگاری به دست نمی دهند. سؤال هایی که هیچ گاه نمی تواند فراتر از شعار باشد و شخصیت طرف مقابل را معرفی کند. مانند این سؤال که: «همسر ایده آل شما کیست؟» شخصی در مشاوره پیش از ازدواج می گفت که شب خواستگاری، طرف مقابل از من سؤال کرده است که به نظر شما هدف از خلقت انسان چیست؟ سؤالاتی با پرسیدن آن ها، اتفاق مهمی برای شناخت همدیگر رخ نمی دهد، بلکه بیشتر، جنبه شعاری دارند.
* پرسش های باز و جریان بخش
به پرسش هایی می گویند که با آن ها بحث آغاز می شود؛ و فضای لطیفی برای شروع صحبت فراهم می گردد. معمولاً خانم ها در این زمینه تخصص زیادی دارند. سؤالاتی که فضا را برای جریان دادن به بحث آماده می کند، معمولاً می تواند برای شروع صحبت، مؤثر باشد. این گونه پرسش ها، اصلاً نیازمند به پاسخ متقن و پُر اهمیتی نیستند؛ بلکه زمینه سازی برای یک آغاز و جریان بخشیدن به صحبت های مهم تر است.
* پرسش های عینی- ذهنی
گاهی سؤال در مورد واقعیت های زندگی است، که به آن پرسش های عینی می گویند. این نوع سؤال در جلسه خواستگاری بسیار مؤثر و مفید است. گاهی سؤال به صورت کلی است که به آن پرسش های ذهنی می گویند. مثال اول: به جای پرسیدن «چه قدر در کارهای خانه کمک می-کنید؟» باید پرسیده شود: «شما در سفر، معمولاً در چه بخش هایی همکاری می کنید؟» یعنی به جای مفهوم، به مصداق پرداخته شود. مثال دوم: برای فهم این که طرف مقابل چه قدر از مادرش تأثیر می پذیرد، به جای گفتن این که «وابستگی شما به مادرت چه قدر است؟» (سؤال ذهنی)، باید پرسیده شود: «آخرین باری که با مادرت مشورت کردی چه زمانی بود؟» (سؤال عینی).

دین و معنویت (18)
 

زوج هایی که دارای اعتقادات مذهبی مشابهی هستند، احتمالاً به علت پیوند معنوی عمیقی که دارند و زندگی کردن بر طبق آموزش های مذهبی-شان، مشکلات کمتری خواهند داشت. اعتقادات مذهبی بخش بسیار خصوصی هویت فرد را شکل می دهد و راه های بی شماری برای بیان این اعتقادات وجود دارد.
هر کدام جداگانه به پرسش های زیر پاسخ دهید. در پایان پاسخ هایتان را با هم مقایسه کنید و درباره اختلاف ها و زمینه های نگران کننده، بحث و گفتگو کنید.
1. آیا شما و نامزدتان پیرو یک مذهب هستید؟
2. آیا برایتان مهم است که مراسم ازدواج تان مذهبی باشد؟
3. نقش دین در زندگی شما تا چه حد مهم است؟
4. به طور کلی درباره دین چه نظری دارید؟
5. قصد دارید چه اندازه در مراسم مذهبی شرکت کنید؟
6. آیا دوست دارید با همسرتان در مراسم مذهبی شرکت کنید یا به تنهایی؟
7. اگر شما و نامزدتان دارای دو مذهب متفاوت هستید، چه مشکلاتی را پیش بینی می کنید؟
8. اگر شما و نامزدتان به دو پیشینه مذهبی متفاوت تعلق دارید، فرزندانتان را طبق کدام دین بزرگ می کنید؟
9. اگر پس از ازدواج، اعتقادات دینی همسرتان تغییر یابد به مسیر دیگری کشیده شود، چه خواهید کرد؟
10. آیا به اعتقاد شما دین منبع آرامش است یا تشویش؟
11. آیا قصد دارید که پس از ازدواج به دین همسرتان درآیید؟
12. آیا به عقیده شما ازدواج، بیشتر یک پیوند قانونی است یا یک پیوند مقدس؟
13. آیا برنامه زندگی تان را بر طبق پیش گویی و طالع بینی شکل می دهید؟
14. تا چه حد به تقدیر و سرنوشت معتقد هستید؟
15. آیا بر طبق اعتقادات مذهبی تان بین زن و مرد تفاوت قائل هستید؟

نژاد و فرهنگ (19)
 

برخی، از معاشرت با افراد متفاوت و مشاهده تنوع شیوه های زندگی و نگرش ها، لذت می برند و برخی دیگر سعی می کنند که فقط با آن هایی معاشرت کنند که خودشان بسیار شبیه هستند.
همراه نامزدتان به پرسش های زیر پاسخ دهید. درباره پاسخ ها گفتگو کنید و ببینید که به اعتقاد شما چه تأثیری بر زندگی مشترکتان خواهند داشت.
1. آیا شما یا نامزدتان از معاشرت با افرادی که دارای نژاد یا فرهنگ دیگری هستند، دوری می کنید؟
2. نسبت به لطیفه های نژادی یا قومی چه احساسی دارید؟
3. اگر شما و نامزدتان از دو فرهنگ یا نژاد مختلف هستید، با افرادی که با پیوند شما مخالف هستند، چه خواهی کرد؟ واکنش آن ها برایتان چه اندازه مهم است و برای تغییر ذهنیت آن ها تا چه حد پیش می روید؟
4. آیا معتقدیدکه نامزدتان فرهنگ شما را خوب درک نمی کند و آن را محترم نمی شمارد؟ اگر چنین است، چه جنبه هایی از آن را درک نمی-کند.
5. آیا مایل هستید که مبادا در ازدواج با نامزدتان، بر خلاف میل افراد یا نژادتان عمل کرده باشید؟
6. آیا مایل هستید تا آن جا که می توانید درباره فرهنگ نامزدتان مطالبی بیاموزید؟
7. آیا می ترسید که روزی نامزدتان شما را ترک کند و فردی از نژاد با فرهنگ خودش را برگزیند؟

دوران نامزدی
 

اکثر افراد از دوران نامزدی، به عنوان یکی از شیرین ترین، پربارترین و لذت بخش ترین مراحل زندگی یاد می کنند. منظور از دوران نامزدی، فاصله بین عقد و عروسی است. بدین معنا که با اجرای صیغه عقد، دختر و پسر با هم محرم شده، ولی هنوز زندگی مستقل و مشترک خود را شروع نکرده اند. اگر این دوره به خوبی طی شود، می تواند در بالندگی، پویایی، ثبات و استحکام روابط زوجین در استمرار زندگی، نقش مؤثری ایفا نماید. ازدواج موفق بستگی به عوامل مختلفی دارد که بسیاری از آن ها را باید در دوران نامزدی ارزیابی کرد.
ضرورت وجود این دوران به چند دلیل است: پذیرش مسئولیت تمام مسائل به یک باره مشکل است و برای آمادگی بیشتر، این فاصله زمانی مفید می باشد. از طرفی دختر و پسری که تا چندی پیش با یکدیگر بیگانه بوده اند، برایشان سخت است که یک مرتبه و بی مقدمه در کنار هم قرار گیرند، لذا لازم است مدتی بگذرد تا با هم انس گرفته و شناخت بیشتری نسبت به علائق، خواسته ها و انتظارات یکدیگر پیدا کنند. علاوه بر موارد مذکور، می توان به اتمام تحصیلات، بالا بردن توان اقتصادی، طی کردن سربازی، ایجاد زمینه مناسب برای قطع وابستگی نسبی از خانواده ها برای طرفین، به عنوان فوائد این دوره اشاره نمود.
وظایفی که دختر و پسر در این دوران دارند عبارتند از:
1. بالا بردن شناخت از یکدیگر، چرا که هرچه میزان شناخت و توافق قبلی بیشتر باشد، امکان سازگاری بعدی بالاتر می رود؛ 2. بها دادن به احساسات و عواطف یکدیگر. بی اعتنایی و تکبر در مقابل نامزد، نه تنها باعث عزیزتر شدن نمی شود، بلکه عواطف طرف مقابل را خدشه دار کرده و اثر آن در زندگی برجا می ماند. ملاقات های صمیمانه با ابراز محبت و عشق به یکدیگر باعث دلگرمی، عفت و امید به آینده می شود؛ 3. برنامه-ریزی برای آینده. البته با توجه به توانایی ها و امکانات باید طرح و برنامه های قابل اجرا با هم فکری هر دو تنظیم شود؛ 4. اصلاح و تربیت خویشتن در دوران نامزدی به واسطه وجود احترام و محبت خاصی که طرفین به هم دارند، امکان بیشتری می یابد. صفات و خصوصیات منفی که ممکن است در طول زندگی، مشکل ساز شده و توافق بین فردی را به مخاطره می اندازد، باید در این دوران اصلاح گردد. پرورش قدرت سازش و از خودگذشتگی و کنار گذاشتن خودخواهی ها در این دوره ضروری است.؛ 5. هدیه دادن؛ 6. نامه نگاری های محبت آمیز؛ 7. ملاقات های صمیمانه؛ 8. مسافرت های کوتاه؛ 9. شرکت مشترک در محفل های معنوی؛ 10. فراگیری علوم و فنون اداره زندگی و همسرداری و مطالعه کتاب هایی در این-باره. (20)

ازدواج (21)
 

ازدواج کردن می تواند مهیج و در ضمن ترسناک هم باشد. بستن پیمان برای یک عمر، تصمیمی جدی است که نباید سرسری گرفته شود. طبیعی است که بیشتر دخترها و پسرها پس از نامزد شدن کمی مضطرب باشند، ولی دل شوره های گذرای پیش ازدواج با به یاد آوردن ارتباط درست و مطمئنی که دارند، باید زود از بین برود؛ اما متأسفانه همه نامزدها از این رابطه شان کاملاً مطمئن نیستند. آن ها در پس افکارشان نگران آن هستند که مبادا این ازدواج برایشان مناسب نباشد.
ابتدا به تنهایی به این پرسش ها پاسخ دهید و سپس با نامزدتان آن ها را بررسی کنید.
1. چه احساسی درباره ازدواج کردن دارید؟
2. آیا می توانید بپذیرید که ازدواجتان به تعویق بیفتد؟
3. آیا اصرار دارید که تا قبل از سن معینی، ازدواج کرده باشید؟
4. آیا از ازدواج کردن خوشحالید یا سعی می کنید که در این مورد فکر نکنید؟
5. آیا مطمئن هستید که نامزدتان همان شخصی است که شما می خواهید بقیه عمرتان را در کنار او به سر ببرید؟
6. آیا احساس می کنید که رابطه شما و نامزدتان مشکلی دارد، اما نمی توانید علت را تشخیص دهید؟
7. آیا سعی می کنید خودتان را متقاعد کنید که نامزدتان همان همسر مناسب شماست؟
8. آیا از وقتی که نامزد شده اید، رابطه تان تغییر کرده است؟
9. آیا برای برنامه ریزی مراسم ازدواج، مردد هستید؟ آیا از تماشای لباس عروسی یا کارت دعوت ناراحت می شوید؟
10. آیا در دل آرزو دارید که ای کاش شخصی بهتر از نامزدتان عاشق شما می شد و جای نامزدتان بود؟
11. آیا دیگران بیش از شما برای ازدواجتان شور و شوق دارند؟
12. آیا فقط به دلیل جلب رضایت پدر و مادرتان قصد ازدواج با نامزدتان را دارید؟
13. آیا فقط به این دلیل که دیگران از نامزدتان خیلی تعریف می کنند، قصد ازدواج با او را دارید؟
14. آیا می ترسید که پس از پایان محبت های دوره نامزدی و شور و شوق جشن عروسی، از ازدواجتان پشیمان شوید؟
15. آیا نامزدتان برای ازدواج به شما فشار می آورد؟
16. آیا نامزدتان را تهدید کرده اید که «زودتر مراسم عروسی را برپا کنیم یا نامزدی را به هم می زنم»؟
17. آیا قصد ازدواج دارید، چون دلتان می خواهد یا چون فکر می کنید که باید این کار را بکنید؟
18. آیا می ترسید که پس از ازدواج آزادی یا هویت تان را از دست بدهید؟
19. آیا تا حدودی از واژه تعهد می ترسید؟
20. از این که شما را همسر نامزدتان بدانند چه احساسی دارید؟
21. به چه علت متعهد هستید که می توانید همسر خوبی باشید؟
22. همسر ایده آل خود را شرح دهید. فکر می کنید که نامزدتان تا چه حد شبیه این تصویر است؟ خودتان چطور؟
دلائل تجدید نظر درباره ازدواج (22)
اگر عشق تنها شرط یک ازدواج موفق بود، این همه طلاق نداشتیم. زوج هایی که از هم جدا نشده اند، با تأسف از تغییر ناگهانی همسرشان پس از ازدواج، سخن می گویند. آن ها اغلب یا نشانه های ولرم شدن رابطه عاشقانه شان را ندیده اند یا به علت ترس از متلاطم کردن زندگی زناشویی شان، آنها را نادیده گرفته اند.
شکی نیست که به هم زدن نامزدی، دشوار است. اما از میان همه اشخاصی که می شناسم که نامزدی شان را به هم زده اند، یا نامزدشان رهایشان کرده است، حتی یک نفر نیست که پشیمان باشد. همگی آن ها معترفند که دوره نامزدی، سخت ترین دوره زندگی شان بوده است و فکر می کردند که ناراحتی هایشان هیچ وقت به پایان نرسد. اما به مرور زمان (بی تردید نه در یکی دو روز) متوجه شده اند که یک دوره کوتاه سختی، بهتر است از یک عمر پشیمانی. بنابراین اگر شما یا نامزدتان تردیدهایی دارید، هم اکنون آن ها را بررسی کنید.
در زیر، پرسش هایی مطرح شده است که افکار یا رفتارهایی را که متضمن شکست در زندگی زناشویی هستند، آشکار می سازد. اگر شما یا نامزدتان به هر یک از این پرسش ها پاسخ مثبت دادید، در نظر بگیرید که این پاسخ به منزله پرچم قرمز و هشداری است که باید در ازدواجتان تجدید نظر کنید. ازدواج اجبار نیست، اختیار است. ازدواج باید مایه سرخوشی باشد نه دردسر! تک تک این پرسش ها را بخوانید و از خودتان بپرسید که آیا هیچ کدام از این افکار یا رفتارها در ارتباط بین شما و نامزدتان پدید آمده است یا نه. آیا نامزدتان هرگز ...
1. از شما خواسته است که کارتان را ترک کنید و یا در کارتان دخالت کرده است؟
2. از شما پول گرفته یا اجازه نداده که اختیار پولتان را داشته باشید؟
3. وقتی در اداره یا جمع دوستان و خویشاوندان هستید، مدام به شما تلفن یا سر می زند و کنترل تان می کند؟
4. به دیوار مشت کوبیده، اشیائی را پرتاب کرده یا به هر طریقی چیزی را شکسته است؟
5. شما، فرزندانتان یا هر کس دیگری را تهدید به خشونت جسمانی کرده یا در عمل چنین کرده است؟
6. شما را کتک زده و سپس قول داده است که دیگر این کار را تکرار نکند، اما باز هم همان کار را کرده است؟
7. به علت حسادت و سوء ظن، شما را تعقیب، نامه هایتان را باز و به تلفن هایتان گوش کرده است؟
8. شما را از دوستان یا خویشاوندان تان جدا کرده یا اجازه نداده که با افراد جنس مخالف خانواده احوال پرسی کنید؟
اگر به هر کدام از پرسش های بالا پاسخ مثبت داده اید، این امکان وجود دارد که قصد ازدواج با شخص نامتعادل و متجاوزی را دارید. توصیه های مشاوران مجرّب را به کار ببندید و درباره راه های دفاع از خود و خانواده تان در برابر چنین شخصی مطلع شوید.
آیا شما یا نامزدتان به این دلیل ازدواج می کنید که ...
1. فکر می کنید این تنها فرصت ازدواج شماست و می ترسید که آن را از دست بدهید؟
2. امیدوارید که پس از ازدواج، نامزدتان شخص سر به راهی بشود و به شما اکتفا کند؟
3. کار دیگری ندارید که در زندگی انجام دهید؟
4. دوستان تان دارند ازدواج می کنند؟
5. دل تان می خواهد جزء آدم بزرگ ها محسوب بشوید و به شما احترام گذاشته شود؟
اگر به هر یک از پرسش های بالا پاسخ مثبت دادید، نشان می دهد که شما بیشتر علاقه مندید که ازدواج کنید تا این که یک زندگی مشترک تشکیل دهید. شاید هنوز خیلی کم سن و کم تجربه هستید و نمی توانید چالش های زندگی زناشویی را درک کنید. یک نامزدی طولانی، مراجعه به مشاور و شرکت در دوره های آمادگی برای ازدواج را به شما توصیه می کنیم.
آیا شما یا نامزدتان قصد ازدواج دارید؛ زیرا ...
1. می خواهید از پدر و مادر یا خانه ناخوشایندتان دور شوید؟
2. عاشق بچه هستید؟
3. از مجرد بودن بیزارید؟
4. دل تان می خواهد که محیط خود را تغییر دهید؟
5. می خواهید زندگی نامطلوب تان را پشت سر بگذارید؟
اگر به هر یک از پرسش های بالا پاسخ مثبت دادید، شاید می خواهید از ازدواج به عنوان راه حل مسائل تان استفاده کنید. ازدواج نه تنها هیچ مسئله ای را حل نمی کند، بلکه مسائل موجود را تشدید می کند. به شما توصیه می کنیم که به نزد مشاور بروید و در کلاس های آمادگی برای ازدواج شرکت کنید. آیا نامزد شما ...
1. وقتی به پشتیبانی عاطفی یا حتی یاری او در انجام کارهای کوچک نیاز دارید، ناپدید می شوید؟
2. از گفتن «دوستت دارم» فرار می کند یا ابراز محبت برایش دشوار است؟
3. از معرفی شما به دوستان یا خویشاوندانش خودداری می کند؟
4. بدون دعوت از شما، به میهمانی یا سفر می رود؟
5. هنوز به همسر یا نامزد سابقش علاقه مند است یا اغلب درباره عشق گذشته اش صحبت می کند؟
6. نیازهای خویشاوندان و دوستان خودش را بر نیازهای شما ترجیح می دهد؟
7. از گفتگو درباره رابطه یا آینده مشترک تان خودداری می کند؟
اگر به هر یک از پرسش های بالا پاسخ مثبت دادید، احتمالاً نامزدتان به شما هیچ تعهدی احساس نمی کند. و حتی اگر عاشقتان باشد، به نظر می رسد که قصد ندارد تا شما را در زندگی اش بگنجاند. با همدیگر به نزد مشاور بروید. اگر او حاضر به همکاری نیست، تصمیم بگیرید که آیا می خواهید عمرتان را برای کسی به هدر بدهید که تعهدی نسبت به شما ندارد؟ آیا شما یا نامزدتان ...
1. معتقد هستید که افکار و عقایدتان بهتر از افکار و عقائد دیگران است؟
2. دیگران را برای اشتباهات و ناراحتی های خودتان مقصر می دانید؟
3. بدتان می آید به شما بگویند چه کنید؟
4. وقتی از شما انتقاد می شود، بسیار خشمگین می شوید؟
5. مدام به دیگران می گویید چه بکنند و آن کار را چگونه انجام دهند، حتی در موارد خصوصی؟
6. به سادگی از دیگران ناراحت می شوید، به خصوص وقتی مطابق میل شما رفتار نمی کنند؟
7. برای تان آرامش داشتن یا عصبانی نشدن در رابطه با امور جزئی زندگی دشوار است؟
اگر به هر یک از پرسش های بالا پاسخ مثبت دادید، احتمالاً از این که روابط تان تحت تسلط تان نباشند، ناراحت می شوید. ازدواج یک برنامه مستمر بده- بستان است. گاهی اوقات کارها را مطابق میل خودتان انجام می دهید و گاهی اجازه می دهید که همسرتان اختیاردار باشد. اگر احساس می-کنید که نمی توانید به نامزدتان اجازه تصمیم گیری هایی را بدهید که شما را هم شامل می شود و یا اگر نامزدتان به قدرت تشخیص شما اطمینان ندارد، احتمالاً به وقت بیشتری نیاز دارید تا رابطه تان از دموکراسی بیشتری برخوردار شود. آیا قصد ازدواج با نامزدتان را دارید؛ زیرا ...
1. به پدر یا مادری برای فرزندانتان نیاز دارید؟
2. به ثبات مالی نیاز دارید؟
3. نمی خواهید تنها بمانید؟
4. به شخصی نیاز دارید که مراقب تان باشد؟
اگر به هر یک از پرسش های بالا پاسخ مثبت دادید، به دنبال شخصی می گردید که وابسته او باشید، نه همسر او. ازدواج یک تلاش دو نفره است نه یک رابطه والد- فرزند. باید این توانایی را بیابید که از خودتان مراقبت کنید و بتوانید مسائل خودتان را حل کنید. تا زمانی که نتوانید از عهده این کار برآیید، به احتمال زیاد و بر اساس توهمات خود ازدواج خواهید کرد. شاید متوجه نباشید که از چند جهت بر شما فشار می آورند تا ازدواج موفقی داشته باشید. دوستان و خویشاوندان برای اطلاع از جزئیات زندگی تان به شما فشار می آورند و از شما تعریف می کنند که چه زن و شوهر خوبی خواهید بود. دوست داران تان شک و تردیدهای پیش از ازدواج شما را بی معنی می خوانند و می گویند: «خونسرد باش». آن هایی که بی-صبرانه منتظر ازدواج هستند، به شما می گویند: «مبادا این فرصت را از دست بدهی». افراد، تنها در این فکر با شما هم عقیده اند که: «جهان جای افراد تنها نیست و برای زوج ها ساخته شده است». از همه بدتر، مدام صدایی در ذهنتان به شما هشدار می دهد که: «اگر الآن نامزدی ات را به هم بزنی دیگر چنین فرصتی را نخواهی داشت».
با توجه به این نکات، به سادگی می توان دید که چرا افرادی تصمیم می گیرند که به یک ازدواج بد تن درنهند تا آن که رابطه شان را به هم بزنند. وقت و احساسی که برای این ارتباط هزینه کرده اند، موجب می شود که نتوانند یک قدم عقب بکشند و واقع بینانه موقعیت رابطه شان را بسنجند و تصمیم بگیرند که بهترین کار برایشان جدا شدن و به هم زدن این ارتباط است.

نکته های عسلی (23)
 

1. هنگام ازدواج، بیشتر با گوش هایت مشورت کن، تا با چشم هایت. (ضرب المثل آلمانی)
2. مردی که به خاطر پول زن می گیرد، به نوکری می رود. (ضرب المثل فرانسوی)
3. لیاقت داماد، به قدرت بازوی اوست. (ضرب المثل چیینی)
4. زنی سعادتمند است که مطیع شوهر باشد. (ضرب المثل یونانی)
5. زن عاقل با داماد بی پول، خوب می سازد. (ضرب المثل انگلیسی)
6. زن مطیع، فرمانروای قلب شوهر است. (ضرب المثل انگلیسی)
7. زن و شوهر اگر یکدیگر را بخواهند، در کلبه خرابه هم زندگی می کنند. (ضرب المثل آلمانی)
8. داماد زشت و با شخصیت، به از داماد خوش صورت و بی لیاقت. (ضرب المثل لهستانی)
9. دختر عاقل، جوان فقیر را به پیرمرد ثروتمند ترجیح می دهد. (ضرب المثل ایتالیایی)
10. اگر داماد نشوی، از یک شب شادمانی و عمری بد اخلاقی محروم خواهی شد. (ضرب المثل فرانسوی)
11. دو نوع زن وجود دارد؛ با یکی ثروتمند می شوی و با دیگری فقیر. (ضرب المثل ایتالیایی)
12. در موقع خرید پارچه، حاشیه آن را خوب نگاه کن؛ و در موقع ازدواج، درباره مادر عروس تحقیق کن! (ضرب المثل آذربایجانی)
13. برای یافتن زن، می ارزد که یک کفش بیشتر پاره کنی. (ضرب المثل چینی)
14. تاک را از خاک خوب، و دختر را از مادر خوب و اصیل انتخاب کن! (ضرب المثل چینی)
15. اگر خواستی اختیار شوهرت را در دست بگیری، اختیار شکمش را در دست بگیر! (ضرب المثل اسپانیایی)
16. اگر زنی خواست به خاطر پول همسرت شود، با او ازدواج کن اما پولت را از او دور نگه دار! (ضرب المثل ترکی)
17. ازدواج مانند هندوانه است که گاهی خوب می شود و گاهی هم بسیار بد. (ضرب المثل اسپانیایی)
18. ازدواج، زودش اشتباهی بزرگ، و دیرش اشتباه بزرگ تری است. (ضرب المثل فرانسوی)
19. هیچ زنی در راه رضای خدا با مرد ازدواج نمی کند. (ضرب المثل اسکاتلندی)
20. با قرض اگر داماد شدی، با خنده خداحافظی کن. (ضرب المثل آلمانی)
21. دوام ازدواج، یک قسمتش روی محبت است و نُه قسمتش روی گذشت از خطا. (ضرب المثل اسکاتلندی)
22. ازدواج پدیده ای است برای تکامل مرد. (ضرب المثل سانسکریت)
23. زناشویی غصه های خیالی و موهوم را به غصه نقد و موجود، تبدیل می کند. (ضرب المثل آلمانی)
24. ازدواج از مقدس ترین قراردادها محسوب می شود. (ماری آمپر)
25. ازدواج کردن و ازدواج نکردن، هر دو موجب پشیمانی است. (سقراط)
26. ازدواج، مثل اجرای یک نقشه جنگی است که اگر در آن حتی فقط یک اشتباه صورت بگیرد، جبرانش غیر ممکن خواهد بود. (بورنز)
27. ازدواجی که به خاطر پول صورت گیرد، برای پول هم از بین می رود. (رولاند)
28. ازدواج، همیشه به عشق پایان داده است. (ناپلئون)
29. اگر کسی در انتخاب همسرش دقت نکند، دو نفر را بدبخت کرده است. (محمد حجازی)
30. انتخاب پدر و مادر، دست خود انسان نیست، ولی می توانیم مادر شوهر و مادر زن مان را خودمان انتخاب کنیم. (خانم پرل باک)
31. با زنی ازدواج کنید که اگر مرد بود، بهترین دوست شما می شد. (بردون)
32. با همسر خود مثل یک کتاب رفتار کنید و فصل های خسته کننده او را اصلاً نخوانید. (سونی اسمارت)
33. برای یک زندگی سعادتمندانه، مرد باید کَر باشد و زن لال. (سروانتس)
34. ازدواج، بیشتر از رفتن به جنگ شجاعت می خواهد. (کریستین)
35. تا یک سال بعد از ازدواج، مرد و زن زشتی های یکدیگر را نمی بینند. (اسمایلز)
36. پیش از ازدواج، چشم هایتان را باز کنید و بعد از ازدواج آن را روی هم بگذارید. (فرانکلین)
37. خانه بدون زن، گورستان است. (بالزاک)
38. تنها علاج عشق، ازدواج است. (آرت بوخوالد)
39. ازدواج، پیوندی است که از درختی به درخت دیگر می زنند، اگر خوب گرفت، هر دو زنده می شوند و اگر بد شد هر دو می میرند. (سعید نفیسی)
40. ازدواج عبارت است از سه هفته آشنایی، سه ماه عاشقی، سه سال جنگ و سی سال تحمل! (تن)
41. شوهر مغز خانه است و زن، قلب آن. (سیریوس)
42. عشق، سپیده دم ازدواج است و ازدواج، شامگاه عشق. (بالزاک)
43. قبل از ازدواج، درباره تربیت اطفال، شش نظریه داشتم، اما حالا شش فرزند دارم و دارای هیچ نظریه ای نیستم. (لرد لوچستر)
44. مردانی که می کوشند زن ها را درک کنند، فقط موفق می شوند با آن ها ازدواج کنند. (بن بیکر)
45. با ازدواج، مرد روی گذشته اش خط می کشد و زن روی آینده اش. (سینکالویس)
46. خوشی واقعی، بعد از ازدواج به دست می آید. (پاستور)
47. ازدواج کنید، به هر وسیله ای که می توانید؛ زیرا اگر زن خوبی گیرتان آمد بسیار خوشبخت خواهید شد و اگر گرفتار یک همسر بد شدید، فیلسوف بزرگی می شوید. (سقراط)
48. قبل از رفتن به جنگ، یکی دو بار و پیش از رفتن به خواستگاری، سه بار برای خودت دعا کن. (دانشمند لهستانی)
49. مطیع مرد باشید تا او شما را بپرستد. (کارول بیکر)
50. من تنها با مردی ازدواج می کنم که عتیقه شناس باشد؛ تا هرچه پیرتر شدم، برای او عزیزتر باشم. (آگاتا کریستی)
51. هرچه متأهلان بیشتر شوند، جنایت ها کمتر خواهد شد. (ولتر)
52. هیچ چیز غرور مرد را به اندازه شادی همسرش بالا نمی برد، چون همیشه آن را مربوط به خودش می داند. (جانسون)
53. زن ترجیح می دهد با مردی ازدواج کند که زندگی خوبی نداشته باشد، اما نمی تواند مردی را که شنونده خوبی نیست، تحمل کند. (کینها بارد)
54. اصل و نسب زن و مرد، وقتی مشخص می شود که آن ها بر سر مسائل کوچک با هم مشکل پیدا می کنند. (شاو)
55. وقتی برای عروسی ات خیلی هزینه می کنی، مهمان هایت را یک شب خوشحال می کنی و خودت را عمری ناراحت! (روزنامه نگار ایرلندی)
56. ازدواج، قرارداد دو نفره ای است که در همه دنیا اعتبار دارد. (مارک تواین)
57. ازدواج، مجموعه ای از مزه هاست: هم تلخی و هم شوری دارد، هم تندی و ترشی و شیرینی و بی مزگی. (ولتر)
58. تا ازدواج نکرده ای، نمی توانی درباره آن اظهار نظر کنی. (شارل بودلر)
نتیجه گیری
مباحثی که در این مقاله به آنها پرداخته شد و نتایجی که از این مقاله عاید ما می گردد به شرح ذیل می باشد:
1. شناخت یکدیگر قبل از ازدواج، قدرت تصمیم گیری دختر و پسر برای جواب مثبت یا منفی را بالا می برد، هرچه قدر شناخت، بیشتر و اصولی تر باشد، توانایی فکر کردن، بیشتر و بهتر خواهد شد.
2. روان شناسان معتقدند کلید طلایی موفقیت، برقراری ارتباطات درست است و جوهره این ارتباطات، صداقت و راستی است.
3. تجربه های مشاوره این واقعیت را نشان می دهد که نود و نه درصد دخترانی که اقدام به خواستگاری از پسران نموده اند، با نارضایتی، شکست، اختلاف و مشکلات عاطفی و روانی و رفتاری با شوهر و خانواده شوهر روبرو هستند.
4. ازدواج موجب نمی شود که یک رابطه بد به یک رابطه خوب تبدیل شود.
5. زوج هایی که دارای اعتقادات مذهبی مشابهی هستند، احتمالاً به علت پیوند معنوی عمیقی که دارند و زندگی کردن بر طبق آموزش های مذهبی شان، مشکلات کمتری خواهند داشت.
6. ازدواج کردن می تواند مهیج و در ضمن ترسناک هم باشد. بستن پیمان برای یک عمر، تصمیمی جدی است که نباید سرسری گرفته شود.
7. عشق تنها شرط یک ازدواج موفق نیست؛ زیرا اگر عشق تنها شرط یک ازدواج موفق بود، این همه طلاق نداشتیم.

پي‌نوشت‌ها:
 

1. محجه البیضاء، ج 3، ص 54
2. بحارالأنوار، ج 100، ص 233
3. سین جین های خواستگاری، صص 177 و 178
4. سین جین های خواستگاری، ص 179
5. سین جین های خواستگاری، ص 180
6. مستدرک الوسائل، ج 8، ص 457
7. اصول کافی، ج 2، ص 337
8. غررالحکم و دررالکلم، ص 291
9. غررالحکم و دررالکلم، ص 291
10. وصال مهرورزان، صص 70- 72
11. وصال مهرورزان، صص 72- 77
12. سین جین های خواستگاری، صص 180- 182
13. سین جین های خواستگاری، صص 182 و 183
14. 1001 پرسش پیش از ازدواج، صص 182 و 183
15. 1001 پرسش پیش از ازدواج، صص 184 و 185
16. سین جین های خواستگاری، صص 184- 186
17. سین جین های خواستگاری، صص 203- 206
18. 1001 پرسش پیش از ازدواج، صص 89- 91
19. 1001 پرسش پیش از ازدواج، صص 92- 94
20. وصال مهرورزان، صص 79- 81
21. 1001 پرسش پیش از ازدواج، صص 207 و 208
22. 1001 پرسش پیش از ازدواج، صص 235- 241
23. سین جین های خواستگاری، صص 223- 230

منابع پایانی
1. امیرالمؤمنین، علی بن ابیطالبعلیه السلام، غررالحکم و دررالحکم، ترجمه محمد علی انصاری قمی، انتشارات مهر آئین، بی چا، بی جا، 1378ش.
2. حسین زاده و تقی زاده، اکرم و محمداحسان، وصال مهرورزان، انتشارات حدیث راه عشق، چاپ دوم، اصفهان، 1384ش.
3. داودی نژاد، مسلم، سین جین های خواستگاری، انتشارات آثار دانشوران، چاپ اول، قم، 1389ش.
4. کاشانی، فیض، محجه البیضاء فی تهذیب الإحیاء، دفتر انتشارات اسلامی قم، بی چا، قم، 1361-1362ش.
5. کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، انتشارات مکتب صدوق، بی چا، تهران،1381ق.
6. لیهی، مونیکامندز، 1001 پرسش پیش از ازدواج، ترجمه فرناز فرود، انتشارات صابرین، چاپ پنجم، تهران، 1388ش.
7. نوری طبرسی، حسین، مستدرک الوسایل الشیعه، انتشارات مؤسسه آل البیت لإحیاء الثرات، بی چا، بیروت، 1987م.
/ع