نویسنده: مریم مرتضوی
مثل فرمانروا امر و نهی می کند و دستور می دهد. در رفتارش نشانه ای از احترام دیده نمی شود اما توقع دارد خانم احترامش را نگه دارد و بدون هیچ چون و چرایی از او اطاعت کند. در حالی که طبق دستورات اسلامی نه تنها بر احترام متقابل تأکید شده بلکه مرد نسبت به همسرش وظایفی دارد که کوتاهی از آن، تضییع حقوق زن به حساب می آید. اصولاً زن و شوهری که می خواهند سال ها با هم زیر یک سقف زندگی کنند و در سفر یا حضر یار و یاور یکدیگر باشند، باید شیوه درست زندگی را بدانند و رابطه خوب و محکمی با هم داشته باشند. بهترین راه برقراری رابطه خوب این است که زن و مرد حقوق یکدیگر را بشناسند و به آن احترام بگذارند. آقایان اگر می خواهند درباره راه های احترام گذاشتن به همسرانشان بیشتر بدانند، این مطالب را از دست ندهند.
امام باقر(علیه السلام) نیز درباره رعایت احترام مرد به همسرش می فرمایند:« اگر مردی با زنی ازدواج کرد، باید او را احترام کرده و مورد کرامت قرار دهد».
منبع: همشهری آیه، شماره 3 تیر 1391.
1. نعمتی الهی
بارها شنیده ایم که حفظ حرمت میان زن و شوهر از مسائلی است که باعث تحکیم اساس خانواده می شود و محبت میان اعضای خانواده را بیشتر می کند. خداوند در این زمینه در آیه 21 سوره روم می فرماید:« و من آیاته انْ خلق لکم من انفسکم ازواجاً لتسکنوا الیها و جعلَ بینکم مودّةً و رحمةً انّ فی ذلک لآیات لقوم یتفکرون/ و از نشانه های خداوند این است که همسرانی از جنس خودتان برایتان خلق کرد تا کنار آنان آرامش یابید و بین شما مودت و رحمت قرار داد. در این نشانه هایی هست برای گروهی که تفکر می کنند». امام سجاد (علیه السلام) نیز در خصوص احترام مرد به همسرش سفارش کرده اند:« حق زن بر شوهر آن است که بدانی خداوند او را مایه آرامش و انس تو قرار داده. پس بدان که همسری او نعمتی الهی است و بر تو واجب است که او را تکریم و احترام کنی». علاوه بر این در آیه 187سوره بقره هم آمده است:« هنَّ لباسٌ لکم و انتم لباسٌ‌لهنّ/ آنها لباس شما هستند و شما لباس ایشان». همان طور که لباس جنبه حفظ آبرو، زیبایی و محافظت دارد، رفتار مرد و زن هم باید نسبت به یکدیگر به گونه ای باشد که آبروی طرف مقابل حفظ شود و در عین حال به شخصیت افراد صدمه ای وارد نشود.2. زن، مایه آرامش
بعضی ها فکر می کنند چون مرد هستند می توانند هرگونه که دلشان خواست با همسرشان رفتار کنند، در حالی که سفارش های ائمه معصومین(علیهم السلام) نشان می دهد که زن و مرد برای دوام یک زندگی مشترک باید به همدیگر احترام بگذارند. پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) در این زمینه می فرمایند:« بهترین شما کسی است که در برخورد با مردم نرم تر و مهربان تر و در برخورد با همسرش، رفتار محترمانه تری داشته باشد». در این حدیث رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) علاوه بر اینکه به پیروانش تأکید می کند که انسان وظیفه دارد به دیگران احترام بگذارد و شأن آنان را حفظ کند، به برخورد محترمانه با کسی تأکید می کند که قرار است مدتی با هم زندگی کنند.امام باقر(علیه السلام) نیز درباره رعایت احترام مرد به همسرش می فرمایند:« اگر مردی با زنی ازدواج کرد، باید او را احترام کرده و مورد کرامت قرار دهد».
3. حقش را بشناس!
تضییع حقوق زن از مسائلی است که مخالف کرامت زن به حساب می آید. به همین دلیل، طبق قوانین الهی کسی اجازه ندارد حقوق همسرش را نادیده بگیرد. شاهد مدعای ما شیوه برخورد حضرت ابراهیم (علیه السلام) با همسرش ساره است که در قرآن مجید به آن اشاره شده. از آیات و روایات مشخص می شود ساره زن بزرگواری بوده که حضرت ابراهیم( علیه السلام) احترام بسیاری برایش قائل بود اما از آنجا که نمی توانست بچه دار شود، حضرت ابراهیم( علیه السلام) به امر خدا با هاجر ازدواج کرد ولی پس از تولد حضرت اسماعیل (علیه السلام)، خداوند به حرمت ساره دستور دارد هاجر و فرزندش هجرت کنند. در نهایت خداوند به پاداش صبر ساره، حضرت اسحاق(علیه السلام) را به او می بخشد و تعدادی از پیامبران الهی از جمله موسی و عیسی(علیهما السلام) از نسل او متولد می شوند که نشان دهنده شأن و منزلت وی در نزد خدای تعالی است.4. با قلدری برخورد نکنیم
مرد به حکم آنکه مسئولیت سرپرستی خانواده را برعهده دارد، لازم است از سوی اعضای خانواده به خصوص همسر خود مورد احترام قرار گیرد. لازم است شأن و حرمت او در خانواده حفظ شود تا با دلگرمی و پشتکار بیشتر، به انجام وظایف خود در خانواده بپردازد. فرزندان احترام به پدر را از مادر می آموزند. اگر زن به شوهر خود احترام بگذارد، فرزندان نیز حرمت پدر را نگه می دارند. می دانیم که مرد از لحاظ زور بازو و توانایی جسمی و بدنی بر زن برتری دارد و گاهی قدرت بدنی او سبب می شود در رفتار او با زن، نوعی قلدرمآبی دیده شود. اگر مرد بتواند این حس بزرگی خود را کنترل کرده و سیستم احترام را در خانواده حاکم کند، نخستین ثمره آن در رفتار فرزندان خانواده دیده می شود. درواقع فرزندان خانواده که الگوی رفتاری خود را از پدر و مادر دارند، احترام را سرلوحه رفتار خود می کنند و به پدر و مادر احترام می گذارند؛ زیرا بی احترامی ندیده اند که بخواهند مقابله به مثل کنند. متأسفانه گاهی دیده می شود وقتی در خانواده ای، مرد یا زن احترام یکدیگر را حفظ نمی کنند، فرزندان خانواده هم چنین رفتاری را در ارتباط با پدر و مادر در پیش می گیرند. مثلاً وقتی مردی همسرش را با الفاظ غیرمحترمانه صدا می زند، این الفاظ در ذهن فرزندان باقی می مانند و آنان نیز همان رفتار و الفاظ را در برخورد با مادر تکرار می کنند.5. بدخلقی ممنوع!
بهترین ثروتی که مرد می تواند برای خانواده اش به ارمغان بیاورد، ادب و احترام است. اگر مردی ثروت مادی بسیاری را برای خانواده اش فراهم کند اما به همسرش احترام نگذارد و نتواند به فرزندانش بیاموزد که با مادرشان با ادب و احترام برخورد کنند، درواقع در اداره خانواده ناکارآمد بوده. از سوی دیگر، اگر مردی به همسر خود احترام بگذارد و او را بزرگ بدارد، هرگز فرزندان آن خانواده به خودشان اجازه نمی دهند که به ساحت مادر بی احترامی کنند. در همین خصوص از رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) پرسیدند زن چه حقی بر مرد دارد؟ حضرت در پاسخ فرمودند جبرئیل آنقدر درباره زنان به من سفارش کرد که گمان کردم مرد حق ندارد حتی یک کلمه توهین آمیز مثل« اف» به زن بگوید. آن حضرت همچنین تصریح کرده اند:« افراد بزرگوار به زنان احترام می گذارند و افراد پست به زنان اهانت می کنند». از آنجا که مرد توانایی جسمی و قدرت بدنی بیشتری نسبت به زن دارد، باید مراقب باشد که وقتی در برخورد با مسائل دچار عصبانیت شد، خشم خودش را کنترل کند و با بدخلقی و عصبانیت بی جا باعث رنجش خاطر زن نشود. درواقع مرد وظیفه دارد حتی در بدترین شرایط زندگی هم خوش خلق باشد و با رفتار و گفتارش حرمت زن را خدشه دار نکند. چه بسا بدخلقی و سختگیری های مداوم، زن را از ادامه زندگی با مرد خسته می کند.6. در حضور دیگران به یکدیگر احترام بگذارید
مرد باید احترام همسرش را به ویژه در حضور دیگران نگه دارد تا اطرافیان هم متوجه شأن و منزلت او باشند. این کار موجب می شود که زن از بودن با آن مرد احساس افتخار کند و بر همین اساس، علاقه بیشتری برای ادامه زندگی با او داشته باشد. پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) نیز احترام بسیاری برای همسرانش قائل بود؛ به نحوی که خداوند در سوره تحریم خطاب به پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرماید:« یا ایها النبی لمَ تُحرّم ما احلّ الله لک تبتغی مرضات ازواجک/ ای پیامبر! چرا چیزی را که خدا بر تو حلال کرده به خاطر جلب رضایت همسرانت بر خود حرام می کنی؟!»(تحریم، 1) این آیه نشان می دهد که آن حضرت تا اندازه ای به مقام زن و خواسته او اهمیت می داده که حاضر بوده چیزی را که خدا بر او حلال کرده به این دلیل که همسرش راضی باشد بر خودش حرام کند. این شیوه برخورد به ویژه در حضور اقوام و خانواده های دو طرف باعث می شود که دیگران هم احترام آنان را حفظ کنند. حتی اگر اعضای خانواده مرد با زن او مخالف باشند وقتی این احترام از جانب او با همسرش را ببینند، ناخودآگاه سعی می کنند به او بی احترامی نکنند.7. گوش شنوا
یکی از مواردی که برای زن به منزله احترام تلقی می شود، این است که همسرش گوش شنوایی برای حرف هایش داشته باشد. علاوه بر این به او حق اظهارنظر در موارد مختلف زندگی را بدهد. نمونه بسیار خوب این مورد، در سیره رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) دیده می شود. آن حضرت تا اندازه زیادی به حرف ها و نظرات زنان احترام می گذاشت و برای آنان ارزش قائل بود. در روایات آمده است روزی عمر در برابر این رفتار رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) معترض شد و خطاب به زنان پیامبراسلام( صلی الله علیه و آله و سلم) گفت چطور است شما هر نظری که دارید، در حضور پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) اظهار می کنید!؟ بعد به شخص پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) اعتراض کرد و گفت چرا این اندازه به زنان اجازه اظهارنظر می دهید؟! این نرم خویی و رفتار مهربانانه شما باعث می شود که انتظار زنان بالا برود! در واقع رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) رفتاری همراه با احترام در مقابل زنان داشت که آنان در حضور ایشان احساس راحتی و آرامش کرده و نظرات و عقاید خود را به سادگی مطرح می کردند.منبع: همشهری آیه، شماره 3 تیر 1391.
