نویسنده: ماندانا ملاعلی
«وقتی سالمند می شوید هیچ چیز مثل گذشته نیست. اگر بخواهی هنوز راه بروی و فکر کنی و زندگی عادی خود را ادامه دهی مدام باید به خودت برسی. باید ورزش کنی و خودت را به دکتر ها بسپاری که هرچند وقت یک بار آزمایش کنند ببینند همه چیز مرتب است یا نه؟
باید درست و سر وقت بخوری و مراقب زمان خوردن داروهایت هم باشی. اما کجا باید ورزش کنی؟ چه ورزشی برایت مناسب است؟ چطور ورزش به بهبود حالت کمک می کند؟ باید کسی باشد که در این زمینه کمکت کند.»
اینها را محمد صادقی می گوید که اهل ورزش است، اما فکر می کند هرچیزی فضای خاص خود را دارد.
صادقی ۷۰ سال دارد و می گوید: درسالن بدنسازی شهرداری ورزش می کنم. از کارت منزلت هم استفاده نمی کنم و مثل یک شهروند عادی می روم به ورزشگاه. اما آیا همه مربی ها حوصله می کنند جواب سوالات دامنه دار سالمندان را بدهند و آیا همه آنها می دانند چه چیزی برای ما خوب است و چه چیزی بد؟ من که فکر نمی کنم.
او از برخی سازمان ها تشکر می کند که فضاهای مناسبی را برای ورزش سالمندان اختصاص داده است، اما در عین حال می گوید: «باید با نهادهای متولی سلامت هماهنگ شود که دست کم یک روز مشخص درماه متخصصی اینجا حضور پیدا کند و در خصوص این که چه ورزش هایی برای چه مشکلات جسمی بهتر است و چه کسانی نباید چه ورزش هایی را انجام دهند، توضیح دهد.»
او ادامه می دهد: «مثل این که مربی ها خوب نمی دانند چه باید کرد. مثلا به من می گوید، اگر قلبت ضعیف نیست از ورزش های سبک شروع کن.از هرچیز که بدنت را درد نمی آورد می توانی استفاده کنی. باید بتوانی طی ورزش نفس بکشی. آن وقت دیگر حوصله ندارد به حرفم گوش کند که چه می خواهم بگویم.»
در مقایسه با بدنسازی، شنا ورزش بی دردسرتری است و سالمندان دارای کارت منزلت به صورت متشکل از طریق کانون های سالمندی، گروه گروه برای استفاده از استخر در زمان و روزهای خاص به سالن های ورزشی مناطق شهرداری مراجعه می کنند.
در بعضی از ورزشگاه ها زمان استفاده سالمندان صف طویلی مقابل در تشکیل می شود تا نوبت استفاده از استخر برسد.
سری به یکی از این صف های طویل می زنم تا حرف های آنان را بشنوم. یکی از سالمندان که بازنشسته صدا و سیماست برای پاسخگویی نسبت به بقیه تمایل بیشتری نشان می دهد.
او از کیفیت فضای ورزشی راضی است اما می گوید: استفاده از این فضا نظم و انضباط می طلبد که متاسفانه وجود ندارد و سطح فرهنگ استفاده از فضای ورزشی پایین است.
م ـ الف موحد می گوید: استخر و جکوزی و امکانات وجود دارد، ولی مدیریت خوبی اعمال نمی شود.
داریم گفت وگو می کنیم که سالمندان دیگری دورمان را می گیرند. یکی از آنان سرپرست کانون سالمندی منطقه است. رضا ـ ر از همه چیز راضی است و می گوید هفته ای دو روز می آییم و از فضای ورزشی استفاده می کنیم.
او می گوید: در کل منطقه فقط یک استخر برای ورزش سالمندان تدارک دیده شده است که ۱۲۰ نفر از اعضای کانون ها طی این دو روز برای استفاده به اینجا می آیند. وی از مدیران مجموعه ورزشی یاد شده تشکر می کند و هنگام مصاحبه دائم به دیگران تذکر می دهد که گلایه نکنید که کارتتان را باطل می کنند.
فراموش نکنید چقدر دوندگی کرده ایم تا برای استفاده از این فضا هماهنگی صورت بگیرد. همین را هم از دست می دهیم. مراقب باشید چه می گویید!
در فضایی که زیر تیغ نگاه او نباشد کمی دیگر با سالمندان صحبت می کنم. آنها نمی خواهند بگویند کسی بد کار می کند، آنها نمی خواهند همین فرصت اندک شنا کردن را هم از دست بدهند، آنها می خواهند مجموعه هایی که به سالمندان خدمات می دهد آب درمانی هم داشته باشد، کسی باشد که به ورزش سالمندان آشنا باشد و راهنمایی شان کند. آنان که می خواهند اسمشان را نبرم فقط می خواهند برای سالمندان که هنوز زنده و فعال هستند فضای بیشتری برای ورزش که ضرورت زندگی آنها به حساب می آید در نظر گرفته شود تا جلوی شلوغی و پایین آمدن کیفیت گرفته شود.
هم اکنون ۳۷۴ کانون جهان دیدگان در محلات شهر تهران با عضویت ۷۵ هزار نفر تشکیل شده تا محیطی پویا و فعال برای سالمندان ایجاد شود.
اعضای جهان دیده در کانون های جهان دیدگان که شامل کمیته های مذهبی، گردشگری، تفریحی، فرهنگی، آموزشی، علمی، هنری و... هستند، به صورت مشارکتی به انجام فعالیت های مختلف اجتماعی می پردازند.
وجود چنین کانون هایی هماهنگی برای استفاده سالمندان از فضاهای مورد نیازشان را به مراتب آسان تر کرده است، اما همچنان نیاز سالمندان به فضای ورزشی خاص خودشان و مربیانی که به ورزش اصلاحی آشنا باشند و آنها را راهنمایی کنند، افزایش می یابد.
ورزش ضامن سلامت سالمندان
دکتر امید صالحیان، متخصص فیزیولوژی ورزش اعتقاد دارد: ورزش سالمندان به عنوان عامل اساسی در افزایش نشاط و سلامتی این قشر باید مورد توجه قرار گیرد.
وی با اشاره به وضع خاص سالمندان می افزاید: سالمند برای حفظ تندرستی و کاهش تاثیر عوامل منفی روی سلامتی خود ورزش می کند. ورزش چنان که سطح کلسترول و تری گلیسیرید خون را کاهش می دهد، اگر به صورت منظم انجام شود انعطاف پذیری عضلات را بهبود بخشیده و از سرعت روند نزولی قدرت و استقامت عضلانی و استقامت قلبی و تنفسی جلوگیری می کند.
این متخصص معتقد است: ورزش در هر شرایطی موجب افزایش قدرت فکر می شود حتی اگر در سالمندی به فکر آن افتاده باشید. انجام ورزش و تمرینات بدنی برای افراد سالمند هیچ گاه دیر نیست، مطالعات اخیر نشان داده است که فعالیت های فیزیکی که حتی برای اولین بار در دوران کهنسالی آغاز می شود، می تواند از کاهش میزان هوش جلوگیری کند.
چنانکه تحقیقات نشان داده است در ورزشکاران پیر حدود ۲۶ درصد از سلول های مغزی جدید به صورت نورون در حال توسعه بودند و به این نتیجه رسیده اند که احتمالا مغزهای کهنسال به سادگی توانایی خود را در زمینه تولید بافت عصبی از دست می دهند و ورزش و تمرین می تواند از تاثیر مخرب افزایش سن روی اندام ها، افکار و بنیه عمومی و نیز کاهش هوش جلوگیری کند.
به گفته این متخصص فیزیولوژی ورزشی، انجام فعالیت و ورزش در افراد سالمند حتی از ورزش در دوران جوانی مهم تر است و سالمند درحد توان خود باید تحرک داشته باشد.
ورزش باعث افزایش طول عمر، کاهش خطر زمین خوردن و شکستگی استخوان ها، کاهش فشار خون، افزایش اثر داروهای ضدفشار خون، کنترل بهتر دیابت، بیماری های ریوی و... می گردد و در اکثر بیماری ها باعث کاهش درد می شود. البته میزان و نوع ورزش برای هر سالمند با سالمند دیگر متفاوت است و باید برنامه ریزی دقیقی در این زمینه انجام گیرد.
باید درست و سر وقت بخوری و مراقب زمان خوردن داروهایت هم باشی. اما کجا باید ورزش کنی؟ چه ورزشی برایت مناسب است؟ چطور ورزش به بهبود حالت کمک می کند؟ باید کسی باشد که در این زمینه کمکت کند.»
اینها را محمد صادقی می گوید که اهل ورزش است، اما فکر می کند هرچیزی فضای خاص خود را دارد.
صادقی ۷۰ سال دارد و می گوید: درسالن بدنسازی شهرداری ورزش می کنم. از کارت منزلت هم استفاده نمی کنم و مثل یک شهروند عادی می روم به ورزشگاه. اما آیا همه مربی ها حوصله می کنند جواب سوالات دامنه دار سالمندان را بدهند و آیا همه آنها می دانند چه چیزی برای ما خوب است و چه چیزی بد؟ من که فکر نمی کنم.
او از برخی سازمان ها تشکر می کند که فضاهای مناسبی را برای ورزش سالمندان اختصاص داده است، اما در عین حال می گوید: «باید با نهادهای متولی سلامت هماهنگ شود که دست کم یک روز مشخص درماه متخصصی اینجا حضور پیدا کند و در خصوص این که چه ورزش هایی برای چه مشکلات جسمی بهتر است و چه کسانی نباید چه ورزش هایی را انجام دهند، توضیح دهد.»
او ادامه می دهد: «مثل این که مربی ها خوب نمی دانند چه باید کرد. مثلا به من می گوید، اگر قلبت ضعیف نیست از ورزش های سبک شروع کن.از هرچیز که بدنت را درد نمی آورد می توانی استفاده کنی. باید بتوانی طی ورزش نفس بکشی. آن وقت دیگر حوصله ندارد به حرفم گوش کند که چه می خواهم بگویم.»
در مقایسه با بدنسازی، شنا ورزش بی دردسرتری است و سالمندان دارای کارت منزلت به صورت متشکل از طریق کانون های سالمندی، گروه گروه برای استفاده از استخر در زمان و روزهای خاص به سالن های ورزشی مناطق شهرداری مراجعه می کنند.
در بعضی از ورزشگاه ها زمان استفاده سالمندان صف طویلی مقابل در تشکیل می شود تا نوبت استفاده از استخر برسد.
سری به یکی از این صف های طویل می زنم تا حرف های آنان را بشنوم. یکی از سالمندان که بازنشسته صدا و سیماست برای پاسخگویی نسبت به بقیه تمایل بیشتری نشان می دهد.
او از کیفیت فضای ورزشی راضی است اما می گوید: استفاده از این فضا نظم و انضباط می طلبد که متاسفانه وجود ندارد و سطح فرهنگ استفاده از فضای ورزشی پایین است.
م ـ الف موحد می گوید: استخر و جکوزی و امکانات وجود دارد، ولی مدیریت خوبی اعمال نمی شود.
داریم گفت وگو می کنیم که سالمندان دیگری دورمان را می گیرند. یکی از آنان سرپرست کانون سالمندی منطقه است. رضا ـ ر از همه چیز راضی است و می گوید هفته ای دو روز می آییم و از فضای ورزشی استفاده می کنیم.
او می گوید: در کل منطقه فقط یک استخر برای ورزش سالمندان تدارک دیده شده است که ۱۲۰ نفر از اعضای کانون ها طی این دو روز برای استفاده به اینجا می آیند. وی از مدیران مجموعه ورزشی یاد شده تشکر می کند و هنگام مصاحبه دائم به دیگران تذکر می دهد که گلایه نکنید که کارتتان را باطل می کنند.
فراموش نکنید چقدر دوندگی کرده ایم تا برای استفاده از این فضا هماهنگی صورت بگیرد. همین را هم از دست می دهیم. مراقب باشید چه می گویید!
در فضایی که زیر تیغ نگاه او نباشد کمی دیگر با سالمندان صحبت می کنم. آنها نمی خواهند بگویند کسی بد کار می کند، آنها نمی خواهند همین فرصت اندک شنا کردن را هم از دست بدهند، آنها می خواهند مجموعه هایی که به سالمندان خدمات می دهد آب درمانی هم داشته باشد، کسی باشد که به ورزش سالمندان آشنا باشد و راهنمایی شان کند. آنان که می خواهند اسمشان را نبرم فقط می خواهند برای سالمندان که هنوز زنده و فعال هستند فضای بیشتری برای ورزش که ضرورت زندگی آنها به حساب می آید در نظر گرفته شود تا جلوی شلوغی و پایین آمدن کیفیت گرفته شود.
هم اکنون ۳۷۴ کانون جهان دیدگان در محلات شهر تهران با عضویت ۷۵ هزار نفر تشکیل شده تا محیطی پویا و فعال برای سالمندان ایجاد شود.
اعضای جهان دیده در کانون های جهان دیدگان که شامل کمیته های مذهبی، گردشگری، تفریحی، فرهنگی، آموزشی، علمی، هنری و... هستند، به صورت مشارکتی به انجام فعالیت های مختلف اجتماعی می پردازند.
وجود چنین کانون هایی هماهنگی برای استفاده سالمندان از فضاهای مورد نیازشان را به مراتب آسان تر کرده است، اما همچنان نیاز سالمندان به فضای ورزشی خاص خودشان و مربیانی که به ورزش اصلاحی آشنا باشند و آنها را راهنمایی کنند، افزایش می یابد.
ورزش ضامن سلامت سالمندان
دکتر امید صالحیان، متخصص فیزیولوژی ورزش اعتقاد دارد: ورزش سالمندان به عنوان عامل اساسی در افزایش نشاط و سلامتی این قشر باید مورد توجه قرار گیرد.
وی با اشاره به وضع خاص سالمندان می افزاید: سالمند برای حفظ تندرستی و کاهش تاثیر عوامل منفی روی سلامتی خود ورزش می کند. ورزش چنان که سطح کلسترول و تری گلیسیرید خون را کاهش می دهد، اگر به صورت منظم انجام شود انعطاف پذیری عضلات را بهبود بخشیده و از سرعت روند نزولی قدرت و استقامت عضلانی و استقامت قلبی و تنفسی جلوگیری می کند.
این متخصص معتقد است: ورزش در هر شرایطی موجب افزایش قدرت فکر می شود حتی اگر در سالمندی به فکر آن افتاده باشید. انجام ورزش و تمرینات بدنی برای افراد سالمند هیچ گاه دیر نیست، مطالعات اخیر نشان داده است که فعالیت های فیزیکی که حتی برای اولین بار در دوران کهنسالی آغاز می شود، می تواند از کاهش میزان هوش جلوگیری کند.
چنانکه تحقیقات نشان داده است در ورزشکاران پیر حدود ۲۶ درصد از سلول های مغزی جدید به صورت نورون در حال توسعه بودند و به این نتیجه رسیده اند که احتمالا مغزهای کهنسال به سادگی توانایی خود را در زمینه تولید بافت عصبی از دست می دهند و ورزش و تمرین می تواند از تاثیر مخرب افزایش سن روی اندام ها، افکار و بنیه عمومی و نیز کاهش هوش جلوگیری کند.
به گفته این متخصص فیزیولوژی ورزشی، انجام فعالیت و ورزش در افراد سالمند حتی از ورزش در دوران جوانی مهم تر است و سالمند درحد توان خود باید تحرک داشته باشد.
ورزش باعث افزایش طول عمر، کاهش خطر زمین خوردن و شکستگی استخوان ها، کاهش فشار خون، افزایش اثر داروهای ضدفشار خون، کنترل بهتر دیابت، بیماری های ریوی و... می گردد و در اکثر بیماری ها باعث کاهش درد می شود. البته میزان و نوع ورزش برای هر سالمند با سالمند دیگر متفاوت است و باید برنامه ریزی دقیقی در این زمینه انجام گیرد.
/ج
