در قرآن مجید، اسلام آوردن و خود را تسلیم اوامر خداوند نمودن، وسیله دستیابی به رشد تلقی گردیده (1) و افرادی را که در این مسیر حرکت ننموده و بر مقتضای ایمان خود، اعمال شایسته انجام نمی دهند و نسبت به گسترش حق، اقدام و پایداری نمی نمایند در مسیر خسران و سیر قهقرایی می داند.(2) ایمان به خداوند و انجام اعمال عبادی وسیله ای برای رسیدگی به رشد می باشند که خود به خود قرب حضرت حق جل و علا را به دنبال دارد.
روش عملی که علی (ع) در مورد شناسایی رشد نشان می دهد این است که در احوال افرادی که آنرا ترک نموده اند مطالعه نماییم.(3) علی (ع) با شرح حال گروهی که از دین روی بر می گردانند و انواع و اقسام اعمال خلاف دین انجام می دهند، روش آنها را ترک نمودن و رها کردن راه مذهب رشد تلقی می نماید.(4) از این آموزشها چنین استنباط می شود که لازم است رشد، فلاح، نور و هدایت همراه با سقوط، خسران، ظلمت و گمراهی مورد بررسی قرار گیرند تا عوامل سقوط به موازات عوامل رشد شناسایی گردند. در این زمینه حتی مطالعه حیوانات و وحوش توصیه می گردد که تمام کوشش آنها شکم آنها و غلبه بر دیگران می باشد (5) و انسانی هم که در این مسیر حرکت نماید، شبیه آنها خواهد بود.
مطالعه تاریخ و اقوام مختلف به عنوان وسیله ای جهت تکامل تلقی شده است، تا به این ترتیب جنبه های مثبت زندگی آنها به عنوان الگو انتخاب و از جنبه های منفی احتراز گردد. در این زمینه در 31 مورد از آیات قرآن، دستور اکید داده شده است که در زمین سیر کنید و با مطالعه نتیجه و عاقبت کار پیشینیان، مردم ظالم، مجرم و بطور کلی جنبه های مثبت و منفی اقوام گذشته (6) به میزان تعقل خود بیفزایید.(7) مهمترین عامل سقوط، تمایل و دوستی دنیا و اصالت دادن به آن تلقی شده است (8) که در این صورت موجب ضرر (9) و خسران خواهد بود (10) و لذات آن موجب فساد (11) و هلاکت را فراهم می آورند (12) مهمترین راهنمایی که در این مورد داده می شود، تلقی دنیا و تمام جنبه های آن به عنوان مزرعه ای برای کشت اعمال صالح، در آن است که با دریافت رشد، شخص را به خداوند نزدیک نماید.(13) یقیناً شناسایی عوامل رشد و سقوط نیاز به آموزش دارد و به همین علت تأکید بسیار زیادی بر تحصیل علم و همنشینی با علما و پیاده نمودن علم، در این مذهب داده شده است. پذیرش رشد و تکامل، به عنوان فلسفه زندگی از دیدگاه اسلام، راهنمای اصلی در کشف نقطه نظرهای این مکتب، در مورد روان شناسی فردی و اجتماعی، جامعه شناسی، فلسفه، حقوق، اخلاق، تاریخ، هنر و سایر علومی که اسلام به نوعی در مورد آنها، اقدام به دادن طرح و الگو کرده است می باشد. در حقیقت با این کلید می توانیم درهای بسته فراوانی را باز کنیم و به فهم قرآن، دستورات پیشوایان اسلام، فلسفه و راز دستورات فقهی، و تربیت فرد و جامعه نمونه نایل آییم. چنانچه با بررسی قرآن مشاهده می نماییم با ذکر الگوهای تکامل یافته و علل تکامل آنها و شرح حال گروههایی که سیر قهقرایی نموده و به خسران رسیده اند، اساس تحقیقات تاریخی و نتیجه علم تاریخ را برای ما روشن می نماید.
پی نوشت ها :
1- و من اسلم فقد تحروا رشدا سورة جن (72) آیة 14.
2- و العصر، ان الانسان لفی خسر. الا الذین آمنوا و عملوا الصالحات و تواصوا بالحق و تواصوا بالصبر. سورة عصر (103).
3- و اعلموا انّکم لن تعرفوا الرشد حتی تعرفوا الذین ترکه. و بدانید که هرگز روش رشد و تکامل را نمی‌شناسید تا افرادی را که این روش را ترک کرده‌اند بشناسید. نهج البلاغه، فیض الاسلام، ج 3، ص 441.
4- و اخذوا یمینا و شمالا، طعنا فی مسالک الغی و ترکا لمذاهب الرشد (دنیا پرستان) گرفتند راه‌های گمراهی را از راست به چپ و از راه‌های رشد و تکامل دوری گزیدند. نهج البلاغه، فیض الاسلام، ج 3، ص 449.
5- ان البهائم همها بطونها و ان السباع همها العدوان علی غیرها. مقصود چهارپایان شکمهایشان و مقصود درندگان دشمنی و آزار رسانیدن به دیگران می‌باشد. نهج البلاغه، فیض الاسلام، خطبه 152، ج 3، ص 466.
6- افلم یسیروا فی الارض فتکون لهم قلوب یعقلون بها. سورة حج (22) آیة 46.
7- افلم یسیروا فی الارض فینظروا کیف کان عاقبه الذین من قبلهم. سورة روم (30) آیة 9.
8- حب الدنیا راس کل خطیئه. دوستی دنیا راس تمام خطایا می‌باشد (حضرت محمد «ص»).
9- الدنیا تضر. دنیا در هر صورت به انسان ضرر می‌رساند. علی (ع) غرر الحکم، ج 1، ص 10.
10- الدنیا خسران. توجه به دنیا، موجب زیان است. علی (ع) غرر الحکم، ج 1، ص 11.
11- اللذات مفسدات. عیش و نوش‌ها تباه کننده هستند. علی (ع)، غرر الحکم، ج 1، ص 7.
12- الشهوات قاتلات، شهوت‌ها کشنده هستند. علی (ع)، غرر الحکم، ج 1، ص 11.
13- الدنیا مزرعه الاخره. دنیا کشتزار آخرت است. حضرت محمد (ص).
.jpg "معنی اسم نارین و نام های هم آوا با آن + میزان فراوانی در ثبت احوال")
.jpg "معنی اسم آرنیکا و نام های هم آوا با آن + میزان فراوانی در ثبت احوال")
.jpg "معنی اسم آرنا و نام های هم آوا با آن + میزان فراوانی در ثبت احوال")
