تألیف و ترجمه: حمید وثیق زاده انصاری
منبع:راسخون
منبع:راسخون
مهندسان در کالیفرنیا (ایالات متحده امریکا) روشی برای زدودن مواد پتروشیمیایی سمی از خاک‌های آلوده‌ی آن منطقه با استفاده از بخار آب ابداع کردند. مهندسان ادعا کردند که با تزریق بخار آب در یک ناحیه‌ی بسیار آلوده در دره‌ی سیلیسیم (در کالیفرنیا) توانستند نود و نه و نیم درصد مواد آلوده کننده را از خاک و آب‌های زیر زمینی بزدایند. پس از این عمل، آلودگی در آن ناحیه به قدری کاهش یافت که طبق استانداردهای سازمان محلی محیط زیست غیر سمی شناخته می‌شد.
بخار آب سبب گرم شدن خاک و تبخیر مواد آلوده کننده می‌شود. بخارهای سمی، که مخلوطی از آب و مواد آلوده کننده‌اند از راه یک چاه مرکزی (چاه بازیابی) به سطح زمین رانده می‌شوند. در آن جا مواد شیمیایی را جمع آوری، تقطیر، و جدا می‌سازند و در صورت امکان برای استفاده‌ی مجدد ذخیره می‌کنند. گروه مهندسان، این روش تصفیه را برای زدودن چهارده ترکیب آلی گوناگون از خاک طراحی کردند که از جمله می‌توان به تری کلرواتیلن، اَسِتُن، و گزیلن اشاره کرد. به گفته‌ی کنت اودِل از دانشگاه کالیفرنیا، با این روش هر ماده‌ی فرّار یا نیم فرّاری را می‌توان تصفیه کرد. او بیان کرد که این نخستین بار است که از این روش در امریکا استفاده می‌شود.
ممکن است روش ابتدایی این مهندسان، روشی مؤثر و ارزان برای خلاص شدن از مواد شیمیایی سمی در خاک و آب‌های زیر زمینی باشد. اهمیت این روش وقتی بیشتر می‌شود که اشاره کنیم که سازمان حفاظت محیط زیست امریکا تخمین زده است که یک سوم از یک میلیون مخزن زیر زمینی مورد استفاده در امریکا برای جمع آوری و نگه‌داری فضولات سمی، نشت می‌کنند. به گفته‌ی مسئولان این سازمان، روش تصفیه با بخار آب امید بخش است اما هنوز زود است در باره‌ی کاربرد گسترده‌ی آن صحبت کرد. لازم به توضیح است که در حال حاضر، بسیاری از نواحی آلوده در امریکا و دیگر نقاط دنیا را با خاک‌برداری سطحی به ظاهر پاک می‌کنند. این کار هزینه‌ی زیادی در بر دارد و چندان مؤثر هم نیست چون خاک آلوده را نمی‌توان محو کرد و باید آن را در جایی دیگر انباشت.
در انگلستان و دیگر کشورهای اروپا، توجه روز افزونی به روش‌های جدید پاک کردن نواحی آلوده می‌شود. یکی از این روش‌ها استفاده از تکنیک‌های زیست شناختی (بیولوژیکی) است که در آلمان و هلند، به ویژه برای پاک کردن نواحی شهری، مورد توجه است. به گفته‌ی کنت اودل، روش تصفیه با بخار آب این مزیت را دارد که دوباره می‌توان مواد شیمیایی تصفیه شده را مصرف کرد، و در نتیجه از تولید مواد سمی بیشتر کاسته می‌شود. البته او تأکید داشت که پیش از کاربرد گسترده‌ی این روش، آزمایش‌های بیش‌تری باید انجام شود. او پیشنهاد کرد که امکان استفاده از این روش برای پاک کردن خاک‌های آلوده به زباله‌های رادیو اکتیو بررسی شود.
در یکی از آزمایش‌هایی که مهندسان برای پاک کردن ناحیه‌ی آلوده به حلال‌های شیمیایی انجام دادند، شش چاه شش متری را با فاصله‌ی معین بر روی دایره‌ای به قطر سه متر حفر کردند. جداره‌ی چاه‌ها با سیمان پوشانده شده بود. در چاه‌ها بخار تزریق شد. از کف هر چاه، از طریق لوله‌هایی که برای این کار در نظر گرفته شده بود، بخار آب به داخل خاک تزریق شد. تمام سطح ناحیه با سیمان و اپوکسی (یک ماده‌ی پُلیمری مستحکم) پوشانده شده بود تا از فرار بخارهای سمی جلوگیری شود. در نتیجه مخلوط آب و بخارهای سمی از چاه دیگری (چاه مرکزی یا بازیابی) خارج می‌شد که تقریباً در مرکز دایره‌ی چاه‌های شش گانه حفر شده بود. این چاه مجهز به پمپ خلأ و تقطیر کننده بود و بخارهای خروجی را جمع آوری و تقطیر می‌کرد. پیش از تصفیه، نمونه‌های این خاک آلوده حاوی سی هزار قسمت در میلیون (PPM) آلودگی بود، اما پس از پنج روز تزریق مداوم بخار آب و تصفیه‌ی خاک، میزان آلودگی تا حدود 10 PPM، یا سه هزارم درصد میزان اولیه کاهش پیدا کرد. در طی این پنج روز، چهار صد و پنجاه کیلوگرم مواد آلوده کننده به دست آمد.
بخار آب سبب گرم شدن خاک و تبخیر مواد آلوده کننده می‌شود. بخارهای سمی، که مخلوطی از آب و مواد آلوده کننده‌اند از راه یک چاه مرکزی (چاه بازیابی) به سطح زمین رانده می‌شوند. در آن جا مواد شیمیایی را جمع آوری، تقطیر، و جدا می‌سازند و در صورت امکان برای استفاده‌ی مجدد ذخیره می‌کنند. گروه مهندسان، این روش تصفیه را برای زدودن چهارده ترکیب آلی گوناگون از خاک طراحی کردند که از جمله می‌توان به تری کلرواتیلن، اَسِتُن، و گزیلن اشاره کرد. به گفته‌ی کنت اودِل از دانشگاه کالیفرنیا، با این روش هر ماده‌ی فرّار یا نیم فرّاری را می‌توان تصفیه کرد. او بیان کرد که این نخستین بار است که از این روش در امریکا استفاده می‌شود.
ممکن است روش ابتدایی این مهندسان، روشی مؤثر و ارزان برای خلاص شدن از مواد شیمیایی سمی در خاک و آب‌های زیر زمینی باشد. اهمیت این روش وقتی بیشتر می‌شود که اشاره کنیم که سازمان حفاظت محیط زیست امریکا تخمین زده است که یک سوم از یک میلیون مخزن زیر زمینی مورد استفاده در امریکا برای جمع آوری و نگه‌داری فضولات سمی، نشت می‌کنند. به گفته‌ی مسئولان این سازمان، روش تصفیه با بخار آب امید بخش است اما هنوز زود است در باره‌ی کاربرد گسترده‌ی آن صحبت کرد. لازم به توضیح است که در حال حاضر، بسیاری از نواحی آلوده در امریکا و دیگر نقاط دنیا را با خاک‌برداری سطحی به ظاهر پاک می‌کنند. این کار هزینه‌ی زیادی در بر دارد و چندان مؤثر هم نیست چون خاک آلوده را نمی‌توان محو کرد و باید آن را در جایی دیگر انباشت.
در انگلستان و دیگر کشورهای اروپا، توجه روز افزونی به روش‌های جدید پاک کردن نواحی آلوده می‌شود. یکی از این روش‌ها استفاده از تکنیک‌های زیست شناختی (بیولوژیکی) است که در آلمان و هلند، به ویژه برای پاک کردن نواحی شهری، مورد توجه است. به گفته‌ی کنت اودل، روش تصفیه با بخار آب این مزیت را دارد که دوباره می‌توان مواد شیمیایی تصفیه شده را مصرف کرد، و در نتیجه از تولید مواد سمی بیشتر کاسته می‌شود. البته او تأکید داشت که پیش از کاربرد گسترده‌ی این روش، آزمایش‌های بیش‌تری باید انجام شود. او پیشنهاد کرد که امکان استفاده از این روش برای پاک کردن خاک‌های آلوده به زباله‌های رادیو اکتیو بررسی شود.
در یکی از آزمایش‌هایی که مهندسان برای پاک کردن ناحیه‌ی آلوده به حلال‌های شیمیایی انجام دادند، شش چاه شش متری را با فاصله‌ی معین بر روی دایره‌ای به قطر سه متر حفر کردند. جداره‌ی چاه‌ها با سیمان پوشانده شده بود. در چاه‌ها بخار تزریق شد. از کف هر چاه، از طریق لوله‌هایی که برای این کار در نظر گرفته شده بود، بخار آب به داخل خاک تزریق شد. تمام سطح ناحیه با سیمان و اپوکسی (یک ماده‌ی پُلیمری مستحکم) پوشانده شده بود تا از فرار بخارهای سمی جلوگیری شود. در نتیجه مخلوط آب و بخارهای سمی از چاه دیگری (چاه مرکزی یا بازیابی) خارج می‌شد که تقریباً در مرکز دایره‌ی چاه‌های شش گانه حفر شده بود. این چاه مجهز به پمپ خلأ و تقطیر کننده بود و بخارهای خروجی را جمع آوری و تقطیر می‌کرد. پیش از تصفیه، نمونه‌های این خاک آلوده حاوی سی هزار قسمت در میلیون (PPM) آلودگی بود، اما پس از پنج روز تزریق مداوم بخار آب و تصفیه‌ی خاک، میزان آلودگی تا حدود 10 PPM، یا سه هزارم درصد میزان اولیه کاهش پیدا کرد. در طی این پنج روز، چهار صد و پنجاه کیلوگرم مواد آلوده کننده به دست آمد.
/ج
