اولین نماز جمعه پس از انقلاب

امام خمینی (ره) چند روز قبل از این تاریخ این مهم را به ایشان سپردند و حکم برپایی و اقامه نماز جمعه را صادر فرمودند.

واگذاری این تکلیف عظیم و سنگین توسط رهبر فرزانه انقلاب در حساس‌ترین برهه از زمان انقلاب اسلامی بر عهده آیت الله طالقانی که زبان گویایی برای باز گویی حقایق و رسوا نمودن دشمنان انقلاب داشت، امر خطیری بود.

جمعیت انبوه و میلیونی که از نخستین ساعات بامداد این روز از نقاط مختلف شهر تهران به دانشگاه و خیابان‌های اطراف هجوم آورده بودند با مشاهده امام جمعه، تکبیر گویان، حمایت خود را از رهبری امام خمینی (ره) و نهضت الهی ایشان اعلام داشتند.

با آغاز اقامه نماز جمعه، گروهک‌های مغرور و منافق که برای فریفتن مردم و برای واژگون نشان دادن مسائل و به انحراف کشیدن انقلاب، دست به تبلیغات بسیار عظیم و خطرناک و حساب شده زده بودند، ناگهان با یک معجزه بزرگ الهی و اسلامی روبرو شدند و نقشه‌های خود را نقش بر آب دیدند.

اتحاد و اجتماع صفوف نماز جمعه، توطئه‌های حساب شده و ترتیب یافته منافقان را خنثی کرد و حیله و تزویر آنان را در هم شکست. شیاطین و منافقین در همه جا راه یافتند اما در صفوف به هم پیوسته نماز رسوخ پیدا نکردند.

سرانجام از همین صفوف نماز جمعه بود که مشت‌های گره کرده به سوی منافقان و احزاب و گروهک‌های مغرور و مستکبر و از خدا بی‌خبر نشانه رفت و آنان را متواری و نابود ساخت.

اتفاقات سیاسی اولین نماز جمعه
با آغاز اقامه نماز جمعه، گروهک‌های مغرور و منافق که برای فریفتن مردم و برای واژگون نشان دادن مسائل و به انحراف کشیدن انقلاب، دست به تبلیغات بسیار عظیم و خطرناک و حساب شده زده بودند، ناگهان با یک معجزه بزرگ الهی و اسلامی روبرو شدند و نقشه‌های خود را نقش بر آب دیدند.

نماز جمعه پس از پیروزی انقلاب همواره محلی برای هوشیاری و آگاهی بخشی به مردم و نیز مکانی برای تزکیه نفس و خشوع و خضوع در برابر ذات خداوندی بوده است.

"امروز طلیعه انجام این فریضه بزرگ الهی و این صف بزرگ جهاد و توحید (نمازجمعه) است" این جملات آیت الله طالقانی آغازگر همایش هفتگی مسلمین پس از سالها تعطیلی آن بود

.آغازی که با ابتکاری زیبا در مهد علمی ایران دانشگاه تهران و توسط یکی از روحانیون پر سابقه نهضت رقم خورد، اگرچه امامت جمعه وی در مرداد همان سال از سوی روح‌الله خمینی به عنوان امام جمعه تهران منصوب شد و تا قبل از مرگ ۵ نماز جمعه را برگزار کرد.[1]

پیام امام خمینی بعد از رحلت طالقانی
آیت الله طالقانی پس از برگزاری ۹ نمازجمعه دار فانی را وداع گفت؛  وی در ۱۶ شهریور ۱۳۵۸ در بهشت زهرای تهران، آخرین نماز جمعه خود را برگزار کردطالقانی در تاریخ ۱۹ شهریور ۱۳۵۸، سه روز بعد نماز جمعهٔ ۱۶ شهریور در گذشت. او که به تعبیر امام زبان گویایی چون ابوذر داشت،دار فانی را وداع گفت.

حضرت امام خمینی پس از ارتحال وی در حکم انتصاب امام جمعه جدید برای تهران چنین مرقوم فرمودند: " مرحوم مجاهد بزرگوار آقای طالقانی ، پس از عمری مجاهدت و پاسداری از اسلام ، به رحمت خداوند پیوست و ما را سوگوار کرد.

تکلیف پاسداری از اسلام به عهده همه ماست ؛ و من شما را ... برای دژ محکمی که آن فقید سعید پاسدار آن بود انتخاب و منصوب نمودم. نماز جمعه - که نمایشی از قدرت سیاسی و اجتماعی اسلام است - باید هر چه شکوهمندتر و پر محتواتر اقامه شود.

ملت ما گمان نکنند که نماز جمعه یک نماز عادی است ، امروز نماز جمعه با شکوهمندی که دارد ، برای نهضت کوتاه عمر ما یک پشتوانه محکم و در پیشبرد انقلاب اسلامی ما عامل موثر و بزرگی است.

امام جمعه-تهران حضرت آیت الله العظمی خامنه ای
امام خمینی(ره) در حکم انتصاب امام جمعه بعدی تهران چنین می فرمایند:

«... مرحوم مجاهد بزرگوار آقای طالقانی، پس از عمری مجاهدت و پاسداری از اسلام، به رحمت خداوند پیوست و ما را سوگوار کرد. تکلیف پاسداری از اسلام به عهده همه ماست؛ و من شما را...

برای دژ محکمی که آن فقید سعید پاسدار آن بود انتخاب و منصوب نمودم. نماز جمعه - که نمایشی از قدرت سیاسی و اجتماعی اسلام است - باید هر چه شکوهمندتر و پر محتواتر اقامه شود.

ملت ما گمان نکنند که نماز جمعه یک نماز عادی است، امروز نماز جمعه با شکوهمندی که دارد، برای نهضت کوتاه عمر ما یک پشتوانه محکم و در پیشبرد انقلاب اسلامی ما عامل موثر و بزرگی است.

ملت عظیم و عزیز با شرکت خود باید این سنگر اسلامی را هر چه عظیم تر و بلند پایه تر حفظ نمایند تا به برکت آن، توطئه های خائنان و دسیسه های مفسدان خنثی شود...»

همچنین امام(ره) در سخنانی دیگر تاکید نموده‏اند:«نماز جمعه از اهمیت‏ سیاسی فوق ‏العاده‏ای برخوردار است... اسلام دین سیاست است و هر کس خیال کند که جدای از مسائل سیاسی‏ است جاهل بوده و از این آیین و سیاست آگاهی ندارد.»

این سخن‏ واضح و قاطع امام (ره) در احیای نماز جمعه به عنوان تجلی ترکیب اسلام ‏و سیاست نقش فوق العاده مهمی داشته است.در بیانی دیگر خطاب به‏کنگره جهانی ائمه جمعه و جماعات فرمودند:

«... اگر این انقلاب اسلامی جز این نماز جمعه به ما چیز دیگری نداده بود برای ملت ما و مسلمین‏ کافی بود...»
 

لت عظیم و عزیز با شرکت خود باید این سنگر اسلامی را هر چه عظیم‌تر و بلند پایه‌تر حفظ نمایند تا به برکت آن ، توطئه‌های خائنان و دسیسه‌های مفسدان خنثی شود."

و از آن تاریخ تا به امروز نماز جمعه تهران هیچگاه تعطیل نشد و حتی در دوران تهدید مکرر رژیم بعثی عراق به موشکباران نمازجمعه تهران در برگزاری آن خللی وارد نگردید تا از مرز برگزاری 1500 نمازجمعه به تازگی عبور نمود.

در 24 دیماه 1358حضرت آیت الله العظمی خامنه ای از سوی بنیانگذار کبیر انقلاب به عنوان امام جمعه تهران منصوب شدند و در 6 تیرماه 1360 با انفجار بمب در مقابل ایشان در مسجد اباذر تهران به شدت مجروح گردیدند.

مراسم سیاسی عبادی جمعه در سایر شهرها
پس از سوءقصد و ترور نافرجام ایشان توسط منافقین و در دوران نقاهت، نیاز به امام جمعه موقت در تهران بیشتر احساس گردید. در کل، شهر تهران در طول برگزاری این مراسم سیاسی عبادی، به غیر از رهبر فرزانه انقلاب یازده امام جمعه دیگر نیز به خود دیده است:

حضرات آیات طالقانی، منتظری، موسوی اردبیلی، هاشمی رفسنجانی، امامی کاشانی، ربانی املشی، یزدی، مهدوی کنی، جنتی، طاهری خرم آبادی و خاتمی.( به ترتیب اقامه اولین نماز) در این میان شهید آیت الله ربانی املشی با اقامه 3 نماز کمترین و حجت الاسلام و المسلمین هاشمی رفسنجانی با اقامه بیش از 400 نماز بیشترین تعداد برپایی نمازجمعه را به خود اختصاص داده اند.

نمازجمعه تهران برای اولین بار در دانشگاه تهران اقامه شد که این دانشگاه در طول این سالها بیشترین تعداد نمازجمعه ها را به خود اختصاص داد، اگرچه 6 نمازجمعه در بهشت زهرا، 18 نمازجمعه در حرم مطهر حضرت امام خمینی(ره)، و یک نمازجمعه نیز در مصلی تهران برگزار گردید.

"امروز طلیعه انجام این فریضه بزرگ الهی و این صف بزرگ جهاد و توحید (نمازجمعه) است" این جملات آیت الله طالقانی آغازگر همایش هفتگی مسلمین پس از سالها تعطیلی آن بود؛ آغازی که با ابتکاری زیبا در مهد علمی ایران دانشگاه تهران و توسط یکی از روحانیون پر سابقه نهضت رقم خورد

مصلایی که در 23 آبان سال 67 حضرت امام خمینی در پاسخ به درخواست ائمه جمعه تهران برای ساخت آن در مکان فعلی چنین دستور فرمودند: " با حفظ جهات شرعی در مورد زمین مذکور با پیشنهاد حجتی الاسلام ، آقایان: خامنه‌ای و هاشمی ، موافقت می‌شود.

انشاء الله در کنار ساختن مصلای تهران ، در ساختن بینش کفر ستیزی مسلمانان موفق باشید. ضمنا سادگی مصلا باید یادآور سادگی محل عبادت مسلمانان صدر اسلام باشد.

و شدیدا از زرق و برق ساختمان‌های مساجد اسلام آمریکایی جلوگیری شود. خداوند تمامی دست اندر کاران برپاکننده مساجد الله را تایید فرماید."

حضرت امام خمینی (ره) در نجف
حضرت امام خمینی (ره) آبان ماه ۱۳۴۴ یک ماه پس از تبعید به نجف اشرف، در مسجد شیخ انصاری در جمع علما، فضلا و طلاب حوزه علمیه نجف می فرمایند:

«مسیحیون خیال نکنند که اسلام هم، مسجد هم مثل کلیساست... مسجد مرکز سیاست اسلام بوده است. ... در خطبه جمعه مطالب سیاسی است، مطالب مربوط به جنگ ها، مربوط به سیاست مدن، اینها همه در مسجد درست می شده است.»

نتیجه:
نکات قابل توجه مقاله فوق به سرح زیر است:
الف .امام خمینی در بحث نماز و اقامه ی آن بسیار دقیق بوده اند لذا بعد از انقلاب دستور به برگذاری نماز جمعه را در تهران و شهرستانها صادر می کند.

ب:نماز جمعه یک عبادت سیاسی است و امام حکومت اسلام منهای سیاست را قبول ندارند .لذا به همین خاطر درخطبه ی دوم  به مسائل سیاسی دنیا و جامعه پرداخته می شود.

ج: امام خمینی به دلیل شناخت کافی از طالقانی و علم و درایت ایشان و  بینش سیاسی  و فهم متون دینی در مسائل دینی و سیاسی ایشان را انتخاب کردند.

پی نوشت:
1.لایی طالقانی، سید محمود (۱۳۵۸). از تاریخ بیاموزیم. انتشارات ناس.

منابع:
https://www.delgarm.com/
مرکز اسناد انقلاب اسلامی- موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی