دوران پارینه سنگی (۷۰۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰۰ ق. م):
به دلیل انجام نیافتن کاوشهای عمیق باستانی در بلوچستان از دوران پارینه سنگی اطلاع چندانی وجود ندارد، از آثار یافته شده در محوطه های پراکنده این ناحیه می توان گفت که اجتماعات بشری در این دوره در اطراف رودخانه ها ساکن بوده اند.
مهمترین آثار بدست آمده این دوران عبارتند از:
در تراس های شمال شرقی خاش در حاشیه رودخانه لادیز و رودخانه های سی میش و ماشکیل در سراوان آثاری بدست آمده که به نام ابزار لادیزی نام گذاری گردیده اند، آثار بدست آمده شامل ساطورهای یک لبه و دو لبه نشان دهنده سکونت اجتماعات انسانی در دوران پارینه سنگی قدیم، میانه و جدید است. در این دوره حیواناتی از قبیل بز، قوچ، غزال، خر وحشی و گراز در این نواحی وجود داشته است. ابزار بدست آمده لادیز قدمتی یک صد هزارساله دارند. تعدادی از ادوات بدست آمده در این مناطق شامل رنده و تیغه سنگی هستند.
در جنوب بلوچستان در کناره غربی رودخانه سُدیچ (سرچشمه از شهرستان نیکشهر ) مقداری از آثار و تیغه های سنگی بدست آمده که با مقایسه آنها با ابزار بدست آمده از زاگرس، قدمت ساخت این ابزار به ۷۵۰۰۰ تا ۶۵۰۰۰ سال قبل می رسد. از مقایسه این اشیاء با اشیای دیگر مناطق ایران می توان گفت که آنها مربوط به دورانهای پارینه سنگی قدیم و میانه می باشند.
در محوطه باستانی شمال شرقی خاش در فاصله ۲۷ کیلومتری شهر خاش محدوده ای به وسعت۱۵۰۰ کیلومترمربع توسط «جودیت ماروچک» در سال ۱۳۵۳ ه.ش مورد کاوش قرار گرفته و آثاری از دوران پارینه سنگی شناسایی و بررسی شده اند.
در دامنه شرقی کوه پنج انگشت و در ۴ کیلومتری مغرب خاش و در ۵۰ کیلومتری شمال حوزه آبریز رود کارواندر محوطه ای به عرض ۵ کیلومتر یافت شده که از مقایسه آثار بدست آمده آن با آثار لادیز معلوم می شود که آنها قدمتی بین ۷۰۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰۰ سال دارند.
در کوهستک از نواحی ساحلی دریای مکران مقداری ابزار سنگی مربوط به دوران پارینه سنگی یافت شده است.
در بخش شمال غربی کنارک آثاری از دوران پارینه سنگی میانی بدست آمده که همه آنها در سطحی صاف و هموار به صورت متفرق ریخته شده اند، و با آثار دوران پارینه سنگی قدیم شباهت دارند.
در بخش جنوب شرقی کنارک نیز مقداری اشیای سنگی پیدا شده است که مربوط به دوران پارینه سنگی می باشند.
قابل ذکر است در سالهای ۱۹۷۴ و ۱۹۷۵م در کناره ها و سواحل دریای مکران (عمان) تعدادی ابزار سنگی بدست آمده که مربوط به دوران پارینه سنگی بودند که به روش لواوا (روشی که سازنده ابزار آن را در چهار مرحله می سازد و از سنگ مادر جدا می کند) ساخته شده اند. محلهای اشاره شده در چهار ناحیه جنوبی بلوچستان مربوط به دوران پارینه سنگی قدیم و میانه هستند.
دوران میانه سنگی (۲۵۰۰۰ تا ۷۰۰۰۰ ق.م):
در فاصله بین دوران پارینه سنگی (۷۰۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰۰ ق.م) تا دوران نوسنگی(۸۰۰۰ تا ۲۵۰۰۰ ق.م) از آثار استقرار و سکونت اجتماعات بشری در بلوچستان اطلاعاتی در دست نیست و این بدان دلیل است که در این زمینه بررسی ها و تحقیقات باستان شناسی صورت نگرفته است و تاحال حاضر ناشناخته باقی مانده است.
دوران نوسنگی (۸۰۰۰ تا ۲۵۰۰۰ ق.م):
تنها اثر شناسایی شده این دوران اثری در جازموریان است که در سال ۱۳۴۳ه ش توسط دکتر علی اکبر سرفراز باستانشناس ایرانی مورد بررسی و گمانه زنی قرار گرفته است. این اثر در محلی بنام موریاب که یک تپه و سکونتگاه انسان مربوط به دوران شکارورزی است، قرار دارد. موریاب مربوط به هزاره دهم قبل از میلاد است و این تنها نوع سکونتگاه شکارورزی در ایران است که مورد شناسایی قرار گرفته است، چون آنچه از سکونتگاه های انسان در عصر شکارورزی بدست آمده، سکونتگاه های غاری و غارهای شکار در نواحی مختلف ایران است.
منبع: http://www.aftabir.com
به دلیل انجام نیافتن کاوشهای عمیق باستانی در بلوچستان از دوران پارینه سنگی اطلاع چندانی وجود ندارد، از آثار یافته شده در محوطه های پراکنده این ناحیه می توان گفت که اجتماعات بشری در این دوره در اطراف رودخانه ها ساکن بوده اند.
مهمترین آثار بدست آمده این دوران عبارتند از:
در تراس های شمال شرقی خاش در حاشیه رودخانه لادیز و رودخانه های سی میش و ماشکیل در سراوان آثاری بدست آمده که به نام ابزار لادیزی نام گذاری گردیده اند، آثار بدست آمده شامل ساطورهای یک لبه و دو لبه نشان دهنده سکونت اجتماعات انسانی در دوران پارینه سنگی قدیم، میانه و جدید است. در این دوره حیواناتی از قبیل بز، قوچ، غزال، خر وحشی و گراز در این نواحی وجود داشته است. ابزار بدست آمده لادیز قدمتی یک صد هزارساله دارند. تعدادی از ادوات بدست آمده در این مناطق شامل رنده و تیغه سنگی هستند.
در جنوب بلوچستان در کناره غربی رودخانه سُدیچ (سرچشمه از شهرستان نیکشهر ) مقداری از آثار و تیغه های سنگی بدست آمده که با مقایسه آنها با ابزار بدست آمده از زاگرس، قدمت ساخت این ابزار به ۷۵۰۰۰ تا ۶۵۰۰۰ سال قبل می رسد. از مقایسه این اشیاء با اشیای دیگر مناطق ایران می توان گفت که آنها مربوط به دورانهای پارینه سنگی قدیم و میانه می باشند.
در دامنه شرقی کوه پنج انگشت و در ۴ کیلومتری مغرب خاش و در ۵۰ کیلومتری شمال حوزه آبریز رود کارواندر محوطه ای به عرض ۵ کیلومتر یافت شده که از مقایسه آثار بدست آمده آن با آثار لادیز معلوم می شود که آنها قدمتی بین ۷۰۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰۰ سال دارند.
در کوهستک از نواحی ساحلی دریای مکران مقداری ابزار سنگی مربوط به دوران پارینه سنگی یافت شده است.
در بخش شمال غربی کنارک آثاری از دوران پارینه سنگی میانی بدست آمده که همه آنها در سطحی صاف و هموار به صورت متفرق ریخته شده اند، و با آثار دوران پارینه سنگی قدیم شباهت دارند.
در بخش جنوب شرقی کنارک نیز مقداری اشیای سنگی پیدا شده است که مربوط به دوران پارینه سنگی می باشند.
قابل ذکر است در سالهای ۱۹۷۴ و ۱۹۷۵م در کناره ها و سواحل دریای مکران (عمان) تعدادی ابزار سنگی بدست آمده که مربوط به دوران پارینه سنگی بودند که به روش لواوا (روشی که سازنده ابزار آن را در چهار مرحله می سازد و از سنگ مادر جدا می کند) ساخته شده اند. محلهای اشاره شده در چهار ناحیه جنوبی بلوچستان مربوط به دوران پارینه سنگی قدیم و میانه هستند.
دوران میانه سنگی (۲۵۰۰۰ تا ۷۰۰۰۰ ق.م):
در فاصله بین دوران پارینه سنگی (۷۰۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰۰ ق.م) تا دوران نوسنگی(۸۰۰۰ تا ۲۵۰۰۰ ق.م) از آثار استقرار و سکونت اجتماعات بشری در بلوچستان اطلاعاتی در دست نیست و این بدان دلیل است که در این زمینه بررسی ها و تحقیقات باستان شناسی صورت نگرفته است و تاحال حاضر ناشناخته باقی مانده است.
دوران نوسنگی (۸۰۰۰ تا ۲۵۰۰۰ ق.م):
تنها اثر شناسایی شده این دوران اثری در جازموریان است که در سال ۱۳۴۳ه ش توسط دکتر علی اکبر سرفراز باستانشناس ایرانی مورد بررسی و گمانه زنی قرار گرفته است. این اثر در محلی بنام موریاب که یک تپه و سکونتگاه انسان مربوط به دوران شکارورزی است، قرار دارد. موریاب مربوط به هزاره دهم قبل از میلاد است و این تنها نوع سکونتگاه شکارورزی در ایران است که مورد شناسایی قرار گرفته است، چون آنچه از سکونتگاه های انسان در عصر شکارورزی بدست آمده، سکونتگاه های غاری و غارهای شکار در نواحی مختلف ایران است.
منبع: http://www.aftabir.com
/ج
