نویسنده: مجتبی امین زاده
عوامل روانی - جنسی کدامند؟
تمایلات جنسی هر فرد بستگی به چهار عامل روانی پیوسته به هم دارد. این عوامل در تکامل، رشد و عملکرد شخصیت کودک در بزرگ سالی تأثیر گذار است.این عوامل عبارتند از:
1. جنسیت (Sexual Identity)
1. خصوصیات جنسی زیستی.2. کروموزم ها که از نظر ژنتیکی نر ( ژنوتیپXY) و ماده ( ژنوتیپ XX) هستند.
3. دستگاه تناسلی خارجی :
در پسرها :
کیسه بیضه ها، آلت تناسلی و در دخترها: کلیتوریس، لابیاماژور، لابیامینور4. دستگاه تناسلی داخلی:
در دختر ها :
مهبل، دهانه ی رحم ( سرویکس)، رحم، لوله های تخمدان و تخمدان ها. در پسرها: کیسه ی منی، مجرای انزال، غدد پروستات، غده ی کوپر ، مجاری اسپرم5. ترکیب هورمونی ( در پسرها تستوتسترون و در دخترها استروژن و پروژسترون )
6. غدد جنسی
7. خصوصیات ثانویه ی جنسی
2. هویت جنسی ( Gender Identity)
به احساس مردانگی یا زنانگی فرد گفته می شود که تقریباً هر کودکی در سن 2 تا 3 سالگی شناختی درباره ی مؤنث یا مذکر بودن خود پیدا می کند. یعنی در این سن هر بچه ای با قاطعیت می تواند بگوید « من یک پسرم» یا « من یک دخترم».بر اساس هویت جنسی، پسرها مردانه رفتار می کنند و دخترها رفتار زنانه از خود نشان می دهند. هویت جنسی ناشی از رشته سرمشق ها و القائات بی شماری است که از اعضای خانواده، دوستان، معلمین و همکاران، نگرش های والدین و نفوذ عوامل خانوادگی، دستگاه تناسلی خارجی کودک، عوامل ژنتیکی و مسائل فرهنگی حاصل می شود. خصوصیات جسمانی ناشی از جنسیت زیستی فرد نظیر ظاهر و شکل بدن و ابعاد فیزیکی با سیستم ظریفی از محرک ها و از جمله پاداش و تنبیه و برچسب های جنسی والدین ارتباط دارد و از حاصل این ارتباط، هویت جنسی پدید می آید.
3. نقش جنسی : (Gender Role)
رفتار نقش جنسی مربوط به هویت جنسی و تا حدودی مشتق از آن است. رفتار نقش جنسی به آنچه هر فرد برای شناساندن خود به عنوان یک پسر یا مرد و یک دختر یا زن می گوید یا انجام می دهد، می گویند.نقش جنسی، الگوی رفتار ظاهری است که بازتاب احساس درونی فرد است مبنی بر این که « من مذکر هستم» یا « من مؤنث هستم».
نقش جنسی در هنگام تولد ایجاد نمی شود بلکه به تدریج از طریق تجاربی که شخص در برخورد و تعامل اتفاقی و پیش بینی نشده به دست می آورد، از طریق دستورات و تلقینات آشکار و از طریق نتیجه گیری های شخصی ( که البته همیشه هم صحیح نیستند) شکل می گیرد.
حاصل معمول این روند، هماهنگی هویت جنسی و نقش جنسی است.
4. گرایش جنسی : ( Sexual Orientation)
گرایش جنسی به مفهوم موضوع یا هدف تکانه ها و امیال جنسی فرد است و بر سه قسم است:1. ناهم جنس گرا: گرایش و میل جنسی به جنس مخالف
2. هم جنس گرا: گرایش به جنس موافق
3. دو جنس گرا: گرایش فرد به دو جنس
گرایش و احساس های شهوانی و جنسی در اوایل نوجوانی و در بسیاری افراد، در کودکی شکل می گیرد.
منبع مقاله: امین زاده، دکتر مجتبی، مسائل جنسی کودکان (تعلیم و تربیت فرزندان)، تهران: نشر قطره، چاپ اول، (1389).
/م
