نویسنده: فرهاد شاملو
علت بیماری افسردگی چیست؟
مجموعه ای از عوامل مختلف به عنوان علل ایجاد کننده ی افسردگی ذکر شده اند که مهم ترین آن ها از این قرارند:الف- نقش توارث در ایجاد افسردگی شناخته شده است. در بعضی موارد سابقه ی این بیماری در افراد خانواده بیماران مشاهده شده، ولی این بدان معنا نیست که اگر کسی افسرده باشد، فرزندان او هم افسرده خواهند شد، اما شیوع افسردگی در بعضی خانواده ها بالاتر از سایرین است. البته تاکنون هیچ ژنی به عنوان عامل افسردگی شناخته نشده است.
ب - مدارک مهمی وجود دارد مبنی بر این که بعضی مواد بیوشیمیایی در ایجاد افسردگی نقش دارند. یکی از مهم ترین این مواد سروتونین است. بررسی های بسیاری نشان داده که کاهش این ماده با بروز افسردگی ارتباط دارد. به همین دلیل امروزه از داروهایی که موجب افزایش سروتونین می شوند در درمان افسردگی استفاده می شود.
ج- وقایع و حوادث استرس زای زندگی نیز در بروز افسردگی موثرند. از مهم ترین این وقایع، از دست دادن والدین در کودکی و از دست دادن همسر است. اتفاقات دیگر مثل از دست دادن شغل و غیره هم به عنوان عامل افسردگی شناخته شده اند.
البته در حال حاضر هنوز دقیقاً مشخص نیست که عوامل فوق به چه ترتیب موجب بروز علایم افسردگی می شوند.
افسردگی در چه کسانی بیش تر دیده می شود؟
افسردگی بیماری شایعی است. از نظر آماری 17 درصد افراد در طول عمر خود ممکن است به نوع شدید و دوره ای آن(که مورد بحث ماست) مبتلا شوند.این اختلال در تمام دنیا در زنان دو برابر مردان شیوع دارد(تقریباً از هر 4 زن و هر 8 مرد یک نفر). در همه ی گروه های سنی از جمله در کودکان هم امکان بروز دارد. در افراد مجرد و مطلقه شایع تر از متأهلین است، در روستاها بیش تر از شهرها مشاهده می شود.
به نظر می رسد افسردگی در کسانی که در سطوح پایین جامعه قرار دارند شایع تر باشد، ولی بررسی ها نشان داده که این نوع از افسردگی یعنی افسردگی های حاد و شدید در کلیه ی طبقات اجتماعی - اقتصادی به شکل یکسان دیده می شود و در این مورد هیچ تفاوتی نیز میان گروه های نژادی یا مذهبی وجود ندارند.
در مجموع هیچ کس در مقابل بیماری افسردگی مصون نیست. یک کودک شیرخوار که از مادرش بی توجهی دیده، یک نوجوان که سابقه ی ارثی افسردگی ندارد یا یک فرد سالخورده که به تازگی همسرش را از دست داده، همه ممکن است به بیماری افسردگی مبتلا شوند.
افسردگی در خانم ها شیوع بیش تری دارد. علت این امر دقیقاً مشخص نیست ولی به نظر می رسد دلایل مختلفی داشته باشد، از جمله این که بعضی هورمون های بدن و تغییرات آن ها در افسردگی نقش دارند. در زنان به طور ماهانه و تحت تأثیر زایمان و یائستگی تغییرات هورمونی زیادی به وجود می آید، در حالی که مردان تغییرات هورمونی چندانی ندارند. از طرف دیگر زنان با عوامل تنش زای بیش تری مواجه هستند، مثل حاملگی و زایمان. گذشته از آن، امروزه در اکثر جوامع مردان نقش غالب تری دارند و زنان از امکانات و قدرت کم تری برخوردارند و در حل مسائل و رسیدن به اهداف دچار ناکامی و درماندگی بیش تری می شوند.
معمولاً مردان از آزادی و امکانات تفریحی بیش تری برخوردارند که در رفع تنش و فشارهای روانی به آن ها کمک می کنند، توانایی جسمی، مالی و شغلی بیشتر، آقایان را در رسیدن به هدف ها یا تخلیه ی خشم یاری می کند و متأسفانه در بسیاری موارد خانم ها هدف اصلی خشم و سرگرمی ایشان قرار می گیرند. با این وجود در کشورهایی که زنان آزادی بیش تری دارند نیز افسردگی آن ها بیش تر از مردان است. به همین دلیل، هنوز بر نقش عوامل جسمی و هورمونی تأکید می شود.
منبع مقاله : شاملو، فرهاد؛ (1388)، من و افسردگی همسرم (همه ی آن چه که باید درباره ی افسردگی همسر خود دانست)، تهران: نشر قطره، چاپ اول
