سازمان های مشابه فراماسونری در ایران دوره پهلوی

چکیده

فراماسونری برای اینکه بتواند به صورت علنی و در مجامع رسمی فعالیت نماید و با آسودگی به تبلیغ اهداف خود و نیز عضوگیری بپردازد، سازمان با عناوین مؤسسات خیریه و عمومی تشکیل داد که از جمله این سازمان های لاینز و جمعیت تسلیح اخلاقی و جمعیت برادری جهانی است. این سازمان ها با شعارهایی چون برادری، برابری، خیرات و انسان دوستی و غیره فعالیت می‌کنند. این تشکیلات مقاصد اصلی خود را پنهان کرده و سعی دارند تا در افکار و عقاید و ارزش جوامع مورد نظر خویش تغییراتی دلخواه و باب میل خود ایجاد کنند و با اتخاذ روش خاص، مقاصد خود را اهدافی عالی و انسانی جلوه دهد.
این تشکیلات به فعالیت در امور خیریه و امور اجتماعی نظیر بهبود محیط زیست و حمایت از خدمات و نظایر آنها پرداخته و با صاحبان صنایع، تجار و برگزیدگان و مدیران مناطق تماس گرفته و موفق به جلب همکاری و سپس عضویت آنان در تشکیلات خود می‌شوند. این مقاله بر آن است که به معرفی سازمان های زیر مجموعه فراماسونری در ایران دوره پهلوی بپردازد.

کلیدواژه

فراماسونری، کلوب بین‌المللی لاینز، جمعیت تسلیح اخلاقی، ایران

کلوب بین‌المللی لاینز Lions International Club

یکی از سازمان‌هایی است که بوسیله فراماسونری بصورت علنی تأسیس شده است و نشانه‌ها و مظهرهای یهودی- ماسونی در لاینز هم به کار می‌رود. دو شیر غرّان که کرّه زمین را در میان چنگال‌های خود گرفته‌اند علامت این باشگاه است شیر یکی از سمبل‌های یهودی است که در تورات نام برده شده است و بکار بردن آن در فراماسونری و دستگاه‌های وابسته بدان مرسوم است (گروه ‌علمی / ص 142). اعضای آن باشگاه در فارسی «شیرمرد » و جوانان عضو باشگاه «شیربچه» خوانده‌اند و نشریه داخلی آن با نام «شیرنامه» انتشار می‌یافت. نشانه‌های دیگر یهودی - ماسونی که در لاینز بکار می‌رود؛ عبارتند از: رنگ‌آبی، جرس، رنگ طلایی، کره زمین، برگ زیتون و کبوتر سفید.
لاینز یکی از سازمانهای تشکیلات فراماسونری ایالات متحده آمریکا است و مانند دیگر سازمانهای علنی ماسونی در ظاهر عنوان می‌شود که به منظور فعالیت در امور خیریه و عام‌المنفعه تشکیل شده (رائین /1357 ش / جلد 3 / ص 475). اعضای لاینز در هر منطقه به چند کار عام‌المنفعه هم اقدام می‌کنند؛ اما این اقدامات، پوششی برای فعالیت آزاد باشگاه و به منظور جذب اشخاص و انعقاد سخنرانیهای عمومی و جمع‌آوری نیرو است. عضویت ماسون‌های مؤثر در لاینز و دخالت این باشگاه در اموری خارج از محدوده امور نیکوکاری نیز مؤید این حقیقت است که این باشگاه‌ها اهداف دیگری را دنبال می‌کنند (میر / 1376 ش / ص 120).
تشکیلات لاینز هم مانند روتارین‌ها بدنبال اهدافی سوای آنچه که ادعا دارد بوده و قصدی جز دخالت در امور کشور و سوداگری ندارد. این تشکل هم با عضویت افراد صاحب نفوذ در امور کشور موافقت کرده و از طریق آنان درصدد وابستگی ایران به غرب و از خود بیگانگی جوانان این مرز و بوم است.
آن طور که ملاحظه می‌شود اعضای لاینز دارای مقامات و مشاغل حساس دولتی و خصوصی بوده‌اند که قرار گرفتن در آن موقعیت‌ها جز با وابستگی سازمانی در داخل و ارتباط با خارج مقدور نبوده .

تاریخچه لاینز

باشگاه لاینز بوسیله یکی از مردان صنعت آمریکا به نام ملوین جونز (Melvin Jones) تأسیس شد. او عنوان می‌نمود که صنعتگران در همه مناطق باید در ارتقای سطح زندگانی خود و بهبود شرایط زیست در دنیا اهتمام کنند. اولین اجتماع اعضای این باشگاه در ژوئن 1917 میلادی در هتل دالاس ایالت تگزاس در آمریکا تشکیل شد که 23 گروه در آن شرکت نمودند. باشگاه دوم با کمک تاجر جواهرات بنام چارلز (Barky Chars) در 27 مارس 1916 میلادی در دیترویت تشکیل شد. تا سال 1920 میلادی عده اعضای باشگاه دو برابر شد و تشکیلات آن در کانادا و چین و مکزیک گسترش یافت و سپس شعب آن تمامی جهان را فرا گرفت (میر /1376 ش / ص 124).
نام لاینز از ترکیب حرف اول کلمات انگلیسی زیر به دست آمده است:
Liberty Intelligence Our Nations Safty
ظاهر عبارت بدین معناست: آزادی و ذکاء ایمنی ملّی ما را تضمین می‌کند. ملوین جونز مدّعی بود این پنج کلمه را جوهر و ریشه لاینز نشان می‌دهد. هدف که در منشور بین‌المللی باشگاه‌های لاینز ذکر شده ،
ادعاها و شعارهایی است که بوسیله صهیونیسم بین‌المللی طراحی شده و پایه‌گذاران عمده باشگاههای لاینز در دنیای اسلام و کشورهای عربی از فارغ‌التحصیلان دانشگاههای آمریکایی هستند که ارتباط گسترده‌ای با سازمانهای اطلاعاتی اسرائیل (موساد) و آمریکا (سیا) دارند. این دانش‌آموختگان به ظاهر به جنبه‌های انسانی توجه دارند، اما در واقع چهارچوب نقشه سیاسی و فرهنگی دیکته شده به خود را عمل می‌کنند. با این ظاهر فریبنده بسیاری را هم جذب این سازمانها کرده و در جلسات و مهمانی‌های آنان شرکت کرده و گاه حتی ریاست جلسات را هم عهده‌دار می‌شوند، بدون آنکه از ماهیت اصلی این باشگاه‌ها مطلع باشند (میر /1376 ش / ص 125).
دکتر زهیر محمود یکی از فارغ‌التحصیلان دانشگاه آمریکایی بیروت و محقق معروف علوم‌اجتماعی که خود در باشگاه لاینز عضو بوده چنین می‌گوید: «...... هدف انسانی لاینز که بدان تظاهر می‌کند در واقع چیزی نیست جز سمی کشنده که علیه مسلمانان و اعراب بکار می‌رود و دعوت اصلی لاینز کنارگذاشتن دین از آموزش و پرورش و دولت است و این محافل تصمیم گرفته‌اند عقیده اسلامی را در نوجوانان متزلزل کرده ، دعوت به دوری دولت‌ها و نظام آموزشی و تربیتی از دیانت را بنمایند ...... .» (میر / 1376 ش / ص 126 و 127).
آنچه که مردم سرزمین‌های مسلمان را متحد و منسجم ساخته و سبب خلل‌ناپذیری در عقاید و اعتقاداتشان شده، «دین» می‌باشد؛ پس با تهی کردن مردم مسلمان از آنچه که راه حیات آنان است، می‌توان بر آنان مسلط شده و امور زندگی‌شان را در دست گرفت؛ برای همین این گروه برای دستیابی به آنچه که می‌خواهند (غربزدگی، نفرت از مسلمان و شرقی بودن، از خود باختگی) بر این نقطه حساس دست گذاشته و درصدد حذف آن از زندگی مسلمانان می‌باشند و چه بهتر که از نسل جوان شروع کنند که آینده هر کشوری را جوانانش رقم خواهند زد.
برای تشکیل یک باشگاه لاینز حداقل 20 نفر لازم است که به تعلیمات لاینز ایمان داشته و برای تحقق اهداف آن تلاش کنند و پس از تأسیس باشگاه نام اعضای مؤسس به مرکز لاینز بین‌المللی در شیکاگو فرستاده می‌شود. از این پس اعضا بصورت افراد بی‌اختیاری خواهند بود که جز اجرای دستورات ابلاغی، ولو علیه نزدیکان و هموطنان کشورشان وظیفه دیگری ندارند (میر /1376 ش / ص 127).
در رأس تشکیلات لاینز در هر منطقه فرماندار یا حاکم آن منطقه قرار دارد و پس از او کمیته تشریفات و آنگاه رؤسای کمیته‌ها و هیأت مشاوران و منشیان محرمانه قرار گرفته‌اند. سرپرستی هر باشگاه به عهده هیأتی غالباً از استادان دانشگاه، نویسندگان و صاحب بزرگ است که امکانات مالی فراوانی را در اختیار دارند، که مرکب‌اند از:
رئیس، رئیس سابق، نایب رئیس اول، نایب رئیس دوم، نایب رئیس سوم، منشی محرمانه، خزانه‌دار، 4 نفر مدیر، ناظم و سخنگو.
اجلاس عمومی اعضا حداقل 2 بار در ماه است. اجلاس هیأت مدیره در مواقع نیاز تشکیل می‌شود که در هر حال از 2 بار در ماه کمتر نخواهد بود.
زنان نیز در باشگاه لاینز عضویت داشته‌اند، بخصوص زنان خوشگذران و رفاه‌طلبی که به مدارج عالی سازمانی رسیده در کنار مردان برای ترویج اهداف لاینز مشارکت داشته‌اند.
فعالیت باشگاههای لاینز تا قلب آفریقا هم رسوخ کرده و در سال 1968 م به کشور کنیا رسید و با تشکیل کنفرانس بزرگی در سال 1979 م توسط باشگاههای کنیا و اوگاندا، زئیر، تانزانیا به فعالیت لاینز سرعت بیشتری بخشیده (میر /1376 ش / ص 130).

لاینز در ایران

تأسیس لاینز در ایران از روز 15 فروردین 1336 شمسی /1975 میلادی آغاز شد. در آن روز شفیق منصور اهل لبنان، نماینده سیار لاینز بین‌المللی 30 نفر از ساکنان تهران را دعوت کرد تا بنای اولیه این مؤسسه را در ایران پی‌ریزی کنند. 30 نفر دعوت شده عبارت بودند از:
بوذری، دکتر اسماعیل ، هرمز آرش، کاظم ، مهندس ‌امامی، دکتر صادق ، دکتر منصور پورسینا، مهدی ، علی ‌بخش، حسن ، میشل ، احمد حریری، ادموند حکیم، حبیب‌الله مهندس ‌ذوالفقاری، تقی ، دکتر عزیز رفیعی، اسماعیل ، طاهباز، حسین ، دکتر علینقی ، حسن ، دکتر محمد کاظمی، دانگ ، ا رباب‌گیو، عبدالحسین مثقالی، دکتر ویلهلم و دکترحسن (رائین / 1357 ش / جلد 3 / ص 475).
شفیق در روز دوم حضور خود در تهران نزد الله‌پاشاخان‌صالح، استاد دانشگاه که سالها در سفارت آمریکا مقام مترجمی و مشاور داشت رفته و از وی تقاضا کرد که در تشکیل شعبه لاینز به وی کمک کند و تأکید کرد که لااقل اعضای هیأت مدیره از فراماسونها باشند.
بدین منصور نزد حسین علاء فراماسون 33 درجه (فراماسون پس از طی مرحله استادی و همکاری ممتد در این سمت به درجات بالاتر که از حوزه اطلاع اکثر اعضای تشکیلات نیز خارج است ارتقا می‌یابد و بزرگ بازرس کلّ می‌باشد (نایت/1364 ش / ص 56) و استاد مادام‌العمر فراماسونری رفته و موفق به تأسیس باشگاه لاینز در ایران شد (رائین / 1357 ش / ص 476).
«...... وجود چند فراماسون سرشناس و صاحب در مدیریت باشگاه لاینز ایران و جهان، این فکر را بوجود می‌آورد که لاینز ی ک مؤسسه مقدماتی برای فراماسون های ایران است و در این باشگاه لژهای فراماسونری ایران سعی می‌کنند اشخاصی را که مورد نظرشان زیر نظر گرفته و پس از طی مراحل آزمایش به عضویت درآورند (رائین، 1357، جلد 3: 476).
اعضای لاینز در روزهای پنج شنبه اول و سوم هر ماه در یکی از هتل تهران تشکیل جلسه می دادند (خاتمی، 1357: 136).
باشگاه لاینز در تقسیمات خود کشور ایران را منطقه «354 » نامید که خود به چند منطقه از نظر جغرافیایی تقسیم شده و با حروف ابجد نشان داده‌شدند. منطقه «354 الف» شامل‌های «تهران ، آریا ، مهر، مازیار ، شمال‌تهران ، ناهید ، فردوس همایون ، کوروش ، پیروزی ، تجریش ، سعدی ، بابک و فردوسی»‌شد. منطقه «354 د» در سال 1353 ش از منطقه الف» جدا شد، اما حدود جغرافیایی آن و منطقه‌های «354 ب وج» مشخص نیست.
تا پایان 1341 شمسی تعداد 57 باشگاه در 50 شهر با 1753 عضو دایر شد (خاتمی، 1357: 457). رؤسای لاینز در سال های 1349 شمسی به بعد به این شرح است (میر، 1376: 34):
1351-1350 شمسی: سید خلیل‌الله کازرونی
1352-1351 شمسی: دکتر محمدتقی نیک‌نژاد
1353-1352 شمسی: دکتر ابراهیم چهرازی
باشگاه لاینز دارای کمیته‌هایی نیز بوده از قرار:

1. کمیته افتخار
2. کمیته تعاون و تفاهم بین‌المللی و مبادله جوانان
3. کمیته کمک به نابینایان
4. کمیته کمک به کَران
5. کمیته روابط عمومی
6. کمیته کنگره بین‌المللی
7. کمیته اساسنامه پیشنهادات
8. کمیته تشریفات
9. کمیته گسترش
10. کمیته خوش آمدگویی
11. کمیته جوان شیران
12. کمیته خدمت
13. کمیته محیط زیست
14. کمیته بهداشت و غیره.

مناطق چندگانه باشگاه های لاینز ایران بوسیله یک شورای عالی اداره می‌شده که در سال 1355-1350 شمسی رئیس آن دکتر تراب مهرا و اعضای آن شیرمردان: منوچهر آبتین، دکتر محمد تقی نیک‌نژاد، محمد درّی، دکتر ابراهیم چهرازی، دکتر هوشنگ ظلّی، سید خلیل‌الله کازرونی، محمد داور و نصرت‌الله تاجیک بوده‌اند (شیرنامه، سال 52: ص 50).

جمعیت تسلیح اخلاقی Moral Rearmament

این جمعیت بوسیله «دکتر بوخمن» (Dr. Bokhman ) که از رؤسای لژ آلپینا در سویس است تشکیل شده و مرکز اصلی آن در مونترو سویس است. شعار این جمعیت این است: «ما دنیا را با اصول امانت و پاکدامنی و محبت و ترک خودخواهی تسخیر می‌کنیم ( میر / 1376ش / ص136 ) .»
شعبه آن در ایران توسط دکتر بوخمن در سال 1327 شمسی /1948 میلادی در سفری که به ایران داشت تأسیس شد. (میر /1376 ش / ص 136) از سال 1328 شمسی/ 1949 میلادی به تدریج عده‌ای زیاد از ایرانیان عضو این مؤسسه شدند. در سال 1331 شمسی/ 1952 میلادی هیأتی مرکب از 52 نفر از اعضاء جمعیت تسلیح اخلاقی به ایران آمدند و در یکی از باشگاه‌های تهران پذیرایی شدند و فیلمی به نام «جزیره گمشده» را در ایران به نمایش گذاشتند و در سال 1334 شمسی/ 1955 میلادی بار دیگر 194 نفر از این جمعیت به ایران آمدند و در سه شب متوالی فیلمی به نام «ناپدید شده» را نمایش دادند و در تالار ابن‌سینای تهران هم سخنرانی‌هایی ایراد کردند. نخستین بار مجله «امید» و سپس مجله «شورش» یا «رنسانس» به زبان فارسی از طرف این جمعیت در تهران منتشر شد؛ (خاتمی / 1357 ش / ص 134) این مجلات در چاپخانه‌ای در ژنو سویس حروفچینی شده و در چاپخانه «اقتصادیات شرق» آلمان غربی در سال 1340 شمسی/ 1961 میلادی چاپ می‌شد و هر دو مجله را در 50000 نسخه طبع و مجانی توزیع کردند (رائین / 1357 ش / جلد 3 / ص 467). چگونگی برگزاری جلسات این انجمن از طریق مطبوعات به اطلاع مردم می‌رسید و بنابراین حالت نیمه مخفیانه داشت.
از اعضای جمعیت تسلیح اخلاقی در ایران افراد ذکر شده‌اند:
دکتر رضازاده‌شفق، علی‌اصغر حکمت، دکتر علی ، دکتر رعدی، دکتر چهرازی، دکتر متین‌دفتری، دکتر سنگ، دکتر محمود زند، دکتر منصور پورسینا، دکتر محمد شاهکار، حاج‌محمد نیشابوری، دکتر علی‌محمد بنکدارپور، مجید موقر، مصطفی ، دکتر مجتهدی، دکتر شهریار، سپهبد نخجوان، سیدعلی ، علی‌نقی ، حاج‌ابوالفضل و مفخم (رائین / 1357 ش / جلد 3 / ص 468).

جمعیت برادری جهانی World Brothers

این جمعیت در سال 1307 شمسی /1928 میلادی در شهر نیویورک بوسیله چارلز ایونز هیوز (Ions Hoe’s Chars ) رئیس دیوان عالی کشور آمریکا بوجود آمد. (صادقی نیا / 1377 ش / ص 32) وی این گروه را برای مقابله با سازمان طرفدار تبعیض نژادی آمریکا تشکیل داد و مواد اساسنامه خود را بر کلمات «آزادی ، برادری ، دوستی ، حسن ‌تفاهم ، اشتراک مساعی ، رفع تبعیضات نژادی و مذهبی و برابری نژاد بشر» با یکدیگر استوار کرد.) رائین / 1357 ش / جلد 3 / ص 474 )
این جمعیت در سال 1329 شمسی / 1950 میلادی بوسیله «دکتر کلینچی» (Dr. Clinchy) و «پروفسور کامپتون» Compton) (جهانی شد. آنان همزمان با جنگ کره در کنگره نمایندگان جهان در عمارت یونسکو تقاضای تشکیل سازمان برادری جهانی را کردند و این سازمان پس از تأسیس بزودی گسترش یافته و در 5 منطقه دنیا شعبی تشکیل دادند که عبارتند از:
1- سرتاسر آمریکا: مرکز نیویورک.
2- کلیه کشورهای اروپایی: مرکز ژنو.
3- کشورهای خاورمیانه و خاور نزدیک: مرکز تهران.
4- منطقه خاور دور: مرکز مانیل.
5- جنوب و جنوب شرق آسیا: مرکز هنگ‌کنگ.
دکتر کلینچی از ماسون‌های سرشناس و استاد اعظم فراماسونری آمریکا و نیز رئیس کنفرانس ملی یهودیان و مسیحیان بود. پروفسور کامپتون سازنده اصلی بمب است که در ژاپن منفجر شد.
در سال 1337 شمسی دکتر کلینچی و پروفسور کامپتون به تهران آمدند و مرکز سازمان را در خاورمیانه و نزدیک در تهران تأسیس کردند. ریاست جمعیت با حسین علاء بود و شجاع‌الدین‌شفا (رئیس کتابخانه سالطنتی ) و سلیمان شاملو به عنوان دبیرکل و مدیرعامل جمعیت انتخاب شدند. علاوه بر آنان اشخاص زیر به ریاست و عضویت کمیسیون‌های مختلف انتخاب شدند که همگی از اعضای فراماسونری بودند:
دکتر فرهاد، دکتر محمود مهران، جمشید آموزگار (نخست‌وزیر شاه در سال 1356 شمسی )، دکتر محمود اعتمادیان دکتر حسین (رئیس سازمان پیشاهنگی ایران)، محمد یزدانفر، پرویز خوانساری (مسئول دانشجویان در اروپا)، صفیه ، جعفر بهبهانیان (خزانه‌دار دربار)، فتح‌الله معتمدی و فروزانفر (رائین / 1357 ش / جلد 3 / ص 471 ).
وجود این قبیل اشخاص که اغلب آنان فراماسونر و وابستگان به آمریکا و دربار بودند، در مدیریت سازمان برادری جهانی نشان می‌دهد که گردانندگان آن در جهت توسعه امپراطوری بین‌المللی ماسونی در غالب یک سازمان نو با ادعاها و شعارهای جدید گرد آمده‌اند. بطوری عنوان شده کمیته اجرائی سازمان برادری جهانی در ایران عملیات و اقدامات زیر را انجام داده است:
1- حذف مطالب زننده علیه مذهب تسنن از کتب درسی فارسی.
2- تدریس فقه تسنن و ایجاد کرسی مذهب تسنن در دانشکده ها.
3- تشکیل جلسات شورای عالی مرکب از رؤسای مذاهب مختلف (رائین / 1357 ش / جلد 3 / ص 473 ).

سخن آخر

بعد از برملاشدن اهداف توسعه طلبانه و مداخله گرانه سازمان فراماسونری، آنان با ایجاد مراکزی چون لاینز تسلیح اخلاقی و برادران جهانی درصدد بر آمدند تا با شعارهایی چون برادری، برابری، خیرات و انسان دوستی و غیره فعالیت خود را به گونه ای دیگر ادامه دهند و همان گونه که اشاره شد در دوران پهلوی نیز به علت همراهی خاندان حکومتی با این گروه در ایران نیز شعبانی از این تشکیلات ایجاد شدند و افرادی صاحب نفوذ را در عرصه های مختلف کشور با خود همراه کرده و در امور سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دخالت کردند و تنها با کیاست رهبر فقید جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی (ره) بود که دست این بیگانگان و وطن فروشان جاهل از سر این مردم کوتاه شد.
کتابنامه:
1- خاتمی، محمد، فراماسونری: پیرامون سازمان مخفی فراماسونری در ایران وجهان، تهران، نشرکتاب ، 1357 ش.
2- رائین، اسماعیل، فراموشخانه و فراماسونری در ایران، 3 جلد، تهران، نشر امیرکبیر،1357 ش.
3- طلوعی، محمود، راز بزرگ فراماسونها و سلطنت پهلوی، جلد 2، تهران، نشر علم،1380 ش.
4- مرکز اسناد انقلاب اسلامی، فراماسونرها و روتارین‌ها و لاینزهای ایران، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1377 ش.
5- -----------، دولتمردان به روایت اسناد ساواک، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1377 ش.
6- مؤسسه و پژوهشهای سیاسی، اسناد فراماسونری در ایران، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی 1380 ش.
7- -----------، ظهور و سقوط پهلوی (خاطرات ارتشبد حسین فردوست)، جلد 1، تهران، نشر اطلاعات، 1369 ش.
8- ----------، ظهور و سقوط پهلوی (جستارهایی از تاریخ معاصر ایران)، جلد 2، تهران، نشر اطلاعات 1369 ش.
9- ------، مطالعات سیاسی (کتاب‌اول)، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی،1370 ش
10- میر، حسین، تشکیلات فراماسونری در ایران با اسامی و اسناد منتشر نشده، تهران، نشر علمی،1376 ش
11- نایت، استیفن، برادری، ترجمه: فیروز خلعت‌بری، تهران، نشرشباویز،1364 ش.
مجلات
- مجله شیرنامه، سال 1352 ش
- مجله ، سال 1343 ش، شماره 95، مرداد
اسناد
- مجموعه بولتن‌های گزارشی موجود در اسناد ساواک
- مجموعه بولتن‌های گزارشی موجود در مرکز اسناد ملی
-.مجموعه بولتن‌های گزارشی موجود در مرکز اسناد انقلاب اسلامی