برنامه‌ی غذایی برای مشکلات کیسه‌ی صفرا

عادت‌های غذایی بر عمل کرد کیسه‌ی صفرا تاثیر می‌گذارند، کیسه‌ی صفرا عضوی است که در ارتباط با ذخیره و آزاد کردن صفرا است. این مقاله به طور اجمالی نمای کلی از عادات تغذیه‌ای و نکاتی برای افرادی که از بیماری‌های کیسه‌ی صفرا رنج می‌برند، ارائه می‌دهد.

مواد غذایی ضروری

- صبح آب لیمو
- 6 وعده غذایی کم حجم در روز
- میوه‌های تازه و سبزیجات
- روغن زیتون برای آشپزی
- روغن و شکر کمتر
- سیر، زنجبیل، چغندر، و خیار
عادت‌های غذایی مستقیماً بر اندام‌هایی که در ارتباط با هضم، انتقال، و جذب غذا / کیموس در بدن هستند، تأثیر می‌گذارند. این اندام‌ها به طور عمده شامل مری، معده، روده‌ها، و نیز کیسه‌ی صفرا می‌باشند.
کیسه‌ی صفرا یک کیسه کوچک است که در زیر کبد واقع شده است، و مسئول ذخیره و تغلیظ صفرایی است که توسط کبد تولید می‌شود. در پاسخ به تحریک هورمونی و فرآیند هضم، این صفرا به روده‌ی کوچک آزاد می‌شود.
نقص عمل کرد این اندام ممکن است ناشی از تشکیل سنگ صفرا، التهاب، و انواع خاصی از سرطان باشد.
این قبیل بیماری‌های کیسه‌ی صفرا ممکن است ناشی از پیری، مرض چاقی بیش از حد، کاهش وزن سریع، و عادت‌های غذایی نا سالم باشد.
آن چه در ادامه آمده است شرح خلاصه‌ای از این اندام حیاتی و نیز تعدادی برنامه به عنوان نمونه و راهنمایی‌های غذایی برای افرادی است که در خطر مشکلات کیسه‌ی صفرا هستند یا از آن رنج می‌برند.

درباره‌ی کیسه صفرا

ساختار: کیسه‌ی صفرا کیسه‌ی غشایی گلابی شکلی است که درست در زیر کبد واقع شده است. طول آن تقرباً 8 سانتی متر است و ضخامت تقریبی آن 4 سانتی متر است. این کیسه به کبد، پانکراس، و دئودنوم که قسمت اول روده‌ی کوچک است، متصل است.
عمل کرد: صفرای تولید شده توسط کبد در کیسه‌ی صفرا ذخیره می‌شود. جذب آب و نمک به داخل خون، در کیسه‌ی صفرا رخ می‌دهد، و صفرایی تغلیظ شده در کیسه تشکیل می‌شود. این صفرای غلیظ سپس به دئودنوم قسمت ابتدایی روده کوچک، در پاسخ به عمل کرد غدد درون ریز آزاد می‌شود. نمک‌های صفرا چربی را به حالت امولسیون و محلول تبدیل می‌کنند، و به این ترتیب به شکسته شدن چربی توسط آنزیم‌های لیپاز کمک می‌کند.
بیماری‌ها: مقدار اضافه‌ی کلسترول در نمک های صفرا باعث تشکیل بلور‌های سخت که سنگ صفرا (کوله لیتیازیس) نامیده می‌شوند، می‌شود.
در موارد خاصی، تشکیل بلور ممکن است در اثر مقادیر زیاد بیلی روبین و نمک‌های کلسیم در صفرا رخ دهد. این قبیل سنگ‌های صفرا ممکن است باعث انسداد در گردن و مجرای کیسه‌ی صفرا شود. این انسداد ممکن است سبب التهاب کیسه‌ی صفرا (کوله سیستیتیس) و سرطان گردد. علامت اصلی بیماری‌های کیسه‌ی صفرا شامل درد در قسمت فوقانی سمت راست شکم (مخصوصاً بعد از صرف غذا)، عدم تحمل غذاهای چرب، حالت تهوع، و کاهش اشتها است.
برنامه‌ی غذایی و کیسه‌ی صفرا
مهم‌ترین گام، کاهش مصرف چربی است، زیرا چربی باعث تحریک عمل کرد کیسه‌ی صفرا می‌شود. علاوه براین، مصرف فیبر باید بالا باشد، زیرا بخش‌های خاصی از فیبر رژِیم غذایی به اسید‌های صفراوی متصل می‌شوند. در ادامه تعدادی برنامه به عنوان نمونه و نیز لیست کاملی از غذاهایی که باید در برنامه‌ی غذایی باشند و نیز غذاهایی که باید اجتناب کرد، آمده است.
نمونه‌ی برنامه‌ی غذایی برای هر وعده

نمونه‌ی برنامه‌ی غذایی 1

صبحانه
- 1 کاسه آرد جوی دو سر همراه با میوه‌ی خشک
- املت با سفیده‌ی 1 تخم مرغ همراه با 2 برش از نان جوی کامل
- 1 فنجان آب میوه‌ی هندوانه
خوراک مختصر قبل از ظهر
- 1 فنجان مخلوط توت و ماست کم چرب
ناهار
- 1 کاسه سوپ مرغ رقیق
- نصف کاسه سالاد سبزیجات
- 1 بوقلمون پوشیده شده از گندم ساییده، نان ذرت مکزیکی بدون چربی، پنیر خامه‌ای بدون چربی، و سبزیجات تازه
عصرانه
- 2 عدد شیرینی بدون چربی
- 1 فنجان قهوه بدون کافئین
شام
- 5 عدد هویج کوچک و نازک
- 1 کاسه سوپ گوجه فرنگی
- 1 پرس پاستای ساده
خوراک مختصر زمان استراحت
- دو سه عدد کلوچه‌ی کوچک گندمی

نمونه‌ی برنامه‌ی غذایی 2

صبحانه
- 1 لیوان شیر بدون چربی
- 2 برش از نان کاملاً گندمی همراه با 2 قاشق چای خوری مربا روی آن
- 1 عدد گلابی
خوراک مختصر قبل از ظهر
- دو سه عدد کلوچه‌ی کوچک نمک دار
- 1 لیوان آب میوه‌ی انگور
ناهار
- 1 کاسه سوپ مخلوط سبزیجات
- 1 فنجان دانه‌ی گیاهی جوشانده
- 1 پرس برنج قهوه‌ای
خوراک مختصر عصرانه
- 1 نان جو، کلوچه‌ی کم چرب
- 1 فنجان کاکائو همراه شیر از خامه گرفته‌ی رقیق (بدون چربی)
شام
- 1 فنجان سوپ آبکی مرغ
- 1 فنجان سبزیجات بخار داده شده
- 1 پرس پاستای جو
خوراک مختصر زمان استراحت
- 2 عدد ویفر وانیلی

نمونه‌ی برنامه‌ی غذایی 3

صبحانه
- املت 3 سفیده‌ی تخم مرغ
- نصف فنجان آب میوه‌ی توت فرنگی
خوراک مختصر قبل از ظهر
- 5 ویفر وانیلی
ناهار
- 1 فنجان سبزیجات بخار داده شده
- سه چهار اونس مرغ کم چرب
- 1 فنجان برنج
خوراک مختصر قبل از ظهر
- 1 سیب کوچک پخته شده
- 1 فنجان چای بدون کافئین
شام
- 1 پرس ماهی هالیبوت پخته شده (نوعی ماهی پهن بزرگ)
- 1 قرص کوچک نان برای شام
- نصف فنجان دسر بدون چربی (محتوی آرد برنج و تخم مرغ شبیه فرنی)
خوراک مختصر زمان استراحت
- نصف فنجان چوب شور

نمونه‌ی برنامه‌ی غذایی 4

صبحانه
- 1 فنجان چای سبز
- 2 برش نان برشته‌ی جو
خوراک مختصر قبل از ظهر
- 2 عدد شیرینی بدون چربی
ناهار
- 1 کاسه سالاد سبز
- 1 عدد ساندویچ بوقلمون شامل نان ذرت مکزیکی بدون چربی، دو سه اونس بوقلمون و پنیر کم چرب
شام
- نصف کاسه سالاد مخلوط گوجه فرنگی و کاهو
- نصف فنجان لوبیای سبز
-1 پرس پاستای ساده
خوراک مختصر زمان استراحت
- نصف فنجان بستنی بدون چربی
لیست غذاها
غذاها با منع غذایی غذاها بدون منع غذایی

میوه ها

میوه‌ی تو سرخ سیب
زیتون زردآلو
پرتغال (نارنج) میوه توت (توت فرنگی)
نارگیل
انجیر
انگور
میوه‌ی درخت گوآوا (درختی در آمریکا)
لیمو ترش
خربزه
میوه‌ی عنبه هندی
گلابی
آلو‌ی خشک شده

سبزیجات

کلم بروکلی کنگر فرنگی
کلم چغندر
گل کلم هویج
ذرت کرفس
بنشن خیار
پیاز سیب زمینی شیرین
خیار ترش بامیه
تربچه سیر
شلغم لوبیا سبز
کدو
سیب زمینی سویسی
چغندر برگ سویسی
گوجه فرنگی
جو، نان، غلات
نان تخم مرغی برنج قهوه‌ای
غلات از نوع گرانولا* گندم سیاه
آرد سفید ارزن
آرد جوی دو سر
پاستای ساده
کوینولا (گیاه غازپای)
برنج
* گرانولا: که از جو دو سر و گندم و کنجد و عسل و قطعات میوه‌های خشک و غیره درست شده است و بیشتر برای صبحانه خورده می‌شود.
گوشت و جانشین‌های گوشت
گوشت نمک زده سفیده‌ی تخم مرغ
اردک ماهی و حلزون صدف دار
گوشت چرخ کرده یا
گوشتی که رگ رگ به نظر می‌رسد برش نازک و کم چرب از گوشت
گوشت بره مرغ و خروس بدون پوست
پپرونی (نوعی سوسیس ادویه زده)
گوشت خوک
گوشت خوک / گاو خشک شده
سوسیس
توفو (خمیر سویا که سفید و پنیر مانند است)

لبنیات

پنیر و گستره پنیری پنیر بدون چربی
خامه خامه‌ی ترش بدون چربی
سس خامه ای دوغ خامه‌ای
بستنی شیر رقیق بدون چربی
خامه‌ی به هم زده پنیر ایتالیایی بدون چربی
شیر کامل ماست یخ زده بدون چربی

نوشیدنی‌ها

مشروب کاکائوی ساخته شده از شیر بدون چربی
چای سیاه چای/قهوه بدون کافئین
قهوه میوه چرب شامل مخلوط
میوه و ماست بدون
چربی
ماده شیرین حاصل از برگ درخت کولا آب میوه و سبزیجات
نوشابه
نوشیدنی کربوناتی بدون الکل
سوپ‌ها
سوپ خامه‌ای آب گوشت
سوپ تشکیل شده از تکه‌های پرچرب گوشت آب گوشت غلیظ
آبگوشت بدون چربی

چربی‌ها / روغن‌ها

کره روغن دست نخورده زیتون
روغن نارگیل روغن بذر کتان
ریختن روغن و سرکه روی غذا روغن بوته‌ی شاهدانه
کره تقلیدی سالاد بدون چربی یا کم چربی روی غذا
مایونز روغن امگا-3
آجیل و روغن آجیل
روغن هیدروژنه
روغن ترد کننده شیرینی

خوراکی‌های مختصر

کلوچه‌ی کوچک نان پهن مکزیکی
سیب زمینی برشته نان بیسکویت نمکی
گرانولا بار کیک برنجی
سیب زمینی سرخ شده ذرت بو داده بدون کره

دسرها

شکلات شیرینی‌های بدون چربی
نان شیرینی گرد و حلقه مانند دسر محتوی آرد برنج و تخم مرغ بدون چربی
نان برشته‌ی فرانسوی یخ میوه
کیک آرد ذرت ژلاتین
مافین (کیک کوچک که معمولا گرم می خورند) شیرینی‌های زنجبیلی
نان شیرین و پهن (پنکیک) مرباها و ژله‌ها
قرص‌های کوچک شیرین نان شیره افرا
وافل (نوعی خاگینه) مربای نارنج
ویفر وانیلی
شیرینی پای
توجه: متخصصان در مایو کلینیک اظهار داشتند که بعد از برداشتن کیسه‌ی صفرا، که معمولاً راه‌حل‌ مشکلات کیسه‌ی صفرا است، هیچ رژیم غذایی خاصی برای دنبال کردن وجود ندارد. این به این دلیل است که راهنمایی‌ها و توصیه‌ها برای هر فرد متفاوت است. اصل عمده و مهم این است که باید از غذاهایی که به طور طبیعی روغنی / چرب هستند، و آن‌هایی که سبب تولید گاز، نفخ، و اسهال می‌شوند، اجتناب کرد. اقلام غذایی که در بالا ذکر شد – در قسمت غذاها با منع غذایی – غذاهایی هستند که این مشکلات را ایجاد می‌کنند. لیست مزبور راهنمای کلی است و قصد ندارد به عنوان طرح استاندارد غذایی در نظر گرفته شود. شما بدن خود و چگونه پاسخ دادن آن به غذاهای مشخص را بهتر می‌شناسید. فقط از غذاهایی که پس از مصرف موجب کسالت و ناراحتی می‌شوند اجتناب کنید.

چند نکته‌ی اضافه:

- به جای خوردن 3 یا 4 وعده غذایی پرحجم، خوردن 6 وعده غذایی سبک و کم حجم در روز را امتحان کنید. (هر دو ساعت یک وعده)
- اگر شما در حال بهبودی پس از کوله سیستکتومی (عمل برداشتن کیسه صفرا) هستید، مقادیر کمتری از غذاهای فیبری مصرف کنید، و متدرجاً مصرف فیبر خود را بالا ببرید. مصرف ناگهانی فیبر می‌تواند موجب اسهال و یبوست شود.
- همراه با افزایش مصرف فیبر، اطمینان حاصل کنید که مصرف آب خود را نیز بالا می‌برید. نوشیدن آب کمتر ممکن است منجر به یبوست شود.
- در برنامه‌ی غذایی خود میوه‌ها و سبزیجات را به مقدار فراوان قرار دهید.
- روغن آشپزی خود را با روغن‌های سالم‌تر مثل روغن زیتون جای گزین کنید.
- هر صبح ابتدا یک لیوان آب گرم لیمو ترش بنوشید.
- مقدار بیشتری زنجبیل و سیر به غذای خود اضافه کنید.
- غذاهای سرشار از کلسیم بیشتری مصرف کنید.
- در عوض چربی‌های ترانس و اشباع شده از چربی‌های اشباع نشده یک مولکولی و چند مولکولی استفاده کنید.
- گوشت‌های کم چرب را انتخاب کنید. قبل از آشپزی چربی‌های قابل رؤیت را از گوشت جدا کنید.
- غذای خود را به سبک سالم‌تری بپزید. کباب کردن، پختن، در فر پختن، برشته کردن بدون روغن، قراردادن در مایکرو ویو، آب پز کردن یا جوشاندن غذا بهتر از سرخ کردن یا برشته کردن آن همراه چربی است.
- مصرف شکر خود را به حداقل برسانید.
- غلات صبحانه را بدون اضافه کردن شکر انتخاب کنید.
- از کره‌ی کم چرب در عوض کره یا مایونز استفاده کنید.
کیسه‌ی صفرا نقش مهمی در هضم چربی‌ها دارد، و اغلب نقص عمل کرد آن به علت غذای نا سالم و کم بود فعالیت فیزیکی است. مشکلات کیسه‌ی صفرا نیازمند توجه فوری پزشکی است، زیرا غفلت و بی اطلاعی ممکن است منجر به ایجاد سرطان کیسه‌ی صفرا شود، که ممکن است با کوله سیستکتومی درمان نشود.
هشدار: این مقاله فقط برای اهداف آموزنده و آگاه کننده است، و نباید به عنوان جای گزینی برای توصیه‌های حرفه‌ای پزشکی استفاده شود.