نویسنده: دکتر شکوفه موسوی
اطلاع داشته باشند و آن ها را مراعات کنند. مثل: پول برداشتن بدون اجازه، کارهای خلاف قانون، به مدرسه نرفتن، مصرف مواد مخدر یا الکل، روابط با جنس مخالف، پرخاشگری و توهین اجرای این قوانین بی چون و چراست. بعضی قوانین در محدوده ی رفتارهای زرد است مثل گوش دادن به موسیقی با صدا بلند، بریز و بپاش و بی نظمی، سهل انگاری در انجام تکالیف، انتخاب مدل مو یا لباس خلاف نظر والدین، تا دیر وقت از خانه بیرون بودن و...
در این موارد یکی از مهم ترین شرایط زندگی خانوادگی این است که باید بین والدین و فرزندان جهت تعیین قانون مورد قبول برای هر دو طرف توافق صورت بپذیرد.
زیبایی یک خانواده ی مطلوب در آن است که همه ی قوانین و ارزش ها در درونش وجود دارد و به اطلاعیه و دستورالعمل و مصوبه ی خاصی برای اجرای آن احتیاجی نیست. افراد این خانواده از روش ها و راهکارهای دقیق و درستی تبعیت می کنند و احساس خوبی هم دارند. یک مرد قوی از انجام وظایفش به عنوان شوهر و پدر احساس رضایت می کند، بی آن که نیاز به دستورالعمل خاصی باشد. یک زن توانا از انجام مسئولیت هایش به عنوان زن و مادر احساس رضایت می کند بی آن که از مجازات انجام ندادن آن ها بترسد.
اگر خانواده ای قوانین و روال مشخصی نداشته باشد، ناکارآمد و مختل می شود. در این خانواده هیچ کس احساس امنیت و راحتی نمی کند. بعضی، بار بیشتری به دوش می کشند، بعضی از مسئولیت های خود شانه خالی می کنند. بعضی قربانی می شوند و بعضی بهره کشی می کنند. بیشتر افراد شاکی و ناراضی هستند و هنگام بروز مشکلات یکدیگر را متهم می کنند. این مشکلات ممکن است یک نمره کم، یک مشکل مالی یا مشکل رفتاری فرزند باشد:
- تقصیر توست.
- بچه رو بد تربیت کردی.
- تو باعث شدی این جور بشه.
زندگی در چنین خانه ای لطفی ندارد. اگر ما می خواهیم چنین وضعی را تغییر دهیم باید قوانین واضح و درستی وضع و به آن ها عمل کنیم تا روزی که این راه کارها نهادینه و جزیی از رفتارهای روزمره ی ما بشوند؟
خانه جایی است که قوانین را می توان با نرمش و انعطافی که ناشی از هم حسی و هم دلی است، اجرا کرد. ممکن است ظرف شستن وظیفه ی دختر خانه باشد، ولی امشب درس دارد و برادرش این کار را می کند. هر کسی مسئول مرتب کردن اتاق خود است، اما برادر گرفتار است و خواهرش این کار را انجام می دهد. مادر مریض است و پدر غذا درست می کند. مرد مشکل مالی دارد و همه ی افراد خانواده لباس عید نمی خرند...
می توان راهکارهای رفتاری پیشنهاد شده به والدین برای فرزندان، مثل شکل دهی رفتار یا برنامه ریزی را با خلاقیت، ابتکار و انعطاف همان برنامه ها به فرصتی برای با هم بودن و ارتباط لذت بخش تبدیل کرد. تجربه ی شخصی من به عنوان مادر و روان درمانگر همین بوده است. برنامه های رفتاری یک فرصت بسیار خوب برای ارتباطات دلچسب و به یادماندنی است. من هنوز هم برنامه ای را که برای ترس دختر دومم گذاشتم دارم. در آن برنامه من و دختر اولم نقاشی کشیدیم، جملات قشنگ نوشتیم، جایزه های کوچک و قشنگ تهیه دیدیم، کلی خندیدیم و البته موفق هم شدیم.
منبع مقاله :
موسوی، شکوفه؛ (1386) موفقیت تحصیلی: نقش والدین در تحصیل فرزندان، تهران: نشر قطره، چاپ پنجم
