تألیف: حمید وثیق زاده انصاری
منبع:راسخون
منبع:راسخون
در این قسمت به بحث در مورد از بین رفتن لایه ازون و گرم شدن کره زمین و یا عواملی که باعث گرم شدن کره زمین می-شوند، و یا پدیده ای که خود در این موضوع، مسئول تخریب لایه ی ازون است، می پردازیم. لطفاً به بحث ما ملحق شوید.
کلرو فلوئورو کربن ها (CFC) نیز از جمله گازهای گل خانه ای هستند که باعث افزایش دمای زمین می شوند. اتفاقاً، این گازها همان گازهایی هستند که نقش خود را در کاهش ضخامت لایه ازون ایفا می کنند. اقدامات فوری برای محدود کردن غلظت این گازها در جو زمین صورت گرفته و موفقیت آنها در این امر به میزان قابل توجهی بوده است. حتی اگر چه این موضوع مدیریت شد، مجموعه جدیدی از پرسش ها به وجود آمد، که آیا هیچ گونه ارتباطی بین علت تخریب لایه ازون و گرم شدن کره زمین وجود دارد؟
بنا بر این گرمایی که قرار است به فضا منعکس شود در تروپوسفر به دام می افتد. در نتیجه، درجه حرارت در تروپوسفر افزایش می یابد، اما دما در استراتوسفر پایین می آید. از آن جایی که درجه حرارت در استراتوسفر پایین می آید، مولکول های لایه ازون در این لایه نسبت به تخریب توسط گازهای مضر آسیب پذیر می شوند. بنا بر این گفته می شود که گرمایش جهانی، هر چند به طور غیر مستقیم نقش مهمی در تخریب لایه ازون ایفا می کند.
تخریب لایه ازون با کاهش دما در استراتوسفر تنها یکی از چند اثر خطرناک گرم شدن جهانی در زمین است. حتی پروتکل مونترال نیز نقش مهمی در مهار تشعشعات مضر که باعث تخریب لایه ازون می باشند در عرض دو دهه که از امضای این پروتکل می گذرد، ایفا می کند. اکنون خود را در آستانه یکی دیگر از بحران های لایه ازون احساس می کنیم و آن افزایش تخریب توسط گرم شدن کره زمین است که یکی از خطرناک ترین مسائل زیست محیطی است.
کلرو فلوئورو کربن ها (CFC) نیز از جمله گازهای گل خانه ای هستند که باعث افزایش دمای زمین می شوند. اتفاقاً، این گازها همان گازهایی هستند که نقش خود را در کاهش ضخامت لایه ازون ایفا می کنند. اقدامات فوری برای محدود کردن غلظت این گازها در جو زمین صورت گرفته و موفقیت آنها در این امر به میزان قابل توجهی بوده است. حتی اگر چه این موضوع مدیریت شد، مجموعه جدیدی از پرسش ها به وجود آمد، که آیا هیچ گونه ارتباطی بین علت تخریب لایه ازون و گرم شدن کره زمین وجود دارد؟
لایه ازون چیست؟
اتمسفر زمین نقش بسیار مهمی در ایجاد یک سیاره با شرایط حیات ایفا می نماید. در واقع، اتمسفر به پنج لایه تقسیم می-شود. استراتوسفر یکی از آنها می باشد. این لایه دومین لایه بزرگ اتمسفر است که در بالای تروپوسفر و پایین مزوسفر قرار دارد. یکی از ویژگیهای استراتوسفر میزان نسبتاً زیاد گاز ازون (O3 فرم خاصی از اکسیژن) است که ضخامتی حدود 10 تا 20 مایل دارد و لایه ازون نیز در این لایه تشکیل میشود. ازون از ترکیب سه اکسیژن تشکیل می گردد. این بر خلاف حالت معمولی آن یعنی ترکیب دو اکسیژن است. دما در بعضی نواحی این لایه به ۶۰- درجه سانتیگراد میرسد. این لایه از نظر جلو گیری از اثرات مرگ بار تابشهای شدید فرا بنفش (UV - B) با وجود ازون موجود در آن بسیار مؤثر است. از طرف دیگر گاز ازون (O3) توأم با کربن دی اکسید (CO2) اثر به سزایی در پراکندگی عمودی دما دارد.تخریب لایه ازون چیست؟
لایه ازون توسط طیف وسیعی از مواد شیمیایی از طریق یک سری از واکنش های شیمیایی در خطر از بین رفتن است. این مواد شیمیایی، شامل کلرو فلورو کربن، متیل بروماید و غیره است. این ترکیبات در اوایل سال ۱۹۳۰ توسط ایالات متحده آمریکا اختراع شد و در برنامههای صنعتی، تجاری و خانگی مورد استفاده قرار گرفت و به زودی به سراسر جهان نیز راه یافت. این ترکیبات، پایدار و غیر قابل سوختن هستند و با ترکیبات شیمیایی دیگر واکنش نمیدهند و ارزان قیمت هستند. این ویژگیهای مطلوب ایمنی بخش، موجب شد که این ترکیبات در بسیاری از وسایل کار بردی و سرد کنندهها در واحدهای تجاری و خانگی مورد استفاده قرار بگیرد و به تدریج، متقاضیان محصولات آن روز به روز افزایش یافت. این ترکیبات میتوانند به وسیله باد به استراتوسفر زمین راه یابند. از آن جا که این ترکیبات دارای کلر و برم هستند، میتوانند به لایه ازون آسیب بزنند. مولکول های این مواد شیمیایی تمایل به شکستن مولکول ازون دارند که مانع از توانایی این لایه در به دام انداختن اشعه ماوراء بنفش می شود. میزان تخریب این لایه با کاهش دما افزایش می یابد.گرمایش جهانی باید با تخریب لایه ازون چکار بکند؟
این واقعیت که کاهش درجه حرارت باعث افزایش میزان تخریب لایه ازون می شود ممکن است فرد را به تعجب وا دارد که چگونه گرمایش جهانی سبب ایجاد تخریب در لایه ازون می شود. هنگامی که ما به این واقعیت اشاره می کنیم که دمای جهانی در طول 100 سال گذشته 8ر1 درجه سانتی گراد افزایش یافته است، ما در واقع به درجه حرارت نزدیک به سطح این سیاره اشاره می نماییم. یکی از علل عمده گرم شدن کره زمین اثر گازهای گل خانه ای است، که در آن تعدادی از گازهای گل خانه ای توسط فعالیت های انسانی طبیعی منتشر می شوند. بنا بر این یک لایه در جو تشکیل می دهند و اشعه های تابش خورشید را به دام انداخته و باعث گرم شدن کره زمین می شود.بنا بر این گرمایی که قرار است به فضا منعکس شود در تروپوسفر به دام می افتد. در نتیجه، درجه حرارت در تروپوسفر افزایش می یابد، اما دما در استراتوسفر پایین می آید. از آن جایی که درجه حرارت در استراتوسفر پایین می آید، مولکول های لایه ازون در این لایه نسبت به تخریب توسط گازهای مضر آسیب پذیر می شوند. بنا بر این گفته می شود که گرمایش جهانی، هر چند به طور غیر مستقیم نقش مهمی در تخریب لایه ازون ایفا می کند.
تخریب لایه ازون با کاهش دما در استراتوسفر تنها یکی از چند اثر خطرناک گرم شدن جهانی در زمین است. حتی پروتکل مونترال نیز نقش مهمی در مهار تشعشعات مضر که باعث تخریب لایه ازون می باشند در عرض دو دهه که از امضای این پروتکل می گذرد، ایفا می کند. اکنون خود را در آستانه یکی دیگر از بحران های لایه ازون احساس می کنیم و آن افزایش تخریب توسط گرم شدن کره زمین است که یکی از خطرناک ترین مسائل زیست محیطی است.
/ج