تألیف: حمید وثیق زاده انصاری
منبع: راسخون
منبع: راسخون
با وجود این که استفاده از اسید نیتریک به قرن 13ام بر می‌گردد ولی تعداد کمی از مردم وجود دارند که در زمینه‌ی فهم کار بردهای اسید نیتریک حرفی برای گفتن داشته باشند.
یک اسید قوی، اسیدی است که در اصل تمام یونهای هیدروژنش در حالت محلول در آب، یونیزه شوند. یکی از بهترین نمونه‌ها از آن اسیدهای قوی، خورنده و سمی، نیتریک اسید است که به عنوان یک عامل اکسید کننده در صنایع مختلف استفاده می‌شود.
» در رشته مهندسی هوا فضا، اسید نیتریک به عنوان ماده‌ی اکسید کننده در موشک با سوخت مایع استفاده می‌شود.
» در صنعت مواد منفجره، برای ساخت مواد منفجره مانند TNT، باروت تفنگ، نیترو گلیسیرین، و غیره استفاده می‌شود.
» در تولید کود، آن را برای تولید کودهایی مثل نیترات کلسیم، نیترات آمونیوم، و غیره استفاده می‌کنند.
» برای ساخت نمک‌های نیترات، مانند نیترات آمونیوم، نیترات نقره، نیترات کلسیم، و غیره استفاده می‌شود.
» به طور گسترده‌ای در زمینه شیمی به عنوان یک واکنش‌گر آزمایشگاهی استفاده می‌شود.
» هم چنین در ساخت رنگینه‌ها و داروها از محصولات مختلف قطران زغال سنگ، استفاده می‌شود.
» برای خالص سازی فلزات مختلف با ارزش از جمله طلا، نقره و پلاتین استفاده می‌شود.
» در متالورژی، آن را در ترکیب با الکل برای حک کردن طرح بر روی فلزاتی مانند برنج، مس، برنز و غیره استفاده می‌کنند.
» در تهیه‌ی "تیزاب سلطانی" و یا نیترو هیدرو کلریک اسید (مایعی بخار مانند که عناصر نجیب در آن حل می شوند)؛ استفاده می‌شود.
» در غلظت بسیار کم، آن را در کاج مصنوعی و چوب افرا استفاده می‌کنند.
» ترکیب آبی آن برای تمیز کردن مواد غذایی و تجهیزات لبنی استفاده می‌شود (با توجه به توانایی آن در حذف راحت ترکیبات کلسیم و منیزیم رسوب شده).
» هم چنین به طور گسترده‌ای در تست Colorometric به منظور تعیین تفاوت بین هروئین و مورفین استفاده می‌شود.
گیاهان برای رشد نیاز به نیتروژن دارند، اما آنها می‌توانند آن را از اتمسفر جذب کنند، اما نه به طور مستقیم. در حین باران، رعد و برق‌ها به طور خاص، مقدار زیادی اسید نیتریک را در نتیجه‌ی واکنش‌های شیمیایی در جو ایجاد می‌کنند، که باعث باران اسیدی می‌شود. درنتیجه نیتروژن در آب حل شده و به خاک زمین راه می‌یابد و توسط گیاهان جذب می‌شود. در نتیجه گیاهان نیتروژن مورد نیاز خود را کسب می‌کنند.
اگر چه اسید نیتریک بسیار مفید است، اما نمی‌توان این واقعیت را نا دیده گرفت که برخی خطرات اسید نیتریک هم وجود دارد. قدرت زیاد اکسید کنندگی اسید نیتریک، در هنگام تماس با ترکیباتی مانند سیانیدها و کاربیدها، می‌تواند به راحتی باعث انفجار شود. با وجود تمام این خطرات، نگه داری ترکیبات اسید نیتریک بسیار مهم بوده و باید با دقت زیادی انجام شود.
یک اسید قوی، اسیدی است که در اصل تمام یونهای هیدروژنش در حالت محلول در آب، یونیزه شوند. یکی از بهترین نمونه‌ها از آن اسیدهای قوی، خورنده و سمی، نیتریک اسید است که به عنوان یک عامل اکسید کننده در صنایع مختلف استفاده می‌شود.
آمار و حقایق در مورد اسید نیتریک
اسید نیتریک به عنوان جوهر شوره‌ی کم رنگ و یا اسید ازت شناخته شده است. فرمول مولکولی آن HNO3 است. در حالت خالص خود، ظاهری بی رنگ و روشن دارد. با این حال، تجمع اکسید نیتروژن به مدت طولانی در آن، قالبی زرد رنگ به آن می‌دهد. به علاوه، بخار یا گازی که از این مایع نمناک بر می‌‌‌آید، نوعی بوی خفه کننده دارد. جرم مولی اسید نیتریک g/mol-1 63.012 است، در حالی که چگالی آن g/cm3 1.5129 است. به عنوان یک اسید قوی، اسید نیتریک در آب بسیار حل شونده است. نقطه ذوب آن F° 44 یا K 231 است و نقطه جوش آن F° 181 یا K 356 می‌باشد.موارد استفاده‌ی اسید نیتریک
با توجه به خواص مختلف بحث شده در بالا، اسید نیتریک به بخش بسیار مهمی در صنایع مختلف تبدیل شده است، از تولید کود گرفته تا ساخت مواد منفجره و سوخت موشک. مطالب زیر یک لیست از کار بردهای آن در زمینه‌های مختلف است- در راستایی که ممکن است به شما تصور نا خوش آیندی از اهمیت‌های آن برای ما، بدهد.» در رشته مهندسی هوا فضا، اسید نیتریک به عنوان ماده‌ی اکسید کننده در موشک با سوخت مایع استفاده می‌شود.
» در صنعت مواد منفجره، برای ساخت مواد منفجره مانند TNT، باروت تفنگ، نیترو گلیسیرین، و غیره استفاده می‌شود.
» در تولید کود، آن را برای تولید کودهایی مثل نیترات کلسیم، نیترات آمونیوم، و غیره استفاده می‌کنند.
» برای ساخت نمک‌های نیترات، مانند نیترات آمونیوم، نیترات نقره، نیترات کلسیم، و غیره استفاده می‌شود.
» به طور گسترده‌ای در زمینه شیمی به عنوان یک واکنش‌گر آزمایشگاهی استفاده می‌شود.
» هم چنین در ساخت رنگینه‌ها و داروها از محصولات مختلف قطران زغال سنگ، استفاده می‌شود.
» برای خالص سازی فلزات مختلف با ارزش از جمله طلا، نقره و پلاتین استفاده می‌شود.
» در متالورژی، آن را در ترکیب با الکل برای حک کردن طرح بر روی فلزاتی مانند برنج، مس، برنز و غیره استفاده می‌کنند.
» در تهیه‌ی "تیزاب سلطانی" و یا نیترو هیدرو کلریک اسید (مایعی بخار مانند که عناصر نجیب در آن حل می شوند)؛ استفاده می‌شود.
» در غلظت بسیار کم، آن را در کاج مصنوعی و چوب افرا استفاده می‌کنند.
» ترکیب آبی آن برای تمیز کردن مواد غذایی و تجهیزات لبنی استفاده می‌شود (با توجه به توانایی آن در حذف راحت ترکیبات کلسیم و منیزیم رسوب شده).
» هم چنین به طور گسترده‌ای در تست Colorometric به منظور تعیین تفاوت بین هروئین و مورفین استفاده می‌شود.
گیاهان برای رشد نیاز به نیتروژن دارند، اما آنها می‌توانند آن را از اتمسفر جذب کنند، اما نه به طور مستقیم. در حین باران، رعد و برق‌ها به طور خاص، مقدار زیادی اسید نیتریک را در نتیجه‌ی واکنش‌های شیمیایی در جو ایجاد می‌کنند، که باعث باران اسیدی می‌شود. درنتیجه نیتروژن در آب حل شده و به خاک زمین راه می‌یابد و توسط گیاهان جذب می‌شود. در نتیجه گیاهان نیتروژن مورد نیاز خود را کسب می‌کنند.
اگر چه اسید نیتریک بسیار مفید است، اما نمی‌توان این واقعیت را نا دیده گرفت که برخی خطرات اسید نیتریک هم وجود دارد. قدرت زیاد اکسید کنندگی اسید نیتریک، در هنگام تماس با ترکیباتی مانند سیانیدها و کاربیدها، می‌تواند به راحتی باعث انفجار شود. با وجود تمام این خطرات، نگه داری ترکیبات اسید نیتریک بسیار مهم بوده و باید با دقت زیادی انجام شود.
/ج
