با عرض سلام خدمت برادر گرامی! T}چيستى جن‏{T در عالم هستى برخى از موجودات غيرمحسوس‏اند و با حواس طبيعى قابل درك نيستند. يكى از اين موجودات «جن» است. جن كه در اصل معناى «پوشيدگى» دارد، از چشم انسان پوشيده است. قرآن وجود اين موجود را تصديق كرده و سوره‏اى به نام «جن» در قرآن وجود دارد. در قرآن گاهى از اين موجود به «جان» ياد مى‏شود V}الرحمن (55)، آيه 39 و حجر (15)، آيه 27. {V. ماهيت و حقيقت اين موجود، چندان براى ما روشن نيست؛ ولى از پاره‏اى آيات و روايات مى‏توان به بعضى مشخصات آن دست يافت، از جمله: 1. از آتش آفريده شده و خلق آن پيش از آفرينش انسان است V}حجر (15)، آيه 27 ؛ الرحمن (55)، آيه 15.{V. 2. مانند انسان مكلف و مسئول است V}ذاريات (51)، آيه 56.{V. 3. دسته‏اى از آنها مؤمن و گروهى كافر و عده‏اى نيك و برخى زشت كرداراند V}جن (72)، آيات 11 و 14 و 15 ؛ احقاف (46)، آيه 31.{V. 4. برخى از آنها مرد و پاره‏اى ديگر زن هستند و توليد مثل مى‏كنند V}جن (72)، آيه 6.{V. 5. زندگى مى‏كنند و مى‏ميرند V}احقاف (46)، آيه 18. نگا: الميزان، علامه سيد محمد حسين طباطبايى، مؤسسه مطبوعاتى اسماعيليان، چاپ پنجم‏1371، ج 20، ص 41.{V. 6. داراى شعور و اراده‏اند و مى‏توانند با سرعت حركت كنند؛ مانند قصه حضرت سليمان و تخت بلقيس (ملكه سبا) V}نمل (27)، آيه 38- 39.{V. 7. مسخّر انسان مى‏گردند؛ در اين رابطه قرآن تنها به قضيه حضرت سليمان اشاره كرده است كه علاوه بر پرندگان، وحوش و انسان‏ها، جن نيز در اختيار و به فرمان او بودند V}نگا: نمل (27)، آيات 17 تا 39 ؛ سبأ(34)، آيه 12 - 14 ؛ انبياء (21)، آيه 82.{V. 8. در روايات آمده است: جن مؤمن، مسخر پيامبران و امامان مى‏شوند و به آنان خدمت مى‏كنند. كسانى كه به اذن الهى ولايتى دارند، مى‏توانند جنيان كافر را نيز تحت فرمان خود درآورند V}نگا: مصباح يزدى، محمد تقى، معارف قرآن، مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى، قم، چاپ دوم 1378 - ص 313 - 312.{V. 9. از پاره‏اى آيات و روايات معلوم مى‏شود كه جنيان به پيامبر خدا(صلى الله عليه و آله) ايمان آورده‏اند V}جن (72)، آيه 1 ؛ احقاف (46)، آيه 29 - 32.{V . اينكه جن در كجاى زمين قرار دارد، به طور واضح و مشخص مطرح نشده است، اما برخى از روايات، به اماكنى كه در آنجا حضور بيشترى دارند اشاره كرده است V}نگا: معارف قرآن، ص 309 - 311.{V. T}چرايى جن‏{T با توجه به توضيحات بالا، روشن مى‏شود كه جن داراى اراده و اختيار بوده، ولى از جهت آگاهى و شعور از انسان پايين‏تر است. جن هم مانند انسان، موجودى است كه امكان خلقش بوده و فيض و رحمت مطلق الهى به وجود آنها تعلّق گرفته است. خداوند متعال آنها را همچون انسان مختار آفريده و راه كمالشان را مسير معرفت و عبادت قرار داده است. A}«وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِيَعْبُدُونِ»{A؛ V}ذاريات (51)، آيه 51.{V. به عبارت ديگر همان فلسفه‏اى كه در مورد آفرينش انسان وجود دارد، در مورد جن نيز مطرح است. T}جن و انسان‏{T اجمالاً مى‏دانيم جن، گاهى در زندگى انسان تأثير گذاشته و برخى از انسان‏ها نيز در زندگى جنيان مؤثر مى‏باشند. اما اين موضوع به دليل ناپيدا و پنهان بودن، با افسانه‏سازى‏هايى همراه شده كه به بيشتر آنها نمى‏توان اعتماد كرد. جنيان مى‏توانند با برخى از انسان‏ها ارتباط برقرار كنند. برحسب روايات آنان با انبيا و ائمه(عليه السلام) ارتباط داشتند. گاهى نيز ارتباط بعضى از انسان‏ها با جن مشرك و كافر، موجب افزايش گمراهى و طغيان آنها مى‏شود: A}«وَ أَنَّهُ كانَ رِجالٌ مِنَ الْإِنْسِ يَعُوذُونَ بِرِجالٍ مِنَ الْجِنِّ فَزادُوهُمْ رَهَقاً»{A؛ V}جن (72)، آيه 6.{V ؛ «و اينكه مردانى از بشر به مردانى از جن پناه مى‏بردند و آنها سبب افزايش گمراهى و طغيان ايشان مى‏شدند». بنابراين جن - چه مؤمن و چه كافر - با انسان ارتباط برقرار مى‏كند. اين موضوع به صراحت در قرآن و روايات وارد شده است V}براى آگاهى بيشتر ر.ك: الف. الجن فى الكتاب والسنه، اعداد ولى زاربن شاه زالدين، دارالبشائر الاسلاميه، بيروت، چاپ اول 1996 م، ص 88 - 94 و بقيه كتاب در مورد مختصات و ماهيت جن. ب. الجن فى القرآن والسنه، عبدالامير على مهنّا، مؤسسه الاعلمى للمطبوعات، بيروت، چاپ اول، 1992م، ص 31 - 33 و بقيه مباحث هم خواندنى است. ج. الجن بين الاشارات القرآنية وعلم الفيزياء، عبدالرحمن محمد الرفاعى، مكتبه مربوسى الصغير، چاپ اول 1997م د. جن و شيطان، عليرضا رجالى تهران، نشر نبوغ،(منبع فارسى). ه. دانستنى‏هايى درباره جن، ابوعلى خداكرمى، ص 189 - 41{V. امکان ارتباط انسان با جن قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی ‏های زیر را برای او برمی شمارد: ۱٫ جن موجودی است که از آتش آفریده شده، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[۱] ۲٫ دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال است.[۲] ۳٫ دارای تکلیف و مسئولیت است.[۳] ۴٫ گروهی از آنها مؤمن و صالح و گروهی کافرند.[۴] ۵٫ دارای حشر و نشر و معادند.[۵] ۶٫ قدرت نفوذ در آسمان‏ها و خبرگیری و استراق سمع داشتند و بعداً منع شدند.[۶] ۷٫ با بعضی از انسان‏ها ارتباط برقرار می کردند و با آگاهی محدودی که نسبت به بعضی از اسرار نهایی داشتند، به اغوای انسان‏ها می پرداختند.[۷] ۸٫ میان آنها افرادی یافت می شوند که از قدرت زیادی برخوردارند، همان گونه که میان انسان ‏ها چنین است.[۸] ۹٫ قدرت بر انجام بعضی از کارهای مورد نیاز انسان را دارند.[۹] ۱۰٫ خلقت آنها روی زمین قبل از خلقت انسان ‏ها بوده است.[۱۰] ۱۱٫ در داستان حضرت سلیمان (ع) وقتى عفریتى از جن مدعى مى‏شود که می تواند تخت بلقیس را به نزد سلیمان آورد، پیش از آن که از مجلسش برخیزد،[۱۱] حضرت سلیمان آن جن را تکذیب نمى‏کند، اگر چه در قرآن نیامده است که آن جن تخت را آورد.[۱۲] ۱۲٫ مقام و منزلت انسان از آنها برتر است و از این جهت خداوند به ابلیس دستور داد که بر انسان سجده کند و ابلیس از بزرگان طایفۀ جن است[۱۳]. [۱۴] از مجموع این آیات استفاده می شود که جن یک موجود خیالی نیست. یک موجود واقعی مادی است که ارتباط با او امکان پذیر است. عده ای هم با او ارتباط برقرار کرده اند. اگرچه از روزگاران قدیم بین انسان و جن، شیوه ‏های مختلفی از روابط تصور می شده است، اما ما تنها شیوه ‏هایی را که در روایات معتبر آمده است می توانیم بپذیریم. در این جا به بعضی از گونه ‏های این روابط که در قرآن و روایات و سخنان دانشمندان ذکر شده، اشاره می کنیم: ألف. پناه بردن به جن؛ در قرآن مجید آمده: “و همانا مردانی از انس به مردانی از جن پناه می بردند، پس به سختی ‏های ایشان می افزودند”.[۱۵] رسم عرب چنین بود که هرگاه به بیابان هولناکی می رسیدند، به جن آن وادی پناه می بردند. اسلام این کار را نهی کرده و پناه بردن به آفرینندۀ جن و انس را امر فرموده است. [۱۶] ب. تسخیر جن؛ تسخیر جنیان و به خدمت گرفتن آن ها، گرچه ممکن است، اما میان فقها دربارۀ این که آیا چنین کاری جایز است یا نه؟، بحث است. قدر مسلم آن است که این کار نباید از راهی که شرعا حرام است صورت گیرد، یا باعث آزار و اذیت آنها شود. نیز نباید به کارگرفتن آنها برای کارهای نامشروع و حرام باشد؛ زیرا انجام کار نامشروع، حرام است چه با واسطه باشد یا بی واسطه.[۱۷] از آیت الله العظمی خامنه ای در بارۀ حکم مراجعه به افرادی که از طریق تسخیر ارواح و جن اقدام به معالجه مى‏کنند، با توجه به این که یقین وجود دارد که آنها فقط کار خیر انجام مى‏دهند، سؤال شد، ایشان جواب فرمودند: این کار فى نفسه اشکال ندارد، مشروط بر این که از راه هایى که شرعاً حلال هستند، اقدام شود.[۱۸] برای توضیح بیشتر رجوع کنید به نمایه های: ۱٫ توانایى شیطان و جن، سؤال ۸۸۳٫ ۲٫ شیطان، فرشته یا جن؟، سؤال ۸۵۷٫ ۳٫ کتاب جن و شیطان، تحقیق قرآنی، روایی و عقلی، رجالی تهرانی، علی رضا. -------------------------------------------------------------------------------- [۱] الرحمن ، ۱۵٫ [۲] آیات مختلف سوره جن. [۳] آیات سوره جن و الرحمن. [۴] آیات سوره جن و الرحمن. [۵] همان، ۱۵٫ [۶] همان، ۹٫ [۷]همان، ۶٫ [۸] نمل ، ۳۹٫ [۹] سباء ، ۱۲ – ۱۳٫ [۱۰] حجر ، ۲۷٫ [۱۱] نمل، ۴۰ – ۳۰٫ [۱۲] جوادى آملی، عبدالله، تفسیر موضوعى، ج ۱، ص ۱۱۹٫ [۱۳] کهف، ۵۰ [۱۴] . اقتباس از پاسخ شماره ۷۹۲ (سایت: ۸۵۱). [۱۵] جن، ۶٫ [۱۶] نک: بحارالأنوار، ج ۹۲، ص ۱۴۸، [المحاسن‏] قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص): “إِذَا تَغَوَّلَتِ الْغِیلَانُ فَأَذِّنُوا بِأَذَانِ الصَّلَاةِ”. [۱۷] نک: منهاج الصالحین، خوئی، ابوالقاسم، ج ‏۲، ص ۸٫ [۱۸]توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج ‏۲، ص ۹۸۰ ، س در پاین خلاصه کلام چون فقط در عالم امکان انسان است که عقل کامل و ظرف وجودی ای دارد که می تواند اسمائ الهی را در خور بپروراند و حامل آن باشد از همه موجودات حتی اجنه هم بالاتر است و خدا به همین منظور به همه ملائکه و شیطان امر کرد که به آدم سجده نمایند. موفق و مؤید و پیروز باشید.