با عرض سلام و آرزوی توفیق درک باقیمانده ماه قرآن خدمت کاربر گرامی! مركز: مؤسسه پيوند با امام (ره) پرسش: در بعضي از مجالس سينه زني و عزاداري هربله مي كنند و هر روز سبك سينه زني جديد تري مي آورند آيا اشكال دارد؟ پاسخ: استفاده از سبكهاي گوناگون و نوآوري در عزاداري سالار شهيدان و بزرگداشت خاطره شهيدان و ائمه (ع) اگر متناسب با فضاي معنوي و ملكوتي مجالس عزاداري باشد بدون استفاده از ابزار آلات موسيقي و ديگر گناهان مانعي ندارد. براي آگاهي بيشتر به استفتائات پيرامون چگونگي عزاداري مراجعه كنيد. ------------- پرسش: آيا خواندن سينه زني در مجلس آقا ابي عبدا... با آهنگ درست است يا نه؟ پاسخ: در خصوص سؤالي كه فرموديد بايد عرض كنيم كه اگر آن آهنگ به نحو غنائي و طرب آور مناسب مجالس لهو و لعب باشد طبق نظر اكثر قريب به اتفاق مراجع عاليقدر (كه يكي از آنها آيت ا...سيستاني"حفظه ا..." مي باشند كه مرجع تقليد شما هستند) حرام مي باشد، حال به خاطر اينكه هيچ شكي باقي نماند به متن فتوايي اشاره مي شود كه اكثر مراجع عاليقدر اين نظر را دارند. [خواندن هر چيزي اعم از شعر، نثر، قرآن و يا مدايح به نحو غنائي حرام است و حتي خواندن قرآن و ادعيه و امثال آن به نحو غنائي داراي عقوبت بيشتري است.] (1) البته غنا را بعضي از مراجع عاليقدر اينچنين تعريف نموده اند كه (غنا عبارتست از كشيدن صدا همراه با ترجيع با كيفيتي مخصوص كه متناسب مجالس لهو و لعب و محافل طرب و معصيت باشد.)(2) خداوند متعال همة ما را هر چه بيشتر به احكام نوراني اسلام آشنا و عامل بفرمايد انشاءا... بحق محمدو آله الاطهار( منابع و مآخذ : 1. كتاب احكام روابط زن و مرد، سيد مسعود معصومي، ص211 2. همان، ص210 -------------- مركز: نهاد نمايندگي ولي فقيه در دانشگاهها پرسش: مي خواستم درباره مداحي كه اين روزها دچار تحولاتي شده است توضيحاتي كاملي بفرستيد. (در مورد اموري مانند: لخت شدن در سينه زني، زنجيرزني، طبل زني، برخي اشعار مشكوب و احساسي، هروله كردن و ... كه در عزاداري ها انجام مي شود لطفاً توضيح دهيد و بهترين و مناسب ترين عزاداري را مشخص كنيد با توجه به جو حاكم اين روزها و اين سبك مداحي ها مي تواند جوانان را جذب كند و واقعأ در اين مواقع مي بينيم كه احساس خوب و قرب الهي به انسان دست مي دهد. لطفأ در مورد مداحان اگر مي شود با ذكر نام نيز راهنمايي كنيد. پاسخ: لخت شدن براي مردان اگر موجب فساد نشود اشكال ندارد و استعمال آلات موسيقي حرام است. اما مثل طبل و سنج كه از آلات مشتركه هستند اشكال ندارد. مسأله گريه و عزاداري بر حضرت سيدالشهدا(ع) از افضل قربات است و فلسفه‏هاي سازنده و تربيتي متعددي دارد از جمله: 1- پيوند عميق عاطفي بين امت و الگوهاي راستين، به منظور توجه و پيروي عملي از آنان. 2- اقامه مجالس ديني در سطح وسيع و آشنا شدن توده‏ها با معارف ديني، 3- پالايش روح و تزكيه نفس، 4- اعلام وفاداري نسبت به مظلوم و مخالفت با ظالم و ... . 5- الهام بخش روح انقلابي و ستم ستيزي، 6- زنده داشتن ياد و تاريخ پرشكوه نهضت حسيني، 7- توجه به هدف قيام امام حسين كه همانا احياي ارزش‏هاي ديني و جلوگيري از انحراف بود. اما اصل عزاداري و سوگواري از خود اهل بيت(ع) است ولي چگونگي آن تا حدود زيادي با شيوه‏هاي قومي و ملي عجين شده است و بنا بر فتواي اكثر فقها، عزاداري براي سيد مظلومان از بهترين كارهايي است كه موجب قرب به خداونداست ولي از كارهايي كه موجب وهن اسلام و مسلمين در نظر دشمنان اسلام مي‏شود و كارهايي كه خلاف شأن مسلمان است بايد پرهيز نمايند. ------------ پرسش: مي خواستم بدانم آيا سبك خواندن مداحي و مولودي خواني هايي كه در بعضي از مجالس توسط مداحان اهل بيت انجام مي گيرد و مخصوصاً سبك هاي سينه زني جديد، اشكال دارد يا خير؟ نظر شما چيست؟ آيا مي شود از آنان تقليد نمود،من اگر خدا قبول كند، يك مداح جواني هستم، اگر تقليد از بعضي سبك هاي سينه زني كه مداحان بزرگ انجام مي‌دهند، درست نباشد، و من ازآن سبك ها درجلساتي استفاده كنم، حكم آن چيست؟ پاسخ: توجه به چند نكته زير خالي از لطف نيست : اولاً : در خواندن مصيبت از كتب معتبر استفاده نماييد. ثانياً : درمورد شعر سعي كنيد از اشعاري كه داراي محتواي غني و مفيد و زيبا است استفاده كنيد. ثالثاً : هيچگاه مغلوب جو اطرافتان نگرديد و هميشه ملاكتان حق وشرع باشد. بدانيد اگر اين دو را رعايت كرديد هم سعادت دنيا و هم سعادت آخرت را بدست آورده ايد. رابعاً : استفاده از سبك هاي جديد در صورتي كه موجب سبك شمردن ذكر مصيبت نشود ، مانعي ندارد. ودرآن طرب كه خواندن مناسب با مجالس لهو ولعب است نباشد.وضمناً براساس فتاواي محتهدين، بايستي از برخي كلمات و جملات از قبيل (من حسين اللهيم، ...)اجتناب نمود. برادر عزيز سعي كنيد در ذكر مصيبت ها اخلاص و هدف ازاين عزاداريها را مورد توجه قرار دهيد كه هدف احياء شعائر دين مي باشد. كه تا به حال ضامن بقاء اسلام گشته است. ---------------- واحد پاسخ به سؤالات دفتر تبليغات اسلامي پرسش: فلسفه سينه زني در عزاداريها چيست؟ پاسخ: براي تعظيم شعائر الهي و شركت در غم و اندوه مصيبت سيد الشهداء(ع) سينه زني صورتي مي‏گيرد. سينه زني از مراسم سنتي عزاداري براي سيد الشهداء(ع) و ديگر ائمه مظلوم است كه همراه با نوحه خواني و با جهنگ خاصي بر سر و سينه زدن همراه است. اصل اين سنت به ويژه درميان عربها رواج داشته و بعدها به صورت موجود در آمده است. اين امر در دوران صفويه توسعه يافت و در عصر قاجاريه بيش‏تر رواج پيدا كرد.(1) پي‏نوشت‏ها: 1 - جواد محدثي، فرهنگ عاشورا، ص 237. ------------- مؤسسه پيوند با امام (ره) پرسش: درخصوص برهنه كردن در هنگام سينه زني و همچنين سينه زدن و خراشيدن صورت و ... توضيح دهيد. و واقعاً درست است كه مثلاً يكي ديده ام كه غلاده سگ را به گردن انداخته بود و از اين قبيل كارها انجام مي دهند و اگر درست است پس حضرت زهرا( و حضرت زينب( و ... كه بخواهند وارد مجلس شوند با اين بدنهاي نامحرم، لطفاً مرا راهنمايي كنيد. پاسخ: الف ـ در عزاداري انجام هر گونه اقدامي كه با اعتدال اسلامي وفطرت انساني تناسب ندارد يا موجب وهن و توهين به اسلام و مسلمانان است، ناصحيح مي باشد. مصاديق مختلف عزاداري كه اشكال ندارد ـ گرچه ممكن است در دين به آن امر نشده باشد ـ در فتاواي رهبر فرزانه انقلاب چنين آمده است : (1) 1.شبيه خواني : اگر مشتمل بر امور دروغ نباشد ـ مسلتزم مفسده نباشد، باعث وهن مذهب نشود ـ 2. استفاده از شيپور، طبل و سنج : به نحو متعارف. 3. عَلَم : نبايد جزء دين شمرده شود. 4. دستة عزاداري : بدون اذيّت ديگران يا هر عملي كه حرام باشد. 5. زنجيرزني : به نحو متعارف. و مواردي كه در فتاواي ايشان جايز دانسته نشده است عبارتست از : 1. زنجير زدن تيغ دار 2. استفاده از ارگ در دسته جات 3. سوراخ كردن گوشت بدن 4. ماليدن سر و صورت بر زمين و خوني كردن آن 5. شركت زنان در دسته هاي سينه زني و زنجير زني 6. قمه زدن 7. پابرهنه وارد آ‌تش شدن 8. نقل مصيبتهايي كه سند تاريخي يا روايي ندارد. ب ـ هدف از عزاداري اظهار حزن و اندوه يا ابراز وفاداري و بيعت با راهي است كه اهل بيت به ما نشان داده اند. بنابراين، مجلس ذكر اهل بيت، مكان ذكر و فكر و شور و شعور در كنار يكديگر است، و مجالسي كه تنها به برانگيختن هيجانات مي‌پردازند و افراد را تا سر حد جنون تحريك مي كنند، چنين چيزي بنا بر مكتب اهل بيت نيست، و با توجه به تعدّد جلسات، ما مي توانيم بهترين جلسات را انتخاب كنيم. ج ـ در فتاواي رهبر انقلاب، در مورد قلاده به گردن انداختن و صورت خراشيدن، مطلبي ذكر نشده، اما طبيعي است كه از مظاهر وهن دين مي تواند باشد، بويژه امسال كه شبكه هاي خبري غربي تصاوير بسيار زننده اي از اين كارها را در اروپا و آمريكا پخش كردند و شيعه را بعنوان انسانهايي خشن، ديوانه و افراطي معرفي كردند. در مورد در آوردن لباس آقايان، اين كار حرمت شرعي ندارد، اما طبيعي است كه بوي زنندة عرق، ديگران را اذيت مي كند. ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ منابع و مآخذ : 1. رسالة اجوبة الاستفتائات، ج2، ترجمه فارسي، سؤال 354 تا 377 ، از ص127 ـ 133 --------------- واحد پاسخ به سؤالات دفتر تبليغات اسلامي پرسش: در مراسم عزاداري اهل بيت : مشاهده مي شود كه عده اي ازجوانان , لباس از تن در آورده , سينه مي زنند, در حاليكه روحاني ها آرام و بدون سر وصدا سينه مي زنند. كدام يك از اين دو برتر است و ثواب بيشتري دارد؟ پاسخ: عزاداري در ايام مصايب اهل بيت عصمت و طهارت : بسيارمطلوب و از افضل قربات است ; يعني موجب تقرب انسان به مقام قرب ربوبي مي گردد.(1) هر چه عزاداري بيان گر سوز و گدار بيش تري باشد, بهتر است ; البته عزاداري وسينه زني بايد همراه با معرفت و شناخت بيش تر اهل بيت : باشد. بدون شك استفاده از منبر, مجلس وعظ, ارشاد عالمان دين و آشنايي با زندگاني اهل بيت عصمت و طهارت از طريق واعظان محترم , بسيار خوب است . در طول تاريخ ,علما, مراجع معظم تقليد و روحانيت مكرّم در مجالس عزاداري شركت مي كردند وخود زمينهء مجالس عزا و سينه زني و زنجير زني را براي اهل بيت : فراهم مي نمودند و عزاداران را تشويق مي كردند, ليكن گاهي شئونات عرفي اقتضا مي كندكه عالمان دين , بدون سر و صدا و با متانت و وقار, اقدام به سينه زني و عزاداري نمايند. (پـاورقي 1.ر.ك : امام خميني , استفتائات , دربارهء عزاداي و سينه زني . -=----------- مركز: مؤسسه پيوند با امام (ره) پرسش: جديدا رسم شده كه هيئتهاي مذهبي در شهرستانها بالأخص مشهد مقدس سينه زني را همراه با جهش و به سرو صورت كوبيدن انجام مي دهند يا اينكه در حين مداحي مداح صداهاي ناجور در مي آورند حال سوال اينجاست كه آيا اين نحوه عزاداري براي اهل بيت و بخصوص براي امام حسين ( صحيح است و تاثير مثبت دارد يا اينكه بالعكس مي باشد و نوعي بازار گرمي و شور كردن است كه در اين صورت ضربه‌‌‌اي ريشه اي به نهضت حسيني وارد مي آيد و در واقع اينگونه افراد طبق گفته زيارت عاشورا "و تابعت و شايعت علي قتله" مي باشند ؟ پاسخ: بدون شك فداكاري سيد الشهدا ( و حادثه عاشورا و كربلا بزرگترين نقش و كاراترين ابزار در زنده ماندن اسلام و ارائه آن به نسلهاي بعد را داشته و دارد و زنده نگهداشتن آن در همان شكل سنتي و حماسي و احساسي تداوم بخش تشيع و بيمه گر اسلام عزيز خواهد بود. بنابراين هر گونه عملكردي در راستاي اهداف مذكور جايز و انجام آن مفيد و بلا مانع است و آنچه دروغ و يا موجب وهن و بي پايگي مذهب و دين گردد ممنوع و غير مجاز است به ويژه باانگيزه هاي دنيا گرايانه . امام خميني ( در اين باره فرموده اند : بايد ما محرم و صفر را زنده نگه داريم به ذكر مصائب اهل بيت ( كه با ذكر مصائب اهل بيت ( زنده مانده است اين مذهب تا حالا با همان وضع سنتي، با همان وضع مرثيه سرايي و روضه خواني . شياطين به گوش شما نگويند كه ما انقلاب كرديم، حالا بايد همان مسائل انقلاب را بگوييم و مسائلي كه در سابق بود حالا ديگر منسي بايد بشود، خير. ما بايد حافظ اين سنتهاي اسلامي، حافظ اين دستجات مبارك اسلامي كه در عاشورا، در محرم و صفر در مواقع مقتضي به راه مي افتند (باشيم) تاكيد كنيم كه بيشتر دنبالش باشند . محرم و صفر است كه اسلام را نگه داشته است. فداكاري سيد الشهدا ـ سلام الله عليه ـ است كه اسلام را براي ما زنده نگه داشته است زنده نگه داشتن عاشورا با همان وضع سنتي خودش از طرف روحانيون، از طرف خطبا، با همان وضع سابق و از طرف توده‌هاي مردم با همان ترتيب سابق كه دستجات معظم از طرف روحانيون از طرف خطبا ، با همان وضع سابق و از طرف توده هاي مردم با همان ترتيب سابق كه دستجات معظم و منظم دستجات عزاداري به عنوان عزاداري راه مي افتاد بايد بدايند كه اگر بخواهيد نهضت شما محفوظ بماند بايد اين سنتها را حفظ كنيد. البته اگر يك چيزهاي ناروا يي بوده است سابق و دست اشخاص بي اطلاع از مسائل اسلام و منظم، دستجات عزاداري به عنوان عزاداري راه مي‌افتاد. بايد بدانيد كه اگر بخواهيم نهضت شما محفوظ بماند بايد اين سنتها را حفظ كنيد البته اگر يك چيزهاي ناروايي بوده است سابق و دست اشخاص بي اطلاع از مسائل اسلام بوده آنها بايد يك قدري تصفيه شود لكن عزاداري به همان قوت خودش بايد باقي بماند و گويندگان پس از اينكه مسائل روز را گفتند روضه را همان طور كه سابق مي خواندند و مرثيه را همان طور كه سابق مي خواندند بخوانند و مردم را مهيا كنند براي فداكاري . حضرت آيت‌الله العظمي خامنه‌اي نيز در اين باره فرموده‌اند:(1) س354: در حسينيه ها و مساجد بيشتر مناطق بخصوص روستاها مراسم شبيه خواني به اعتبار اينكه از سنتهاي قديمي است برگزار مي شود كه گاهي اثر مثبتي در نفوس مردم دارد اين مراسم چه حكمي دارند؟ ج : اگر مراسم شبيه خواني مشتمل بر امور دروغ و باطل نباشند و مستلزم مفسده هم نباشند و با توجه به مقتضيات زمان باعث وهن مذهب حق هم نشوند اشكال ندارند ولي در عين حال بهتر است كه به جاي آنها مجالس وعظ و ارشاد و ذكر مصائب حسيني و مرثيه خواني بر پا شود . س : 362 : نظر شريف حضرتعالي نسبت به ادامه حركت دسته هاي عزاداري در شبهاي محرم تا نصف شب همراه با استفاده از طبل و ني چيست ؟ ج : به راه انداختن دسته هاي عزاداري براي سيدالشهداء و اصحاب او ( و شركت در امثال اين مراسم امر بسيار پسنديده و مطلوبي است و از بزرگترين اعمالي است كه انسان را به خداوند نزديك مي كند ولي بايد از هر عملي كه باعث اذيت ديگران مي شود و يا في نفسه از نظر شرعي حرام است پرهيز كرد. س 363: استفاده از آلات موسيقي مانند ارگ (از آلات موسيقي و شبيه پيانو است ) و سنج و غير آنها در مراسم عزاداي چه حكمي دارد؟ ج : استفاده از آلات موسيقي ، مناسب با عزاداري سالار شهيدان نيست و شايسته است مراسم عزاداري به همان صورت متعارفي كه از قديم متداول بوده برگزار شود . س 364: آيا آنچه متداول شده كه به عنوان عزاداري براي امام حسين ( گوشت بدن را سوراخ كرده و قفل و سنگ كيلو به آن آويزان مي كنند جايز است؟ ج : اين گونه اعمال كه موجب وهن مذهب مي شوند جايز نيست . ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1ـ اوجوبه الاستفتائات، ج2، ص 129 ـ 130 ------------------ پرسش: طبق فتواي آيت الله فاضل حكم زنجيرزدن , سينه زدن , طبل و غيره در مساجد چيست ؟ پاسخ: حضرت آيت‏الله فاضل لنكراني در اين زمينه فرموده‏اند: سينه زني يكي از مظاهر مهم عزاداري و ابراز تنفر از ظلم بني اميه است و نه تنها اشتباه نيست بلكه در تداوم هدف عاشورا نقش مهمي دارد. ايشان زنجير زني را هم جايز دانسته‏اند و در رابطه با طبل و دهل فرموده‏اند؛ استفاده از آلات لهو و لعب حرام است؛ ولي طبل و دهل و امثال آن‏ها جزء اين آلات نيست. البته بايد احترام مسجد حفظ شود و مثلا با پاي نجس و آلوده وارد آن نشوند و در صورتي كه بي احترامي نباشد آمدن هيئت‏هاي عزاداري به مسجد اشكالي ندارد. ----------------- پرسش: معمولا در مجالس سينه زني محرم و عزاداري براي ائمه اطهار و امام حسين آقايان پيراهن خود را در مي آورند و برهنه سينه مي زنند آيا برهنه شدن در اين مجالس يا فيلم برداري از آْن و يا مشاهده آن فيلم توسط خانم ها اشكال شرعي دارد. پاسخ: در صورت برهنه شدن مردان در حال سينه زدن در منظر زنان، بر زنان لازم است از نگاه كردن خودداري كنند ولي ديدن فيلم اين مراسم براي خانم ها اگر نگاه از روي شهوت و لذت نباشد و موجب وقوع در فتنه و فساد و گناه نشود اشكال ندارد. ------------- پرسش: حكم بيرون آوردن لباس عزاداران در مجالس و سينه زني ها به صورت برهنه و همين طور سينه زني به صورتي كه بدن سرخ و كبود شود و همين طور سينه زني مردان برهنه در انظار عمومي كه زنان هم حضور دارند از نظر مقام رهبري چگونه است. پاسخ: اگر باعث مفسده و هتك حرمت نشود اشكال ندارد و بر زنان واجب است از نگاه كردن به بدن نامحرم اجتناب كنند (استفتا از دفتر مقام معظم رهبري). ------------------- پرسش: آيا اگر بدن در اثر سينه يا زنجيرزني سرخ شود اشكال دارد پاسخ: سرخ شدن پوست بدن در اثر سينه‏زني و... چون ضررهاي عمده‏اي بر نفس نيستند، از نظر فقهي اشكالي ندارند؛ ولي در همين موارد اگر جنايت بر نفس باشد (مانند قمه‏زدن) مشمول ادله حرمت اضرار به نفس مي‏شود. نكته‏اي كه در اين باره توجه به آن لازم است، اين كه: اصولاً هرگونه ضرر زدن به خود حرام نيست؛ مثلاً شما در آفتاب راه مي‏رويد و پوست شما مي‏سوزد و يا اين كه غذايي مي‏خوريد كه براي معده شما ضرر دارد و... و يا در جايي راه مي‏رويد و گازهاي خطرناك را استشمام مي‏كنيد كه قطعا براي سلامتي مضر است، ولي هيچ فقيهي قائل به حرمت اين موارد نشده است؛ چون دليلي بر حرمت آن نيافته‏اند. دليل تنها در موردي است كه جنايت و خسارت بزرگي بر نفس وارد گردد. در مورد سنت بودن سينه‏زني، چنين چيزي در عصر ائمه(ع) مرسوم نبوده، ولي اصل عزاداري براي حضرت سيدالشهداء(ع) قطعي است. --------------- مركز: مركز فرهنگ و معارف قرآن پرسش: آيا استفاده از طبل و شيپور و ني در مجالس سينه زني و روضه خواني حرام است‌؟ اگر آيه‌اي در اين باره آمده است‌، بيان كنيد و تفسير كوتاهي از آن بنويسيد و آيا اين سخن درست است كه مقام معظم رهبري تار مي‌زنند؟ و آيا تمام مراجع تقليد استفاده از ني و طبل را در مجالس روضه خواني حرام كرده‌اند. پاسخ: پرسشگر گرامي‌! قسمت اول و نيز قسمت پاياني پرسش شما فقهي است‌، لذا مناسب است حكم آن را از مرجع تقليد خود (از رسالة توضيح المسائل‌) و يا با استفتأ از دفتر ايشان جويا شويد. ـ مطلب ياد شده در مورد مقام معظم رهبري صحت ندارد و بايد توجه داشت كه انسان‌هاي صالح و كاردان و موفق همواره بدخواهاني داشته‌اند كه عليه آن‌ها به اقداماتي‌، از جمله شايعه پراكني‌، دست مي‌زده‌اند، مقام معظم رهبري نيز از اين مصلحان خيرانديش و موفق جدا نيست‌; از اين رو نبايد به هر گفته‌اي اذعان كرد و آن را پذيرفت‌. -------------- پرسش: آيا همه علما "شور زدن" را در سينه زني حلال مي‏دانند؟ پاسخ: شور زدن از اصطلاحات خاص عزاداري و نوحه خواني است. وقتي سينه زني يا زنجير زني به نقطه اوج خود مي‏رسد، ريتم حركت‏ها و صداها سريعتر و پرشورتر مي‏شود. فقها اين گونه عزاداري را جايز مي‏دانند و نهي خاصي از ناحيه فقها در اين خصوص وارد نشده است. امروزه اين حالت در عزاداري‏ها رايج و متعارف است. -------------- پرسش: نظر مقام معظم رهبري در مورد سينه زني و در آوردن پيراهن و عرقگير چيست؟ پاسخ: آنچه در روايات فراوان مورد سفارش و تأكيد است عزاداري و محزون و گريان بودن در مصيبت شهادت و مظلوميت و فقدان اولياي الهي به ويژه سالار شهيدان، امام حسين(ع) است. شكل عزاداري و چگونگي آن به حسب عرف و عادت و مراسم و فرهنگ جامعه اي مختلف است و در روايات بر شكل خاصي از آن تأكيد نشده است. لخت شدن در مراسم عزاداري كه در بعضي جاها معمول است تابع همين عرف و عادت است و داراي فضيلت و ارزش خاصي نمي باشد و هيچ گونه تأكيدي بر آن نشده بلكه در جاهايي كه اين مراسم در معرض ديد و تماشاي خانم ها مي باشد، ترك اين كار و با لباس عزاداري كردن بدون شك بهتر و مناسب تر است. ضمنا اگر در معرض ديد زنان است؛ بر زنان لازم است از نگاه كردن خودداري كنند. ----------------- مركز: آستان قدس رضوي پرسش: 4-آيا درمجالس عزا درآوردن پيراهن براي سينه زني وبالاو پايين پريدن وصورت خراش انداختن وبه ديوار زدن براثر عشق به امام حسين ( ع ) درست است ؟ پاسخ: هرگونه اعمال كه موجب وهن مذهب شود جايز نيست اما اگر به گونه اي باشد كه از نظر عرفي از مظاهر هر حزن و اندوه در عذا محسوب ميشود اشكال ندارد پيراهن در آوردن و لخت شدن آيهً ا000 مكارم شيرازي در بود خانمها حرام ميدانند در نبود خانمها احتياط واجب در ترك است 1-مسئله 1451 استفبا ء آت مقام معظم رهبري 2-مسئله 1463 استفبا ء آت مقام معظم رهبر ------------------- پرسش: لخت شدن در عزاداري چگونه است و اگر بر اثر سينه زني , بدن سرخ شود, چه حكمي دارد؟ پاسخ: بر زنان لازم است به بدن مردان نگاه نكنند و سينه زني و زنجيرزني ولو با سرخ شدن بدن , اگر ضرر قابل توجه نداشته باشد جايز است , (جامع المسائل آيت الله فاضل , ج 1, ص 619). -------------- مركز: مؤسسه آموزشي پژوهشي مذاهب اسلامي پرسش: آيا سينه زدن و زنجير زدن و غذا دادن به مردم گناه است مخصوصاً كه بدن خون آلود و زخم شود؟ پاسخ: اقامه عزاداري و مجالس سوگواري در مصيبت‏ها اوليا خدا از جمله عبادات الهي مي‏باشد و سابقه‏اي ديرين دارد و در هر زماني و مكاني عزاداري به صورت‏هاي مختلفي مانند سينه زني و زنجير زني و روضه خواني و نوحه خواني و گريه و غذا دادن به عزاداران و غيره مرسوم بوده است و بسياري از پيامبران الهي و اهل بيت(عليهم السلام) براي مصيبت‏هايي كه بر ايشان پيش مي‏آمد ناراحتي و حزن خودشان را با اقامه كردن عزاداري اظهار مي‏كردند مانند گريه حضرت يعقوب در فراق فرزندش يوسف،{1} و سفارش عبدالمطلب به دخترانش كه بعد از مرگش عزاداري و نوحه خواني كنند،{2} و گريه پيامبر(ص) براي وفات حضرت خديجه و عمويش ابوطالب كه حتي پيامبر براي وفات آن دو بزرگوار يك سال عزاي عمومي اعلام كردند و آن سال را عام الحزن ناميدند و عزاداري پيامبر اكرم(ص) و مسلمانان براي شهداي جنگ احد كه رسول خدا وقتي جسد بي جان و در خون غلطيده عموي خود حمزه را در جنگ احد مشاهده نمودند بسيار براي آن گريه كردند،{3} و آن گاه هم كه به مدينه وارد شدند و مشاهده كردند در خانه‏هاي قبيله بني اشهل و بني ظفر براي شهيدان صداي گريه و نوحه خواني بلند است پيامبر نيز گريه كردند و از اين كه ديدند حمزه گريه كننده‏اي ندارد ناراحت شدند و فرمودند: «لكن حمزه لا بواكي له اليوم»;{4} اما عمويم حمزه گريه كنندگاني بر بالين ندارد و وقتي سعد بن معاذ و اسيد بن خفير مطلع شدند با حضرت فاطمه و ساير زنان مدينه در ميان گذاشتند سپس زنان در خانه حمزه اجتماع كردند و براي حمزه سوگواري كردند،{5} و عبدالله بن رواحه هم در اين‏باره قصيده پر سوزي خواندند،{6} تا بدين وسيله هم شخصيت عظيم حمزه مورد تجليل و تكريم واقع شود و هم فرهنگ شهادت به عنوان يك فرهنگ زنده و ماندگار مورد توجه قرار گيرد و همچنين به خاطر تعظيم و ترويج همين فرهنگ است كه وقتي رسول خدا خبر شهادت جعفر بن ابي‏طالب را كه در جنگ موته به هنگام جنگ با روميان به شهادت رسيد شنيد،{7} به خانه «اسمأ بنت عميس» همسر داغ ديده جعفر رفت و به او شهادت جعفر را تسليت گفت و آن گاه به خانه فاطمه زهرا(س) رفت آن بانو را هم در حال گريه و عزاداري مشاهده كرد و پيامبر فرمود: «علي مثل جعفر فلتيك البواكي»;{8} راستي براي شخصيتي مثل جعفر بن ابي‏طالب گريه كنندگان بايد گريه كنند، احمد بن حنبل نيز در كتاب مسند خود از ### روايت كرده كه با علي هنگامي كه صفين مي‏رفت همراه بوديم چون به سرزمين (نينوا) رسيديم ندا كرد صابر باش اي حسين صابر باش اي حسين در كنار نهر فرات، پرسيدم اي امير مؤمنان منظورتان چيست؟ فرمود روزي بر پيامبر خدا وارد شدم ديدم چون ابر بهاري مي‏گريد، گفتم يا رسول الله چرا اين چنين مي‏گرييد؟ فرمود پيش از تو پيك وحي خدا جبرئيل به من خبر داد، فرزندم حسين در كنار نهر فرات كشته مي‏شود،{9} و همچنين گريه حضرت زهرا(س) براي وفات پدرش كه بعد از رحلت رسول خدا(ص) بيت الاحزان تشكيل داد،{10} و نيز گريه و عزاداري اهل بيت براي امام حسين(ع). {11} اما در مورد غذا دادن كه همان نذر است مانند اينكه كسي نذر كند اگر در فلان امتحان قبول شود قرآن را ختم كند، روايات بسياري وارد شد، كه در زمان پيامبر افراد نذر مي‏كردند و درباره صحبت آن از پيامبر سؤال مي‏كردند و پيامبر در جواب آنها مي‏فرمودند نذر صحيح است و وفاي به آن كنيد مگر اينكه نذر براي معصيت خدا باشد يا در مكاني باشد كه در آن مكان بتي از بت‏هاي زمان جاهليت بوده باشد كه در اين صورت نذر صحيح نيست؛ مانند روايت ثابت بن ضحاك «قال نَذر رجلُ علي عهد رسول الله(ص) ان ينحر ابلاً ببوانْ فاتي رسول الله(ص) فاخبره فقال (النبي) هل كال فيها و ثن يُعبَدُ من اوثال الجاهليْ؟ قالوا لا، قال: فهل كال فيها عيدٌ من اعيادهم؟ قالوا لا، قال(ص) للسائل اوف بنذرك فانَّهُ لا وفأ لِنذرٍ في معصيْ الله و لا فيما لا يملكُ ابن ادم»;{12} و روايات ديگري به اين مضمون در كتاب‏هاي اهل‏سنت وار شده است،{13} در نتيجه عزاداري در هر مكاني و زماني در زمان پيامبر و قبل و بعد از آن به صورت مختلفي مرسوم بوده است و سينه زني و زنجير زني نيز جز عزاداري محسوب مي‏شوند و تا زماني كه از محدوده شرعي خارج نشوند مشروع است ولي اگر سينه زني يا زنجير زني باعث زخم و خون آلود شدن بدن شود چون براي بدن ضرر دارد بايد از آن پرهيز كرد و مقام معظم رهبري و عده‏اي از علما از قمه زني و چيزي كه باعث ضرر و خون آلود شدن بدن گردد نهي كردند.{14} [1].سوره يوسف، آيه 84 - 85 و سوره يوسف، آيه 23؛ بحارالانوار، ج 46، ص 109، چاپ بيروت، داراحيأ التراث العربي/ [2].السيرْ النبويْ، ج 1، ص 178 - 179/ [3].الاستيعاب، ج 1، ص 275/ [4].الاستيعاب، ج 1، ص 25/ [5].بحارالانوار، علامه مجلسي، ج 20، ص 98، چاپ بيروت، داراحيأ التراث العربي/ [6].الاستيعاب، ج 1، ص 275/ [7].تاريخ پيامبر، ص 532/ [8].بحارالانوار، علامه مجلسي، ج 22، ص 276، چاپ بيروت، انتشارات دار احيأ التراث العربي؛ اسدالغابْ، ج 2، ص 289؛ الاستيعبا، ج 1، ص 211/ [9].مسند، احمد بن حنبل، ج 1، ص 58، همچنين از ابن عباس با همين مضمون در بحارالانوار، ج 44، ص 252، بيروت/ [10].بحارالانوار، ج 12، ص 264 و بحار، ج 12، ص 264/ [11].بحار، ج 46، ص 109 و وسائل الشيعه، ج 10، ص 398/ [12].سنن ابن داود، ج 2، ص 104، چاپ لبنان مكتب الدراسات و لبحوث في دارالفكر/ [13].سنن ابي داود، ج 2، ص 104/ [14].درر الفوائد، ص 99 و همچنين سخنان مقام معظم رهبري درباره قمه زني در روزنامه كيهان، تاريخ 73/3/21 مراجعه شود/ امیدوارم کافی و مفید بوده باشد. ان شاء الله خوشبخت و سعادتمند شوید. از کمک به همنوعان خود مخصوصا مردم مظلوم سومالی و دعا برای حق خواهان عالم مخصوصا مردم بحرین غفلت نورزید. موفق ، موید و پیروز و سربلند باشید!