کاریر محترم : از حسن اعتمادتان به مشاوره راسخون، تشكر مي‌كنيم صرف ناراحت شدن گناه نیست ولی مذموم است وکراهت دارد به شرطی که چیزی را به زبان نیاود وقصدی نداشته یاشد. از نظر حکم شرعی، بعضی از فحش ها و ناسزاها حرام و برخی دیگر مکروه و مذموم شمرده شده است. مانند: فحش و ناسزا به معصومین علیهم السلام، احکام قذف (تهمت زنا به زن پاکدامن) و... که توضیح و تفصیل احکام آن تحت موضوع این تاپیک نیست. توبه از فحش: فحش از روی شوخی: شوخی هایی هم که گاهی در آن الفاظ توهین ‏آمیز به کار می‏رود حرام است؛ ولی اگر توهین نباشد اما آن کلمات مودبانه نیست، گرچه حرام نیست ولی شایسته است که مسلمان مؤدب باشد و در زبان و اعمال خود از کلمات رکیک استفاده نکرده و مرتکب اعمال و رفتار ناپسند نشود. در توبه از فحش علاوه بر پشیمانی و تصمیم بر ترک، باید کسی را که به او فحش داده است راضی کند، ولی اگر راضی نشد یا دسترسی به او نداشت و یا مفسده‏ ای مترتب بر آن باشد، گرچه لازم نیست، ولی اگر نزد فرد یا افرادی به آن شخص فحش داده است، باید جبران آن اهانت را به وسیله تعریف نمودن او در میان مردم و به واسطه دعا و استغفار برای او بنماید ناسزا گفتن و فحشن دادن کار بدی است، به هر کسی که باشد. چرا که دور از شأن، منزلت و عقل مؤمن است. تا آن جا که خداوند علیم در کلام وحی می‌فرماید: به کفار و مشرکین و خدایان [دروغین] آنها فحش ندهید،‌ چون ممکن است آنها نیز متقابلاً به خدای واقعی شما فحش دهند: «وَ لا تَسُبُّوا الَّذينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَيَسُبُّوا اللَّهَ عَدْواً بِغَيْرِ عِلْمٍ كَذلِكَ زَيَّنَّا لِكُلِّ أُمَّةٍ عَمَلَهُمْ ثُمَّ إِلى‏ رَبِّهِمْ مَرْجِعُهُمْ فَيُنَبِّئُهُمْ بِما كانُوا يَعْمَلُونَ» (الأنعام - 108) ترجمه: شما مؤمنان به آنان كه غير خدا را مى‏خوانند دشنام ندهيد تا مبادا آنها از روى دشمنى و نادانى خدا را دشنام گويند، ما بدين‌سان براى هر امتى عمل‌شان را بياراستيم و عاقبت بازگشت آنان به سوى پروردگارشان است، و او از اعمالى كه مى‏كرده‏اند خبرشان مى‏دهد. البته قطعا موارد زیادی نیز یافت می شود که پیامبر (ص) و اهل بیت (علیهم السلام) توهین کنندگان به خود را بخشیده اند. اما باید دقت نمود که از عفو و بخشش نمی توان حکم را دریافت! شاید به مصالح زیادی نسبت به شخصی عفو صورت گرفته و یا به دلایلی حکم اجراء نشده است. اما اصل حکم از موارد دیگر به خوبی فهمیده می شود که ما در این جا به تعدادی از احادیث بیان کننده حکم، و تعدادی از موارد اجرای حکم اشاره می کنیم: روایات بیان کننده حکم: 1- امام رضا(ع) از پدران خویش (ع) از رسول الله(ص) روایت کرده است: هر کس پیامبر (ص) را دشنام دهد، کشته می شود.[1] 2- امام رضا(ع) فرموده اند: شخصی که سرور و آقا حضرت محمد(ص) یا یکی از اهل بیت پاکش را به بدی یا به آنچه شایسته و لایق آنان نیست یا با طعن و تمسخر آنان، یاد کند، قتلش واجب می شود.[2] 3- امام صادق(ع) فرمود: پدرم به من خبر داد که رسول الله فرمود: هر کس بشنود دیگری از من بدگویی می کند، بر او واجب است کسی که مرا دشنام داده است به قتل برساند.[3] مواردی از صدور حکم: 1-محمدبن مسلم از امام محمدباقر(ع) نقل کرده است: مردی از قبیله هذیل رسول الله را سبّ می نمود. گزارش و خبر آن به پیامبر رسید. پیامبر فرمود: کیست این مرد را کیفر دهد؟ دو مرد از انصار بلند شدند و عرض کردند: ما ای پیامبر خدا! آن دو رفتند، به عربه محل اقامت مرد هذیلی رسیدند. جست و جو کردند، او را یافتند. او مشغول گوسفند چرانی بود. به وی سلام نکردند. او پرسید: شما کیستید و نامتان چیست؟ گفتند: آیا تو فلانی فرزند فلانی هستی؟ پاسخ داد: آری. از مرکب فرود آمدند، گردن او را زدند و برگشتند. محمد بن مسلم می گوید: پس از شنیدن این داستان، از امام باقر(ع) پرسیدم: آیا اگر امروز مردی پیامبر را سبّ نماید کشته می شود؟ امام فرمود: اگر بر جانت نترسی، پس او را بکش![4] 2- عبدالله بن خطل از قبیله تمیم بن غالب بود که محکوم به مرگ شد. چون اسلام آورده بود، پیامبر او را برای تبلیغ به مکه فرستاد. در راه مردی را که همراهش بود کشت و مرتد شد و با شعر خویش رسول الله را هجو کرد و ایشان را سزاوار فرمانبرداری نشناخت. به دستور پیامبر، سعدبن حریث محزومی و ابو برزه اسلمی او را در حالی که خود را به پرده های کعبه آویخته بود کشتند.[5] (البته این شخص چند جرم مرتکب شده بود، که یکی از آن ها قتل بوده، اما جرم توهین به پیامبر ص نیز برای حکم به قتل او کافی بوده) 3- عبدالله بن سعدبن ابی سراح عامری که برای رسول خدا می نوشت، مرتد شد و به مکه رفت. وی با گفتن سخنان باطل درباره پیامبر، آن حضرت را مسخره می کرد و می گفت: من هم چنان که محمد می گوید می گویم، محمد پیامبر نیست. او به من گفت: بنویس «عزیز حکیم» و من می نوشتم «لطیف خبیر»، او اگر پیامبر بود می دانست. پس از فتح مکه به برادر رضاعی اش عثمان پناه آورد. عثمان او را جای داد و نزد پیامبر آورد و برای او امان خواست و درباره او با پیامبر سخن می گفت. رسول خدا ساعتی سکوت کرد و خاموش بود و سپس امانش داد و چون بیرون رفت به یاران خود فرمود: چرا او را نکشتید؟ گفتند: منتظر بودیم اشاره فرمایی. فرمود: هیچ پیامبری را نشاید که با چشم اشاره کند، و پیامبران با اشاره نمی کشند.[6] برای مطالعه سایر دلایل می توانید به مقاله زیر مراجعه کنید: دو فصلنامه الاهیات اجتماعی، سال اول، شماره 2- عنوان: استنباط حكم ساب النبی(ع) از ابعاد سه گانه سنت اسلامی - نویسنده: دكتر محمدرضا جواهر. [1]. وسائل الشیعه، ج 28، ص 213. [2]. الفقه المنسوب الی الامام الرضا ع ص 285. [3]. الکافی، ج 7، ص 267، ح 32. [4]. الکافی، ج 7، ص 267، ح 33. [5]. ابن هشام، 1412 ق، ج 2، ص 860. [6]. سیره ابن هشام، ج 2، ص 859. سوال:معاشرت با کسی که به خدا ورسول(ص) وائمه علیهم السلام ناسزا بگوید چه صورت دارد آیا می توان از غذای او استفاده کرد وآیا چنین فردی مرتّد محسوب می شود؟ حضرت آیت الله سیستانی(دامت برکاته):اگر منکر خدا ورسالت شود مرتّد وکافر ونجس است واگر منکر نباشد ولی اظهار عداوت کند ناصبی ومحکوم به کفر ونجاست است. حضرت آیت الله صافی گلپایگانی(دامت برکاته): شخص مذکور مرتّد ونجس است واحکام مرتّد بر او مترتّب است. حضرت آیت الله مکارم شیرازی(دامت برکاته): اگر از روی قصد واختیار مرتکب چنین گناهی بزرگ شود مرتّد محسوب می شود ورفت وامد با چنین شخصی جایز نیست. حضرت آیت الله بهجت(رحمة الله علیه):مرتّد و واجب القتل است. حضرت آیت الله فاضل لنکرانی(رحمة الله علیه):مانعی ندارد ولی مرتّد نیست هر چند حکم او قتل است. حضرت آیت الله تبریزی(رحمة الله علیه):او را نصیحت و نهی از منکر کنید،مرتّد نیست. مسائل جدید از دیدگاه علما و مراجع تقلیدجلد4ص109 در روایت نبوی هست : هرکسی که ما اهل بیت را مبغوض دارد ،خداوند اورا روز قیانت یهودی محشور می کند ولو نماز بخواند وروزه بگیرد وگمان کند مسلمان است " الحکم الزاهره ج1ص72