پرسش :
در مورد زندگي حبيب بن مظاهر و خصوصيات آن بزرگوار توضيح دهيد؟
پاسخ :
حبيب بن مظاهر يکي از افتخار آفرينان بزرگ حادثه ي خونين کربلاست که در رکاب مولايش حسين بن علي ـ عليه السلام ـ مردانه جنگيد و شربت شهادت نوشيد و ياد و نام نيک از خود به يادگار گذاشت. حبيب و ياران ديگر امام حسين ـ عليه السلام ـ در روز عاشورا از چنان عظمتي برخوردار بودند که امام صادق ـ عليه السلام ـ تعبيرات بسيار با ارزشي درباره ي آنان بکار برده است. القابي همچون «اوليا و دوستان خدا»، «برگزيدگان پروردگار»، «ياران وفادار دين خدا»، «انصار پيامبر و علي و فاطمه و حسن و حسين»، «پاکان رستگار و سعادتمند» و ... از زبان امام صادق ـ عليه السلام ـ درباره ي آنان صادر شده است.[1]
اينک به شرح حال مختصر آن بزرگوار مي پردازيم:
در دوران پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ :
ايشان يک سال پيش از بعثت پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ به دنيا آمد. کودکيش هم زمان با سالهايي بود که پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ در مدينه بود. حبيب از اصحاب پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ بود و از آن حضرت، حديثهاي زيادي شنيده بود، صحابي بودن اين چهره ي عظيم الشأن تاريخ اسلام، مقام و موقعيت او را والاتر ساخته بود.[2]
در دوران امير المومنين ـ عليه السلام ـ :
پس از وفات پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ ، حبيب بن مظاهر، در خط ولايت علي ـ عليه السلام ـ قرار گرفت و محضر آن امام را مغتنم شمرد و در شمار شاگردان ويژه ي آن بزرگوار قرار گرفت و دانشهاي گرانبهايي را از علي ـ عليه السلام ـ آموخت.[3]
وقتي که علي ـ عليه السلام ـ به حکومت رسيد و مقر حکومت خود را از مدينه به کوفه منتقل کرد، حبيب نيز به کوفه آمد و در اين شهر ساکن شد تا هميشه بتواند در حضور و در رکاب مولايش علي ـ عليه السلام ـ باشد.
حبيب بن مظاهر در تمام جنگهاي آن حضرت شرکت کرد. در آن زمان، حبيب بن مظاهر، يکي از شجاعان بزرگ کوفه به حساب مي آمد که در زمره ي ياران علي ـ عليه السلام ـ بود.[4]
آن بزرگوار علاوه بر شجاعت و دلاوري، در اخلاق و رفتار کريمانه، در آشنايي و بصيرت به مسائل دين و احکام خدا، در پاکي و تقوا و زهد، در عبادت و سخاوت و وفا و آزادي و در اخلاص نسبت به امام علي ـ عليه السلام ـ و اهل بيت پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ نمونه بود او در جميع علوم و فنون همچون فقه، تفسير، قرائت، حديث، ادبيات، جدل و مناظره و اخبار غيبي، تبحري داشت که ـ چه در زمان حکومت علي ـ عليه السلام ـ و چه پس از آن ـ مايه ي اعجاب و شگفتي ديگران بود.[5] حبيب، چهره اي زيبا داشت، جمال معنويش هم به حد کمال بود. او حافظ قرآن بود و شب ها پس از نماز عشا تا سپيده ي فجر، ختم قرآن مي کرد و به نيايش و عبادت خدا مي پرداخت.[6]
وقتي که علي ـ عليه السلام ـ به شهادت رسيد و معاويه حاکميت جهان اسلام را به دست گرفت و جو خفقان باري عليه خاندان پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ و شيعيان و محبان علي ـ عليه السلام ـ به وجود آمد، حبيب بن مظاهر هم مانند بسياري از آگاهان روشندل و مخلص، خون دل مي خورد و کاري از دستش بر نمي آمد. او پيرو امام حسن ـ عليه السلام ـ بود و در موضع گيري هاي ـ اجتماعي ـ سياسي تابع آن حضرت بود.
بعد از شهادت امام حسن ـ عليه السلام ـ حبيب بن مظاهر، مانند ساير بزرگان شيعه، اطاعت بي چون و چرا از امام حسين ـ عليه السلام ـ را براي خود واجب شمرد و جزء برجسته ترين شيعيان آن حضرت بود. حبيب از جمله ي کساني بود که براي امام حسين ـ عليه السلام ـ نامه نوشتند و او را به کوفه دعوت کردند تا آن حضرت هدايت و رهبري آنان را در امر مبارزه با يزيد و يزيديان بر عهده گيرد.[7]
وقتي که امام حسين ـ عليه السلام ـ حضرت مسلم را به نمايندگي از خود به کوفه فرستاد، حبيب بن مظاهر از اولين کساني بود که با مسلم ـ عليه السلام ـ بيعت کرد و حمايت بي چون و چراي خود را از وي اعلام نمود.[8] با شکست نهضت مسلم ـ عليه السلام ـ در کوفه، حبيب به کاروان حسين ـ عليه السلام ـ درکربلا پيوست و در سن 75 سالگي در رکاب آن حضرت شهيد شد.
براي اطلاع بيشتر از رشادتهاي ياران امام حسين ـ عليه السلام ـ در کربلا از جمله حبيب بن مظاهر به کتاب سوگنامه ي آل محمد تأليف محمدي اشتهاردي مراجعه شود.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1- حماسه سازان عاشورا، ترجمه بخشایشی.
2- درکربلا چه گذشت،محدث قمی.
پی نوشتها:
[1]. علامه ي مجلسي، بحارالانوار، ج98، ص 201.
[2]. محمد بن طاهر سماوي، ابصار العين في انصار الحسين، ص 56.
[3]. محدث قمي، سفينه البحار، ج1، ص 405.
[4]. ابصار العين في انصار الحسين، ترجمه عقيقي بخشايشي، انتشارات نويد قم، ص 56.
[5]. امالي منتجبه، ص 49، به نقل از حبيب بن مظاهر، ص 54 و 55.
[6]. سيد محسن امين، اعيان الشيعه، ج4، ص 554.
[7]. شيخ مفيد، ارشاد، ص 203.
[8]. تاريخ طبري، ج7، ص 237.
منبع:اندیشه قم
حبيب بن مظاهر يکي از افتخار آفرينان بزرگ حادثه ي خونين کربلاست که در رکاب مولايش حسين بن علي ـ عليه السلام ـ مردانه جنگيد و شربت شهادت نوشيد و ياد و نام نيک از خود به يادگار گذاشت. حبيب و ياران ديگر امام حسين ـ عليه السلام ـ در روز عاشورا از چنان عظمتي برخوردار بودند که امام صادق ـ عليه السلام ـ تعبيرات بسيار با ارزشي درباره ي آنان بکار برده است. القابي همچون «اوليا و دوستان خدا»، «برگزيدگان پروردگار»، «ياران وفادار دين خدا»، «انصار پيامبر و علي و فاطمه و حسن و حسين»، «پاکان رستگار و سعادتمند» و ... از زبان امام صادق ـ عليه السلام ـ درباره ي آنان صادر شده است.[1]
اينک به شرح حال مختصر آن بزرگوار مي پردازيم:
در دوران پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ :
ايشان يک سال پيش از بعثت پيامبر اسلام ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ به دنيا آمد. کودکيش هم زمان با سالهايي بود که پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ در مدينه بود. حبيب از اصحاب پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ بود و از آن حضرت، حديثهاي زيادي شنيده بود، صحابي بودن اين چهره ي عظيم الشأن تاريخ اسلام، مقام و موقعيت او را والاتر ساخته بود.[2]
در دوران امير المومنين ـ عليه السلام ـ :
پس از وفات پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ ، حبيب بن مظاهر، در خط ولايت علي ـ عليه السلام ـ قرار گرفت و محضر آن امام را مغتنم شمرد و در شمار شاگردان ويژه ي آن بزرگوار قرار گرفت و دانشهاي گرانبهايي را از علي ـ عليه السلام ـ آموخت.[3]
وقتي که علي ـ عليه السلام ـ به حکومت رسيد و مقر حکومت خود را از مدينه به کوفه منتقل کرد، حبيب نيز به کوفه آمد و در اين شهر ساکن شد تا هميشه بتواند در حضور و در رکاب مولايش علي ـ عليه السلام ـ باشد.
حبيب بن مظاهر در تمام جنگهاي آن حضرت شرکت کرد. در آن زمان، حبيب بن مظاهر، يکي از شجاعان بزرگ کوفه به حساب مي آمد که در زمره ي ياران علي ـ عليه السلام ـ بود.[4]
آن بزرگوار علاوه بر شجاعت و دلاوري، در اخلاق و رفتار کريمانه، در آشنايي و بصيرت به مسائل دين و احکام خدا، در پاکي و تقوا و زهد، در عبادت و سخاوت و وفا و آزادي و در اخلاص نسبت به امام علي ـ عليه السلام ـ و اهل بيت پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ نمونه بود او در جميع علوم و فنون همچون فقه، تفسير، قرائت، حديث، ادبيات، جدل و مناظره و اخبار غيبي، تبحري داشت که ـ چه در زمان حکومت علي ـ عليه السلام ـ و چه پس از آن ـ مايه ي اعجاب و شگفتي ديگران بود.[5] حبيب، چهره اي زيبا داشت، جمال معنويش هم به حد کمال بود. او حافظ قرآن بود و شب ها پس از نماز عشا تا سپيده ي فجر، ختم قرآن مي کرد و به نيايش و عبادت خدا مي پرداخت.[6]
وقتي که علي ـ عليه السلام ـ به شهادت رسيد و معاويه حاکميت جهان اسلام را به دست گرفت و جو خفقان باري عليه خاندان پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ و شيعيان و محبان علي ـ عليه السلام ـ به وجود آمد، حبيب بن مظاهر هم مانند بسياري از آگاهان روشندل و مخلص، خون دل مي خورد و کاري از دستش بر نمي آمد. او پيرو امام حسن ـ عليه السلام ـ بود و در موضع گيري هاي ـ اجتماعي ـ سياسي تابع آن حضرت بود.
بعد از شهادت امام حسن ـ عليه السلام ـ حبيب بن مظاهر، مانند ساير بزرگان شيعه، اطاعت بي چون و چرا از امام حسين ـ عليه السلام ـ را براي خود واجب شمرد و جزء برجسته ترين شيعيان آن حضرت بود. حبيب از جمله ي کساني بود که براي امام حسين ـ عليه السلام ـ نامه نوشتند و او را به کوفه دعوت کردند تا آن حضرت هدايت و رهبري آنان را در امر مبارزه با يزيد و يزيديان بر عهده گيرد.[7]
وقتي که امام حسين ـ عليه السلام ـ حضرت مسلم را به نمايندگي از خود به کوفه فرستاد، حبيب بن مظاهر از اولين کساني بود که با مسلم ـ عليه السلام ـ بيعت کرد و حمايت بي چون و چراي خود را از وي اعلام نمود.[8] با شکست نهضت مسلم ـ عليه السلام ـ در کوفه، حبيب به کاروان حسين ـ عليه السلام ـ درکربلا پيوست و در سن 75 سالگي در رکاب آن حضرت شهيد شد.
براي اطلاع بيشتر از رشادتهاي ياران امام حسين ـ عليه السلام ـ در کربلا از جمله حبيب بن مظاهر به کتاب سوگنامه ي آل محمد تأليف محمدي اشتهاردي مراجعه شود.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1- حماسه سازان عاشورا، ترجمه بخشایشی.
2- درکربلا چه گذشت،محدث قمی.
پی نوشتها:
[1]. علامه ي مجلسي، بحارالانوار، ج98، ص 201.
[2]. محمد بن طاهر سماوي، ابصار العين في انصار الحسين، ص 56.
[3]. محدث قمي، سفينه البحار، ج1، ص 405.
[4]. ابصار العين في انصار الحسين، ترجمه عقيقي بخشايشي، انتشارات نويد قم، ص 56.
[5]. امالي منتجبه، ص 49، به نقل از حبيب بن مظاهر، ص 54 و 55.
[6]. سيد محسن امين، اعيان الشيعه، ج4، ص 554.
[7]. شيخ مفيد، ارشاد، ص 203.
[8]. تاريخ طبري، ج7، ص 237.
منبع:اندیشه قم
