پرسش :
آيا در انقلاب اسلامي ايران ، آمريكا نيز نقش داشته است ؟
پاسخ :
در پاسخ به اين سوال اجمالا مي توانيم بگوييم که آمريكا در مورد انقلاب اسلامي ايران هيچ نقش و تأثيري نداشتند بلكه بالعکس ؛ تمام مساعي خود را به كار گرفته بود تا از پيروزي و بالندگي اين انقلاب جلوگيري كند كه توضيح ذيل اين حقيقت را روشن تر مي سازد :
اصولاً يکي از شاخصه هاي اصلي انقلاب اسلامي ايران ماهيت ضدّ استكباري و ضدّ آمريكايي آن است. دليل بر اين مدعا را در اين مي دانيم كه نقطة شروع انقلاب اسلامي از قضيه تصويب كاپيتولاسيون شكل گرفت. تصويب اين معاهده كه با اعطاي معافيت ها و مصونيت هاي سياسي به مستشاران آمريكا در ايران همراه بود؛ با مخالفت شديد امام خميني مواجه شد. با تصويب لايحة كاپيتولاسيون حدود 40 هزار نفر از آمريكائي هاي مقيم ايران از شمول قوانين ايران معافيت كامل مي يافتند[1]. و اين امر به وضوح نقض استقلال قضايي و حاكميت سياسي ايران به شمار مي آمد و مايه تحقير ملت ايران بود. امام امت (ره) با توسل به همين مسأله كه ايران را تحت اسارت آمريكا قرار داد، به رژيم شاه حمله كرد و از ارتش و مردم خواستند كه اين ننگ و تحقير را قبول نكرده، عليه آن قيام كنند.[2] غير از اين؛ موضوع لايحة انجمنهاي ايالتي و ولايتي و يا تصويب نامة ملي و انقلاب به اصطلاح سفيد، همه و همه طرحهاي آمريكا بودند و اتفاقاً يكي از دلايل مخالفت امام خميني و گروههاي سياسي و نيز مردم با اين طرحها، اين بود كه آنها را "آمريكايي، و ديكته شدة از سوي آمريكا مي دانستند و نفوذ و سلطة آمريكا را در وراي آنها مي ديدند. اين عوامل موجب خيزش عظيم مردم به رهبري امام خميني (ره) و خلق نهضت 15 خرداد در سال 1342 شد. در حقيقت مخالفت با برنامه ها و خواسته هاي استكبار جهاني به رهبري آمريكا موجب اين امر شد. حضرت امام هم از همان اول نوك پيكان حمله را به سوي دشمنی بزرگتر يعني آمريكا هدف گرفت تا استراتژي واقعي انقلاب را كه همان مبارزه با استكبار جهاني بود تعيين كند. همان انقلابي كه از سال 1342 آغاز شد و در سال 1357 به پیروزی رسيد. با توجه به اين نكته نتيجه گرفته مي شود كه ماهيت واقعي انقلاب ما يك ماهيت ضد استكباري و ضد آمريكايي بود. با اين تفصيل چگونه مي شود ادعا كرد كه آمريكائيها در پيروزي انقلاب اسلامي ايران نقش داشتند؟ در كودتاي 28 مرداد 1332 آمريکائیها ايفاگر نقش اساسي بودند دليل آن هم اينست كه در اين كودتا منافع آمريكائي ها تأمين مي شد. در حالي كه در مورد انقلاب اسلامي نه تنها منافع آنها تأمين نمي شد بلكه تمامي منافع آنها در ايران از بين مي رفت لذا تمام سعي و تلاش خود را به كار گرفتند تا اين انقلاب پيروز نشود و پس از پيروزي انقلاب نيز ناجوانمردانه ترين اعمال را بر ضد انقلاب برنامه ريزي و تحميل كردند كه به لطف خدا تاكنون همة آنها در شکست انقلاب ناکام بوده است . حال چطور مي شود ادعا كرد كه اين انقلاب با همكاري و نقش آمريكائي ها به ثمر رسيد؟! همانطوريكه گفته شد، ماهيت ضد استكباري و مَنشِ عزت خواهي انقلاب اسلامي و بنيانگذار فقيد آن، دليلي واضح بر عدم نقش آمريكا در جريان انقلاب اسلامي ايران است . از اين گذشته ادعاي آنان كه مي گويند برنامه هاي حقوق بشر و سياست هاي باز كارتر در مورد ايران، نشانة همراهي دولتمردان آمريكا با انقلاب است، كمي كودكانه به نظر مي رسد. زيرا اصولاً محمدرضا شاه به عنوان يك مهرة كاملاً مطيع، در خدمت آمريكا بود و اگر هم بپذيريم كه سياستهاي كارتر در برخي از كشورها اثرگذار بوده است در مورد ايران قضيه خيلي فرق مي كرد. زيرا اولاً شاه دوستان زيادي در كنگرة آمريكا داشت كه ضمن يادآوري و اهميت استراتژيك ايران و نقش آن در منطقة خليج فارس عقيده داشتند نبايد در فشار آوردن به ايران زياده روي كرد و مصالح سياسي و استراتژيكي را نبايد فداي شعارهاي مبهم نمود و ثانياً مردم ايران به هيچ وجه حاضر نبودند عملكرد آمريكا را در طول حدود 25 سال سلطنت محمدرضا شاه به ويژه بعد از كودتاي 28 مرداد به بعد ، فراموش كرده و دوباره دل به اصلاحات آمريكائي خوش كنند تا حقوق بشر كارتر آنها را به حقوق حقّة خودشان برساند، چرا كه قبلاً مردم نتيجة اصلاحات آمريكائي نظير اصلاحات ارضي و كاپيتولاسيون و... را ديده بودند. بنابراين سياستمداران كاخ سفيد بر آن شدند كه شعار حقوق بشر كارتر را در ايران با ادامة مناسبات سودمند سياسي ونظامي با حكومت پهلوي تلفيق كنند. به ديگر سخن فضاي باز سياسي هدفش استحكام بيش از پيش رژيم پهلوي بود تا از قِبَل آن؛ مشروعيت رژيم را بالا برده و خطري را كه از ناحية ديكتاتوري رژيم پهلوي بود، برطرف نمايند. بنابراين نبايد تصور شود كه آمريكا قصد داشت با طرح فضاي باز سياسي؛ رژيم پهلوي را در ايران ساقط كند، بلكه برعكس چون آمریکائی ها احساس مي كردند با ادامة روند ديكتاتوري، رژيم پهلوي دچار مشكل خواهد شد توصيه می كردند با طرح فضاي باز سياسي اين اشكال را رفع نمايند.
نتيجه بحث: در مجموع بايد گفت كه ماهيت انقلاب اسلامي ايران اسلامي و ضداستكباري بود . لذا بر اساس اين ماهيت، آمريكا به عنوان دشمن درجة يك ما شناخته شده و ماهيّتي ضدّانقلابي پيدا مي كند. بنابر اين آمريكا نمي توانست در انقلاب نقشي مثبت داشته باشد. دليل بعدي را بايد در توطئه هاي آمريکا در دوره تثبیت نظام و حتی تلاش برای به انزوا كشاندن نظام ، پس از پيروزي انقلاب؛ جستجو كرد. پس در يك كلام بايد گفت: آمريكا نه تنها در انقلاب هيچ نقشي نداشت بلكه حتي عملاً سد راه محكمي در راه پيروزي انقلاب بود كه البته با لطف خدا، قدرت مذهب، رهبري امام (ره) و فداكاري مردم؛ اين سنگ اندازي آنها راه به جايي نبرد. و انشاء الله در آينده هم همينطور خواهد برد.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1 . انقلاب اسلامي در ايران، حامد الگار، تهران، 1360، نشر قلم.
2 . داستان انقلاب، محمود طلوعي، نشر علم، تهران، 1370.
3 . كارتر و سقوط شاه، روايت دست اول، مايكل لدين و ويليام لوئيس، ترجمه ناصر ايراني، انتشارات اميركبير، 1361.
4 . نبرد قدرتها در خليج فارس، محمود طلوعي، پيك ترجمه و نشر، تهران.
5 . انقلاب اسلامي، زمينهها و پيامدها، دكتر منوچهر محمدي، دفتر نشر و پخش معارف، تهران، 1380.
6 . سير تكويني انقلاب اسلامي، جواد منصوري، دفتر مطالعات سياسي و بينالمللي، تهران، 1379.
پی نوشتها:
[1] تاريخ سياسي معاصر ايران، جلالالدين مدني، قم، دفتر انتشارات اسلامي، 1361، ص 81.
[2] ر.ك: سخنراني امام در صحيفة امام، ج1، صص 424-415.
منبع: اندیشه قم
در پاسخ به اين سوال اجمالا مي توانيم بگوييم که آمريكا در مورد انقلاب اسلامي ايران هيچ نقش و تأثيري نداشتند بلكه بالعکس ؛ تمام مساعي خود را به كار گرفته بود تا از پيروزي و بالندگي اين انقلاب جلوگيري كند كه توضيح ذيل اين حقيقت را روشن تر مي سازد :
اصولاً يکي از شاخصه هاي اصلي انقلاب اسلامي ايران ماهيت ضدّ استكباري و ضدّ آمريكايي آن است. دليل بر اين مدعا را در اين مي دانيم كه نقطة شروع انقلاب اسلامي از قضيه تصويب كاپيتولاسيون شكل گرفت. تصويب اين معاهده كه با اعطاي معافيت ها و مصونيت هاي سياسي به مستشاران آمريكا در ايران همراه بود؛ با مخالفت شديد امام خميني مواجه شد. با تصويب لايحة كاپيتولاسيون حدود 40 هزار نفر از آمريكائي هاي مقيم ايران از شمول قوانين ايران معافيت كامل مي يافتند[1]. و اين امر به وضوح نقض استقلال قضايي و حاكميت سياسي ايران به شمار مي آمد و مايه تحقير ملت ايران بود. امام امت (ره) با توسل به همين مسأله كه ايران را تحت اسارت آمريكا قرار داد، به رژيم شاه حمله كرد و از ارتش و مردم خواستند كه اين ننگ و تحقير را قبول نكرده، عليه آن قيام كنند.[2] غير از اين؛ موضوع لايحة انجمنهاي ايالتي و ولايتي و يا تصويب نامة ملي و انقلاب به اصطلاح سفيد، همه و همه طرحهاي آمريكا بودند و اتفاقاً يكي از دلايل مخالفت امام خميني و گروههاي سياسي و نيز مردم با اين طرحها، اين بود كه آنها را "آمريكايي، و ديكته شدة از سوي آمريكا مي دانستند و نفوذ و سلطة آمريكا را در وراي آنها مي ديدند. اين عوامل موجب خيزش عظيم مردم به رهبري امام خميني (ره) و خلق نهضت 15 خرداد در سال 1342 شد. در حقيقت مخالفت با برنامه ها و خواسته هاي استكبار جهاني به رهبري آمريكا موجب اين امر شد. حضرت امام هم از همان اول نوك پيكان حمله را به سوي دشمنی بزرگتر يعني آمريكا هدف گرفت تا استراتژي واقعي انقلاب را كه همان مبارزه با استكبار جهاني بود تعيين كند. همان انقلابي كه از سال 1342 آغاز شد و در سال 1357 به پیروزی رسيد. با توجه به اين نكته نتيجه گرفته مي شود كه ماهيت واقعي انقلاب ما يك ماهيت ضد استكباري و ضد آمريكايي بود. با اين تفصيل چگونه مي شود ادعا كرد كه آمريكائيها در پيروزي انقلاب اسلامي ايران نقش داشتند؟ در كودتاي 28 مرداد 1332 آمريکائیها ايفاگر نقش اساسي بودند دليل آن هم اينست كه در اين كودتا منافع آمريكائي ها تأمين مي شد. در حالي كه در مورد انقلاب اسلامي نه تنها منافع آنها تأمين نمي شد بلكه تمامي منافع آنها در ايران از بين مي رفت لذا تمام سعي و تلاش خود را به كار گرفتند تا اين انقلاب پيروز نشود و پس از پيروزي انقلاب نيز ناجوانمردانه ترين اعمال را بر ضد انقلاب برنامه ريزي و تحميل كردند كه به لطف خدا تاكنون همة آنها در شکست انقلاب ناکام بوده است . حال چطور مي شود ادعا كرد كه اين انقلاب با همكاري و نقش آمريكائي ها به ثمر رسيد؟! همانطوريكه گفته شد، ماهيت ضد استكباري و مَنشِ عزت خواهي انقلاب اسلامي و بنيانگذار فقيد آن، دليلي واضح بر عدم نقش آمريكا در جريان انقلاب اسلامي ايران است . از اين گذشته ادعاي آنان كه مي گويند برنامه هاي حقوق بشر و سياست هاي باز كارتر در مورد ايران، نشانة همراهي دولتمردان آمريكا با انقلاب است، كمي كودكانه به نظر مي رسد. زيرا اصولاً محمدرضا شاه به عنوان يك مهرة كاملاً مطيع، در خدمت آمريكا بود و اگر هم بپذيريم كه سياستهاي كارتر در برخي از كشورها اثرگذار بوده است در مورد ايران قضيه خيلي فرق مي كرد. زيرا اولاً شاه دوستان زيادي در كنگرة آمريكا داشت كه ضمن يادآوري و اهميت استراتژيك ايران و نقش آن در منطقة خليج فارس عقيده داشتند نبايد در فشار آوردن به ايران زياده روي كرد و مصالح سياسي و استراتژيكي را نبايد فداي شعارهاي مبهم نمود و ثانياً مردم ايران به هيچ وجه حاضر نبودند عملكرد آمريكا را در طول حدود 25 سال سلطنت محمدرضا شاه به ويژه بعد از كودتاي 28 مرداد به بعد ، فراموش كرده و دوباره دل به اصلاحات آمريكائي خوش كنند تا حقوق بشر كارتر آنها را به حقوق حقّة خودشان برساند، چرا كه قبلاً مردم نتيجة اصلاحات آمريكائي نظير اصلاحات ارضي و كاپيتولاسيون و... را ديده بودند. بنابراين سياستمداران كاخ سفيد بر آن شدند كه شعار حقوق بشر كارتر را در ايران با ادامة مناسبات سودمند سياسي ونظامي با حكومت پهلوي تلفيق كنند. به ديگر سخن فضاي باز سياسي هدفش استحكام بيش از پيش رژيم پهلوي بود تا از قِبَل آن؛ مشروعيت رژيم را بالا برده و خطري را كه از ناحية ديكتاتوري رژيم پهلوي بود، برطرف نمايند. بنابراين نبايد تصور شود كه آمريكا قصد داشت با طرح فضاي باز سياسي؛ رژيم پهلوي را در ايران ساقط كند، بلكه برعكس چون آمریکائی ها احساس مي كردند با ادامة روند ديكتاتوري، رژيم پهلوي دچار مشكل خواهد شد توصيه می كردند با طرح فضاي باز سياسي اين اشكال را رفع نمايند.
نتيجه بحث: در مجموع بايد گفت كه ماهيت انقلاب اسلامي ايران اسلامي و ضداستكباري بود . لذا بر اساس اين ماهيت، آمريكا به عنوان دشمن درجة يك ما شناخته شده و ماهيّتي ضدّانقلابي پيدا مي كند. بنابر اين آمريكا نمي توانست در انقلاب نقشي مثبت داشته باشد. دليل بعدي را بايد در توطئه هاي آمريکا در دوره تثبیت نظام و حتی تلاش برای به انزوا كشاندن نظام ، پس از پيروزي انقلاب؛ جستجو كرد. پس در يك كلام بايد گفت: آمريكا نه تنها در انقلاب هيچ نقشي نداشت بلكه حتي عملاً سد راه محكمي در راه پيروزي انقلاب بود كه البته با لطف خدا، قدرت مذهب، رهبري امام (ره) و فداكاري مردم؛ اين سنگ اندازي آنها راه به جايي نبرد. و انشاء الله در آينده هم همينطور خواهد برد.
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1 . انقلاب اسلامي در ايران، حامد الگار، تهران، 1360، نشر قلم.
2 . داستان انقلاب، محمود طلوعي، نشر علم، تهران، 1370.
3 . كارتر و سقوط شاه، روايت دست اول، مايكل لدين و ويليام لوئيس، ترجمه ناصر ايراني، انتشارات اميركبير، 1361.
4 . نبرد قدرتها در خليج فارس، محمود طلوعي، پيك ترجمه و نشر، تهران.
5 . انقلاب اسلامي، زمينهها و پيامدها، دكتر منوچهر محمدي، دفتر نشر و پخش معارف، تهران، 1380.
6 . سير تكويني انقلاب اسلامي، جواد منصوري، دفتر مطالعات سياسي و بينالمللي، تهران، 1379.
پی نوشتها:
[1] تاريخ سياسي معاصر ايران، جلالالدين مدني، قم، دفتر انتشارات اسلامي، 1361، ص 81.
[2] ر.ك: سخنراني امام در صحيفة امام، ج1، صص 424-415.
منبع: اندیشه قم
.jpg "شخصیت معنوى امام خمینی (رحمه الله)")