پرسش :
برخی از اوصاف امام رضا (ع) را به طور مستند بیان کنید؟
پاسخ :
امام هشتم ما شعيان، حضرت علي بن موسي الرضا ـ عليه السّلام ـ فرزند حضرت موسي كاظم ـ عليه السّلام ـ در روز يازدهم ذي القعده سال 148 هـ ق، در مدينه به دنيا آمد و پس از حضرت موسي بن جفر به امامت و پيشوايي مسلمانان رسيد، آن حضرت در دانش، اخلاق عالي، انسان دوستي و درستكاري سرآمد مردم زمانش بود كه در سال 203 آخر ماه صفر توسط مأمون به شهادت رسيد و در مشهد مقدس دفن شد.[1]
سخن گفتن از آن حضرت نياز به نوشتن كتابهايي دارد و در اين نوشتار فقط به چند نمونه از صفات برجسته آن حضرت اشاره ميكنيم:
1. امامت: امامت و رهبري مردم براي خوش بخت كردن آنها بزرگترين صفت در پيش خداوند است و امام رضا ـ عليه السّلام ـ در سن 35 سالگي به امامت رسيد و اين طبق وصيت پدرش امام موسي كاظم ـ عليه السّلام ـ بود كه به يكي از دوستان خود داود گفت: پسرم رضا پس از من امام و صاحب شما ميباشد.[2]
2. قيام فرهنگي و علمي: امامان معصوم پس از واقعة عاشورا و به شهادت رسيدن امام حسين ـ عليه السّلام ـ ، ديگر جنگ نكردند، بلكه فقط به ياد دادن معارف و احكام اسلامي بين مسلمانان پرداختند كه در واقع اين يك جهاد فرهنگي و علمي بود، امام رضا ـ عليه السّلام ـ نيز يكي از اين امامان بود كه جهاد فرهنگي كرد به طوري كه به آن حضرت «عالم آل محمد» يعني دانشمند و باسوادترين شخص در فرزندان پيامبر خدا ميگفتند: امام موسي كاظم به بچههايش ميفرمود: برادرتان رضا عالم آل محمد است پس در احكام ديني از او سؤال كنيد و هر چه گفت، قبول كنيد كه من از پدرم امام صادق ـ عليه السّلام ـ شنيدم كه به من گفت: عالم آل محمد فرزند توست.[3] در جاي ديگر فرمود: بزرگترين و بيشترين گناه مردم در نزد پيامبر خدا آن است كه عالم آل محمد (امام رضا) را قبول نكند.[4]
3. مبارزه با حكومتهاي طاغوتي: امام رضا ـ عليه السّلام ـ حكومتهاي بنيعباس را حق نميدانستند براي همين مأمون خليفه عباسي او را به ايران تبعيد كرد و امام ـ عليه السّلام ـ در شهر نيشابور، طاغوتي بودن مأمون و حق بودن خود را چنين اعلام كرد: كلمه «لا اله الا الله» قلعة خداست و هر كس وارد آن قلعه شود (يعني خدا را قبول داشته باشد) از عذاب خدا در امان است. سپس گفت: وارد شدن بر اين قلعه شرطي دارد (يعني قفل لازم دارد كه درش را باز كنيد) و آن شرط من هستم.[5]
4.توصیف امام :امام رضا ـ عليه السّلام ـ فقط پيروي كردن از دوازده امام را شرط خوش بختي در دنيا و آخرت ميدانستند براي همين وقتي مأمون پرسيد منظور خدا از اين آيه چيست؟ وارث كتاب (قرآن) كساني خواهند شد كه ما از بين بندگانمان انتخاب كردهايم.»[6] امام رضا گفت: منظور عترت پاك پيامبر است، مأمون گفت به چه علت؟ امام گفت: خداوند در قرآن فرمود: «همانا خداوند ميخواهد از شما اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ پيامبر هر نوع زشتي را پاك كند و شما را پاكيزه گرداند.»[7] و اين اهل بيت فقط ما امامان هستيم.[8]
5. مهرباني : امام رضا ـ عليه السّلام ـ با همه خوش رفتار بود و همه را دوست ميداشت به خصوص اطرافيانش را هر چند آنها غلام و خدمتگذار باشند و ياسر يكي از خادمان آن حضرت ميگويد: امام تمام خدمتكاران خود را جمع ميكرد و با آنان مانند يك دوست مهربان سخن ميگفت و انس ميگرفت و چون سفره غذا را ميآوردند همة آنان را از كوچك و بزرگ با خود بر سر سفره ميآورد.[9]
6. علاقه به شیعه : امام رضا ـ عليه السّلام ـ شيعهها را خيلي دوست ميداشت براي همين به عبدالعظيم حسني گفت: به دوستانم سلام مرا برسان و بگو مراقب باشيد شيطان گولتان نزند،راست بگوييد، امانتدار باشيد، با هم ديگر رفت و آمد كنيد، دوست هم باشيد، اگر اين كارها را بكنيد من هم به شما نزديك ميشوم و با شما مهربان ميشوم.[10]
7. خبر دادن از شهادت و غربت خود : قبل از آنكه امام رضا ـ عليه السّلام ـ به دنيا بيايد امام صادق ـ عليه السّلام ـ خبر داده بود كه: فرزند پسرم امام موسي كاظم كه هم نام اميرالمؤمنين ـ عليه السّلام ـ است (علي كه نام امام رضا و حضرت علي است ) او را به سوي خراسان ميبرند و با زهر شهيدش ميكنند و در غربت دفن ميشود.[11]
8. فضيلت زيارت كردن امام رضا ـ عليه السّلام ـ : امام صادق ـ عليه السّلام ـ فرمود: رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ‌فرموده است: پارهاي از تن من در خراسان دفن خواهد شد، هر مؤمني كه او را زيارت كند، البته بهشت بر او واجب ميشود و بدن بر آتش جهنم حرام ميگردد.[12]
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. عيون اخبار الرضا؛ شيخ صدوق، ترجمه: محمد تقي اصفهاني.
2. پژوهشی دقیق در زندگانی امام رضا(ع)؛ باقر شریف قرشی.
پی نوشتها:
[1] . شيخ مفيد؛ محمد بن نعمان ؛ الارشاد،ترجمه: هاشم رسولي محلاتي، تهران،فرهنگ اسلامي، ششم، 1383 هـ ش، ج 2، ص 348.
[2] . همان، ص 349.
[3] . اربلي،عيسي؛كشف الغمه، تبريز،مكتبه بني هاشمي، 1381 هـ ش، ج 2، ص 317.
[4] . قطب الدين راوندي،سعيد؛ الخرائج و الجرائح، قم، مؤسسه‌امام مهدي (عج) ، 1409 هـ ق، ج 1،ص 17.
[5] . مجلسي، محمد باقر، بحارالانوار،بيروت، مؤسسه الوفاء 1404 هـ ق، ج 3، ص 7،ب 1، ح 16.
[6] . فاطر / 32.
[7] . احزاب / 33.
[8] . حر عاملي، محمد؛ وسائل الشيعه، قم، آل البيت،ج 27، ص 188،ب 13، ح 33565.
[9] . همان،ج 24،ص 265،باب 13.
[10] . نوري،حسين؛ مستدرك الوسائل، قم، آل البيت، 1408 هـ ق، ج 9، ص 102، ب 126، ح 10349.
[11] . قمي، عباس، منتهي الآمال، تهران،نخل دانش، 1378، هـ ش، ج 2، ص 397.
[12] . همان.
منبع: اندیشه قم
امام هشتم ما شعيان، حضرت علي بن موسي الرضا ـ عليه السّلام ـ فرزند حضرت موسي كاظم ـ عليه السّلام ـ در روز يازدهم ذي القعده سال 148 هـ ق، در مدينه به دنيا آمد و پس از حضرت موسي بن جفر به امامت و پيشوايي مسلمانان رسيد، آن حضرت در دانش، اخلاق عالي، انسان دوستي و درستكاري سرآمد مردم زمانش بود كه در سال 203 آخر ماه صفر توسط مأمون به شهادت رسيد و در مشهد مقدس دفن شد.[1]
سخن گفتن از آن حضرت نياز به نوشتن كتابهايي دارد و در اين نوشتار فقط به چند نمونه از صفات برجسته آن حضرت اشاره ميكنيم:
1. امامت: امامت و رهبري مردم براي خوش بخت كردن آنها بزرگترين صفت در پيش خداوند است و امام رضا ـ عليه السّلام ـ در سن 35 سالگي به امامت رسيد و اين طبق وصيت پدرش امام موسي كاظم ـ عليه السّلام ـ بود كه به يكي از دوستان خود داود گفت: پسرم رضا پس از من امام و صاحب شما ميباشد.[2]
2. قيام فرهنگي و علمي: امامان معصوم پس از واقعة عاشورا و به شهادت رسيدن امام حسين ـ عليه السّلام ـ ، ديگر جنگ نكردند، بلكه فقط به ياد دادن معارف و احكام اسلامي بين مسلمانان پرداختند كه در واقع اين يك جهاد فرهنگي و علمي بود، امام رضا ـ عليه السّلام ـ نيز يكي از اين امامان بود كه جهاد فرهنگي كرد به طوري كه به آن حضرت «عالم آل محمد» يعني دانشمند و باسوادترين شخص در فرزندان پيامبر خدا ميگفتند: امام موسي كاظم به بچههايش ميفرمود: برادرتان رضا عالم آل محمد است پس در احكام ديني از او سؤال كنيد و هر چه گفت، قبول كنيد كه من از پدرم امام صادق ـ عليه السّلام ـ شنيدم كه به من گفت: عالم آل محمد فرزند توست.[3] در جاي ديگر فرمود: بزرگترين و بيشترين گناه مردم در نزد پيامبر خدا آن است كه عالم آل محمد (امام رضا) را قبول نكند.[4]
3. مبارزه با حكومتهاي طاغوتي: امام رضا ـ عليه السّلام ـ حكومتهاي بنيعباس را حق نميدانستند براي همين مأمون خليفه عباسي او را به ايران تبعيد كرد و امام ـ عليه السّلام ـ در شهر نيشابور، طاغوتي بودن مأمون و حق بودن خود را چنين اعلام كرد: كلمه «لا اله الا الله» قلعة خداست و هر كس وارد آن قلعه شود (يعني خدا را قبول داشته باشد) از عذاب خدا در امان است. سپس گفت: وارد شدن بر اين قلعه شرطي دارد (يعني قفل لازم دارد كه درش را باز كنيد) و آن شرط من هستم.[5]
4.توصیف امام :امام رضا ـ عليه السّلام ـ فقط پيروي كردن از دوازده امام را شرط خوش بختي در دنيا و آخرت ميدانستند براي همين وقتي مأمون پرسيد منظور خدا از اين آيه چيست؟ وارث كتاب (قرآن) كساني خواهند شد كه ما از بين بندگانمان انتخاب كردهايم.»[6] امام رضا گفت: منظور عترت پاك پيامبر است، مأمون گفت به چه علت؟ امام گفت: خداوند در قرآن فرمود: «همانا خداوند ميخواهد از شما اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ پيامبر هر نوع زشتي را پاك كند و شما را پاكيزه گرداند.»[7] و اين اهل بيت فقط ما امامان هستيم.[8]
5. مهرباني : امام رضا ـ عليه السّلام ـ با همه خوش رفتار بود و همه را دوست ميداشت به خصوص اطرافيانش را هر چند آنها غلام و خدمتگذار باشند و ياسر يكي از خادمان آن حضرت ميگويد: امام تمام خدمتكاران خود را جمع ميكرد و با آنان مانند يك دوست مهربان سخن ميگفت و انس ميگرفت و چون سفره غذا را ميآوردند همة آنان را از كوچك و بزرگ با خود بر سر سفره ميآورد.[9]
6. علاقه به شیعه : امام رضا ـ عليه السّلام ـ شيعهها را خيلي دوست ميداشت براي همين به عبدالعظيم حسني گفت: به دوستانم سلام مرا برسان و بگو مراقب باشيد شيطان گولتان نزند،راست بگوييد، امانتدار باشيد، با هم ديگر رفت و آمد كنيد، دوست هم باشيد، اگر اين كارها را بكنيد من هم به شما نزديك ميشوم و با شما مهربان ميشوم.[10]
7. خبر دادن از شهادت و غربت خود : قبل از آنكه امام رضا ـ عليه السّلام ـ به دنيا بيايد امام صادق ـ عليه السّلام ـ خبر داده بود كه: فرزند پسرم امام موسي كاظم كه هم نام اميرالمؤمنين ـ عليه السّلام ـ است (علي كه نام امام رضا و حضرت علي است ) او را به سوي خراسان ميبرند و با زهر شهيدش ميكنند و در غربت دفن ميشود.[11]
8. فضيلت زيارت كردن امام رضا ـ عليه السّلام ـ : امام صادق ـ عليه السّلام ـ فرمود: رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ‌فرموده است: پارهاي از تن من در خراسان دفن خواهد شد، هر مؤمني كه او را زيارت كند، البته بهشت بر او واجب ميشود و بدن بر آتش جهنم حرام ميگردد.[12]
معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:
1. عيون اخبار الرضا؛ شيخ صدوق، ترجمه: محمد تقي اصفهاني.
2. پژوهشی دقیق در زندگانی امام رضا(ع)؛ باقر شریف قرشی.
پی نوشتها:
[1] . شيخ مفيد؛ محمد بن نعمان ؛ الارشاد،ترجمه: هاشم رسولي محلاتي، تهران،فرهنگ اسلامي، ششم، 1383 هـ ش، ج 2، ص 348.
[2] . همان، ص 349.
[3] . اربلي،عيسي؛كشف الغمه، تبريز،مكتبه بني هاشمي، 1381 هـ ش، ج 2، ص 317.
[4] . قطب الدين راوندي،سعيد؛ الخرائج و الجرائح، قم، مؤسسه‌امام مهدي (عج) ، 1409 هـ ق، ج 1،ص 17.
[5] . مجلسي، محمد باقر، بحارالانوار،بيروت، مؤسسه الوفاء 1404 هـ ق، ج 3، ص 7،ب 1، ح 16.
[6] . فاطر / 32.
[7] . احزاب / 33.
[8] . حر عاملي، محمد؛ وسائل الشيعه، قم، آل البيت،ج 27، ص 188،ب 13، ح 33565.
[9] . همان،ج 24،ص 265،باب 13.
[10] . نوري،حسين؛ مستدرك الوسائل، قم، آل البيت، 1408 هـ ق، ج 9، ص 102، ب 126، ح 10349.
[11] . قمي، عباس، منتهي الآمال، تهران،نخل دانش، 1378، هـ ش، ج 2، ص 397.
[12] . همان.
منبع: اندیشه قم
